Dagur - 20.07.1944, Blaðsíða 6

6
D AG U R
e/rm
(Framhald).
Reinhardt stóð við glugga í kastalanum, þaðan sem var gott út-
sýni yfir allan kastalagarðinn. Milada stóð við hlið hans. Þrisvar
sinnum. haf'ði hún nú séð skotmenn Reinhardts að verki. Þrisvar
sinnum hafði skipunarorðið „Feuer!“ kveðið við og þrisvar sinn-
um hafði fimm manna hópur steypst til jarðar.
Reinhardt hafði horft á leikinn án þess að segja orð.
Milada stóð við hlið hans. Hún horfði á það sem fram fór í kast-
alagarðinum, eins og í leiðslu, gat ekki tekið augun af því. J hvert
sinn, sem skothríðin kvað við, lirökk hún við, eins og rafmagns-
straumur færi um hana; varir hennar voru eins hvítar og andlitið
og liún læsti nöglunum í eigið hold.
Þegar síðasti gislahópurinn gekk fram í garðinn, sneri hún sér
allt í einu að Jögregluforingjanum. „Ég geta þetta ekki lengur,"
sagði hún lágt, eins og í leiðslu.
„Én nú er það bezta eftir,“ sagði liann. „Þér megið til með að sjá
Janoshik, — sjá hvernig við förum að því, að brjóta sauðþráann í
karlskepnunni á bak aftur, í eitt skipti fyrir öll.“ .
Athygli Milödu var vakin. Hún hafði heyrt Breda segja: „Af öllu
því fólki, sem eg hefi kynnst um dagana, er aðeins einn maður,
sem ekki kann að hræðast, — maður að nafni Janoshik. . . .“
„Hver er Jaúoshik?" spurði hún.
„Þessi þarna,“ sagði hann og benti. „Þessi sem haltrar.“
Milada sá hvar hann dragnaðist áfram, afmyndaður, lemstraður,
líkur umskiptingi. Hún sá treyjugarminn hans alsettan dökkum
blettum, þar sera blóðið úr sárum hans hafði seytlað út í fötin.
Hún sá hvernig hann hélt brotnu hendinni uppi með þeirri, sem
var minna sködduð, og að annað augað vantaði.
Eg má ekki gráta, — ekki núna, hugsaði hún, og eg skal ekki
gera það. Eg verð að sjá leikslokin, — það eru örlög mín og skylda
mín.
Reinhardt kastaði vindlingstubbnum frá sér. „Jæja,“ sagði hann.
„Nú er allt að verða tilbúið.“
Liðsforinginn úti í kastalagarðinum sveiflaði sverðinu. „Ach-
tung!“ — „Legt an!“ Hermennirnir hreyfðu sig, tólf menn eins og
væri einn. Hryllilegt, brostið óp kvað við um hallargarðinn.
„Pravda Vítezi!“ — Sannleikurinn mun sigra!
Þannig hafði Jan Hust dáið, hin mikla tékkneska frelsishetja á
löngu liðnum öldum.
„Feuer!“
„Pravda Vítezí“ kvað við aftur.
Byssurnar svöruðu.
Þannig dó Janoshik, sonur alþýðunnar.
Skothríðin vakti upp bergmál, — ægilegt bergmál. Ógnarþrum-
ur kváðu við neðan frá fljótinu, eins og himnarnir ætluðu að rifna.
Kolsvartur reykjarmökkur steig upp og byrgði heiðríkjuna og sól-
ina. Hver stórsprengingin kvað við af annari. Kastalinn nötraði
að grunni.
Skelfing greip hermenn og varomenn. Þeir hlupu um garðinn
í leit að einhverju skýli fyrir þeim ógnum, sem virtust búa í loft-
inu og vera allt umhverfis þá. Loftvarnaflautur tóku að væla og
einhvers staðar heyrðist gelt í loftvarnabyssum, sem skutu upp í
geiminn í leit að óvini, sem ekki var sjáanlegur.
Aðeins gislarnir lágu kyrrir. J>eir lágu þar sem þeir höfðu fallið,
hver með sínu rnóti. Janoshik lá hnipraður saman við múrvegg-
inn, en höfuðið bar hann enn eins og hann væri að hlusta fyrir
þórdununum neðan frá fljótinu, sem komið höfðu of seinf fyrir
hann.
, Reinhardt hafði varpað sér flötum á gólfið meðan sprengingin
teið yfir. Lausum hlutum og glerbrotum rigndi niður. Milada veik
ekki frá glugganum. Hún henti honum opnum og stóð hugfangin.
Eyðileggingin var stórfengleg. Hún þóttist skilja hvað hér hafði
búið á bak við. Þeir sem kúgaðir voru höfðu náð til kúgara sinna
á eftirminnilegan hátt. Og hún hafði orðið þess aðnjótandi að sjá
og heyra hvernig sprengingarnar á fljótinu höfðu svarað morðskot-
um Þjóðverjanna í kastalagarðinum.
„Hlustið nú, herra lögregluforingi," hrópaði hún, yfirkomin af
fögnuði. „Hvar er nú vald ykkar? Víst eru gislarnir ykkar dauðir.
En við eigum ennþá milljónir af Janoshikum, sem þið náið aldrei
til. Þetta er aðeins fyrsta hræringin. Landskjálftinn er allur eftir.
Bíðið þið bara þangað til hann kemur!“
En lögregluforinginn hafði nógar áhyggjur af eigin velferð og
líkamsöryggi. Milada var honum fjarlæg þessa stundina.
Eftir drykklanga stund hljóðnaði hávaðinn úti fyrir og lögreglu-
Joringinn reis upp af gólfinu og breitt afsökunarbros ljómaði á
andlitinu. Hann dustaði rykið af hnjánum og greip einkennishúf-
una sína, þar sem hún lá á gólfinu.
„Hvað sögðuð þér, kæra mín?“ sagði hann.
Það var ekkert svar. Hann leit í kringum sig, alveg undrandi á
gvipinn. Milada var horfin.
(Framhald).
Fimmtudagur 20. julí 1944
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vináttu við andlát og
jarðarför BÁRU LYNGDAL MAGNUSDÓTTUR.
Stefán Halldórsson. Elín Lyngdal.
Þökkum lijartanlega auðsýnda samúð við ancllát og jarðar-
för konunnar minnar og móður okkar, RÁÐHILDAR ING-
VARSDÓTTUR.
Páll Friðfinnsson. Kristín Pálsdóttir. Gunnar Pálsson.
Drengjaföl
sérlega vönduíí, liöfum
við nýlega fengtð,
KAUPFÉLAG EYFIRÐINGA
Vefnaðarvörudeild.
Sundskvlur
karlmanna nýkomnar.
KÁUPFÉLAG EYFIRÐINGA
Vefnaðarvörudeild.
Kápucfni
i Ijósum og
rauðum liluni
Kaupfélag
Eyfirðinga
Veínaðarvörudeild.
FOKDREIFAR.
(Framhald af 4. síðu).
hagsmuna- og stéttatogstreita
leggja allt í auðn“.
að
þETTA ER OFOGUR LÝSING á
ástandinu, en því miður allt of
sönn og réttmæt. Framsóknarmenn
sáu þessa þróun fyrir og vöruðu við
henni í tæka tíð. En Morgunblaðslið-
ið daufheyrðist við aðvörununum og
öllum hvatningum um virkt viðnám
og samstarf gegn henni, og mat meira
flokkslega stundarhagsmuni sína og
gróðavonir einstakra jarla á íhalds-
heimilinu. Því. er nú komið sem kom-
ið er.
Efnilegur grundvöllur til
samstarfs!
JTN NÚ HVETUR þetta'sama blað
ákaft til samstarfs og viðnáms.
Betra er seint séð en aldrei. En sá
böggull fylgir skammrifi þessa frið-
artilboðs blaðsins, að þeir flokkar og
menn, sem kynnu að vilja sinna því,
eru fyrirfram settir í sköðana- og
kenningabann: Þeir mega alls ekki
minnast á stórgróða einstaklinga og
ráðstafanir til að ná hæfilegum hluta
hans til almennra þarfa. Þeir mega
engan veginn minnast á aukinn
stéttamun hér á landi vegna auðsöfn-
unar einstakra manna á stríðsárun-
um, og ekki heldur á fordæmi það,
sem Bretar hafa gefið með ráð-
stöfunum sínum gegn óhæfilegum
stríðsgróða og aukinni stéttagrein-
ingu. Það má yfir höfuð alls ekki
minnast á nokkurn raunhæfan samn-
ingsgrundvöll eða markmið fyrir
samstarf flokkanna, eða hvernig tek-
ið skuli á nokkru einstöku vandaméli,
þá ætla þessir herrar alveg af göflum
að ganga! Nei, raupið eitt á að duga,
hreystiyrðin og skrafið um nauðsyn
þess að „undirbúa jarðveginn ræki-
lega“, „þjóðinni sé fyrir beztu, að
flokkarnir taki höndum saman og
vinni sameiginlega og í bróðerni að
lausn vandamálanna" o. s. frv. o. s.
frv. í þessum dúr.
þAÐ ER HVERJU orði sannara, að
þjóðinni ríður á, að flokkarnir
taki nú höndum saman til viðnáms
gegn aðsteðjandi vanda, upplausn og
hruni, en því aðeins verður þar tjald-
að lengur en til einnar nætur, að ekki
sé um neinn málamyndarfrið að
ræða, er byggist á loftköstulum og
hugarórum einum, í stað ákveðinna
markmiða og samninga um raunhæfa
lausn aðkallandi vandamála. Og sú
lausn fæst aldrei, nema allii verði
krafðir um nokkrar fórnir og afslátt
— ekki aðeins verkamenn og bændur
heldur einnig — og þó miklu fremur
— stríðsgróðamennirnir og aðrir nán-
ustu fylgifiskar „Morgunblaðsins" og
iflokks þess.
„I embættisskrúða.“
^^G SVO VAR ÞAÐ að lokum þessi
táknræna og makalausa klausa
úr grein þess, er kallar sig „Komm-
únista" í síðasta tbl. „Verkamanns-
ins“:
„Sendiherra Sovétríkjanna var við-
staddur hétíðahöldin á Þingvöllum
17. júní. Og hann mun meira að segja
hafa verið eini erlendi sendiherrann,
sem hafði svo mikið við að mæta þar
í embættisskrúða. Hann sat og veizlu
ríkisstjórnarinnar að Hótel Borg“.
(Leturbr. hér)., Einhvern tíma hefði
það þótt forsending, ef kommúnistar
hér hefðu talað með svo miklum
fjálgleik um fín föt og veizluhöld
höfðingjanna sem eitthvað alveg sér-
lega mikilvægt úrslitaatriði, þar sem
fulltrúum „öreigalýðsins" bæri að
skara fram úr! En „Kommúnisti“
minnist ekkert á það í grein sinni, að
rússneski sendiherrann hér hafði
verið svo vingjarnlegur að bera fram
PERSÓNULEGAR heillaóskir sínar
að dæmi annarra erlendra sendi-
herra hér í tilefni af úrslitum þjóðar-
atkvæðagreiðslunnar. Síðar fluttu,
svo sem alþjóð er kunnugt, sendi-
menn annarra þjóða slíkar kveðjur
til íslenzku þjóðarinnar í tilefni LÝÐ-
VELDISSTOFNUNARINNAR
SJÁLFRAR og þá að Lögbergi OG
FYRIR HÖND RÍKISSTJÓRNA
SINNA. FRÁ SOVÉTSTJÓRNINNI
(Fremhald á §. síðu),