Dagur - 23.06.1948, Page 1

Forustugreinin:
Fyrrv. stjórnarflokkar og
földu innstæðurnar.
Fimmta síðan:
Sagt frá Flokksþingi Sam-
bands ungra Framsóknar-
manna.
XXXI. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 23. júní
1948
25. tbl.
Aðalfundur Sáinbands íslenzkra samvinnufélaga:
Hátt á annað þúsirnd samkomngestir
á héraðsliátíð Framsókiiarmanna
að Hrafnagili
sinn mikið á næslunni
Athugað uui kaup á tveimur skipum
til viðbótar - Útgerð SÍS gaf góða
rauu á síðastliðnu ári
Sambandið og fvrnlæki þess hafa eflzt
á síðastliðnu ári
Aðalfundur Sambands ísl. samvinnufélaga var settur í Samkomu-
húsi bæjarins hér kl. 10 árdegis sl. mánudag. Voru flestir fulltrúar
þá mættir, en rétt til fundarsetu hafa 92 fulltrúar frá 55 kaunfélög-
um landsins, auk stjórnar SÍS, forstjóra þess og framkvæmdastjóra
hinna ýmsu starfsgreina.
Rösklega 1500 manns sóttu hér-
aðshátíð Framsóknarfélaganna á
Akureyri og Eyjafjarðarsýslu, ei'
lialdin var að Hrafnagili á
sunnudaginn var. — Bernharð
Stefánsson alþingismaðuv setti
hátíðina og stjórnaði henni, en
aðrir ræðumenn voru: Hermann
Jónsmessuhátíð
um næstu helgi
til ágóða fyrir Fjórðungs-
spítalann nýja
Kvenfélagið Framtíbin efnir til
Jj ölbreyttrar og myndarlegrar
Jónsmessuhátíðar á íþróttasvæð-
inu norðan við sundlaug bæjarins
iaugardaginn 26. og sunnudaginn
27. þ. mán. Mun ágóðanum verða
varið til stuðnings liinni nýju
sjúkrahússbyggingu hér í bæn-
um, en ennþá vantar mikið fé til
að útbúnaður spítalans geti orðið
sem fullkomnastur, strax og
byggingunni verður að fullu lok-
ið. Forráðamenn samkomunnar
liafa beðið blaðið að minna bæj-
arbúa og nærsveitamenn á, að
bezt færi á því, að enginn færi úr
bænum þennan dag að nauð-
synjalausu, heldur ættu sem allra
flestir að koma í bæinn og taka
þátt í samkomunni og efla þannig
málstað sjúkrahússins. Minnumst
Jjeirra, er eigi geta notið sumars
og sólar undir berum himni. Ger-
um Fjórðungsspítalahúsið norð-
lenzka svo gott og fullkomið, sem
framast er unnt
Sýniskennsla
í matreiðslu
í fyrrakvöld var haldið áfram
námskeiðum þeim, sem Fræðslu-
deild KEA hefir hafið í sveitun-
um hér nærlendis. í fyrri viku
var námskeið þetta í Hrafnagils-
hreppi og var ágætlega sótt, en á
á mánudaginn hófst það í Saur-
bæjarhreppi og mun standa fjög-
ur kvöld. Mikil aðsókn var að
fyrsta kvöldinu í Saurbæ og virt-
ist ríkja ánægja yfir þessari ný-
breytni. Sérstakt ferðaeldhús er
notað við kennsluna. Frk. Gerður
Kristinsdóttir, húsmæðraskóla-
kennari annast þennan þátt nám-
skeiðanna. Auk þess eru erindi
um samvinnumál og samvinnu-
starf kvenna, sem frk. Anna S.
Snorradóttir flytur.
Jónasson alþm., formaður Fram-
sóknarflokksins, er mælti fyrir
minni íslands. Eystcinn Jónsson,
ráSherra, flutti minni Framsókn-
arflokksins. Jóliannes Elíasson,
lögfræðingur, minntist Eyjafjarð-
ar, og loks flutti Skúli Guð-
mundsson alþm. ræðu um dæg-
urmálin. Lúðrasveit Akureyrar,
undir stjórn Jakobs Tryggvason-
av, lék á samkomunni, er fór í
hvívetna hið bezta fram. Veður
var bjart og fagurt um daginn, en
nokkuð kalt og hvasst, einkum
þegar leið að kveldi, og var Jjví
horfið að því ráði að dansa ekki
úti, eins og ætlað hafði verið,
lieldur inni í hinum rúmgóðu og
vistlegu salarkynnum Framsókn-
arfélaganna þar á staðnum. Var
stiginn þar dans langt fram eftir
kvöldi af miklu fjöri. Lauk hátíð-
inni við almenna ánægju sam-
komugesta, er luku miklu lofsorði
á ræðurnar og önnur skemmti-
atriði dagsins.
Fyrstu síldveiðiskipin
farin á veiðar
Sjómenn vongóðir
um síldargöngur
Síldveiðiskipin hér við Eyja-
fjörð eru nú sem óðast að búa sig
á veiðar. Togbátarnir eru allir
hættir veiðum og starfa skips-
hafnirnar nú að undirbúningi
síldveiðanna. Flest skipin munu
leggja úr höfn nú fyrir. mánaðar-
mótin. Síldarverksmiðjurnar
munu verða tilbúnar að taka á
móti síid um 25 júní. Fyrsta skip-
ið héðan á veiðar var e. s. Bjarki,
sem fór út í fyrrinótt.
Sjómenn eru almennt vongóð-
ir um síldai'göngui'. Byggja þeir
von sína á því, að allmikillar
rauðátu varð vart hér fyrir Norð-
urlandi fyrir nokkru og einnig
varð þá vart við hafsíld. Kom hún
upp úr fiskmögum og togarar,
sem hér voiu að veiðum, fengu
síldar í vörpu. T. d. mun Kald-
bakur hafa fengið nokkrar haf-
síldar í vörpu á Skagagrunni
fyrir nokkru. Þá teija sjómenn
það góðs viti, að sjórinn er kald-
ur um þessar mundir, mun kald-
ari en við uphaf síldarvertíðar í
fyrra. Engar l'regir hafa hins veg-
ar borizt um síldargöngur að
landinu og því of snemmt að spá
tiokkru um veiðai'nar.
Berjast um forsetatign
Landsþing Rcpúblikanaflokksins
í Bandaríkjunum hófst sl. mánu-
dag í Philadelphia. Þar verður
ákveðið, hver verður forsetaefni
flokksins, og líklegt er talið, að sá,
er útnefningu fær, verði kjörinn
næsti forseti Bandaríkjanna. —
Fjögur nöfn koma einkum við
sögu: Dewey, Taft, Stassen og
Vandenberg. Þrír þeir fyrst-
ncfndu berjast um völdin á Jíing-
inu. Fari svo, að enginn sigri í
þeirri viðureign, cr talið að
Vandenberg muni koma fram á
sjónarsviðið og verða útnefndur,
til sátta. Myndin sýnir tvo hinna
„stóru“: Dcwey og Stassen.
Píanóleikar
Agnesar Sigurðsson
Ekkert frambærilegt
konsertliljóðfæri í sam-
komuhúsi bæjarins
Vesturíslenzki píanósnillingur-
inn Agnes Sigurðsson hélt hljóm-
lcika í Nýja-Bíó hér 18. þ. m. við
góða aðsókn og rnikla hrifningu
áheyrenda. Viðfangsefnin voru
eftir eldri og yngri meistara tón-
listarinnar. Ungfrúin er mennt-
aður hljómlistai-maður, sem flyt-
ur verkefnin af næmum skilningi
og býr þar að auki yfir mikilli
kunnáttu og tækni. Var koma
hennar hingað merkur tónlistar-
viðburður.
Það kom í ljós við komu ung-
fróiai'innar hingað, að ekkert
frambærilegt konserthljóðfæri er
til í samkomuhúsum bæjarins.
Hljóðfærið í Nýja-Bíó er óhæft
orðið, svo og hið ágæta hljóðfæri
í Samkomuhúsi bæjarins, sem
búið er að eyðileggja með illri
meðferð. Geysir lánaði sitt hljóð-
færi til hljómleika ungfiúarinnar
í Nýja-Bíó og bjargaði þar með
hljómleikunum. Er þetta ástand
algjörlega óviðunandi og' raunar
hneykslanlegt, að listamenn, er
hingað sækja, skuli ekki eiga völ
á sómasamlegu hljóðfseri. Verður
úr þessu að bæta hið bráðasta.
Eysteinn Jónsson, varaformað-
ur stjörnarinnar, setti fundinn og
tilnefndi til fundarstjóra Þórar-
inn Kr. Eldjárn hreppstjóra á
Tjörn. Eftir að kjörhréf höfðu
verið athuguð, vaj- gengið til dag-
skrár.
Skýrsla stjórnarinnar.
Eysteinn Jónsson flutti skýrslu
stjórnarinnar, ræddi fram-
kvæmdir Sambandsins á liðnu
ári og drap á helztu nýjungar,
sem í undirbúningi eru. Sam-
kvæmt skýrslu hans hefir .sam-
bandið í undirbúningi margvísleg
nýmæli, svo sem lýsihhreinsun-
arstöð til þess að hreinsa þorska-
lýsi það, er kaupfélögin taka til
sölumeðferðar, smjörlíkisverk-
smiðju sunnanlands, koma á fót
bifreiðaafg'reiðslu í Reykjavík
fyrir bifreiðar utan af landi og
stjórnin hefir enn rætt möguleika
þess að stofna hér kornmyllu og
koma upp húsgagnaverksmiðju.
Mesta athygli vöktu þær upplýs-
ingar, að stjórn Sambandsins at-
hugar nú möguleika á Jjví að
stórauka skipástól Sambandsins
og kaupa tvö skip, flutningaskip á
stærð við Hvassafell og minna
skip. Verður þessu máli hrundið
í framkvæmd eins fljótt og gjald-
eyrisástæðm og aðrir utanað-
lcomandi ei'fiðleikar leyfa. Það
kom í ljós í skýrslu þeirri, er Vil-
hjálmur Þór flutti á fundinum, að
útgerð Sambandsins á sl. ári var
mjög umfangsmikil. Fluttu skip á
vegum þess samtais rösklega
66000 lestir af vörum til ýmsra
hafna á landinu. Hvassafell
i-eyndist ágætlega á árinu og varð
útkoman á rekstri þess hagstæð.
Skipið kom 44 sinnum við í ís-
lenzkum höfnum og hafði við-
komur í 10 löndum. Rekstui's-
kostnaður þess varð kr. 61.34 á
sjómílu, en alls sigldi Jsað 39.530
sjómílur á árinu. Unnt reyndist
að afskrifa skipið um lögheimil-
aða afskrift, eða 20%.
Afkoma Sambandsins.
Að lokinni skýrslu stjói'narinn-
ar.flutti forstjóri SÍS, Vilhjálmur
Þór, langa og ýtarlega skýrslu um
stai'fræksluna á sl. ári og ræddi
hag og afkomu Sambandsins og
horfur í samvinnu- og verzlunar-
málum. Samkvæmt frásögn hans
hafði félagsmönnum kaupfélag-
anna enn fjölgað á árinu um 1400
manns, ðg eru þeir nú 28.611 tals-
ins. Vörusala SÍS á innlendum og
erlendum vörum hafði aukizt all-
verulega að krónutali á árinu.
Stafar aukningin að verulegu
leyti af verðhækkun, aukinni sölu
innlendra vara og af því að SÍS
hefir fjölgað starfsgreinum á ár-
inu. SÍS hefir kappkostað að sem
mest af vörum Jjeim, er það flytur
inn fyrir kaupfélögin væri skrá-
sett beint á hafnir úti á landi og
orðið nokkuð ágengt í því efni.
Slíkir beinir vöruflutningar ne.ma
þegar um 40% af heildarinnflutn-
ingi SÍS. Taldi forstjórinn vonir
standa til að þessi tala ætti eftir
að hækka verulega á næstunni.
Sambandið hefir tekið upp við-
ræður við Eimskipafélag íslands
um þessi mál og mun mega vænta
árangurs af þeim viðræðum.
Brúttóliagnaður af vörusölu
SÍS varð 4,2 millj. króna en
tekjuafgangur til ráðstöfunar fyr-
ir aðalfund kr. 991.406.75, sem er
nokkru lakari útkoma en árið
1946. Taldi foi'stjórinn þetta eink-
um stafa af lækkaðri álagningu á
ýmsa vöruflokka og' auknu starfs-
(Framhald á 8 síðu).
Finnski kvartettinn
kemur hinsjað eftir
heltána
c
Finnski kvartettinn, Kollegarna,
er um Jjessar mundir í heimsókn
hér á landi og er væntanlegur
hingað til bæjarins um helgina.
Mun iíklega efna til hljómleika
hér á mánudagskvöid. — Þessi
finnski kvartett er kunnur víða
um Noi'ðurlönd fyrir söng sinn.