Dagur - 04.08.1948, Síða 2

Illllllllillllllllllllllllllllllllllllllllttllllllllllllllllllll Vf*
2
DAGUR
Miðvikudaginn 4. ágúst 1948.
Gróandi jörð:
Efiing landbúnaðarins mesta
nauðsynjamái alþjóðar í dag
L o k a o r ð
Eftir JÓN H. ÞORBERGSSON
= Hér að framan hefir verið farið miög fljótt yfir sögu og er
[ enn margt ósagt, sem segja þarf í sambandi við stórmál það,
= er grein þessi fjallar um: EYÐINGU SVEITANNA OG FRÁ-
1 HVARF FÓLKS FRÁ FRAMLEIÐSLUNNI.
i Skal nú að lokum telja upp liel/.tu atriði l»ess má!s, sem með
: 'grein þessari er œtlað að vekja athygli á, hjá lesendum:
Í 1. Landið, með gögnum þess og gæðum — ásamt iandhelgis-
svæði — er þjóðarinnar einasta umráðasvæði.
i 2. Dýrmætasta eign þjóðarinnar er gróðurmoldin.
[ 3. Tryggasti atvinnuvegur þjóðarinnar' er landbúnaður.
Í 4. Hollust og göfugust, verkleg iðja, í landinu, er jarðyrkja.
É 5. Án landhúnaðar gæti þjóðin ekki búið í landinu og á eng-
I an hátt getur hún treyst aðstöðu sína betur, en með aukn-
É um landbúnaði.
Í 6. Hinn mikli straumur fólks úr sveitunum er þjóðarböl.
Sveitirnar þurfa að fá strax fleira fóllc, annars leggjast
1 jarðir enn í eyði, í stórum stíl.
! 7. Framleiðslan, má segja, að sé undirstaða allra menning-
Í ingarmáia þjóðarinnar.
1 8. Framleiðendum ( landinu fer fækkandi, munu þeir nú
vart ná 40% af þjóöinni (þeir og skyldulið). Það er þjóð-
arböl, sem valdið getur hallæri í landinu.
| 9. í landinu er allt of margt fólk, sem ekkert framleiðir, það
I fólk, sem ekkert framleiðir, það er látið ráða allt of miklu
[ í atvinnumálum og þjóðmálum.
i 10. Hið Iaunaða fólk í landinu hefir, með lögverndun, miklu
Í hægari daga, yfirleitt, heldur en framleiðendur. (Hér
Í Hggur á borðinu skattskrá úr heilum hreppi, er ber þetta
i ljóslega með sér, það er efni í sérstaka grein). Þess vegna
er eftirsóknin um launuð störf svo fram úr hófi og launuð
störf miklu fleiri, en nokkra þýðingu hefir. (Það orsakar
Í pólitíkin).
Við þessu öfugstreymi verður að hefja viðnám <>g vakningu
| í landinu. Til þess má stofna með margs konar starfsemi og
i skal hér bent á nokkuð.
i 1. Allur félagsskapur til sveita, verður að hefja nýtt starf til
eflingar landbúnaðinum (búnaðarfélagsskapui'inn, kven-
Í félögin o. fl) og til stöðvunar burtflutningi fólks úr sveit-
um og í kaupstaði: Með samkomum, kvikmyndum af
[ svcitalífi og landbúnaðarstörfum, náinskeiðum, fyrir-
i lestraferðum bænda og með mörgu öðru móti. Félags-
[ skapur í kaupstöðum gæti unnið að hinu sama og unnið
líka að flutningi fólks úr kaupstöðum til sveitanna.
É 2. Kenna verður æskulýð landsins að meta og virða, til mik-
Í ils, jarðyrkjuna, hið mikla menningarmál þjóðarinnar.
= 3. Kenna þarf æskulýðnum að meta og virða framleiðsluna
i í landinu, sem hina einu undirstöðu fyrir lífi, sjálfstæði og
menningu þjóðarinnar.
[ 4. Alþingi og skólar landsins verða að láta þessi mál miklu
3 meira íil sín taka. (Með rafleiðslu um sveitirnar, kennslu
| í skólum og á annan hátt).
í 5. Ríkisútvarpið vcrður að setja sig í lífrænt samband við
1 sveitir landsins. Flytja daglega fréttir þaðan: Af starfinu
= þar, félagslífi, samkomum, framleiðsluhátlum, uppskeru,
= fénaðarhöldum og mörgu fleiru, og fá bændafólk til að
[ tala í útvarnið um búskapinn í sveitinni og lífið þar. —
É Sömuleiðis þarf útvarpið að flytja miklu oftar og meiri
Í fréttir af framleiðslu til sjávarins.
É 6. Bændur og framleiðendur allir verða að láta miklu meira
til sín taka, vegna þess hvað þeir eru þýðingarmiklir
borgarar í þjóðfélaginu. Þeir eiga ao nota rétt sinn til
Í þingsetu, en ekki fá hann í hendur hinum „óábyrgu“. Bitl-
ingamenn í Reykjavík og þeir, sem ekkert framleiða hafa
{ framleítt, geta ekki ráðið fram úr — um atvinnumál þjóð-
: arinnar, svo að vel sé.
Í 7. Löggjöf og verðlag, lögum samkvæmt, má ekki vera meira
Í í vil hinum „óábyrgu“, það kippir burt undirstöðu þjóð-
É félagsins.
É 8. Bræðralag verður að efla með þjóðiimi, eins og þar sem
eiít hcimili verður að hafa gott samkomulag, svo að allt
É blessist.
{ 9. Miklu meira þarf að ræða og rita um það, hvað efli sanna
| velfcrð og menningu með þjóðinni og
{ 10. „Sú þjóð, sem í gæfu gengi vill búa, á Guð sinn og land
sitt skal trúa“. Trúum á gróandi jörð! Trúum á Hann, sem
! gefur gróandann! Trúin flytur fjöll.
Otfinn við verðbólguna
Er Sjálfstæðisflokkorinn orðiirn and-
vígnr nýsköpmiarstefnunni?
Ólafur Thors þóttist sanna það
á landsfundi Sjálfstæðismanna,
að Framsóknarflokksmenn hefðu
verið andstæðir nýsköpun at-
vinnuveganna á árunum 1944—
1946, svo að ef þeir hefðu mátt
ráða, hefði engin nýskopun átt sér
stað á þessum árum. Mbl. hefir
síðan tekið þessa sönnun upp
15. þ. m.
Sönnunin á að vera í því fólg-
in, að Skúli Guðmundsson sagði
í þingræði 1945 eftirfarandi orð:
„Gangur þessa togarakaupa-
máls er því þessi: Fyrst er ríkis-
stjórnin, sem auðvitað á frum-
kvæðið og gefur út bráðabirgða-
lög um kaupin. Svo er Nýbygg-
ingaráð, sem er önnur nefnd. Svo
er enn nefnd. Svo er ein nefnd
enn. Svo er aftur Nybyggingar-
ráð. Þetta nefndahrúgald ríkis-
stjórnarinnar minnir á mann-
virki, sem einu sinni var lýst á
þessa leið: Fyi’st er spýta, svo er
spýta, svo er spýta í kross,--
svo er spýta upp, svo er spýta
niður, og svo fer allt í ganginn.
Munurinn er bara sá, að það er
stói'kostleg' hætta á því, að nýju
togararnir fari aídrei í ganginn,
þrátt fyrir allar nefndirnar.“
Þax'na hafið þið það. segja Ól-
ur Thoi's og Mbl. Farmsóknar-
flokkurinn var andvígur nýsköp-
unarframkvæmdunum.
Heldur er þetta nú léleg sönn-
un. Eitt er það að vera á móti
framförum annað er að gagnrýna
þau vinnubi'ögð, sem höfð eru við
framkvæmdii'. Hið fyrrtalda hefir
Framsóknarflokkurinn ekki g'ert
sig sekan um. Hið síðartalda við-
urkennir hann fúslega að hafa
gert og jafnan fært gild rök fyrir
gagni'ýni sinni. Hitt er mannlegt,
að Sjálfstæðisbroddunum svíður
það nokkuð að Sk. G. sýni
nefndahrúgaldið utan urn ný-
sköpunina í dálítið broslegu ljósi.
Sjálfstæðismenn hafa nokkrum
sinnum verið minntir á, að
Framsóknarmenn hafi viljað
leggja meii'a fé til nýsköpunar en
sjálf nýsköpunarstjórnin og
flokkar hennar, og með því hafi
þeir sýnt fullskýrt hug sinn til;
fi-amfaramálanna. Blöð Sjálf-
stæðisfl. hafa • gengið þegjandi
fram hjá þessari staðreynd, þar til
nú að „íslendingur" viðui-kennir
þetta rétt vera. En jafnlramt læt-
ur hann í það skína, að þetta hafi
aðeins verið leikaraskapur Fram-
sóknarmanna, til þess gerður að
vekja sundrung í nýsköpunarliði
fyrrv. stjórnar! Með þessum
rökum afgreiðir ísl. þenna þátt
málsins, og gæti sú afgreiðsla
naumast aumai'i verið.
★
Framsóknarmenn hafa lengi
óttast það, að dýrtíð og verðbólga
yrði nýsköpuninni að meira eða
minna leyti að falli. Þess vegna
hvöttu þeir alla flokka til sam-
taka um að bei'jast gegn vaxandi
dýrtíð. Allar þcssar hvatningar
Framsóknarmanna mættu háði og
spotti andstöðuflokkanna og
brigzlyrðum um fjandskap gegn
fi-amföi'unum, sem þeir, þegar hér
var kornið, kölluðu ætíð „nýsköp-
un“ og lýstu með því yfii'læti
sínu.
Hin tilvitnuðu oi'ð Skúla Guð-
mundssonar og fleiri Framsókn-
armanna um vafa á því, að ný-
sköpunin færi „í ganginn“, stafa
að sjálfsögðu af óttanum við
verðbólguna, sem hætta væri á að
koma mundi atvþmuvegunum á
kné. Lýsir þessi ótti meiri um-
hyggju fyrir gengi atvinnuveg-
anna og almennum fi-amförum en
hinna flokkanna, sem hófu ákafan
áróður gegn öllum viðvörunum
Framsóknai’manna og streittust
við að telja þjóðinni trú um, að
allt væri skinandi bjart framund-
an, nýsköpunin bjargaði öllu, og
hún væri tryggð, ef almenning-
ur léti ekki Framsóknarmenn
leiða sig á glapstigu með bar-
lómsvæli sínu. Og þessu var
meira að segja haldið fram af
þrákelkni eftir að vicað var að
gjaldeyrissjóðirnir voru tæmdir
og atvinnulífið hafði fæi'zt í sjúkt
ástand.
★
Þess ber að gæta, að það var
ekki aðeins Framsóknannenn,
sem látið hafa í Ijós ótta við af-
leiðingar verðbólgu og dýi’tíðar.
Má þar fyrst frægan telja í þeim
hópi formann Sjálfstæðisflokks-
ins, Ólaf Thors. Margsinnis hefir
verið vitnað til orða hans í þeim
efnum, svo sem þessara:
„Bölvun sú, er blasir við, ef
dýrtíðin leikur lausum hala, er
þeim mun geigvænlegri, sem bog-
inn verður hærra spenntur". —
„Við okkur íslendingum blasir
bölvun framtíðarinnar óvenju
skýr oð ótvíræð, sé verðbólgan
látin óhindruð.“ — Sá, sem
berst fyrir dýrtíðinni, er ekki að-
eins fjandmaður sparifjáreiganda,
gamalmenna, ekkna og munaðar-
leysingja-----Nei, hann er einn-
ig böðuíl fi'amleiðenda og launa-
manna og raunar alþjóðar."
Þetta og mai’gt fleix-a sagði Ól-
afur Thors um bölvun dýrtíðar
og verðbólgu, áður en kommún-
istar meðhöndluðu hann í stjórn-
arsamstarfi, og áður en Mbl. fann
upp á því að kalla viðvararnir
Fi'amsóknarmanna „bai lómsvæl“.
En saga þessa máls er ekki öll
sögð enn.
Á síðasta landsfundi Sjálfstæð-
isflokksins, þar sem saman
komnir voi-u á 5. hundrað fulltrú-
ar hvaðanæfa af landinu, að því
er blöð flokksins skýra fi'á, steig
eftirfarandi andvarp upp frá
brjóstum þessa mannfjölda ein-
um rómi:
„Landsfundúi'inn lýsir áhyggj-
um sínum yfir, að hin sívaxandi
vei-ðbólga í landinu muni sliga
atvinnulíf landsmanna og stöðva
nýsköpunina."
Af þessu er augljóst, að óttinn
um það, að vei'ðbólga og dýrtíð
vei'ði banamein nýsköpunarinnar,
hefir heltekið Sjálfstaiðismenn
almennt.
Þegar Skúli Guðmundsson ef-
aðist um það 1945, að efling at-
vinnulífsins næði fram að ganga
vegna verðbólgustefnu þáverandi
stjórnar, túlkar Ólafur Thors og
Mbl. á þá lund, að S. G og Fram-
sóknarmenn yfirleitt hafi verið
andvígir nýsköpuninni sjálfri. Sé
þetta rétt ályktað, hvað má þá
segja um landsfund Sjálfstæðis-
flokksins, sem andvarpar af ótta
út af því, að verðbolgan sé að
sliga atvinnulífið og stöðva ný-
sköpunina? Til þe'ss að fá fullt
samræmi í málflutninginn, verð-
ur þá að álykta að Sjálfstæðis-
flokkui'inn sé oi'ðinn andvígur
nýsköpunarstefnunni.
Það situr illa á þeim, sem sjálfir
nötra af ótta við verðbólguna, að
álasa öðrum, sem voru nægilega
glöggskyggnir að sjá hættuna í
tíma, fyrir hið sama. En þetta
lætur þó konungur dýrtíðafinnar,
Ólafur Thors, og nánustu sam-
herjar hans sér sæma.
Ein spaugileg hlið er þó á þessu
máli í höndum landsfundar Sjálf-
stæðisflokksins. Mitt í andvöi’p-
hm og örvinglan fundarmanna
yfir því, að dýrtíðarstefna Ólafs
Thors og kommúnista sé að sliga
atvinnulífið og-stöðva nýsköpun-
ina, hrópar Ólafur Thors, for-
maður hins óttaslegna flokks, til
f undarmanna: „Afkonmhorfur
hafa aídrei fyrr verið jafn góðar
og tryggár sem í dag.“
Hvernig lízt mönnum á sam-
ræmið?
Fundurinn lýsir yfir einum
rómi, að atvinnulíf landsmanna
sé í hættu og nýsköpunin muni
stöðvast.
Ólafur Thors segir: Það hafa
aldrei verið betri afkomuhorfur
en einmitt nú.
Elf þetta svar er elcki háðung
gagnvart yfii'lýsingu íundarins,
þá er engin háðung til.
Harðfiskur í p'k.
Sardínur
í tómat og olíu
Spínat, niðursoðið
Spí 11 at, þurrkað
Súpuíitur
Soya
Hrísgrjón í pk.
Kartöflumjöl / pk.
Maísduft í pk.
Hafragrjón í pk.
Sagómjöl í pk.
Kúrennur
Flórsykur
Kaupfélag Eyfirðinga
Nýlenduvörudeilditi og útibú
fbíið óskast,
Hef verið bcðimi að útvega 2—3
herbergja íbúð.
jón Sólnes, Landsbankánum.