Dagur - 14.02.1946, Side 4

4
DAGUR
Ritstjóri: Haukur Snorrason
--- f
Afgreiðslu og innheimtu annast:
Marínó H. Pétursson
Skrifstofa í Hafnarstræti 87 — Sími 166
Blaðið kemur út á hverjum fimmtudegi
Árgangurinn kost'ar kr. 15.OÖ
‘ Prentverk Odds Björnssonar
l- - ■
„Af fullum krafti"
þAÐ ER KUNNARA en frá þurfi að segja, að.
síðustu vikurnar fyrir bæjarstjórnarkosning-
arnar hófu liöfuðmálgögn kommúnista annars
vegar, en Sjálfstæðisflokksins hins vegar, magnaða
skothríð hvort á annars herbúðir. Engum smá-
skeytumj var þar á skipzt. „Morgunblaðið'1 full-
yrti með berum orðum, að kommúnistar væru að-
eins ótíndir landráðamenn, er gengju hér erinda
erlends stórveldis í einu og öllu. Færði blaðið
fyrir því ljós rök, að forráðamenn Sósíalista- •
flokksins skirruðust aldrei við að ganga í berhögg
við innlenda hagsnruni og íslenzkan málstað, lrve-
nær sem kippt væri í spottann, sem tengir þessa
andlegu sprellikarla við stjórnarskrifstofurnar í
Moskvu. Á hinn bóginn spöruðu kommúnistar
þá lreldur ekki stóryrðin í garð þessa samstarfs-
flokks síns í ríkisstjórninni, hvorki í blaði sínu né
öðrum áróðri, heldur völdu Sjálfstæðisflokknum
og forráðamönnum hans hæðilegustu og þyngstu
skammaryrði íslenzkrar tungu, og flutu þá auð-
vitað landráðabrigzl með í þeim flaumi án þess
að sérlega mikið væri eftir því tekið, þar sem allt
orðbragð blaðsins var á hina einu og sömu bók
skrílmennskunnar og strákskaparins lært.
pLESTIR MUNU hafa gert ráð fyrir því, að
hér væri um stutta leiksýningu að ræða, sem
einvörðungu væri „sett á svið“ í tilefni bæjar-
stjórnarkosninganna, enda myndu blöðin strax
taka upp tiltölulega friðsamleg og bróðurleg við-
skipti, er kosningahríðin væri hjá liðin, svo sem
bezt hæfði bandamönnum og samstarfsflokkum í
ríkisstjórn. Má og segja, að sú hafi einnig orðið
raunin á að Morgunblaðsins hálfu. Hins vegar
hefir Þjóðviljinn allur færzt í aukana og hert því
meira árásirnar og illyrðahríðina því lengra sem
leið frá kosningunum. Hér í blaðinu er á öðrum
stað gerð nokkru nánari grein fyrir aðalefni þeirr-
ar ófögru ákæru, sem blað þetta lætur sér sæma
að bera fram gegn samstarfsflokki sínum í ríkis-
stjórninni. En í stuttu máli sagt lætur Þjóðviljinn
sér ekki nægja að kalla þessa pólitísku rekkju-
nauta sína „afdankaða nazistaagenta“, „peninga-
skríl“ og öðrum slíkum nöfnum, sem talizt munu
geta til tiltölulega meinlausra og hversdagslegra
gæluyrða í munni kommúnistablaðs, heldur •
hamrar þetta málgagn og stuðningsblað íslenzku
ríkisstjórnarinnar á því dag eftir dag með sívax-
andi krafti, að forráðamenn Sjálfstæðisflokksins
séu „landráðalýður“, sem „alltaf hafi verið reiðu-
búinn til þess að selja landið því stórveldi, sem
hann í svipinn hefir treyst bezt til þess að níðast
á íslenzkri alþýðu og vill nú frjálsar hendur til að
geta svikið ísland í hendur Bandaríkjanna“.
Sjálfstæðismenn „undirbúa landráðin af fullum
krafti“, stendur þar o. s. frv. o. s. frv. í þessum
sama dúr. (Leturbr. hér).
QHÆTT MUN að fullyrða, að það séu alger
einsdæmi í stjórnmálasögu allra þjóða, að
samstarfsflokkar í ríkisstjórn keppist við að bera
hin svæsnustu og berorðustu landráðabrigzl hver
á annan, án þess að samstarfinu sé samstundis slit-
ið. Hér halda þessir flokkar, er svo haga sér, hins
vegar áfram að styðja „landráðamennina" sem
dyggilegast til valda og forustu um málefni þjóð-
arinnar, og taka rrfeira að segja upp nýtt og aukið
samstarf, hvar sem þeir fá því við komið, svo sem
í bæjarstjórn ísafjarðar og víða annars staðar.
— Hvaða stjórnarformaður í víðri veröld, annar en
D A G U R
Fylgisaukning flokkanna. <
j^LÞÝÐUBLAÐIГ hefir nýlega
" birt útreikninga á úrslitum bæj-
arstjórnarkosninganna nú á dögunum.
Samkvæmt skýrslu þessari hefir Al-
þýðuflokkurinn aukið fylgi sitt í kaup-
stöðum landsins um 28,6% frá því í
alþingiskosningunum haustið 1942,
Framsóknarflokkurinn um 25,5%,
Kommúnistaflokkurinn um 17,3%,
en Sjálfstæðisflokkurinn aðeins um
14,6%. Þess ber að gæta í þessu sam-
bandi, að haustið 1942 hafði Fram-
sóknarflokkurinn frambjóðendur í
Hafnarfirði og ísafirði, en ekki nú, og
eru atkvæðin, sem þessir frambjóð-
endur flokksins hlutu þá, auðvitað
talin með í heildartölunni frá 1942.
Er því fylgisaukning Framsóknar-
flokksins raunverulega meiri en fram
kemur með þessari reikningsaðferð
Alþýðublaðsins, þar sem samanburð-
urinn er villandi að þessu leyti. Mun
að þessu athuguðu koma í ljós, að
Framsóknarílokkurinn heiir aukið
tylgi sitt mest allra ílokka í bæjum
landsins síðustu þrjú árin. Er þetta
því athyglisverðara sem hatrammari
áróður hefir verið rekinn gegn Fram-
sóknarflokknum á þessu tímabili af
ölltim andstöðuílokkunum í samein-
ingu en dæmi eru til áður, og þó fyrst
Ólafur Thors, myndi vinna það
til .valdanna, að sitja áfram í for-
sætisráðherrastólnum með stuðn-
ingi þeirra manna, er opinber-
lega og daglega kalla hann sjálf-
an og flokksbræður hans land-
ráðamenn, skríl og glæpaklíku?
En stjórnarherra hins íslenzka
lýðveldis og stuðningsblöð hans
taka slíkum tíðindum með full-
kominni ró og jafnaðargeði, og
láta ekki einu sinni svo lítið að
bera af honum sakir, er hinir
svívirðilegustu glæpir eru á hann
bornir af hans eigin stuðnings-
mönnum.
J^OKKUR HLUTI þegna hins
endurreista, íslenzka lýð-
veldis hefir nýskeð í opinberum
kosningum gengið undir próf í
þeim námsgreinum, sem mikil-
verðastar eru í skóla lýðræðisins
og mest veltur á fyrir framtíð
þess og afdrif að haldnar séu í
fullum heiðri, en þær náms-
greinir eru: Stjórnmálaþroski,
siðgæðiskröfur og réttarmeðvit-
und hvers þjóðfélagsþegns um
meðferð opinberra mála. Að vísu
verður engan veginn fullyrt, að
þjóðin hafi hlotið sérlega háa
einkunn við prófborð kosning-
anna í þetta sinn. En vonandi er
og enda lífsnauðsyn, ef nýfengnu
sjálfstæði á að endast líf og heilsa
stundinni lengur, að þjóðin reyn-
ist ekki svo tornæm á þessar
námsgreinar, að hún láti æðstu
trúnaðarmönnum sínum haldast
slíkt háttalag og algert blygðun-
arleysi uppi til langframa, án
þess að almenningur stingi ör-
ugglega við fótum og afsali sér
algerlega handleiðslu og opin-
berri forystu slíkra loddara, er
leika sér svo gálauslega og
feimulaust með fjöregg sjálfstæð-
isins, traust og virðingu þjóðar-
innar í eigin augum og annarra.
Sá úrskurður almenningsálitsins
má ekki frestast lengur en til
kosninganna í vor, því að annars
er líklegast, að dómkvaðningin
verði um seinan.
og fremst á þeirri blekkingu klifað, að
flokkurinn sé einhliða bændaflokkur,
er láti sig hagsmuni almennings í bæj-
unum litlu skipta, eða sé þeim jafn-
vel andvígur og fjandsamlegur. Þrátt
fyrir margfaldan blaðakost andstæð-
inganna samanborinn við Framsókn-
arblöðin, hefir þeim þó ekki orðið
meira ágengt með þessum ósvífna og
þrotlausa áróðri en svo, að Framsókn-
arflokkurinn hefir eflzt meira en
nokkur hinna flokkanna í bæjunum
á þessu tímabili, hvað þá heldur í
sveitakjördæmuíXjm, þar sem hann
hefir þó frá upphafi átt höfuðvígi sitt
og traustustu fylgi að fagna.
Eftirtektarverð skýrsla.
FISKIÞINGINU síðasta var birt
* skýrsla formanns Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna, Einars Sigurðsson-
ar. Segir svo m. a. í skýrslu þessari:
„Trú manna á bjargráð hefir veikzt,
því að sumir útgerðarmenn hafa orð-
ið að taka bjargráðalán mitt í „stríðs-
gróðanum", sem ágóði næsta árs eða
næstu ára, eftir þvx hvernig gengur,
fer til að greiða. Bóndinn gengur á
bústofn sinn vegna lítilla heyja og
uggir að sér um nýjar framkvæmdir,
þótt þeirra sé full þörf. Um afurða-
verð hans standa háværar deilur og
skoðar nokkur hluti þjóðarinnar þenn-
an þjóðholla og nauðsynlega atvinnu-
rekstur sem ómaga á þjóðarbúskapn-
um.“
Erm segir Einar.
plSKIMÁLANEFND leigir svo
" fjölda „Færeyinga“ meðan verst
horfir fyrir frystihúsunum, og tekur
fisk í þá og önnur skip, sem frystihús-
in höfðu stundum samning um eða
höfðu þörf fyrir að fá til að halda
rekstri sínum stöðugum. Olli þetta
miklum óþægindum og mörgu frysti-
húsinu stórtjóni."
V erðjöfnunargjald.
Um það segir Einar:
YERÐJÖFNUNARGJALD er svo
" ákveðið. Útflutningsskipunum
er gert að greiða 15% hærra verð fyr-
ir fiskinn en frystihúsunum. Liggur
það í augum uppi hversu vel slíkt mis-
ræmi er fallið til að skapa andúð út-
gerðarmanna og sjómanna á því að
selja frystihúsunum aflann. Kemur
þetta þó enn gleggra í ljós nú eftir á.
Það er skaðlegt fyrir þennan nauð-
synlega atvinnurekstur, ef honum
skapast andúð, eins og átt hefir sér
stað með landbúnaðinn í sambandi
við uppbætur á framleiðsluvörum
bænda.“
„Að ári um þetta leyti. . . . þarí
einhver ekki um skeinu að
binda.“
■^ÍSITALAN heldur áfram að
" þokazt upp. Hún var í ársbyrj-
un 273 stig og er nú 278 (285).
Grunnkaupshækkanir hafa sums stað-
ar átt sér stað. Allt er þetta á einn
veg.
Takmörk eru fyrir öllu: Verði nú á
næsta ári áfram vegið í sama knérunn
með framleiðslustöðvun, lækkuðu af-
urðaverði, takmörkun á framleiðslu,
þvingun og hráefnasvelti Fiskimála-
nefndar, aðstöðumun flutningaskip-
anna, hækkandi vísitölu og kaup-
gjaldi, þurfa einhverjir ekki um
skeinu að binda að ári um þetta
leyti,“ segir E. S. að lokum.
Vitnisburður Sjálfstæðisþing-
manns.
þÁ BAR ÞAÐ einnig til tíðinda á
Fiskiþinginu, .... að Pétur Otte-
sen alþm., kom eitt sinn á fund sjá-
varútvegsnefndar þingsins og gerði
þar grein fyrir skoðunum sínum á
málefnum útvegsmanna. — Pétur
kvað ekki gott í efni með nýsköpun
fiskiflotans, því að hafnarmálaástand
landsins væri slíkt, að ef skip þau og
(Framhald á 6. síðu).
Fimmtudaginn 14. febrúar 1946
Húsmóðirin
og heilsufar heimilisfólksins
Það er án efa töluvert sannleikskorn í því, að
húsbændurnir ráði miklu um heilsufar heimilis-
fólksins, því að vitað er, að heilsunni er hætta bú-
in, ef mataræðinu er ábótavant. Viðnámsþróttur
manna er alla jafna minnstur gegn hvers konar
sjúkdómum um þetta leyti árs; og þá er það mjög
mfkilsvert, að nærandi og styrkjandi fæða fái að
njota sín, vega að nokkru á móti kulda og myrkri
vetrarins, en það er einmitt undir forsjá húsmóð-
urinnar komið, hvort svo má verða eða ekki.
*
Húsmóðirin verður að kunna skil á því, hvað
gott er til neyzlu og hvað illt, hún verður að
kunna að meðhöndla matinn, svo að hann missi
ekki næringargildi sitt við ranga meðferð, ofsuðu,
niðursuðu o. s. frv. Og hún verður að kunna að
notfæra sér sem mest fæðutegundir, s'ém sérfræð-
ingar telja heilsusamlegar eins og t. d. heilhveiti,
í staðinn fyrir „hvíta“ liveitið, sem ekki þyrfti að
nota eingöngu eins og flestar gera, hrísgrjón með
hýðinu, í staðinn fyrir ,,poleruðu“ hrísgrjónin,
sem munu næringarlaus að mestu, og þannig
mætti lengi telja.
*
Undirstaða hinnar daglegu fæðu ætti að vera:
Mjólk og mjólkurafurðir, nýmeti, eftir því sem
hægt er, slátur, grænmeti — þar með talið kartöfl-
ur og aðrir garðávextir, svo sem gulrófur og gul-
rætur, — rúgbrauð, heilhveitibrauð og önnur
kjarnabrauð. Egg væru og æskileg í hinu daglega
fæði, en eru ekki nauðsynleg. Lýsi ættu allir að
taka inn daglega að minnsta kosti yfir vetrarmán-
uðina, en einkum er það nauðsynlegt fyrir börn
og unglinga, barnshafandi konur og kpnur, sem
hafa börn á brjósti. Mörgum reynist lýsið gott
varnarmeðal gegn kvefi.
*
Fæðan á að vera einföld, ekki of íburðarmikil
eða krydduð, máltíðir á vissum tíma og maturinn
vel tugginn. Óhóf í mat og drykk, reykingar og
vökur — þetta þykir sjálfsagður hlutur í sam-
kvæmislífi vetrarins, en hefir án efa miður bæt-
andi áhrif á heilsuna. Dr. Hindhede hafði að
minnsta kosti lítið álit á hinum ósviknu; norr-
ænu veizlukrásum, kallaði þær „morðtilraun" við
gestina. Húsmæðrum til málsbóta mætti þó segja,-
að „morðtilraun" sú hefir þó varla verið óvel-
komin.
*
Loks mætti benda á, að þeir, sem einhverra
hluta vegna geta ekki fengið nægilega næringu í
fæðunni, verða að bæta sér það upp með nauð-
synlegum, daglegum vitamínum, járni, málm-
söltum o. s. frv. í lyfum, er læknir kann að fyrir-
skipa.
HÚSRÁÐ.
Pylsur eru settar út í kalt eða volgt vatn og soðnar í
tæpar 10 mínútur við vægan hita. Séu pylsurnar settar í
tjóðandi vatn springa þær frekar.
Það hefir komið í ljós við rannsókn, að sumt græn-
meti, t. d. kál, kartöflur, gulrætur, baunir og seljurót,
verður auðugra af C-vitamini við stutta suðu.
*
FEGRUN KVENNA.
— Allar konur geta verið laglegar ásýndum, segir við-
urkenndur fegurðarsérfræðingur einn amerískur, — ef
þær aðeins hafa vit á því að láta sem mest bera á því,
sem þær hafa fegurst til að bera, en breiða yfir hitt, sem
miður er. En flestum konum, sem með réttu eru kallaðar
fagrar konur, er þetta sameiginlegt:
Þær eru vel hraustar; þær hafa fallegt hár; þær hafa
þýða og þægilega rödd; þær hafa fallegt göngulag, eru
frjélslegar í framkomu og bera sig vel; það ljómar af
þeim; þær eru greindar; þær hafa skapfestu til að bera;
þær eru öruggar og ánægðar með sjálfa sig, fullkomlega
eðlilegar í framkomu.^