Dagur - 30.03.1944, Blaðsíða 2

2
DAGUR
Fimmtudagur 30. marz 1944
FJÁRMÁLASTEFNA
JÖRUNDAR HUNDADA6AKÓNGS
Jörundur hundadagakóngur svo að lÁ af gróða útgerðarinn-
lofaði íslendingum frelsi og ar er skattfrjáls. Ingólfur hvetur
miklum framförum, en jafn-
framt hét hann þeim að losa þá
við allar skattgreiðslur.
Hinum grunnhyggnari mönn-
um geðjaðist prýðilega að þess-
ari fjármálastefnu. Þeim
fannst girnilegt að fá alls konar
fríðindi og hlunnindi fyrir ekki
neitt, þurfa ekkert á sig að
leggja fyrir stórlega bætt
ástand sér til handa.
Á þessari fjármálastefnu
hundadagakóngs virðist nú
brydda nokkuð á Alþingi.
Þrír flokkarnir, Sjálfstæðisfl.,
Alþýðufl. og Sósíalistar, komu
sér saman um að afnema verð-
lækkunarskattinn. Þetta hefir
þær afleiðingar, að annað hvort
verður ekki komizt hjá stórfelld-
um tekjuhalla, eða skera verður
niður verklegar framkvæmdir.
Framsóknarflokkurinn var á
móti "þessu tiltæki hinna flokk-
anna. Hann lítur svo á, að
fyrsta fjármálaskylda Alþingis
sé að afla ætíð nægilegra tekna
til þess að mæta útgjöldunum.
Þegar stjórnin sá fram á, að
hún gæti ekki framkvæmt fyr-
irmæli Alþingis nema að fá
tekjuauka, spurðist hún fyrir
um, hvort flokkamir vildu fall-
ast á 20% álag á tekjuskattinn.
Framsóknarflokkurinn svaraði,
'að hann vildi helzt framleng-
ingu á verðlækkunarskattinum,
en fengist því ekki framgengt,
væri hann reiðubúinn að sam-
þykkja tekjuskattsálagið. Voru
þessar undirtektir í fullu sam-
ræmi við þá fjálmálastefnu
flokksins að sjá verði um, að
tekjur séu fyrir hendi til þess
að vega upp móti þeim útgjöld-
um, er þingið samþykkir.
Hinir flokkamir þrír svöruðu
málaleitun stjórnarinnar allir í
einum kór með blákaldri neitun.
Stjómin hafði þá ekki önnur
ráð en beygja sig fyrir vilja
meiri hluta þingsins.
Þjóðin heimtar miklar fram-
farir, en miklar framfarir kosta
mikla peninga. Þess vegna eru
háir skattar á stórgróða óhjá-
kvæmilegir, ef sinna á umbóta-
kröfunum.
Meiri hluti þingsins — íhald
og verklýðsfulltrúar — er fús
að samþykkja útgjaldatillögur,
en jafnframt vill hann skera
niður skattana. íhaldið gerir
þetta af hlífð við stórgróða-
menn, en kommúnistar til að
valda sem mestri upplausn.
Á vetrarþinginu í fyrra hjálp-
uðu kommúnistar íhaldinu til
fella niður úr dýrtíðarlögunum
ákvæðið um afnám skatthlunn-
inda stórgróðafélaga. Á þinginu
síðastliðið haust töfðu komm-
únistar í efri deild eignaauka-
skattsfmmvarpið, unz séð varð,
að það myndi ekki komast
fram á því þingi.
Ingólfur á Hellu fræðir les-
endur „Bóndans“ á því, að ná-
lega allt, sem útgerðarmenn
þéna, sé tekið í skatta, og þykir
því að sú stétt sé hart leikin af
löggjafanum. Samt er það nú
bændur til að ganga í flokk
með stórútgerðarmönnum, lík-
lega til að vinna að því, að þeir
fái meiri skatthlunnindi.
Fyrr en varir má búast við
að tómahljóð verði í kassanum
vegna fjármálastefnu meiri
hluta þingsins — stefnu hunda-
dagakónganna á Alþingi.
SAMKEPPNI ~ ÆTTJARDARLJÓÐ
Þjóðhátíðarnefnd lýðveldisstofnunar á íslandi hefir ákveðið
að stofna til samkeppni meðal skálda þjóðarinnar um alþýð-
legt og örvandi ljóð, er gæti orðið frelsissöngur íslendinga. —
Heitið er 5000 króna verðlaunum fyrir ljóð það, er telst þees
maklegt.
Frestur til þess að skila ljóðum er ákveðinn til 20. apríl n. k.
kl. 12 á hádegi, og skal þeim skilað á skrifstofu nefndarinnar
í Alþingishúsinu.
Hafið þér lesið
RAUÐAR STJÖRNUR
eftir Jónas Jónsson frv. ráðherra
Hann ritar þar um: Stríð kommúnista við öxulríkin, Helgi ís-
lenzkra fornrita, Nauðungartvíbýli í íslenzkum kaupstöðum, And-
lát Húsavíkur-Lalla, Mr. Ford og Bolsévíkar, í fylgd með Leon
Blum og fleira.
Lesið þessa bók. Hún er skemmtilega rituð, eins og allt, sem
lónas Jónsson ritar. Bókin er 205 bls. og kostar aðeins kr. 15.00.
Fæst hjá bóksölum um allt land.
Innilega þökk vottum við ykkur öllum, er sæmduð okkur
gjöfum og heillaóskum í tilefni af tuttugu og fimm ára hjú-
skaparafmæli okkar. Alveg sérstaklega þökkum við ykkur
ógleymanlega samverustund.
Indíana Sigurðardóttir,
Finnur Kristjánsson, Ártúni.
SAMKEPPNIUM HÁTÍÐARMERKI
Þjóðhátíðarnefnd lýðveldisstofnunar á íslandi hefir ákveðið
að bjóða til samkeppni meðal dráttlistarmanna um hátíðar-
merki við fyrirhuguð hátíðahöld 17. júní n. k. Heitið er 2000
króna verðlaunum fyrir bezta uppdrátt.
Frestur til að skila uppdráttum er ákveðinn til 1. apríl n. k.,
kl. 12 á hádegi, og skal uppdráttum skilað fyrir þann tíma á
skrifstofu nefndarinnar í Alþingishúsinu.
Þjóðhátíðarnefndin
HOLL FÆÐA!
Soyabaunir
Súrkál (Sauerkraut)
Tómatsafi
KAUPFÉLAG EYFIRÐIN6A
— nýlenduvÖTudeild.

SOGN OG SAGA
---Þjóðfræðaþættir „Dags“-
ARI SÆMUNDSEN
(Framhald).
fræði, stjömufræði og lögum, skrifari með afbrigðum og glöggur
reikningsmaður. Hann kunni vel dönsku, en skildi auk. þess
þýzku og ensku, sem hann lærði á efri árum sínum. Hann var og
laglega hagmæltur. Bezt af öllu lét honum þó söngfræði, og hafði
hann yndi af að fræða námfúsa unglinga í henni og tala um
hana.1) Hann varð fyrstur manna til að rita bækling um söngregl-
ur og gefa hann út; hann heitir: Leiðarvísir til að spila á langspil
og til að læra sálmasöng eftir nótum. Akureyri 1855. — Ekki
mátti Ara efnaðan kalla, en jafnan var hann bjargálnamaður og
hafði nóg fyrir sig og sína; gestrisinn var hann og mesti öðlingur,
þegar á reyndi. Svo sem áður er sagt, vom þau hjón barnlaus, en
þau tóku nokkur börn í fóstur, sum lengur og sum skemur, en að
kjörsyni tóku þau bróðurson Sigríðar, Pétur Júlíus Jósefsson,2)
ólu hann upp og arfleiddu hann að öllu sínu. — Ari bjó síðast í
húsi því á Akureyri, er enn stendur norðan við stæði gömlu kirkj-
unnar, á bak við hús Davíðs Sigurðsonar trésmiðs. Var það þá
kallað Sæmundsens-hús. Hann dó þar 31. dag ágústmánaðar 1876
J) Söngfræði hefir Ari vafalaust lært af Magnúsi Stephensen í Viðey, og
þó líklega mest af Pétri Ottesen í Svignaskarði, sem var söngfróður og
söngelskur vel og smíðaði sjálfur langspil.
2) Jósef Grímsson, faðir Péturs, bjó á Stokkahlöðum; hann drukknaði í
Eyjafjarðará sumarið 1844. — Pétur Sæmundsen var lengi verzl-
unarstjóri ó Blönduósi; hann dó 4 Akureyri 1914.
og var jarðaður 12. dag sept. Líkræðuna flutti séra Jón Austmann
í Saurbæ.
Ari Sæmundsen var meðalmaður á hæð, liðlega vaxinn, svip-
hreinn og sléttur í andliti, snyrtilegur í klæðaburði og bar sig vel
á velli, gleðimaður og kunni sig vel. Hann var smámæltur og of-
urlítið blæstur í máli; hætti honum við að nota 1-hljóð of víða og
sagði t. d. sem næst Ali Hlæmunhlen, þegar hann nefndi nafn
sitt. Átti hann því erfitt með að kenna bömum að lesa, og eru til
hlægilegar frásagnir af því, en skriftarkennari var hann ágætur,
svo sem skrift þeirra Eggerts Laxdals verzlunarstjóri og Odds C.
Thorarensens lyfsala bera bezt vitni um, en þeir lærðu báðir að
skrifa hjá Ara. Hann átti það til að vera ofurlítið hæðinn og
hrekkjóttur, en allt var það græskulaust, því að hann var maður
hreinskilinn og vandaður. Helzt er til þess tekið, að hann hafi
hrekkjað séra Hallgrím Thorlacius, þegar þeir voru í sambýli á
Munkaþverá, enda var prestur fjörmaður og mesti glanni inni
við beinið. Elduðu þeir einatt grátt silfur og veitti ýmsum betur.
Einu sinni t. d. hrekkjaði séra Hallgrímur Ara með því að
hengja upp vatnsfötu í göngunum á Munkaþverá og bjó svo um.
að þegar Ari gekk um göngin, steyptist yfir hann úr fötunni. —
Ari hefndi sín á móti, þegar prestur stóð í smiðju og smíðaði
hestajám; fór Ari upp á smiðjuna og lét frosinn hnaus falla inn
um strompinn ofan í eldinn hjá presti, svo að sindrin þeyttust í
allar áttir.
Nokkuð var Ari hégómlegur, en þó ekki verulega um skör
fram, að dómi sinnar tíðar. Hann vildi gjarna láta titla sig
administrator, og var svo oftast gert. — Eitt sinn var hann staddur
á jólum á Munkaþverá og gisti hjá Jóni bónda Jónssyni yngra.
Bar að messa þar að morgni, og bjuggust allir við að Ari mundi
ætla sér að hlýða messu, því að hann var manna kirkjuræknastur;
en snemma morguns sýndi hann á sér fararsnið og kvaðst ætla
beina leið til Akureyrar. Lagði Jón bóndi að honum að doka við
(Framhald).