Dagur - 22.03.1945, Blaðsíða 4

4
DA3UR
DAGUR
Ritstjóri: Haukur Snorrason.
Aigreiísiu og innheimtu annast:
Marinó H. Pétursson.
Ohrifsteéa vi8 Kaupvangstorg. — Sími 96.
BMHt kemur út á hverjum fimmtudegi.
Argangurinn kostar kr. 15.00.
Prentverk Odds Bjömssonar.
DÆMDIR EFTIR LÍKUM
■pIL ER í REFSIRÉTTI flestra þjóða hugtak
eða réttarregla, sem nefnist að dæma eftir
líkum: — Ef sakborningur þrætir gegn augljósum
líkindum eða jafnvel bláköldum staðreyndufn,
er hann þó dæmdur eigi að síður, eins og skýlaus
játning lians lægi fyrir. Vera má, að Rússar, Þjóð-
verjar eða aðrar einræðisþjóðir fari öðruvísi að,
þegar svo stendur á, en allar þær þjóðir, sem við
sæmilegt réttaröryggi búa, kjósa fremur þessa að-
ferð til þessaðkomalögumyfirafbrotamennenað
grípa til naglaskrúfunnar eða annarra pynding-
artækja. Sams konar aðferðir tíðkast og hijög T
vettvangi daglegs lífs utan veggja réttarsalanna.
Þegar bóndi fangar hey sitt, eða sjómaður léttir
þrásetu á miðum úti, sökum ótryggilegs veðurút-
lits, dæma þeir eftir lfkum; sömuleiðis læknir-
inn, sem fyrirskipar ákveðna meðhöndlun og
lyljanotkun sjúklings, eftir að ltafa rannsakað
heilsufar hans, athugað sjúkdómseinkenni, hlust-
að brjóstið og mælt blóðhitann.
gOMMÚNISTAR VIRÐAST sætta sig illa við
það, að þjóðin hefir neyðzt til þess að kveða
upp dóm um afstöðu flokks þeirra i stríðskvaðn-
-ingarmálinu fræga eftir slíkum forsendum, sem
að ofan er lýst. „Þjóðviljinn" og „Verkamaður-
inn“ keppast hvor við annan um að fara-sem
dólgslegustum ókvæðisorðum um alla þá, sem
kveðið hafa upp dóminn í heyranda hljóði. Al-
menningur átti þó einskis annars úrkosti en að
dæma eftir líkum í þessu máli. Ríkisstjórninni
þóknaðist að láta Alþingi fjalla um boðskap
hinna erlendu valdhafa á lokuðum þingfundum,
og sú leynd hefir enn ekki verið rofin, þrátt fyrir
ítrekaðar áskoranir úr ýmsum áttum. Engin opin-
ber tilkynning um þetta þýðingarmikla og við-
kvæma deilumál hefir enn verið birt. Hins vegar
liggur það sízt í Jáginni, að furðulegur straumur
og skjálfti greip kommúnista strax, er mál þetta
bar á góma. Nærfærnir menn stungu hitamælin-
um þar inn, sem eðlilegast var, og mældu hita-
stigið í aðalpípu og dagblaði flokksins. Og viti
menn: Hitinn reyndist vissulega að vera bardaga-
hiti og skjálftinn glímuskjálfti: — „Þjóðviljinn“
taldi það öldungis sjálfsagt, að þjóðinyrðiaðfæra
,,fórn“ ti! að geta tekið þátt í alþjóðasamstarfi,
eins og fórnir hennar í þeim efnum væru ekki
þegar nægar orðnar. Og sama dag (28. febr.) kvað
blaðið svo að orði, að Sýrlendingar hefðu sýnt
mikinn „stjórnmálaþroska“ með því að segja
Þjóðverjum stríð á hendur á elleftu stundu. Sá
,,stjórnmálaþroski“ vakti raunar almennan hlát-
ur í brezka þinginu, þegar Churchill drap á
striðsyfirlýsingu þessarar smáþjóðar í ræðu sinni
þar nú á dögunum! Og loks telur „Þjóðviljinn“
(4. marz), að „Alþingi liafi mistekizt í þessu
máli“, og getur þar ekki verið átt við annað en
það, að blaðið kalli það mistök, er þingið vildi
ekki !áta íslendinga fara að dæmi Sýrlendinga í
þessu efni. Fleira mætti til tína úr ummælum
„Þjóðviljans" af svipuðu tagi, þótt hér skuli stað-
ar numið að sinni.
þAÐ MÁ VEL VERA, að þingmenn kommún-
ista hafi heykzt á fyrri afstöðu flokks síns, áð-
ur en ti! endanlegrar atkvæðagreiðslu kom á hin-
um lokuðu þingfundum. Og það er Ijóst, að
„Þjóðvi!jinn“ hefir nú bognað undan þunga al-
menningsálitsins og vill gjarnan þræta og sverja
sig hreinan af fyrri orðum sínum og boðun, eins
og svo oft áður. En það stoðar ekki hót. Dómur „
þjóðarinnar er þegar fallinn, og lionum verður
eitki áfrýjað. En hitt er furðulegt og óþolandi, að .
LUZON-EY
Kortið sýnir Lingayenflóa, þar sem Bandaríkjamenn gengu á land
og sóttu til Manilla. Hafa þeir hreinsað til að mestu á suðurhluta
eyjarinnar, þó verjast Japanar enn í Corregidorvirki. Aðalher
Japana héfst nú við norðarlega á eyjunni.
Sjálfsmorðingjar — og ekki
að ástæðulausu!
jyjORGUNBLAÐIÐ er skrítinn
gripur, en þó harla misjafnlega
skemmtilegur. Nýlega brigzlaði það
Framsóknarmönnum um, að þeir
hefðu fagnað Dettifoss-slysinu vegna
þess, hversu illa þeim sé við Eim-
skipafélagið. Flestir munu hafa talið,
að með þegsu myndi blaðið telja sig
hafa sett nýtt met i sorblaðamennsku,
sem það gæti unað við um stund. En
fáum dögum síðar bætti blaðið þó um
þetta afreksverk sitt að því leyti, að
ekki var í það sinn hægt að kenna
blindu flokkshatri né pólitísku of-
stæki um gapaskapinn og blygðunar--
leysið. I grein í blaðinu, þar sem rætt
er um hin tíðu og óhugnanlegu mann-
hvörf, sem orðið hafa í Reykjavik
sfðustu mánuðina, segir svo, að „hver
og einn einasti maður, sem horfið hef-
ir, haf ð i ás t æ ð u til að fyrirfara
sér, cða að minnsta kosti benda allar
líkur til þess, að þeir hafi gripið til
þess örþrifaráðs." (Leturbr. hér) í
nánari „skýringum" blaðsins á þessari
furðulegu staðhæfingu segir ennfrem-
ur: „Maður, sem hefir dregið sér
fé, hefir misst atvinnu sína og veit
ekki, hvað hann á til bragðs að taka
í lífinu, getur líka leiðzt út i það að
stytta sér aldur“. ... o. s. frv. Þokka-
leg huggun og raunabót fyrir aðstand-
endur og ástvini allra hinna týndu
manna að tarna! Þeir eru allir —
„hver og einn einasti" — stimplaðir
ríkisstjórnin sktdi enn leyna
þjóðina öllu því, sem gerzt hefir
í þessu mikilsverða máli. Al-
menningur Iteimtar plöggin á
borðið, svo að flugumenn er-
lendra valdhafa geti ekki lengur
vegið að andstæðingum sínum
úr skálkaskjóli þessarar óþörfu
leyndar og kallað sannleikann
lygi og rógburð. Að öðrúm kosti
mun þjóðin lialda uppteknum
hætti um nauðsynlega og eðli-
lega sjúkdómsgreiningu, eins og
málleysingjar eða óráðssjúkling-
ar ættu í hlút.
sem afbrotamenn og sjálfsmorðingjar
í víðlesnasta dagblaði landsins.
AUÐVITAÐ hafa nokkrir að-
standendur hinna horfnu manna
þegar mótmælt þessum eindæma á-
burði með gildum rökum. Varð
Mogginn sjálfur t. d. neyddur til að
birta svohljóðandi „skýringu“ nokkru
síðar: „Að fengnum upplýsingumf!)
. .skal þess getið, að Baldur Guð-
mundsson, sem horfinn hefir verið
síðan í byrjun siðasta mánaðar, var
í góðri atvinnu, heilsuhraustur og átti
ekki, svo kunnugt sé, við neina þá
erfiðleika að stríða, er gefi tilefni til
að ætla, að hann hafi haft í huga að
stytta sér aldur.“ — Svo mörg voru
þau orð: Fyrri staðhæfingar blaðsins
Iýstar rakalaust slúður í þess eigin
dálkum! Ekki er nú von á góðu í
pólitikinni, þegar slíkt endemis-
hneyksli getur hent blaðið í svo við-
kvæmum einkamálum sem þessu.
Fjarræna víðernanna!
JþÓRBERGUR ÞÓRÐARSON rit-
höfundur^ ræðir í langri grein,
tsem birtist í nýkomnu Helgafells-
hefti, um ýmis fyrirbrigði í málfari
og stíl hinna nýtízku bókmennta-
manna. Meðal annars endursegir
hann þar eftirfarandi kafla — „úr
bókmenntum síðustu tíma“ — til
þess að sýna afkáraskap og misnotk-
un nokkurra orða, sem þessir nýtízku
höfundar stagast jafnan á — í tíma
og ótíma — svo sem „fjarrænn",
„dul“, „spurn“, „tjáning11, „reisn“, „víð-
erni“ o. s. frv.: —
„Tíkin á baðstofumæninum rekur
upp fjarrænt gelt í spurn sinni
rökkri síðsumarsins. Kisa situr á
bæjarkampinum, stolt í reisn sinni,
og virðir fyrir sér nýútsprunginn
skarifífil, fjarrænan í draumi sínum
í hvítum þokum vorsins, ofar mann-
lífi og tjáningu. Kompleksína, Kyn-
draum starir fjarrænu augnaráði i inn-
hverfri dulúð á sólbitna elskendur
fjarlægðarinnar, þartil það er eins og
likámi hennar leysist upp og hverfi
úti víðerni dagsins. Dag einn um mið-
aftansbil sitja þau tvö uppí hlíðinni
og horfa með dul í augum á tvö hvít
ský út í fjarrænum víðernum lofts-
(Framhald á 5. síffu).
Fimmtudaginn 22. marz 1945
Ný bók: KROSS-SAUMUR
Nýlega er komin á markaðinn bók, sem heitir:
„Kross-saumur“, og hefir að geyma fjölda kross-
saumsmunstra.
Það er Munsturútgáfan, sem gefur bókina út,
og segir í eftirmála, að hafin sé útgáfa kross-
saumsmunstra, sem ákveðið hafi verið að gefa út
í sama formi, og muni næsta hefti koma út síðar
á þessu ári.
Það er sannarlega gleðiefni að fá sem flestar
bækur af slíku tagi, því að með hverju nýju
munstri, sem kemur á markaðinn, ætti þeim
möguleikum að fækka, að maður geti átt á hættu
að setjast á sömu rósina í öðru hvoru liúsi!
Jú, okkur vantar áreiðanlega fjölbreytni og
frumleik hér eins og víða annars staðar.
En betur þarf, ef duga skal. — Okkur nægja
ekki munstrin ein.
Okkur vantar efni. — Bæði strammi og javi
hafa verið illfáanlegur varningur um nokkurra
ára skeið. Þetta á þó einkum við^um strammann
— því áð hann hefir alls ekki sézt lengi.
Mér er sagt, að ástæðan sé sú, að Ameríku-
mehn kunni ekki þá list, að vefa stramma.
F.n hvers vegna svo erliðlega gengur að fá java
— íslenzkan java, er mér ekki kunnugt um. —
En víst er, að þeir, sem við java-framleiðslu fást,
myndu auka mjög á vinsældir sínar, ef þeir sæju
sér fært að senda ögn meira af java á markaðinn.
— Fleiri gerðir og fleiri litir af java, er ósk okkar
kvennanna.
Þegar þessi ósk okkar hefir verið uppfyllt,
munu kross-saumsbækur, bæði sú, er fyrr um get-
ur og aðrar, komnar og ókomnar, ná tilgangi sín-
um og gera það gagn sem þeim er ætlað.
„Puélla".
★
Skemmtilegur sportklæðnaður. Dökkblátt pils
fer vel við ljósa jakkann og peysuna, sem er hvít
og dökkblá. — Síðbuxur, úr sama efni og pilsið,
væru hentugar til smáferðalaga.
★
ELDHÚSIÐ
Haframjölskökur:
2 bollar haframjöl. — 1 bolli sykur. — 1 bolli
hveiti. — Y% bolli smjorlíki. — 1 bolli rúsínur. —
Ya bolli hqitt vatn. — 1 teskeið salt. — */2 teskeið
kanel. — j/2 teskeið bökunarsódi. teskeið allra-
handa. —- 2 egg.
Smjörlíkið er hrært vel, sykurinn settur saman
við og hrært áfram. Eggin eru þeytt og hrærð út
í. Hveiti, salt og krydd er sigtað og sett í deigið.
Þá er haframjölið hrært saman við. Sódinn er
hrærður út í vatninu og síðan er það sett í deigið.
Síðast eru rúsínurnar látnar saman við. — Kök-
urnar eru settar með teskeið á vel smurða plötu.
★
Gott ráð er að leggja óhreina vasaklúta í salt-
vatn. — Óhreinindin ganga mun betur og fljótar
úr þeim. »
★
Agalaus sveinn gerir móður
M— -----► sinni skömm.
Salómon.