Alþýðublaðið - 11.02.1969, Page 5

ALÞYBUBLAÐIÐ 11. febrúar 1969 5

KRISTJÁN ÞORGEIRSSON:
Við skulum hafa stjórn
A ÞEIM erfiðleikatímum í at-
vinnu- og efnahagslífi okkar Is-
lendinga, er ekki nema eðlilegt
að hugleitt sé hvers vegna þessir
erfiðleikar hafi orðið til. Hvers
vegna er nálega allur atvinnu-
rekstur okkar rekinn með tapi?
Hvers vegna er atvinnuleysi á Is-
landi í dag? Þessar spurningar
eiga að nokkru leyti eitt svar. Hér
hefur um áratuga skeið ríkt stefna
einstaklingshyggjunnar, skipu-
lagsleysisins og stjórnleysis í fjár-
festingu og uppbyggingu atvinnu-
'fyrirtækjanna. Afleiðingar þessa
stjórnleysis hafa orðið þær, að hér
hefur sprottið upp fjöldi fyrir-
tækja í sömu atvinnugrein, sem
leitt liefur til þess, að ekkert
þeirra liefur borið sig vegna
fjölda fyrirtækjanna og fámenn-
is þjóðarinnar. Þar við bætist, að
lánastefna bankanna er slik, að
fjármagn það, sem fyrir hendi
er, nýtist illa og ekkert eftirlit
er haft með því, hvort það fjár-
magn, sem ætlað er til atvinnu-
rekstursins, fer til hans eða ekki.
Það stjórnleysi, sem hér hefur
ríkt í þessum málum, getur kann-
ski gengið í góðæri, meðan afl-
inn eykst og verðlag á erlendum
mörkuðum hækkar, en þegar
slíkt er ekki lengur fyrir hendi,
þá eykur þetta stjórnleysi erfið-
leikana og gerir þá enn verri
viðfangs en vera þyrfti, ef við
hefðum búið við skipulega upp-
byggðan atvinnurekstur, þar sem
höfð hefði verið stjórn á fjárfest-
ingu, lánurn og styrkveitingum
til atvinnuveganna.
HER verður núverandi ríkis-
stjórn að breyta um stefnu í þess-
um málum. Lengra verður ekki
haldið á þessari braut. Eg geri
mér fullkomlega ljóst, að núver-
andi erfiðleikar okkar eru að
hluta til vegna utanaðkomandi
erfiðleika, svo sem verðfalls og
aflabrests, en það er ekki öll
sagan. Það er ekki hægt að af-
saka úrelta og ranga stefnu í
efnahagsmálum með verðfallinu
og aflabrestinum einum. Efna-
hagsörðugleikarnir nú sýna okk-
ur, hversu hið mikla frelsi í, efna-
hagslífinu bjó okkur vel undir
þau áföll, eða hitt þó heldur. Hér
þarf að koma til heildarstefna
með áætlun um uppbyggingu at-
vinnuveganna, sem mörkuð er af
styrkri ríkisstjórn. Heildarstefna
byggð á raunsæi með þjóðarhag
fyrir augum.
Það verður að taka upp nýtt
kerfi í útlánum lánastofnana til
atvinnuveganna, til þess að koma
í veg fyrir það skipulagsleysi,
sem þar rikir. Það er kannske
að bera ! bakkafullan lækinn að
tala um að stofna enn eitt ráðið
eða nefndina, svo margar eru þær
nú orðnar. En ég tel eigi að slð-
ur nauðsynlegt að komið verði á 1
fót eftirlitsstofnun með fjárfest-.
ingu atvinnuveganna. Ungir jafn-
aðarmenn ályktuðu á síðasta þingi
sínu um þetta mál sem hér seg-
ir: „Af hálfu bankakerfisins og
fjárfestingarlánasjóða verði komið
á fót sameiginlegri eftirlitsstpfn-
un með því, að atvinnufyrirtæki
séu rekin með fyllstu hagkvæmni
og tryggt verði, að þegar lánsfé
er veitt til uppbyggingar nýrra
fyrirtækja, sé fyrir hendi öruggur
rekstrargrundvöilur og séu þau
þjóðhagslega arðbær.“
Þessi sama áiyktun fékkst sam-
þykkt á flokksþingi Alþýðu-
flokksins, og vænta því ungir
jafnaðarmenn þess, að flokkurinn
framfylgi þessari stefnu. •
ALMENNINGUR í landinu
unir því ekki len^ur, að af þeirn
séu teknar hundruð milljóna ár-
lega og pft á ári, og því fé svo
ausið út um hvippinn og hvapp-
inn eftirlitslaust með öllu. Við
Shontvm
UjVGltl
Jiixintitmxn
verðum að setja heildaráætlun
um uppbyggingu atvinnulífsins,
við verðum að koma á fót öflugra
eftirliti með fjárfestingu atvinnu-
veganna. F.n slíkt má ekki fram-
kvæma með gamla „hrossakaupa-
lagilíu," það verður að gerast
fyrir opnum tjöldum. Það hlýtur
að vera krafa almennings, sem
gr.eiðir þessar milljónir, að um
hver áramót verði birt skrá yfir
þau fyrirtæki, sem notið hafa
styrks eða fyrirgreiðslu af opin-
beru fé. A þeirri skrá yrði getið
upphæðar, sem hver einstakur
hefur fengið, því sannarlega er
það engum íslenzkum skattgreið-
anda óviðkomandi, hvað við sam-
eiginlegan sjóð okkar allra er
gert.
Efnahagsörðugieikar þjóðarinn-
ar krefjast nýrra úrræða og nýrra
vinnubragða, ef jafnvægi á að
nást í atvinnulífinu. Það hlýtur
þv! að vera krafa okkar jafnaðar-
manna að á þeim málum verði
ekki tekið með neinum silkihönsk-
um.
Því þegar öilu er á botn-
inn hvolft, þá stendur efna-
hagsiegt sjálfstæði þjóðarinnar og
um leið frelsi hennar sem þjóð-
ar því aðeins, að treystur sé
grunnur atvinnuveganna, á þvn
byggist lífsafkonia okkar allra. Aff
því ber okkur að stefna, — annað
..er okkur ekki sæiriandi..
Kristján Þorgcirsson.
WWWWWWWWMVtWWWttttWttttWttWWWttWWWtWttMtWWWItttWtWtWtMtWWttttttttt^Hwwww^ww^^
STARFSREGLUR AIVINNU
MÁLANEFNDAR RfKISINS
A ráðstefnu þeirri, sem haldin
var með atvinnumálanefndum hér-
aðanna dagana 27.—29. janúar, voru
settar reglur um starfsemi atvinnu-
málanefndanna. Þá hefur Atvinnu-
málanefnd ríkisins á fundum sín-
um að undanförnu tekið frekari
ákvarðanir um starfsemi sína.
Megintilgangur með starfsemi
atvinnumálanefndanna er að útrýma
því atvinnuleysi, sem nú hefur orð-
ið, og efla heilbrigðan atvinnurekst-
ur svo að atvinna sé betur tryggð
í landinu í framtíðinni. Mun At-
vinnumálanefnd ríkisins gera til-
lögur til rlkisstjórnarinnar, fjárfest-
ingarsjóða, annarra lánastofnana og
annarra aðila um aðgerðir í þessu
skyni eftir því, sem tilefni gefst til.
Þá n^un nefndin veita lán af
þeim 300 m. kr., sem ger.t er ,ráð
fyrir, að hún hafi til ráðstöfunar,
til að auka atvinnu í fyrirtækjum,
sem nú eru starfandi, hefja að nýju
rekstur atvinnutækja, sem ekki hafa
verið starfrækt að undanförnu, og
stuðla að útvegun nýrra atvinnu-
tækja, þegar það á við. Lán verða
v.eitt til arðbærra atvinnufram-
kvæmda, er leiða til sem mestrar
atvinnuaukningar, en geta ekki
fengið nægilegt fjármagn frá fjár-
festingarsjóðum og öðrum lánastofn-
unum. Lánin verða veitt sem stofn-
lán vegna nýrra framkvæmda og
meiriháttar endurbóta á tækjum og
mannvirkjum og til að bæta fjár-
hagslega uppbyggingu fyrirtækja,
þegar það er nauðsynlegt til að fvr-
irtækin geti aukið atvinnu í starf-
semi sinni. Um lánskjör hefur enn
ekki vérið tekin ákvörðun. Gert er
ráð fyrir, að við sérstakar aðstæður
geti verið um styrkveitingar til at-
vinnufyrirtækja að ræða, vegna
kostnaðar við tæknilegar athuganir
og undirbúning og til aukningar
eigin fjár fyrirtækisins.
Enda þótt lán til atvinnufyrirtækja
sitji í fyrirrúmi, rnunu lán þó einn-
ig veitt til opinberra framkvæmda.
Mun þetta einkurn gert í því skyni
að flýta fyrir framkvæmdum, sem
veita verulega atvinnu og hafa mikla
þýðingu fyrir framtíðarþróun at-
vinnuilfs á staðnum. Er ætlazt til,
að sllk lán geti yfirleitt endurgreiðst
tiltölulega fljótt af reglulegum fram-
lögum ríkis eða svcitarfélags eða af
venjulegu lánsfé.
Umsóknir um lán og styrki skulu
sendast Atvinnumájanefnd rlkisins,
c/o Efnahagsstofnunin, Laugavegi
13, Reykjavík. Afrit af umsókninni
skal sent formanni atvinnumála-
nefndar hlutaðeigandi kjördæmis,
sem einnig mun, ef þess er óskað,
taka við umsóknum og koma þeim
áleiðis til Atvinnumálanefndar rík-*
isins. Við umsóknir atvinnufyrir-
tækja skal nota eyðublöð Atvinnu-
jöfnunarsjóðs, en þau er unnt að
fá hjá Atvinnujöfnunarsjóði, Lauga
vegi 77, Reykjavík, I Efnahagsstofn-
uninni, hjá formönnum atvinnu-
málanefnda kjördæmanna og einn-
ig, þar sem sérstaklega stendur á,
fyrir milligöngu einstakra nefndar-
manna. Við umsóknir um lán til
opinberra framkvæmda skal ekki
nota sérstakt eyðublað, heldur gera
grein fyrir umsókninni I bréfi til
Atvinnumálanefndar ríkisins með
afriti til formanns hlutaðeigandi
kjördæmanefndar, sem einnig Veitir
slíkum umsóknum móttöku, ef þess
er óskað. Kjördæmancfndirnar, At-
vinnujöfnunarsjóður og Efnahags-
stofnunin munu veita væntanlegum
umsækjendum allar frekari upplýs-
ingaf eftir því, sem óskað er.
Athuganir á umsóknum munu
framkvæmdar af starfsmönnúm At-
vinnujöfnunarsjóðs og Fram-
kvæmdasjóðs og af qðrum opinber-
um að.ilum eftir því, sem við á.
Stefnt verður að þvl, að athuganir
taki sem skemmstan tíma, og athug-
anir á þeirn framkvæmdum gangi
fyrir, sem vænlegar eru til skjótrar
atvinnuaukningar. Álits hlutaðeig-
andi kjördæmanefndar verður ætlð
aflað og umsóknir ræddar við hana
eftir því, sem tilefni gefast til. Lán
eða styrkir verða ekki veitir, ef
fyrir liggur neikvæð umsókn kjör-
dæmanefndar.
Atvinnumálanefnd rlkisins mun
taka öll þau mál, er’ þýðingu hafa
fyrir atvinnuástandið, til umræðu
og athugunar og gera um þau til-
lögur eftir því, sent ástæða er til.
Sérstaklega mun nefndin kanna
álit og tillögur frá atvinnumála-
nefndum héraðanna -um aðgerðir til
aukningar atvinnu. Á fundum nefnd
arinnar að undanförnu hafa þ,er
hugmyndir og tillögur, er fram
komu á ráðstefnunni með héraðs-
nefndunum, verið til umræðu, en
frá þeim nefndum er að vænta ítar-
legri upplýsinga og tillagna á næst-
unni. Þá hefur nefndin haft til at-
hugunar og umræðu þær ráðstaf-
anir til að auka rekstrarfé fyrirtækja
og flýta lánveitingum, sem nú eru
komnar lil framkvæmda.
SÖLUSKATTUR
Dráttarvextir falla á söluskatt fyrir 4. ársfjórðung 1968,
svo og nýálagðar hækkanir á söluskatti eldri tímabila, hafi
gjöld þessi ekki verið greidd í síðasta lagi 14- þ.m.
Dráttarvextir eru 11/2% fyrir hvern byrjaðan mánuð frá
gjalddaga, sem var 15. jan. s-l, Eru því lægstu vextir 3%
og verða innheimtir frá og með 17- þ.m.
Hinn 17. þ.m- hefst án frekari fyrirvara stöðvun atvinnur
rekstrar þeirra; sem eigi hafa þá skilað skattinum.
Reykjavík 10. febr. 1969.
Tollstjóraskrifstofan
Arnarhvoli-