Dagur - 13.10.1948, Blaðsíða 2

2
DAGUR
Miðvikudaginn 13. október 1948
Vinnubrögð SjáIfsfæðisflokksins
í landbúnaðarmálum
tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii m
EITT OG ANNAÐ |
um I'
I MENN og KYNNI \
Annálsbrot einnar mannsævi. 1
Eftir STEINDÓR SIGURÐSSON
Höfundurinn er fyrir löngu orðinn bjóðkúnnur rit- 1
höfundur. í þessum minningaþáttum birtist hann I
ALLUR, bersögli hans og sannsögli um einkamál og |
! einkalíf og líf annarra mun vekja óskipta atliygli. — Al- I
! inn upp á herrasetrum og kotbæjum í Skagafirði. Kyrj- i
aði rímur yfir hvolpum og rollum og stundaði sálma- i
I gjörð í fjósi. Gerðist prentari og skáti. Utgefandi margra 1
i blaða og pésa. Neitað um svargrein í Mogganum um i
! „14 svín-alin naut, sem réðust á einn horaðan kálf, at i
! því að hann gerði tilraun til að lifa á sömu þúfunni og i
I þau“. Las allt sem hann gat komi/t yfir. Flæktist hér- i
! lendis og erlendis. Auður og glasaglaumur ríkti annan l
\ daginn en neyð og sultur hinn. Þátttakandi í leynifélagi i
j til að undirbúa byltingu í Reykjavík á einni nóttu. Ást- i
[ arvíma, drykkja, gæ/luvarðhald, þreyttur og úttaugað- “
\ iitr. Sótti hvíldina í Konunglegu bókhhiðuna í Kaup- i
\ mannahöfn. Kvæntist. Las, ásamt konu sinni, Kóraninn, i
j Chesterton og O. Wilde og kíkkaði í kennslubækur < i
j sanskrít. Danmörk, Noregur, Svíþjóð, Þýzkaland, i
j Frakkland. Týndist í París í tvo sólarhringa í smyglara- i
j hverfinu. „Hryllilega ógleymanlegt líf“.
Hér er aðeins stiklað á örfáurn atriðum úr himt við- i
[ burðaríka lífi höfundar. Þetta er bé>k, sem allir þurfa að i
i lesa. I
| BÓKAÚTGÁFA PÁLMA H. JÓNSSONAR I
riiiMiiMiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiitiiiiiiiiHHiimiiiiiiiiiuMiiiiiiMiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiimmiiiiniiiiiiiiiiiiiii!,,,)
pimMMMmKmMMMmimiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiMiimiiiiiiiiMiiiimimiiiiiiliiiiiiMimiiiiiiliimiiiimiiiiiiiiimiiii*
I Bifreiðm A 495 er til sölu I
Tilboð óskast fyrir 20. þ. m. — Réttur áskilinn i
til aðiaka livaða tilboði, sem er, eða hafna öllum. i
Akureyri, 11. oklóber 1948. I
Blað Sjálfstæðisflokksins á Ak
ureyri þjáist mjög af bændaum-
hyggju. Ritstjórinn birti í síðasta
tolublaði nokkru meira en heil-
síðugrein um þessa þjáningu sína
og er sú lýsing öll átakanleg.
Mælgi hans snýst einkum um
það, hversu Framsóknarflokkur-
inn hafi búið illa að bændum og
málefnum þeirra, fyrr og síðar.
Flokkurinn hafi ekki sýnt nægi-
legan dugnað um það, að bænd-
ur fengju nægilega hátt verð fyr-
ir framleiðslu sína. Þó er á rit-
stjóranum að heyra, að ekki megi
bændur verða neins styrks að-
njótandi frá hálfu hins opinbera,
því að þá séu þeir gerðir að ölm-
usumönnum, og talar hann í því
sambandi um bændur sem dýr-
ustu „sveitarómaga". Sýnir þetta
að enn lifir í gömlum glæðum frá
þeim tíma, er Morgunblaðið kall-
aði bændur „ölmusulýð", sem
Framsóknarflokkurinn væri að
drepa úr allan metnað.
í langlokuskrifi ísl., er reynt
að telja bændum trú um, að
bændaumhyggja forkólfa Sjálf-
stæðisflokksins sé á mjög háu
stigi. Þeir ælti að frelsa bændur
frá þeirri niðurlægingu að vera
gerðir að ölmusulýð og sjá um,
að þeir fái nógu hátt verð fyrir
framleiðslu sína. En þetta kostar
auðvitáð það, að bændur afsali
sér fylgi við Framsóknarflokkinn
og gerist taglhnýtingar auð-
mannaklíkunnar í Sjálfstæðis-
flokknum, sem ræður þar lögum
og lofum. Mikil er sú breyting
orðin frá því að afurðasölulögin
voru sett gegn fjandsamlegri mót
spyrnu Sjálfstæðisflokksins. Þá
skoraði aðalblað flokksins áneyt-
endur að hætta að kaupa kjöt af
bændum, er það kallaði „bænda-
kjöt“, til þess að reyna að vekja
ólyst á því, og. birti jafnframt
leiðbeiningar um önnur næring-
arefni, sem komið gætu í stað
kjöts bændanna.
Þá eru bændur trauðla búnir
að gleyma því, að broddar Sjálf-
stæðisflokksins stofnuðu til
mjólkurverkfalls í Reykjavík;
eins og það var kallað, og var
innifalið í því að fá húsmæður til
þess að hætta að kaupa mjólk af
bændum og reyna á þann hátt
að kúga þá til undirgefni við stór
laxana í höfuðstaðnum. Að vísu
varð minna úr þessu en til var
ætlast, en þessar aðfarir sýndu
þó viljann og hugarfar Sjálfstæð-
isflokksbroddanna í garð, bænd-
astéttarinnar.
í öðru orðinu heldur ísl. því
fram, að Framsóknarflokkurinn
dekri of mikið við bændur, en
hinn sprettinn lætur hann í veðri
vaka, að bændur séu sviknir um
rétt verðlag á söluvörum sínum
og kennir Framsóknarflokknum
um. Má hér unmsegja eins og eitt
sinn var kveðið: „Hver skilur
heimskuþvætting þinn? Þú ekki
sjálfur" o. s. frv.
★
Að gefnu tilefni skulu nú rifj-
aðar upp nokkrar staðreyndir um
afstöðu flokkanna til landbúnað-
arins og bænda, og geta menn svo
af því dregið ályktanir um holl-
ustu þeirra við málefni sveitanna
og bændastéttarinnar.
Árið 1943 fluttu Framsóknar-
menn frumvarp að nýjum jarð-
ræktarlögum þess efnis, að
bændur yrðu sérstaklega studdir
til þess að komá öllum heyskap
sínum í nýtízkuhorf á næstu 10
árum, þannig að hann yrði þá
allur tekinn á véltæku landi.
Sjálfstæðisfloklcurinn, ásamt
báðum verkalýðsflokkunum,
beitti sér gegn þessari merkilegu
breytingu og vísuðu henni frá.
Frumvarpið um 10 ára áætlun-
ina í ræktunarframkvæmdumvar
aftur flutt á þinginu 1944 og enn
1945. í bæði skiptin lagðist Sjálf-
stæðisflokkurinn og allt stjórn-
arliðið á móti málinu og svæfði
það.
Auk jarðræktarlaganna lagði
Framsóknarflokkuirnn f r a m
mörg frumvörp varðandi land-
búnaðinn og málefni sveitanna.
Oll mættu þau andúð Sjálfstæðis
flokksins og a 1 1 s þáverandi
stjórnarliðs og fengust yfirleitt
ekki afgreidd úr nefndum. Þessi
voru hin helztu:
1. Breyting á lögum um Bygg-
ingar- og landnámssjóð. Áðalefni
frumv. var að lána mætti allt að
75% af kostnaðarverði lnisa, að
vextir og afborganir yrðu ekki
yfir 3Vz% á ári í 42 ár í stað 5%
áður, og að Nýbýlasjóður yrði
sameinaður Byggingar- og land-
námssjóði.
2. Breyting á lögum um Bækt-
unarsjóð íslands. Aðalefni:
Verksvið sjóðsins skyldi vera að
lána til jarðræktar og húsagerðar
á sveitabýlum (þó ekki til íbúð-
ai-húsa), rafstöðva og annarra
mannvirkja í þágu landbúnaðar-
ins, svo sem mjólkurvinnslu-
stöðva, kjötfrystihúsa, ullarverk-
smiðja, skinnaverksmiðja, þvotta
húsa og viðgerðarstöðva land-
búnaðarverkfæra, ennfremur til
kaupa á vélum, er notaðar væru
við landbúnað. V e x t i r skyldu
vera 3% í stað 4—5% áður. Rík-
issjóður skyldi veita kr. 5 millj.
til Ræktunarsjóðsins á næstu 5
árum.
3. Breyting á tekju- og eignar-
skattslögunum, um að sú upp-
hæð, er bændur verja til umbóta
á ábúðarjörðum sínum, s k ú 1 i
undanþegin tekjuskatti, þó eigi
h æ r r i fjárhæð árlega en sem
næmi Vs af hreinum tekjum við-
komandi búanda. Var þetta talið
sambærilegt við hlunnindi út-
gerðarmanna og hlutafélaga í
skattalögunum.
4. Frumvarp til laga um fram-
leiðsluráð landbúnaðarins, er
taka skyldi við störfum Búnað-
arráðs.
5. Breyting á iögum um Búnað-
armálasjóð, þar sem lagt var til
að afskipti landbúnaðarmálaráð-
herra hyrfu, en sjóðnum breytt
í upprunalegt horf, eins og bún-
aðarsamböndin höfðu gengið frá
honum.
6. Frumvarp til laga um iðnskóla
í sveitum.
7. Frumvarp til laga um, að rík-
issjóður greiði að hálfu kostnað
við byggingu félagsheimila í
sveitum.
Af framangreindu er það aug-
ljóst, að baráttumál Framsóknar-
flokksins í þágu sveitanna eru
bæði fjárhagsleg og menningar-
legs eðlis. Öll þessi barátta Fram-
sóknai'manna í þarfir landbúnað-
arins og bændastéttarinnar hefir
mætt megnri andúð ráðandi,
manna í Sjálfstæðisflokknum, þó
að flokkurinn hafi ekki séð sér
annað fært en að fallast á sum
þeirra síðar. Það er sérlega at-
hyglisvert, að sú ríkisstjórn, sem
eyddi 1300 millj. kr. í erlendum
gjaldeyri, og flokkar þeir, er að
henni stóðu, fylltist venjulega
miklum sparnaðaranda, þegar
sveitir landsins áttu hlut að máli,
þó að eyðslan og sukkið væri
taumlaust á öllum öðrum svið-
um.
ísl. álasar Framsóknarmönnum
harðlega fyrir það, hve illa hann
hafi búið að bændum. Blaðið
staðhæfir, að flokkurinn hafi gert
bændur að ánauðugum skulda-
þrælum í stað þess að veita þeim
kjarabætur.
En hvað segir sjálfur höfuð-
paurinn, Ólafur Thors, um þetta?
Á landsfundi Sjýlfstæðisflokks-
ins í sumar var það eitt helzta
álösunarefni hans gegn Fram-
sóknarflokknum, hve langt hann
hefði gengið í því að veita bænd-
um kjarabætur. Ólafur lýsti blátt
áfram yfir „sekt“ á hendur
Framsóknarflokknum fyrir þetta
athæfi. Hann hefði slitið tengslin
milli hækkunar á kaupgjaldi og
hækkunar á verði landbúnaðar-
vara og þar með orsakað dýrtíð-
ina í landinu.
Sannleikurinn er nú samt sá,
að með þessari lagabreytingu
greiddu, auk Framsóknarmanna,
allir þingmenn Sjálfstæðisflokks-
ins atkvæði og ennfremur þing-
menn Alþýðuflokksins, af því að
þeir sáu, að þessi ráðstöfun var
óumflýjanleg, svo framarlega að
sveitirnar ættu ekki að leggjast í
auðn, enda mun engin þjóð hafa
treyst sér til þess á stríðsárunum
að láta hækkun á tímakaupi og
landbúnaðarvörum fylgjast að.
T. d. lét verkamannastjórnin í
Svíþjóð kaupgjaldshækkun vera
75% á móti 100% hækkun á verði
landbúnaðarvara.
Það er fróðlegt að sjá hvernig
rökin stangast hjá Sjálfstæðis-
mönnum. Ritstjóri ísl. lýsir yfir
sekt Framsóknarflokksins, af því
að hann sinni ekki að koma frarn
kjarabótum til bænda. Sjálfur
formaður Sjálfstæðisflokksins
lýsir yfir sekt Framsóknar-
flokksins fyrir hið gagnstæða, of
mikla þjónustu við hagsmunamál
bænda. Þessar tvær andstæðu
ásakanir éta hvor aðra upp og
skilja ekkert eftir.
Þetta fyrirbi'igði er táknrænt
fyrir vinnubrögðin í Sjálfstæðis-
folkknum. Á árunum 1944—1948
þögnuðu blöð Sjálfstæðisflokks-
ins aldrei á því, að stjórnarsam-
starf við kommúnista væri eina
leiðin til þess að bjarga þjóðinni,
en samstarf við Framsóknar-
Skjaldborgar-Bíó...
i Myndir vikunnar:
|föðurhefnd
1 (Angel and tlie badman)
l Aðallilutverkin leika:
JOHN WAYNE
GAIL RUSSELL
IRENE RICH
LEE DIXON.
i (Bönnuð yngri en 16 ára.)
I ★
| VARAÐU ÞIG
I Á KVENFÓLKINU
\ Amerísk gamanmynd.
flokkinn væri hættulegt. En eftir
að öllum gjaldeyrinum var eytt
og kommúnistar flúnir af hólmi
var skipt um tón, og sömu blöð
lýsa nú yfir því, að kommúnistar
séu hið versta glæpahyski, sem á
jörðunni hrærist.
Þegar bændur buðust til að
stöðva og lækka dýrtíðina haust-
ið 1944 með því að slá af lögleg-
JAKOB KARLSSON.
Jarðýta til sölu
J
Ýtan er 6,2—6,5 tonns á
á þyngd, með „Herkules*
(All) diesel mótor. Vara-
iilutir fyrir 6—7 þústtnd
krónur fylgja. — Upplýsing-
ar hjá Magnusi Oddssyni,
Þórunnarstr. 118, Akureyri.
Vantar stúlku
til heimilisstarfa í Reykja-
vík í vetur. hálfan eða allan
daginn. Sérherbergi. — Til
viðtals í síma 314.
Bergljót Ólajsdóttir.
Stálka
óskast í vist. til Reykjavíkur.
Sérherbergi. Hátt kaup. —
Upplýsingar í
um kröfum sínum, gegn því að
kaupgjaldshækkanir yrðu einnig
stöðvaðar, lögðu forkólfar Sjálf-
stæðisflokksins blessun sína yfir
þessa fórnfýsi bændanna og lof-
uðu hana á hvert reipi. Síðan
sveik Sjálfstæðisflokkurinn
bændur í tryggðum og myndaði
stjórn með kommúnistum vel
(Framhald á 7. síc r).
Munkaþverdrstrœti 37.