Dagur - 24.11.1948, Blaðsíða 2

2
D AGUR
Miðvikudaginn 24. nóv. 1948
Syndajátning Sjálístæðismanna
i'imiii'iiniDuiiiTl H. S. «n 11 (i 11111 * * i1 * 11111111 m i 111111 ii"7TTTTTT77Tiii7i illl u, 11| n»• >
5
| l l^eÁa (annarra orÁa ...
£
ói',!"iiniii"1»iunii",l,iiiiii'",,,niiiii',i1,ni}uii|"iuiiiiiM,,iiniiii!i,ii»/ii»iii,|iiiiiiiiiiiiiiUmninii
Frá því hefir verið skýrt, að
helmingui' Sjálfstæðisþingmanna
hafi í byrjun yfirstandandi þings
flutt þingsályktunartillögu um að
skora á ríkisstjórnina að beita sér
fyrir því, að á næsta ári yrðu
ftuttar inn handa bændum 600
jeppabifi-eiðar ásamt 500 smærri
dráttarvélum og öðrum búvélum
eftir þörfum sveitanna, svo og
skurðgröfur og jarðýtur eftir
þörfum ræktunarsambanda og
búnaðarfélaga.
„íslendingur“ fræðir lesendur
sína á því, að þegar þessar tillög-
ur Sjálfstæðismanna hafi fram
komið, hafi Framsóknarmenn
orðið „ókvæða við“. Síðan fer
blaðið nokkrum orðum um
bændavináttu Framsóknar-
manna, sem sjaldan „nái iengra
en til orðanna einna.“
Það má fullyrða, að það eru
með öllu staðlausir stafir, að
Framsóknarmenn hafi tekið þess-
um tillögum illa, eins og ísl. seg-
ir. Þeir hafa þvert á móti fagnað
þeim, og þeir hafa ástæðu til þess.
Tillögurnar sýna, að helmingur
Sjálfstæðismanna á þingi hafa
breytt um afstöðu til málefna
sveitanna frá því fyrir 5 árum,
þegar þeir töldu þúfnasléttun í
túni nægilega 10 ára áætlun.
Að sönnu má segja, að enn
sem komið er sé hér aðeins um
orðin ein að ræða, en Framsókn-
aimenn vænta þess að ekki sitji
við orðin ein, heldur fylgi verkin
á eftir.
Framsóknarblöðin hafa leyft
sér að spyrja, hver væri afstaða I
hins helmings Sjálfstæðisflokks-
ins til málsins. ísl. bregst illa við
þessari spurningu, en leiðir þó
hjá sér að svara henni beint, gef-
ur aðeins í skyn, að Framsókn-
armenn séu að ástæðulausu að
læða inn tortryggni gagnvart
Sjálfstæðismönnum. Komið hefir
það nú fyrir, að Sjálfstæðisflokk-
urinn hefir skipzt til helminga í
stórmálum. Má benda á, að árið
1939 hafði milliþinganefnd at-
hugað hag og rekstur útgerðar-
innar. Byggt á þeirri athugun
var það talið óhjákvæmilegt að
bæta aðstöðu útvegsins með
gengislækkun. Líf útgerðarinnar
var talið við liggja. Framsóknar-
flokkurinn stóð heill og óskiptur
með þeirri ráðstöfun einn allra
flokkanna. Sjálfstæðisflokkurinn
skiptist til helminga, að svo
miklu leyti sem það var hægt, um
þetta nauðsynjamál „skjólstæð-
inga sinna“, svo að 9 voru með, en
8 á móti.
Þá telur ísl. það mikla firru að
ætlast til þess, að allir þingmenn
Sjálfstæðisflokksins gerist flutn-
ingsmenn að umræddiá tillögu.
Það hefði samt borið vott um
ennþá eindregnari áhuga Sjálf-
stæðisflokksins í heild fyrir
framgangi málsins. Vegna fortíð-
ar flokksins í landbúnaðarmálum
eru margir af eðlilegum ástæðum
tortryggir í garð hans, þegar um
velferð þess atvinnuvegar er að
ræða. í annarri deild þingsins
hafa þingmenn Sjálfstæðisflokks-
ins sýnt samfelldan áhuga með
því að gerast flutningsmenn að
•öðru máli, sem stefnir að því að
tryggja harðpólitískar kosningar
í verkalýðsfélögum í framtíðinni.
Af þessu má draga þá ályktun,
að áhugi þingmanna Sjálfstæð-
isflokksins sé meiri fyrir því að
koma á hlutfallskosningum í
stéttai'félögum en innflutningi
jeppa og búvéla.
Kommúnistar hafa tekið það
ráð að flytja á Alþingi tillögur
Framsóknarmanna í verzlunar-
málum og vilja á þennan hátt
eigna sér þær, af því að þeir vita,
að þær eru vinsælar meðal al-
mennings. Sjálfstæðismenn hafa
tekið upp sömu vinnubrögð. Þeir
taka einstaka þætti úr tillögum
landbúnaðarráðhei'i’a og legg'ja
fyrir Alþingi í ályktunarformi.
Sver þetta sig nokkuð í ættina
til venjulegra auglýsingastarf-
semi. Það sýnist og hafa vei'ið
öllu beinni leið fyrir þingmenn
Sjálfstæðisflokksins að tryggja
þessum málum framgang þar,
sem úrslit innflutningsniálanna
gerast, en það er í fjárhagsráði
og rlkisstjórn.
En hvað sem um þetta má segja
þá fagna Framsóknarmenn því,
að tillögur um þessi mál eru fram
komnar frá Sjálfstæðismönnum
og vænta þess, að um þau tak-
ist góð samvinna með flokkun-
um. Stendur þár a. m. k. ekki á
Framsóknarmönnum, þó að „lsl.“
telji þá aldrei leggja til landbún-
aðarmála annað en kjaftæði og
orðagjálfur.
Sérstaklega hafa Framsóknar-
menn ástæðu til að gleðjast yfir
þeirri yfirlýsingu flutningsmanna
að þeim virðist sjálfsagt að ein-
hy.er stofnun bændanna hafi
dreifingu innfluttra jeppabifreiða
á hendi framvegis.
Þegar Nýbyggingaráð tilkynnti
haustið 1945, að það hefði farið
þess á leit við landbúnaðarráð-
herra, að hann beitti sér fyrir
innflutningi jeppabíla, sagðist
því m. a. svo frá:
„Nýbyggingarráð lét þess um
lcið getið, að það teldi það óhjá-
kvæmilegt, ef leyfið yrði veitt, að
það yrði veitt með því skilyrði,
að úthlutun bílanna fari ein-
göngu fram fyrir milligöngu Bún
aðarfélags íslands og hreppabún-
aðarfélaganna.“
Þrátt fyrir þetta lók Sjálf-
stæðisflokkurinn úthlutunarrétt-
inn af búnaðarfélögunum og fékk
hann í hendur Nýbyggingai'ráði,
sem lét mai'ga jeppana til manna
í kaupstöðunum.
Nú vottar helmingurinn af
þingflokki Sjúlfstæðismanna, að
flokkurinn hafi brotið sjálfsagða
reglu, þegar hann tók úthlutun-
arréttinn af Búnaðarfélagi fs-
lands og hreppabúnaðarfélögun-
um.
Þetta er syndajátning 9 þing-
manna Sjálfstæðisflokksins fyrir
hönd flokks síns. Er þetta góð
byrjun, og vonandi fara fleiri
syndajátningar á eftir, því að af
nógu er að taka.
„ísl.“ heldur því fram, að út-
hlutun Búnaðarfélags íslands
hafi x-eynzt mjög misheppnuð, og
þess vegna hafi hún verið tekin
fi-á félaginu. Þessi fullyrðing
blaðsins ríður alveg í bága við
þá skoðun flokksbi'æði’a „ísl.“ á
Alþingi, að þeir telji sjálfsagt, að
Búnaðai'félag íslands hafi dreif-
ingu innfluttra jeppa á hendi
framvegis. Er þeim ekki ætlandi
að hafa stungið upp á þessu fyr-
irkomulagi sem sjálfsögðu, vit-
andi um miklar misfellur í út-
hlutun B. í. frá foi’tíðinni, eins
og „fsl.“ vill vera láta í þeim til-
gangi að bera í bætifláka fyrir
gei'ræði Sjálfstæðisflokksins.
Meðan Búnaðai'félag íslands
hafði úthlutun jeppanna með
höndum í samráði við hreppa-
búnaðarfélögin, gerði það ráð-
stafanir til þess, að jepparnir
héldust í sveitunum. Var hver
maður, sem þá fékk bíl, látinn
undirskrifa svohljóðandi skuld-
bindingu:
„Um leið og ég veiti bíl þess-
um móttöku, skuldbind ég mig
til þcss að afhenda stjórn bún-
aðarfélagsins bílinn, ef ég sel
hann á næstu tveim árum.“
,ísl.‘ játar, að eftir að Nýbygg-
ingarráð fékk úthlutunina, hafi
ýmsar opinberar stofnanir fengið
hjá því jeppa, svo og búlausir
einstaklingar, . læknar og ljós-
mæður.
Þessi játning blaðs Sjálfstæð-
isflokksins sannar það, að Ný-
byggingarráði hafi verið mjög
mislagðar hendur um úthlutun
jeppanna til bænda. Af þeim toga
ei það að sjálfsögðu spunnið, að
Sjálfstæðisþingmenn, þar á
meðal Jón Pálmason, leggja nú
áherzlu á að sjálfsagt sé að stofn-
un bænda'nna fari með úthlutun-
ina framvegis um leið og þeir
— þar á meðal Jón Pálmason —
viðurkenna sína fyrri villu —
gera syndajátningu. Helmingur
þingflokks Sjálfsæðismanna
minnir þannig á hinn iði'andi
ræningja. En á hvað minnir hinn
helmingurinn? Væntanlega ekki
á ræningjann, sem enga iðian
gerði.
r
Avarp frá Berklavörn
á Akureyri
Akureyringar!
Við viljum færa ykkur kærar
þakkir fyrir hinar ágætu undir-
tektir, ei' við höfum leitað til
ykkar með fjársafnanir til Sam-
bands íslenzkra berklasjúklinga.
Á berklavarnardaginn, 3. okt.
sl., söfnuðust rúmar 17 þús. kr.,
þar af voru tæpai' 2 þús., sem
komu úr Glei-árþorpi, og viljum
við sérstaklega þakka stúlkunum
fjói'um, sem seldu þar merki og
blöð, en tóku enga þóknun fyrir.
Hinn 23. okt. sl. voru liðin 10
ár síðan S. í. B. S. var stofnað.
Oll þjóðin veit þvílíkt afi-eks-
verk þessi samtök hafa innt af
hendi á þessum fáu árum og hún
hefir sýnt það í vei'ki, að hún
hefir kunnað að meta þau.
Þegar hafa S. í. B. S. borizt all-
margar afmælisgjafir, en enn
hafa þær vex-ið fáar héðan frá
Akureyri og nágrenni.
Fyi-sta gjöfin barst frá hjónun-
AKUREYRARBÆR hefir nokk-
ur Stórfyrirtæki í smíðum um
þessai' mundii'. Oll eiga þau sam-
mei’kt að því leyti, að þau eru
þýðingai-mikil fyrir bæjarfélagið
og nálægar sýslur og öllum mið-
ar þeim hægt áfram. Um sum
þeii'ra má með sanni segja að
framkvæmdirnar verði aðeins
mældar ú pappírnum, en þess er
þá líka að geta, að pappírinn er
mikill að vöxtum og skartar hin-
um margvíslegustu litbi'igðum. —
Hver framkvæmd verður oft-
sinnis að ganga í gegnum hi'eins-
unareld opinberra nefnda og
ráða, auk hinnar minni sáluhjálp-
ar bæjai'stjói'nai'innar sjálfi'ar og
nefnda hennar. Og leyfin eru
veitt á bláum og rauðum seðlum,
þeim er synjað á gulum miðum,
framkvæmdirnar skráðar á fjár-
festingai'blöð með ýmsu sniði,
innkaupaheimildir eru gefnar út
og svo mætti lengi telja. Það fer
að vonum, að seint gangi. Enda
líða árin svo, hvei't af öði-u, að
lítið skilar áfram þrátt fyrir
mikla skriffinnsku. Sjúkrahúsið
nýja er það þessara fyrirtækja
hér, sem lengst er á veg komið.
Hefir það þó þegar tafizt urn
heilt ár fyrir skort á bláum leyf-
um og mai'gan gulan xniðann hef-
ir sú stofnun meðtekið á liðnum
árum frá gjaldeyrisyfirvöldunum.
Næst er það hafnarmannvii'kin.
á Torfunefi og dráttarbraut á
Oddeyri. Allt er þar heldur hæg-
fara, þó þokar dráttarbrautinni
áfi-am, en sjói'inn heldur áfi'am að
vinna á bi'yggjunni jafnt og
þétt, án þess að um raunhæfar
varnir sé að ræða ennþá. Þessi
framkvæmd er ennþá á pappírs-
stiginu. Loks er það Láxárvirkj-
unin. Hún er nú fyi'st að komast
á láns- og leyfisveitingastigið og
veit enginn ennþá, hversu lengi
hún fær að doka þar áður en vél-
ar verða pantaðar og raunhæfur
undirbúningur hefst.
ÞAÐ MUN ærið starf, sem
stai'fsmenn bæjarins og bæjar-
stjói’nin leggja í það að hei'ja öll
þessi leyfi út úr stjórnarvöldun-
um. Og kostnaðurinn við það er
úreiðanlega ekki talinn í hundr-
latnað, liefst 6. desember
Jórunn Guðmundsdó11ir.
aðshlutum. Marga sendiförina er
búið að gera út suður á land á
fund nefnda og ráða. Ekki er sá
kostnaður talinn þegar birtar eru
opinberai' skýrslur um það, hvað
hinn stói’fui'ðulegi „áætlunarbú-
skapur“ okkar íslendinga kostar.
Þar eru aðeins taldar gréiðslur
ríkisins. Um kostnað bæjar- og
sveitarfélaga, fyrii'tækja og ein-
staklinga eru engar skýrslur og
líklega erfitt að gera þær. En þar
hafa mikil vei'ðmæti farið í súg-
inn.
EN HVERNIG er þess þá gætt
af hálfu bæjarins, að þessi dýru
leyfi, sem kosta svo mikið starf og
sti'it, vei'ði bæjai'félaginu að sem
mestu gagni? í mörgum tilfellum
er þess sjálfsagt vel gætt, en akki
í öllum. Nýlega hefir verið skýx-t
frá því opinberlega, að bærinn
hafi falið Vitamálaski-ifstofunni í
Reykjavík efnisútvegun alla í
sambandi við dráttarbrautina og
endurbyggingu Toi'funefsbi-yggj-
unnai’. Hvað þýðir þetta í fram-
kvæmdinni? í stuttu máli það, að
Akureyrarbær afhendir heild-
vei-zlun í Reykjavík, með milli-
göngu Vitamálaski'ifstofunnar,
innflutningsleyfi þau, sem bæn-
um eru veitt til þessara fram-
kvæmda. Þær nefndir bæjarins,
er þessu ráða, hafa lítið munað
samþykktir bæjarstjórnarinnar í
fyrra Um verzlunarmálin og það
andóf, sem liafið er um land allt
gegn einokun Reykjavíkur á inn-
flutningsvei'zluninni. — Hvers
vegna var ekki fyrirtækjum hér í
bænum gefinn kostur á að flytja
þessar efnivöi'ur inn? Bæi’inn
hefði haft hag af því á ýmsan
hátt. Er óþarft að rekja það ýtar-
lega, svo augljóst, sem það er. —
Þessi stefna er varhugaverð fyrii'
margi’a hluta sakir. Bæi'inn á að
sjálfsögðu að hlynna að því, að
innflutningsverzlun hér í bænum
verði endurvakin. — Því miður
vii'ðist skilning á mikilvægi þess
skorta hjá bæjaryfirvöldunum og
raunar einnig hjá borgurunum.
En vonandi verður þessu máli
frekari gaumur gefinn í sam-
bandi við aðrar . framkvæmdir
bæjai'félagsins.
n. k. Kcnnari verður frk.
Frekari upplýsingar og tekið á móti umsóknum í
Brekkugötu 3, efstu hæð.- Sími 26.
HALLDÓRA BJARNADÓTTIR.
111111111111 • i ■ 11 m 1111111111 ii 1111111 ■ ■ 11 ii i ■ 11
iiiiiiiMiiiiimmt
um Vilhelmínu Hansdóttur og
Þói'ði Magnússyni, Þríhyrningi í
Hörgárdal, 1000.00 krónur, til
minningar um Sturlu son þeirra.
Einnig gaf maður, sem lætur ei
nafns síns getið, kr. 50.00 til
minningar um Sturlu heitinn.
Nú liggja frammi gjafalistar á
allmörgum vinnustöðum og svo
munu blöðin taka á móti gjöfum,
og í Glei'árþorpi tekur frú Sigríð-
ui' Halldórsdóttir, Krossanesi, á
móti gjöfum.
Ef þið viljið minnast ástvina
ykkar, sem hafa orðið hvíta
dauðanum að bráð, þá munið eft-
ir S. í. B. S.
Berklavörn, Akureyri.
............................. )|IIM«»»Z
Heimilisiðnaðarfélag Norðurlands
hefur 10 daga SAUMANÁMSSKEIÐ fyrir jólin (kvöld-
námsskeið). Námsskeiðið, sem er fyrir kven- og barna-