Dagur - 21.12.1944, Blaðsíða 4

4
D AG U R
Fimmtudaginn 21. desember 1944
DAGUR
Ritstjóm: Ingimar Eydal.
Jóhcmn Frímann.
Haukur Snorrason.
4
Aígreiðslu og innheimtu annast:
Marinó H. Pétursson.
Skriístofa við Kaupvangstorg. — Sími 96.
Blaðið kemur út á hverjum fimmtudegi.
Árgangurinn kostar kr. 15.00.
Prentverk Odds Bjömssonar.
Alls staðar er sama sagan
£INHVER HIN ALLRA grimmustu vopna-
viðskipti, sem um getur í hernaðarsögu allra
tíma, standa nú yfir á Vesturvígstöðvunum. Allir
frelsisunnandi menn óska þess, að Bandamenn
megi hrósa þar fullum sigri, en þó verður tæpast
fullyrt, að enn megi þar á milli sjá. Þessa síðustu
daga berast þaðan fregnir um stórkostlegar gagn-
árásir Þjóðverja. Virðist þeim þegar hafa orðið
allmikið ágengt. Hitt er þó jafnvel enn alvar-
legra áhyggjuefni, að nazistum og kommúnistum
í sameiningu hefir tekizt að magna hættulegar
uppreisnir gegn Bandamönnum í flestum þeirn
löndum, sem þegar hafa verið leyst undan ánauð
liins þýzka hernáms. T. d. er fullyrt, að þýzkir
flugumenn og áróðursmenn kommúnista berjist
nú hlið við hlið í Grikklandi gegn Bretum og
hinni löglegu stjórn landsins. Slíkir menn standa
og að hinu vopnaða viðnámi gegn stjórn Pieriots
í Belgíu, sem vafalaust er til hins mesta óhagræð-
is fyrir hernaðaraðgerðir Bandamanna þar á úr-
slitastundinni, þótt uppreisnarmennirnir séu
hins vegar í svo greinilegum minnihluta þar í
landi, að hið löglega kosna þing þjóðarinnar
fylkti sér næstum því sem einn maður að baki
stjórnarinnar við atkvæðagreiðslu um þessi mál,
er fram fór þar nú fyrir nokkrum dögum. Stjórn-
arandstaðan átti þar naumast einn af hverjum
tíu þingmannanna.
JjVÍ FER MJÖG FJARRI, að kommúnistar hafi
borið hita og þunga mótstöðunnar gegn Þjóð-
verjum í herteknu löndunum, þótt þeir reyni nú
að eigna sér allan heiðurinn af henni. Fyrsta
stríðsveturinn ráku þeir þann áróður í löndum
Bandamanna og annars staðar, að styrjöldin við
nazista væri ekkert annað en „imperialistisk vit-
firring“ og væri sjálfsagt að semja sem fyrst frið
við Þjóðverja, að dæmi Rússa. Er talið, að þessi
áróður hafi t. d. ekki átt hvað minnstan þátt í lé-
legri framgöngu franska hersins vorið 1940. All-
margir franskir þingmenn voru fangelsaðir fyrir
þennan áróður, þ. á. m. sjálfur aðalforingi
franskra kommúnista, Thorez, en honum tókst
að flýja til Moskvu. Þá er mönnum það enn í
fersku minni, að Sovétstjórnin neitaði yfirleitt að
viðurkenna hinar landflótta ríkisstjórnir her-
numdu landanna, og rak sendiherra þeirra heim.
í þann tíma ásökuðu konnnúnistar Breta fyrir að
lialda styrjöldinni áfram, og átti andspyrnuhreyf-
ingin gegn Þjóðverjum í hernumdu löndunum
lengi vel einn versta andstæðing sinn, þar sem
kommúnistar voru. 1 Frakklandi og Belgíu veittust
þeir harðlega gegn stjórnum þeirra de Gaulle og
Pieriots, og í Noregi deildu þeir á þingið fyrir að
reka ekki Hákon konung frá völdum og m.ynda
stjórn, er átt gæti góða samvinnu við Þjóðverja.
Allt var þetta í fullu samræmi við utanríkisstefnu
Rússa um þetta leyti, er þeir höfðu gert vináttu-
sáttmála við Hitler. Á sarna tírna orðaði einn að-
alleiðtogi kommúnista hér á landi það svo, að
það væri aðeins „smekksatriði", hvort menn
væru á móti nazistum eða ekki.
JjAÐ VAR FYRST eftir að styrjöld hófst milli
Rússa og Þjóðverja sumarið 1941, að komm-
únistar breyttu þessari afstöðu sinni. Þó gerast
þeir hvergi fullkomlega trúir og einhuga í bar-
áttunni í hernumdu löndunum, en láta flokksleg
sjónarmið ávallt fyrst og fremst ráða gjörðum
sínum í einu og öllu — þar sem annars staðar.
Það er fyrst eftir að hersveitir Bandamanna hafa
rekið Þjóðverja út úr hernumdu löndunum,
Hernum séð fyrir olíu.
Olía og benzín eru hinar allra mikilvægustu hernaðarvörur í nútíma stríði.
Amerískir verkíræðingar lögðu olíuleiðslur irá Normandíströndum langt
inn í Frakkland, jainótt og herinn sótti íram sl. sumar. Þannig var her-
sveitunum séð tyrir olíu og benzíni trá stórum olíuskipum úti iyrir
Normandíströnd á iyrstu vikum sóknarinnar.
Jólagleði og jólasorg.
J7NN ER OKKUR íslendingum
leyft að halda heilög jól í skjóli
friðar og farsældar, meðan flestar
aðrar þjóðir eiga við hin ægilegustu
ótíðindi og skelfingar að búa. Lítið
getum við gert til þess að draga úr
böli þeirra, en þó ofurlítið. Við getum
a. m. k. sýnt nokkra viðleitni i þá átt,
þótt við séum „fáir, fátækir, smáir1-.
Og sem betur fer kemur það hvar-
vetna í ljós, þegar eftir því er leitað,
að allur almenningur hér hefir góðan
hug á að sýna hluttekniingu sína og
samúð í verki. Er þess t. d. skemmst
að minnast, að skólar bæjarins hafa
þessa dagana gengizt fyrir nýrri fjár-
söfnun til Norðmanna og orðið mjög
vel ágengt. Og sl. sunnudag fóru skát-
ar og skólanemendur um bæinn og j
söfnuðu notuðum fatnaði í sama
skyni. Þeim var víðast hvar — eða
jafnvel alls staðar — sérlega vel
fagnað. Margar bifreiðir voru lengi
dags önnum kafnar að safna feng
þeirra saman á einn stað. Vafalaust
er einhver hluti þessara birgða not-
hæfur og kemur þá í góðar þarfir, ef
unnt reynist að koma honum í tæka
tíð til hins aðþrengda flóttafólks.
Þótt fæstir gefendanna hafi gert ann-
að eða meira en einföldustu og sjálf-
sögðustu skyldu sína í þessum efnum,
er þó víst, að verk þeirra er betur
gert en ógert. Og víst munu þeir geta
notið jólagleðinnar með betri sam-
vizku en hinir, sem hvorki hafa hrært
legg né lið til þess að draga úr þján-
ingum meðbræðra sinna — heima
eða erlendis — nú um þessi jól.
P^F EÐLILEGUM óstæðum hþfum
við Islendingar helzt gert tilraun
til að verða nánustu frændþjóð okk-
ar, Norðmönnum, að nokkru liði, þeg-
ar að þrengdi. Sennilega hafa þeir
orðið fyrir þyngstum búsifjum allra
Norðurlandaþjóðanna af völdum yf-
irstandandi ófriðar, og eru þó Danir
mjög hart leiknir og finnska þjóðin
flakandi í sárum, eftir að ránshendur
voldugra nágranna hafa auðmýkt
hana og seilzt eftir lögmætum gögn-
um hennar og gæðum, frelsi og mann-
hverju á fætur. öðru, að þeir láta
þar verulega til sín taka, og þá
fyrst og fremst til þess, að því er
virðist, að búa flokkslega í hag-
inn fyrir- sig í fí'amtíðinni, en
ekki til að berjast við Þjóðverja,
heidur miklu fremur til þess að
torvelda Bandamönnum barátt-
una gegn nazistaherjunum og
efna til óspekta og vandræða
meðal hinna sárþjáðu þjóða, áð-
ur en lokasigurinn er unninn.
réttindum. — En geta okkar er svo
lítil; að það tók því ekki að dreifa
henni alltof víða, eða færast alltof
mikið í fang. En víst megum við einn-
:ig hugsa með þakklæti og virðingu til
þjóðarinnar, sem um eitt skeáð stóð
ein uppi sem klettur úr hafinu, og
bauð ofríki og kúgun Húnanna byrg-
inn, þegar aðrar stórþjóðir Norður-
álfu höfðu ýmist lotið í lægra haldi
fyrir þeim, eða brostu vingjarnlega
framan í ófreskjuna og aðstoðuðu
hana jafnvel dyggilega við að lima
bráðina sundur og skipta henni á
milli sín. — Nú er hin glæsilega og
fornfræga höfuðborg þessa mikla rík-
is í rústum og mara ófriðarins mæðir
enn með ægilegum og vaxandi þunga
á herðum hiinnar brezku þjóðar. En
hún gefst ekki upp. Og Churchill
gamli — þrekmennið og leiðtoginn
mikli — gefst heldur ekki upp, en
berst til þrautar. Þegar hann tók við.
völdunum á einhverjum þyngstu og
ógiftusamlegustu tímum, sem gengið
hafa yfir mannkynið, lofaði hann þjóð
sinni engili „nýsköpun", heldur vax-
andi alvöru og erfiðleikum — „sveita,
blóði og tárum“. Og þó vitum við, að
öll „nýsköpunin" alls staðar í heimin-
um er fyrst og fremst undir því kom-
in, að honum og bandamönnum hans
takist að kveða hinn þýzka draug,
nazismann, algerlega niður.
Jólagjöf til Ghurchills.
jj^ÐAN VAR HÉR svo að orði kom-
íizt, að íslendingar — og við Ak-
ureyringar sér í lagi — getum lítið
gert til þess að draga úr böli hinna
„stríðandi lýða“, en þó ofurlítið. Við
getum þó a. m. k. sent þeim og leið-
togum þeirra hlýjar hugsanir og árn-
aðaróskir, þegar þeir eiga í sem
þrengstri vök að verjast. Síðasti
„Verkamaður" gerir líka hreint fyrir
okkar dyrum í þessum efnum i for-
ystugrein, er nefnist: „Churchill á
leiðinni í buxur Chamberlains". Þar
er því m. a. skorinort lýst yfir, að
brezka stjórnin hafi „gengið á bak
orða sinna og loforða elins freklega
og unnt er“. Ennfremur er öllum tug-
þúsundunum, er láta nú líf sitt á
Vesturvígstöðvunum í höfuðorrust-
unni gegn nazistaherjunum, þökkuð
blóðfórn þeirra með því að lýsa því
yfir með miklum hetjuskap og mynd-
ugleika hins fórnfúsa og „ósveigjan-
legum baráttuvilja", að herjum
Bandamanna „miðar ekkert áfram í
Hollandi og þumlungast áfram á ítal-
íu annan hvorn mánuð“. Það er eitt-
hvað annað en leiftursókn Rússa á
Austurvígstöðvunum(P), enda er engu
líkara en að hið ágæta málgagn ís-
lenzkra verkamanna — að því er það
sjálft vill vera léta — telji sig eiga
heimtingu á því, að allt viðnám
Þjóðverja sé nú molað í einni svipan,
fFramhald á 8. síðu).
„Þótt desember
sé dimmur ...“
Æ'é
Er það ekki dásamlegt,
að okkur skuli hafa verið
gefin jól í dimmasta mánuði
ársins? Jól, með ótal ljós-
um, gleði og góðum hugs-
unum.
Skyldum við nokkurn tíma geta pakkað þetta?
jólin nálgast, jörðin hvítnar
eg verð aftur lítið barn“.
Ef við gætum aftur orðið lítil börn — hlakk-
að til með börnunuin og glaðzt með þeim,
myndum við áreiðanlega eignast sanna jólagleði.
Við skulum taka þátt í gleði þeirra og jólin
munu verða okkur ógleymanleg.
Ktænnadálkurinn sendir lesendum sínum —
næ/ og fjær — innilegar jólakveðjur með þeim
óskum, að jólin megi verða þeim sönn jól — há-
tíð gleði og kærleika.
Missum aldrei sjónará jólaljósunum, þótt erf-
iðleikar sæki okkur heim og dimmt sé á jörðu
hér. Minnumst þess, að: „Gleðin er eins og ljósið;
ef þú kveikir á því fyrir aðra, skín það á sjálfan
Þig“-
Gleðileg jól!
Gömul jólagáta
Hver er sá stólpi haglega gerður, rétt á litinn
sem rykkilín presta. Innýfli hans eru úr kvikfén-
aði?
Allur kroppurinn á honum dauður,
utan höfuðið einasta lifir —
ef jrað lifir, þá lifir hann skemur,
— ef það deyr, þá lengist aldur hans.
?
(Ráðning í næsta blaði).
★
Þessi Iitla stúlka
klæðir ekki kött-
inn um jólin. —
Kjóllinn hennar
er úr rauðu flau-
eli, en kraginn
hvítur og legg-
ingarnar.
★
Jólaleikur.
Það mætti kalla
liann boðhnepp-
ing.
Þegar þú hefir
marga gesti um
jólin er boð-
hnepping
skemmtilegur
leikur.
Þú skipar karl-
mönnunum í tvo
jafna hópa. —
Kvenfólkið er
áhorfendur í þess-
urn leik. Hóparn-
ir raða sér í tvær
raðir, og snúa þær
gegnt hvor ann-
arri.
Leikendur fara úr treyjunum og svo er keppt
um það, hvor röðin verði fyrr búin að hneppa
vestunum frá og að aftur, byrjað að ofan.
Einhver, utan keppni, gefur merki og þá byrja
tveir fremstu í röðunum.
Næstu taka við, strax og þeir fyrstu hafa lokið
að hneppa síðustu tölunni og svo koll af kolli. —
Sú röðin, sem lýkur þessu fyrr, fær verðlaun eða
hressilegt húrra kvennanna.
«
\