Dagur - 07.12.1944, Blaðsíða 2

t
DAGUR
Fimmtudaginn 7. desember 1944
Bændavinátta Sjálfstæðisflokksins
Sextugur:
Hólmgeir Þorsfeinsson á Hrafnagili
Sjálfstæðisflokkurinn segist
hafa sérstöðu í þjóðfélaginu að
því leyti, að hann einn allra
stjórnmálaflokkanna sé „allra
stétta flokkur", en það þýðir, að
hann hugsi jafnt um velfarnað
allra stétta í landinu. Forkólfar
flokksins hafa m. a. haldið því
fast fram, að þeir stæðu ekki að
baki Framsóknarflokknum um
velferð bændastéttarinnar og
vináttu gagnvart sveitafólkinu
yfirleitt. Þessi bændávinátta
flokksins hefir að vísu stundum
birzt á alleinkennilegan hátt, svo
sem í því að kalla bændur „öl-
musulýð" og „mennina með
mosann í skegginu“, eða nefna
það „metnaðarmorð", þegar
Framsóknarmenn 'hafa viljað
hlynna að atvinnuvegi bænda
með opinberum fjárframlögum.
Það má nú að vísu segja, að
þetta séu smámunir, ef verk
Sjálfstæðisflokksins töluðu í
aðra átt, en æði oft hefir það þótt
brenna við, að þau væru í sam-
ræmi við köpuryrði til bænda.
Einkum kom þetu þó skýrt
fram, þegar Sjálfstæðisflokkur-
inn lagðist á eina sveif með
verkalýðsflokkurium ■ um að
svifta hinar dreifðu byggðir
áhrifavaldi á Alþingi og flytja
það til þéttbýlisins.
Hins er þó rétt að geta, að á
seinni árum hafa talsmenn Sjálf-
stæðisflokksins að mestu lagt
niður að fara lítilsvirðingar- og
óvirðingarorðum um bænda-
stéttina, og þeir hafa oftar en
hitt talað hlýlega í garð bænda
og málefna þeirra. Af þessu
* drógu forustumenn bænda þá
ályktun, að forkólfar Sjálfstæðis-
flokksins hefðu tekið hugarfars-
breytingu til bóta, að því er til
sveitanna kæmi, og víst er líka
um það, að sumir þingmenn
þess flokks bera velvildarhug til
bænda og vilja efla gagn þeirra,
að svo miklu leyti sem þeir fá því
við komið, en hinir eru þó
miklu fleiri, sem láta leiðast af
öðrum sjónarmiðum. Hefir
þetta komið greinilega í ljós á
allra síðustu tímum í sambandi
við viðhorf Sjálfstæðisflokksins á
þingi til dýrtíðarmálsins og til-
boðs Búnaðarþings í haust um
lækkun á verði landbúnaðaraf-
urða og jafnframt lækkun á
kaupgjaldi.
Þegar kunnugt varð um tilboð
Búnaðarþingsins um að fallið
yrði frá hækkun verðs á land-
búnaðarafurðum, sem bændur
áttu rétt til, var að sjálfsögðu
gert ráð fyrir, að forkólfar verka-
mannaflokkanna beittu sér fyrir
því að fallið yrði frá kauphækk-
unarkröfum, að minnsta kosti
þeirra, sem hefðu drjúgum hærri
árstekjur en bændur. Hinu
hafði alltaf verið gert ráð fyrir,
að hækka þyrfti kaup hinna
lægst launuðu til samræmingar,
eins og það var orðað.
I raun og veru var ekkert jafn-
ræði í öðru en að móti lækkun
afurðaverðs kæmi lækkun
kaupgjalds, ef bændur áttu að
verða skaðlausir, en stöðvun á
hækkun kaupgjalds var þó við-
þó að ekki væri stigið nema
sporið hálft til móts við hana.
Bæði Framsóknarflokkurinn og
Sjálfstæðisflokkurinn mæltu ein-
dregið með því við Búnaðar-
þing, að það gæfi eftir fyrir hönd
bænda verðhækkun þá á land-
búnaðarvörum, sem þeim bar
samkvæmt gildandi lögum.
Þegar fulltrúar bænda snerust
að þessu ráði, hlutu þeir mörg
lofsyrði frá Sjálfstæðisflokks-
mönnum og blöðum flokksins.
Töldu þeir þetta veigamikið
upphaf að lækkun dýrtíðarinn-
ar, ef verkamenn og launamenn
þekktu nú sihn vitjunartíma og
legðust á eitt með bændum að
lækna hið mikla mein, er allir
voru sammála um, að dýrtíðin
ylli öllum stéttum landsins.
• Sjálfstæðismenn virtust með
öllu á sama máli og Framsóknar
menn um það, að í raun og veru
misstu kaupþiggjendur einskis í
við það, að kaup lækkaði í sam-
ræmi við lækkun afurðaverðs.
Munurinn væri aðeins sá, að í
stað verðlítilla króna kæmu
færri verðmeiri krónur. Enda
liggja þessi sannindi í augum
uppi.
Ólafur Thors hafði lýst því yf-
ir á nefndarfundi seint í septem-
ber, þar sem rætt var um fjögra
flokka stjórnarsamvinnu, að
hann féllist aldrei á kauphækk-
anir, nema til samræmingar, því
að kauphækkanir væru dauði
fyrir framleiðsluna. Og eins og
vænta mátti hafði Morgunblað-
ið sömu skoðun á málinu eins og
formaður Sjálfstæðisflokksins. —
Blaðinu farast svo orð 21. sept.:
„Forráðamenn stéttarfélag-
anna, sem að verkföllum þessurn
standa, vita vel, að á Alþingi
standa nú yfir samningatilraunir
um myndun allra flokka stjórn-
ar. Þeim er einnig ljóst, að þessir
samningar eiga að grundvallast á
því, að dýrtíðin verði með sam-
komulagi aðila stöðvuð, þar
sem hún nú er, og jafnframt
reynt að tryggja sem bezt fram-
tíðaratvinnu fólksins í landinu.“
Enn segir í sömu Mbls.grein:
„Þeir stjórnmálaleiðtogar, sem
telja sig aðallega málsvara verk-
lýðsstéttanna, fara ekki dult með
þá skoðun, að þeir telja, að nú
beri að leggja höfuðáherzlu á,
að trYggja öryggi fólksins í fram-
tíðinni. Og vitanlega er það
þetta, sem mestu máli skiptir.
En ef menn eru sammála um
þetta, er óskiljanlegt með öllu,
að menn geti ekki einnig orðið
sammála um hitt, að frumskil-
yrði þess, að tryggja atvinnu
fólks í framtíðinni, er einmitt
það, að dýrtíðarflóðið verði
stöðvað.“
Hér er ekki um að villast, að
seint í september leit Sjálfstæðis-
flokkurinn svo á, að frumskil-
yrði þess að tryggja atvinnuna í
framtíðinni, og þá vitanlega um
leið frumskilyrði þess að heil-
brigð stjórnarsamvinna gæti
tekizt, væri í því falið, að dýrtið-
arflóðið yrði stöðvað. Allt ann-
að væri dauði fyrir framleiðslu,
eins og Ólafur Thors orðaði það.
í fullu samræmi við þessa skoð-
ustu og velvild fyrir tilboðið um I
lækkun afurðaverðsins.
Stjálfstæðisflokknum vár og
vel ljóst, að Framsóknarflokkuv-
inn var honum algerlega sam-
mála í þessu höfuðatriði lieil-
brigðrar stjórnarsamvinnu og
var fús til að vinna að framgangi
þess með honum.
Sjálfstæðisflokknum var e,inn
ig vel ljóst, að Sósíalistaflokkur-
inn var honum algerlega and-
hverfur í þessu máli. Hann vildi
sem flestar vefðlitlar krónur til
handa kaupþiggjendum, sem
hægt var að fá með aukinni dýr-
tíð, jrar til allt hryndi í rústir.
í byrjun október sleit svo ÓI-
afur Thors tilraunum til stjórn-
armyndunar með Framsóknar-
flokknum, en hóf jafnframt
samninga við kommúnista, er
lauk á þann veg, sem öllum er
kunnugt.
Ólafur Thors vílaði ekki fyrir
sér að svara verðlækkunartilboði
bænda með nýjum kauphækkun-
um launahæstu stéttanna í Al-
þýðusambandinu. Á þann hátt
var samræming sú á kaupgjaldi,
sem svo mikið hafði verið rætt
um að þörf væri á, framkvæmd.
Og á þann liátt sýndi Ól. Th.
bændavináttu sína og meiri hiuti
Sjálfstæðisflokksins í þetta sinn.
Hann þáði með þökkum tilboð
bænda um lækkun á framleiðslu-
vörum þeirra, en launaði þeim
með því að auka dýrtíðina að
öðru leyti með kauphækkunum
þeirra hæst launuðu.
Þetta síðasta gönuskeið Ól.
Th. hefir svift stjórn hans fylgi
fjórða partsins af flokki hans, og
furðulegt að það skyldi ekki
vera meira.
Þann 1. þ. m. átti Ólafur Tr.
Ólafsson, Spítalaveg 15 hér í bæ,
sjötugsafmæli. Þenna afmælis-
dag sinn var hann staddur í
Reykjavík.
Fyrir tugum ára fluttist Ólaf-
ur framan úr Eyjafirði, þar sem
hann er fæddur og uppalinn,
hingað til Akureyrar og hefir
verið búsettur hér síðan. Ungur
að aldri stundaði hann nám í
búnaðarskólanum á Hólum og
var eftir það um skeið verkstjóri
hjá Magnúsi Sigurðssyni, stór-
bónda og kaupmanni á Grund.
Eftrir að hann fluttist til bæjar-
ins, gekk hann í þjónustu Kaup-
félags Eyfirðinga og hefir nú
starfað hjá því samfleytt í 35 ár,
fyrst 11 ár sem forstöðumaður
kjötbúðar félagsins og síðan við
afgreiðslu og önnur störf, og allt
hefir .hann leyst af hendi með
stakri trúmennsku.
Ólafur kvongaðist nálægt þrí-
tugu Jakobínu Magnúsdóttur,
mestu myndar- og gæðakonu; er
hún önduð fyrir nokkrum árum.
Var hjónaband þeirra farsælt og
ástúðlegt, enda Ólafur frábær
heimilisfaðir. Tvö börn þeirra
uppkomin eru á lífi, Jóhanna,
húsfrú og Kjartan, bæjarpóstur.
Sonur þeirra, Þórir stýrimaður,
var einn þeirra, sem fórst með
Goðafossi.
Ólafur hefir jafnan verið mik-
ill áhugamaður í Lúðrasveit Ak-
ureyrar og tryggur starfsmaður
Þann 3. Jr. m. átti Hólmgeir
Þorsteinsson, bóndi á Hrafna-
gili, sextugsafmæli.
Hólmgeir hefir miklum
skyldustörfum að gegna á Akur-
eyri og er jrví búsettur þar að
vetrinum.
. Síðastl. laugardagskvöld buðu
sveitungar hans í Hrafnagils-
hreppi honum til samsætis í
þinghúsi hreppsins. Var það fjöl-
mennt og stóð langt fram á nótt.
Var þar mikið um ræðuhöld,
söng og annan fagnað. Hrepps-
búar færðu afmælisbarninu og
heiðursgestinum að gjög málaða
1 jósmynd af Eyjafirði sem þakk-
lætisvott fyrir ágætlega unnin
störf í þágu sveitarfélagsins, og
Jóhannes Þórðarson á Espihóli
flutti honum snjallt kvæði, er
hann hafði ort í tilefni þessara
tímamóta í æfi Hólmgeirs. Fór
þetta hið bezta fram og var hið
ánægjulegasta.
Á sunnudaginn komu ýmsir
Akureyrarbúar á heimili Hólm-
geirs hér í bæ, til þess að árna
honum heilla, og var þeim veitt
af mikilli rausn. Þeir' Sig. Egg-
erz bæjarfógeti og Steingr. Jóns-
son fyrrv. bæjarfógeti ávörpuðu
báðir afmælisbarnið hlýjum. orð-
um.
Hlómgeir Þorsteinsson er
fæddur í Ytra-Dalsgerði í Eyja-
firði 3. des. 1884. Foreldrar hans
voru Þorsteinn Indriði Pálsson
og kona hans, Kristjana Guðrún
Einarsdóttir. Um tvítugsaldur-
inn útskrifaðist Hlómgeir frá
hennar. Hann er glaðlyndur og
jafnlyndur og nýtur vinsælda
allra, er honum kynnast.
Öfugmæli
íslendings
í svari til „Alþýðumannsins" í
síðasta tbl. ísl. um stjórnar-
myndunina segir á þessa leið:
„Hvaðan kemur ritstj. Alþ.m.
sú vizka, að ekki hafi verið leitað
til Framsóknarfl., þegar Ól.
Thors sneri sér fyrst til hans og
bauð upp á samstjórn Sjálfstæð-
is- og Framsóknarflokksins?"
Hér er sannleikanum alger-
lega snúið viði
Eftir að viðræðunum um
fjögra flokka stjórn, er fram fóru
í hinni svonefndu 12 manna
nefnd, var lokið, og forseti ís-
lands fól Ólafi Thors að leitast
við að mynda meirihluta stjórn,
en þetta var í byrjun október,
sneri Framsóknarflokkurinn sér
bréflega til Sjálfstæðisflokksins
hinn 3. október og gerir „það
að tillögu sinni, að Framsóknar-
flokkurinn og Sjálfstæðisflokk-
urinn standi saman um ríkis-
stjórn."
Um þessa tillögu var haldinn
einn stuttur fundur af fulltrú-
Gagnfræðaskólanum á Akureyri.
Hann kvongaðist Valgerði
Magnúsdóttur Sigurðssonar,
kaupmanns á Grund, ágætri
konu. Hafa þau rekið búskap á
tveimur stórbýlum í Eyjafirði,
Grund, en lengst á Hrafnagili,
óðalssetri þeirfa. Búskapinn hafa
þau stundað af miklum dugnaði,
myndarskap og ráðdeild.
Hlómgeir er skarpgáfaður
maður, ágætlega máli farinn,
starfhæfur í bezta lagi og dreng-
lundaður málafylgjumaður, þeg-
ar því er að skipta. Slíkum hæfi-
leikamanni hafa að vonum verið
falin margvísleg trúnaðarstörf.
H^nn var um langt skeið hrepps-
nefndaroddviti Hrafnagils-
hrepps, um mörg ár endurskoð-
andi Kaupfélags Éyfirðinga og
er það enn og búnaðarþingsfull-
trúi hin síðari ár, svo það helzta
sé nefnt.
Hann var í kjöri við síðustu al-
þingiskosiyingar í Eyjafirði af
hendi Framsóknarflokksins.
Hlaut hann mikið fylgi, en náði
þó ekki kosningu sökum þeirra
breytinga, sem þá höfðu gerðar
verið á kosningalögum í tví-
menningskjördæmum.
Dagur flytur Hólmgeiri Þor-
steinssyni hugheilar ámaðarósk-
ir á þessum tímamótum æfi hans
og æskir þess að hans megi enn
lengi við njóta.
um flokkanna og lauk honum
með því, að settar voru undir-
nefndir til að ræða málið nánar
og búa það undir næsta fund,
er Ólafur Thors skyldi boða.
Sá fundur var aldrei boðaður
og aldrei rætt um málið framar
við Framsóknarmenn.
Af þessu er það ljóst, að það
var Framóknarfl., sem bauð
Sjálfstæðisflokknum upp á sam-
stjórn þessara flokka, en ekki
öfugt, eins og ísl. heldur fram.
Það var Ólafur Thors, sem
sleit þessari samningatilraun og
sneri sér að kommúnistum.
Bréf Framsóknarfl. frá 3. ok.t.
hefir verið birt í- blöðum, þar á
meðaf í Morgunblaðinu. Bréfið
sannar alveg ótvírætt, að það
et rangt, sem ísl. segir, að Ól.
Thors hafi fyrst snúið sér til
Framsóknarfl. og boðið honum
samstjórn.
Manni verður að spyrja: Les
ekki ritstj. ísl. Morgunblaðið,
eða hallar hann vísvitandi réttu
máli?
LADY ESTHER
fegurðarvörur
mæla með sér sjálfar
KAUPFÉLAG
EYFIRÐINGA
Nýlenduvörudeild og útibú,
leitni í þá átt að mæta tilboði
Búnaðarþings, og hefði bænda- j un vottaði Ólafur Thors og
Gtéttin ef til vill sætt sig við það, flokksmenn hans hændum holh
Ólafur Tr. Ólafsson sjötugur
I
r.