Dagur - 16.03.1944, Blaðsíða 2

DAGUR
3
Fimmtudagur 16. marz 1944
RAUÐAR STJÖRNUR
i.
Bók með því nafni er nýlega
komin út, prentuð í ísafoldar-
prentsmiðju, en höfundur er
Jónas Jónsson alþingismaður. —
Bókin er rúmar 200 blaðsíður,
en verð hennar er sagt aðeins 15
krónur, og er hún því ótrúlega
ódýr.
Alla rithöfundartíð Jónasar
Jónssonar hefir það ekki orkað
tvímælis, að hann kynni að með-
höndla pennann með fádæma
ritfimi og snilli. Gildir þetta
jafnt um ritverk hans um stjórn-
mál og önnur efni. Af þessum
toga er það spunnið, hversu al-
menningur er sólginn í að lesa
allt, sem eftir J. J. liggur á
prenti. Mun þetta gilda nokk-
urn veginn jafnt um samherja
hans og' andstæðinga. Almennt
drekka menn í sig rit hans með
jafngóðri lyst og spennandi
skáldsögur eru lesnar. Þetta
handbragð J. J. í hugsun og mál-
fari er því furðanlegra, þar sem
liann er hinn mesti afkastamað-
ur við ritstörf og skrifar allt, er
hann semur, jafnhratt og sendi-
bréf um lítilfjörlegt efni, sem
hann snarar á pappírinn eins
fljótt og höndin leyfir. Af þess-
um hamslausu afköstum við rit-
störfin mun það stafa, að rit-
hönd hans er orðin nokkuð
ólæsileg og því ekki hverjum
prentara hent að setja handrit
hans viðstöðulítið Er mælt, að
aðeins einn prentari í Reykjavík
(Jón Þórðarson) væri fær um
þetta, og eitt sinn bjó Mogginn
til þá bráðfyndnu skrítlu, að
þessi prentari semdi allt, sem
nafn J. J. stæði undir, því að
sjálfur væri hann ekki sendi-
bréfsfærl
Við stjómmálaritstörf sín er
Jónas Jónsson bæði ádeilu- og
uppbyggingarmaður. Bók hans,
„Komandi ár“, er einkum vottur
um hið síðartalda, svo og fjöld-
inn allur af blaðagreinum hans.
Sú bók hans, er hér ræðir um, er
fyrst og fremst ádeilurit á
kommúnista og er nokkurs kon-
ar æfiferilsskýrsla flokks þeirra
hin síðustu ár. Kommúnistar
og blöð Sjálfstæðisflokksins hafa
skemmt sér við það upp á síð-
kastið að kenna J. J. við elli, en
ekki bera Rauðar stjörnur vott
um nein ellimörk á höfundi rits-
ins, því að í því eru að finna öll
hin sömu einkenni og getið er
um hér að framan. Hitt er vitað
mál, að þrátt fyrir aldur J. J.
(hann er nú hátt á sextugsaldVi)
eru kommúnistar ekki eins
dauðskelkaðir við nokkurn
mann sem hann.
II.
Bókin er í sex köflum, og eru
fyrirsagnir þeirra sem hér segir:
I. Stríð kommúnista við Öxul-
ríkin. II. Helgi íslenzka forn-
rita. III. Nauðungartvíbýli í ís-
lenzkum kaupstöðum. IV. And-
lát Húsavíkur-Lalla. V. Mr.
Ford og bolsevíkar. VI. í fylgd
meða Leon Blum.
Síðan er eftirmáli í sex þátt-
um, og eru þeir eins konar árétt-
ing á kaflana á undan.
í inngjmgsorðum gerir hftf.
grein fyrir efni bókarinnar. Þar
segir svo:
„Sú nýjung hefir gerzt á Is-
landi, að hér hefir myndast
flokkur íslendinga, sem telur
um fimmta hluta þingmanna, er
stendur undir yfirráðum valda-
manna í f jarlægu stórveldi. í ná-
lægum lýðstjórnarlöndum svo
sem Noregi, Svíþjóð, Danmörku
og Bandaríkjunum eru að vísu
til kommúnistar, en þeir eru
gjörsamlega áhrifalausir um all-
an gang þjóð- og þingmála í
þessum löndum í Bandaríkjun-
um á enginn kommúnisti sæti á
þingi, og í Englandi hefir þessi
flokkur stundum einn, en oftast
engan fulltrúa í parlamentinu.
Enskir verkamenn útiloka
kommúnista úr öllum stéttarfé-
lögum og halda fast við þá
stefnu, þó að Rússland sé nú í
eins konar bandalagi með Bret-
um á móti nazistum. Á Alþingi
í vetur sýndu verkin merkin um
áhrif kommúnista á íslenzk
stjórnmál. Alþingi var að vissu
leyti óstarfhæft fyrir upplausn,
er stafaði af áhrifum þeirra. Hin
langa þingseta og hin litlu afköst
þingsins voru alveg sérstaklega
að kenna kommúnistum. Eg var
riðinn við nokkur mál á síðasta
Alþingi, sem bregða glöggu ljósi
yfir hina óheilbrigðu stefnu
kommúnista. Eg hefi látið mér
koma til hugar, að það gæti haft
nokkra gagnlega þýðingu að
gefa sérstaklega út nokkur þing-
skjöl af þessu tagi með viðeig-
andi skýringum. Fyrsta skjalið
er kallar „Stríð kommúnista við
öxulríkin". Flokkur kommún-
ista lagði fram nokkru fyrir jól
allýtarlega stefnu í utanríkismál-
um landsins. Ef þing og ríkis-
stjórn vildi hallast að þeirri
stefnu, hefði þjóðin beinlínis
verið komin út í ófriðinn, í stríð
við öxulveldin. Auk þess mundi
íslenzka ríkið þá hafa verið búið
að biðja Rússland að vernda
pólitískt sjálfstæði þjóðarinnar.
Þegar þetta mál var tekið til
meðferðar í opinberu þingskjali,
skildi mikill hluti þjóðarinnar,
að hér var voði á ferðum, og að
kommúnistaflokkurinn mundi
hvenær sem væri stofna lífi og
frelsi íslendinga í stórhættu, ef
hann fengi að ráða stefnu þjóð-
arinnar í utanríkismálum.
Annað baráttumál við komm-
únista var um helgi íslenzkra
fornrita. . . . Kommúnistar hafa
byrjað skipulagsbundna starf-
semi til að draga íslenzk fornrit
niður í svaðið, gefa þau út af-
bökuð, í soralegum útgáfum,
með ljótum og leiðinlegum
myndum og pólitískum áróðri
fyrir stefnu kommúnista. Þar
sem fomritin hafa frá upphafi
verið líftaug íslenzkrar menn-
ingar, þarf ekki að ganga í graf-
götur með tilgang hins óþjóð-
lega byltingaflokks í þessu
efni....
Þriðja baráttumálið er um
,,nauðungartvíbýli“. Kommún-
istar vita að í stjórnarlögum lýð-
ræðislandanna er svo að orði
komizt, að heimilið sé frið-
heilagt. . . . Á þeirri skipan
byggist persónulegt frelsi og
menning vestrænna þjóða. í
Rússlandi og öðrum harðstjóm-
arríkjum er heimilið óvarið.
Lögreglan og njósnarlið ríkisins
geta hvenær sem er brotizt inn 1
heimilin í þágu valdhafanna.
Kommúnistum tókst að koma
SÖGN OG SAGA
--------Þjóðfræðaþættir ,J)ags“-----------------
SIGURÐUR BRENNIR
(Framhald).
hún sjúkt barn, og vakti yfir því margar nætur samfleytt. Var hún
úrvinda af svefni og þreytu og sofnaði litla stund. Heyrir hún þá
að Sigfús faðir hennar segir hátt og rösklega, eins og hans var von
og vísa: „Það er hann séra Jón Austmann.“ Glaðvaknar Friðrika
við þetta.
Sigfús var þá dáinn fyrir nokkm, en séra Jón fyrir langa löngu.
Eftir þennan atburð fór barnið að rétta við og náði fullri heilsu
á mjög stuttum tíma.
Nú víkur sögunni aftur þangað, sem Sigurður Brennir liggur á
banasænginni. Gerir hann orð séra Jóni Austmann og biður
hann að finna sig. Prestur tekur til sakramentin og hraðar sér á
fund Brennis, og hyggst nú að drepa ærlega á karl. Kemur hann
að rúmi Sigurðar og segir blítt: „Hvað vildir þú mér, Sigurður
minn? Vildirðu að eg þjónustaði þig?“
Sigurður segir stutt: „Ekki var það nú. Eg ætlaði að biðja þig
fyrir tíkarhvolpinn minn.“ Prestur segir þá enn bliðari: „Það skal
eg gera Sigurður minn, eg skal sjá um tíkina þína.“ Tík þessi var
eina skepnan, sem Sigurður átti þá. Vissi hann að kona prests fór
vel með hunda og gerði því þessa síðustu ráðstöfun. Er ekki vafi
á, að presti hefir fallið hún vel í geð og látið tíkina njóta þess.
Síðan deyr Sigurður og er grafinn, en tíkin fer til prestsins og
konu hans.
Æfi Sigurðar var köld, enda var hann kaldur í svömm. Mannúð
hans sézt þó glöggt, af umgengni hans við dýrin.
Hann var valdsroönnum baldinn f orðnm, og birti ekki um að
ýmsum borgaralegum þing-
mönnum svo að óvörum í þessu
máli, að við lá að í gegnumþing-
ið kæmist löggjöf, sem útilokaði
þingmenn, sem ekki eru búsett-
ir í Reykjavík, írá að eiga rétt til
að dvelja í bænum um þingtím-
ann og skólafólki frá að sækja
ríkisskólana. Að lokum var gert
ráð fyrir, að nefnd úr bæjar-
stjórn Reykjavikur gæti með
þriggja daga fyrirvara sett hvaða
fólk, sem vera skyldi, inn í heim-
ili einstakra manna....
Kristinn Andrésson er aðal-
starfsmaður kommúnista við
bóklegan áróður fyrir byltinga-
stefnu Rússa. Hann flutti
snemma á þinginu frumvarp,
sem laut að því að leggja störf
menntamálaráðs, sem fram að
þessu hafa verið þjóðleg og
ópólitísk, undir stjórn kommún-
ista. En fyrir náttúrlegan van-
mátt sinn snerist Kr. A. síðar á
þinginu móti þessu áhugamáli
sínu og lagði til, að það yrði
eyðilagt. Þetta sérkennilega alls-
herjar undanhald á sér ekki for-
dæmi í íslenzkri þingsögu....
Fimmta málið, um starfsað-
ferðir Mr. Fords og bolsevíka, er
alls ólíkt hinum fjórum, sem
fyrr er að vikið. Hér á landi
hafa kommúnistar gert allt, sem
þeir hafa getað. til að minnka
afköst vinnunnar við fram-
leiðslustörfin. Hefir þeim unnizt
mikið á í því efni einkum eftir
tilkomu setuliðsins og óeðlilega
eftirspurn um vinnuafl. Núver-
andi valdhafar í Rússlandi ráku
sig á sama fvrirbrigðið þar í
landi og skildu, að þess háttar
sviksemi í störfum mundi koma
ríki þeirra á kaldan klaka. Þeir
sáu þá ekki önnur úrræði en að
leita til höfuðvígis auðvaldsins.
Þeir kynntu sér vinnuaðferðir
Mr. Fords og annara auðjötna
Bandaríkjanna, þar sem hverj-
um manni er borgað eftir af-
köstum vinnu hans. . . .“
Inngangsorð þau, sem hér að
framan hefir verið vitnað til og
gera grein fyrir efni bókar þeirr-
ar, er hér um ræðir, eru rituð
15. ágúst 1943.
III.
Sjötti kafli bókarinnar er
dreifibréf, er höf. sendi Fram-
sóknarmönnum fjölritað út um
land vorið 1933. Kommúnistar
komust yfir þetta bréf og birtu
langa kafla úr því í flokksblaði
sínu ,mjög afbakað að því er höf.
segir. Hér er bréfið birt samkv.
frumritinu.
Um bréf þetta segir J. J. m.
a.: „Tilgangur bréfsins var að
benda samflokksmönnum mín-
um á þá hættu, sem vofði yfir
þjóð og landi, ef samvinnuflokk-
urinn hefði villzt inn á slysaferil
Leons Blum í Frakklandi og
gengið í samstjórn með komm-
únistum".
^Eins og öllum er kunnugt,
viiltizt samvinnuflokkurinn
aldrei inn á þann slysaferil, er
höf. ræðir um í dreifibréfi sínu.
Á það er vert að minna, sem J. J.
upplýsir, að starf vetrarþingsins
1942—43 byrjaði með því, að 8
menn, tveir úr hverjum þing-
flokki, freistuðu með 6 vikna
fundahöldum að fá myndaða
þjóðstjórn allra flokka, líka
kommúnista. Sé það synd að
ræða nokkurn tíma við
kommúnista um þessa hluti, þá
hefir sú synd þegar verið drýgð
með þessum fundahöldum, þar
sem allir þrír gömlu þjóðstjórn-
Framh. á *> slðu.
■■■■HnnnnBaBSBn
kaupa sér frið hjá þeim, og lét trauðla hlut sinn fyrir neinum.
Sigurður er jarðaður í Lundarbrekktt, þar sem faðir hans og
móðir, afi hans og amma, sú er kvað hið vakra vers, höfðu búið
Að lfkindum situr hann nú að sumbli með frændum sínum,
Galdra-Geira, Jóni lærða og Arnþóri á Sandi.
Endir.
ARI SÆMUNDSEN
(Handrit Jónasar J. Rafnar, yfirlæknis í Kristnesi. — Að miklu leyti tekið
saman eftir Norðanfara 1876 nr. 45—46 og 53—54, en að nokkru eftir
sögusögnum manna).
Ari Sæmundsen var fæddur 16. dag júlímán. 1797 á Krossi í
Lundarreykjadal í Borgarfjarðarsýslu. Foreldrar hans voru hjón-
in Sæmundur Jónsson og Guðrún Þorsteinsdóttir, sem bæði voru
vel metin og af góðu fólki komin. Áttu þau nokkur börn, og var
Ari elztur þeirra. Vorið 1820 fór hann suður í Viðey til að nema
þar prentiðn, og af því að hann var námfús, sóttist honum námið
svo greiðlega, að hann tók sveinsbréf eftir þriggja ára kennslu
hjá Skagfjörð prentara. Eftir það vann Ari aðeins í þrjá mánuði
við prentverkið í Viðey, en flutti þá til Reykjavíkur og tókst á
hendur barnakennslu og skriftir. Vegna heilsubrests, meinlæta og
blóðuppgangs,1) varð hann þó að hætta við þau störf og leita aft-
ur í bráð til átthaganna í Borgarfirði. Leitaði hann þá læknis-
ráða hjá Sveini bónda í Ferjukoti, sem var nærfærinn maður,
þótt ólærður væri, og varð sá árangur af, að hann náði aftur
heilsu og gerðist um skeið skrifari hjá Pétri Ottesen sýslumanni
í Svignaskarði. Þaðan fór hann norður að Grund í Eyjafirði, til
D Með því er vafalaust átt við sullaveiki.
(Framhald).