Dagur - 30.07.1918, Síða 7

55
DAGUR.
allir hjer um bil tafnvel staddir,
þegar veturinn kemur. Allur þorri
landsmanna myndi þá fullnægja
skilyrðum B. Kr. um »verulega
neyð,« og geta komist á það lítið
af dönskum skildingum, sem eftir
væru frá því að forða tunnum út-
gerðarmanna frá leiðinlegri bift.
Ró að ísl. taki það ekki fram,
þá mun það vera skoðun hans, og
er líka skoðun mín, að Iandsversl-
unin eigi ekki að kaupa síldina,
nema meðan enginn vill hana og
einbert tjón er að því að eiga hana.
Eftir stríðið vil jeg ekki að landið
hafi nokkrar tekjur af síldinni, til
þess að samræmi sje í öllu.
Jeg er á því, að þessi síldarkaup
yrðu lítið skakkafall og þjóðinni
auðvelt að bera. Og mjer finst
það eiga ágætlega við, að þau blöð,
sem sjá eftir hverjum eyri, sem var-
ið er til að ljetta allri þjóðinni
dýrtíðina (landsverslun, skipakaup),
beiti áhrifum sínum til að efla þenn-
an arðvænlega og mjer liggur við
að segja þjóðlega iðnað.
Litti—Haukur.
Ath.
Dagur er ekki nema í sumum
atriðum samdóma Litla—Hauk,
en vill þó ekki varna honum máls.
Til
skólanefnda og fræðslunefnda
frá
fræðslumálastjóra
27. maí 1918.
Með auglýsingu, dags. 15. sept.
í fyrrahaust, hefur stjórnarráðið
veitt ýmsar undanþágur frá fram-
kvæmd fræðslulaganna síðastliðinn
vetur, heimilað að stytta námstima
í heimangöngu-skólum frá því sem
ákveðið er í reglugerðum skólanna,
og það alt niður í 8 vikur; sömu-
leiðis stytta vinnutíma farskóla,
eða jafnvel láta niðurfalla farskól-
ana, ef miklir erfiðleikar voru á að
halda þeim uppi sakir eldiviðar-
skorts, eða af öðrum ástæðum.
En þá bar fræðslunefnd að ráða
eftirlitskennara til 24. vikna, er
skyldi aðstoða við heimilisfræðsl-
una.
F*að var hræðslan við eldiviðar-
skort, sem í fyrrahaust gat geíið
tilefni til að veita slíkar undan-
þágur, einkum þó í heimangöngu-
skólum, sem einvörðungu notuðu
kol til hitunar, og annan eldivið
erfitt að fá, þegar kolin brugðust.
Sumstaðar á landinu hefur þetta
undanþágu-leyfi alls ekki verið
notað að neinu leyti, sumstaðar
verið notað af nauðsyn, og sum-
staðar nauðsynjalaust. Og ekki
einungis notað leyfið, sem stjórn-
in gaf, til að stytta kenslutíma eða
jafnvel láta farskólahald niður falla,
heldur hefur gleymst að fullnægja
skilyrðinu, sem stjórnin setti: að
ráða mann til eftirlits með heim-
ilisfræðslunni. Áuglýsing stjórnar-
ráðsins hefur þannig verið mis-
skilin á einstaka stað, eða fótum
troðin.
Ekki er mjer enn fullkunnugt um,
hve mikil brögð kunna að vera að
því, að dregið hafi til muna úr
barnafræðslunni síðastliðinn vetur
með því að skýrslur eru enn að
mestu leyti ókomnar, en jeg veit
að nokkur brögð eru að því, og
vil jeg því beina þeirri áskorun til
skólanefnda og frœðslunefnda að
gera nú í tœka tíð allar nauðsyn-
legar ráðstafanir til þess að rjetta
aftur við skólaíyrldið nœsta vetur,
þar sem slegið kann að hafa verið
slöku við það siðastliðinn vetur.
Væntí jeg þess og, að hreppsnefndir
tregðist elcki við að v.eita fje til
barnafræðslunnar, þó að sumu leyti
láti ekki vel í ári.
Enginn maður ætti að vera svo
grunnhygginn, að ímynda sjer að
landinu verði forðað fári á neyðar-
árum með því að sveitarstjórnirn-
ar vanræki sjálfsögðustu skylduna.
Barnafræðslunni má ekki fresta að
skaðlausu. Vanræksla á henni kem-
ur þessari kynslóð í koll — og
eftirkomend^unum.
Frá útlöndum.
Síðustu skeyti fullyrða að Niku-
lás fyrv. Rússakeisari hafi verið
myrtur í Jekaterienborg um miðjan
maí. Hann var stórauðugur mað-
ur og hafa Maxímalistar gert eign-
ir hans upptækar.
Sókn Rjóðverja í Frakklandi er
nú Iokið í bráð og hafa þeir orð-
ið að hörfa undan Frökkum á nokk-
ru svæði. Segja fregnirnar að Frakk-
ar hafi tekið 17 þús. Rjóðverja til
fanga, og litlar líkur sjeu fyrir því
að þeim auðnist að taka París.
Mikill fögnuður er í dönskum
blöðum yfir því, að samkomulag
náðist meðal dönsku ng íslensku
nefndarmannanna. F*ó láta blöð
íhaldsmanna sjer fátt um finnast.
Bending til Hauks.
Höf. með því nafni hefir nýlega
í »ísl.« áfelt stjórnina fyrir að selja
landsmönnum kol með okurverði.
Rökstyður með því að kol sjeu
ódýrari í Danmörku en hjer. Nú
vil jeg í bróðerni benda Hauk á
eftirfarandi atriði:
1. Að siglingaleiðin er afarmikið
styttri milli Englands og Danm.
heldur en Englands og íslands.
Flutningur þessvegna ódýrari.
2. Stjórnin biðst ekki eftir að versla
með kol og salt, heldur gerir það
af því að útgerðarmenn og kaup-
menn hafa reynst alófærir tii að
draga að þessar vörur. Ef Hauk-
ur getur útvegað ódýr kol, þá
mundi stjórn og þjóð kumia hon-
um þakkir fyrir. Og eftir öll digur-
mælin ætti þessi herra ekki að iigg-
ja á sínu pundi.
3. Sannleikurinn er sá, að þéir út-
gerðarmenn, sem hrakyrða stjórn-
ina, gera sig seka um herfilegt
vanþakklæti. Það lif sem er i
atvinnuveg þeirra, er að þakka
dugnaði núverandi stjórnar:
skipakaupunum og innkaupum
á olíu, kolum og salti. Sjálf
hafði þessi stjett gefist upp. En
ísl. og NI. þakka hjálpina.
Örn.