Dagur - 09.06.1949, Blaðsíða 1

Forustugreinin:
Skylduskóli ófrelsisins —
rætt um höft og skömmt-
un.
Bagij
Finnnta síðan:
Greinargerð berklayfir-
læknisins um berklaskoð-
unina hér.
XXXH. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 9. júní 1949
24. tbh
Ilaldið í bensín-
skömmtunina vegna |
hagsmuna bílstjóra ;
,.í bænum“ - þ. e.
í Reykjavík
Blaðið Vísir skýrir frá því, ;
að ástæðan til þess að benzín- ;
skömmtunin var ekki afnumin ;
um leið og slcömmtun á korn-
vörum og kaffi, sé sú, að „at- ;
; vinnubílstjórar eru því and-
vígir að skömmtunin sé af-
numin nema að jafnframt séu
: settar skorður við því að nýir
I menn geti tckið upp atvinnu
: við fólks-akstur í bænum.
Síðan skönmiun á benzíni
; hófst hafa nýir menn ekki get-
; að tekið upp þessa atvinnu
; vegna þess að þeim hefir vcrið'
: synjað um skammt.“ Þannig
; er frásögn Vísis og vafalaust
; rétt. Samkvæmt henni er ben-
; zínskömmtuninni haldið í gildi
: um land allt, vegna þess að
; hópur manna í Reykjavík hef-
; ir hagsmuna að gæta í sam-
; bandi við liana. Allir lands-
; menn verða að þola óþægindi
; af þessum sökum og ríkið
; halda áfram að bera kostnað-
! inn af ónauðsynlegri benzín-
; skömnitun. Og aujðvitað
: hneigja stjórnarherramir sig
; fyrir hagsmunum þessara fáu
; manna af því að þeir eiga
; heima í Reykjavík. Þcgar
; landsmenn utan Rcykjavíkur
: ciga erindi við stjórnarvöld og
; skömmtunarskrifstofur, þá cr
; annað viðmótið og önnur fyr-
; irgreiðslan, svo sem oft hefir
; verið bent á fyrr hér í blaðinu.
Eldsvoðinn í Hólabraut
Kviknar í nóta-
verkstæði
íkviknanir í nótaverkstæðum á
landi hér gerast nú óhugnanlega
tíðar. Enn er í fersku minni tveir
miklir brunar í nótaverkstæðum
í Reykjavík, og milljónatjón fyrir
þjóðina, sem þeir voru valdir að.
SI. laugardagskvöld varð elds
vart í nótaverkstæði Sigfúsar
Baldvinssonar við Gránufélags-
götu hér í bæ. Höfðu vegfarend-
ur orðið reyks og elds varir og
þar sem húsið var ólokið komust
þeir inn. Var þá eldur laus í
poka- og nótarusli á gólfinu. Var
dót þetta dregið út og búið að
slökkva í því er slökkviliðið kom
á vettvang. Skemmdir munu þvf
hafa orðið litlar. Lögreglan biður
þá, sem geta gefið upplýsingar
um umgang um nótaverkstæðið
að hafa tal af sér hið fyrsta vegna
rannsóknar máls þessa.
Þessi mynd er tekin um hádegi laugardaginn 21. maí, er eldsvoði
varð í húsinu Hólabraut 15 hér í bæ. Eldurinn var um tíma mjög
magnaður, en slökkviliðinu tókst um síðir að slökkva hann, en þó
ekki fyrr en miklar skemmdir höfðu orðið á húsinu. Þrjár fjölskyld-
ur urðu húsvilltar í þessum bruna.
Danskir sjómenn fá að kenna á
réffarfarinu austan járntjaldsins
Ungum manni misþyrmt hræðilega með
hánazistískum aðferðum
„Svalbakur" - hinn nýi fogari
fer á veiðar um hetgina
Hinn nýi togari Útgerðarfélagssömu gerð og hinir svokölluðu
Akureyringa h.f „Svalbakur“
kom hingað til bæjarins aðfara-
nótt 5. þ. m., beint frá Aberdeen,
en skipið var formlega afhent
umboðsmönnum félagsins af
hálfu skipasmíðastöðvarinnar Al-
exander Hall Ltd. í Aberdeen
hinn 31. f. m.
Við það tækifæri flutti Sigur-
steinn Magnússon, aðalræðis-
maður, ræðu, þar sem hann lýsti
ánægju íslendinga yfir viðskipt-
unum við skozkar sl ipasmíða-
stöðvar. Jafnframt afhenti hann
fyrir hönd eigenda togarans, ljós-
mynd af Akureyri, en forstöðu-
maður skipasmíðastöðvarinnar
tók á móti henni og þakkaði með
ræðu. Viðstaddir hádegisverðar-
boð í tilefni afhendingar togar-
ans voru, auk aðalræðismannsins
og forstöðumanna skipasmíða-
stöðvarinnar, Guðmundur Guð-
mundsson, framkvæmdastjóri
Utgerðarfélagsins, íslenzki ræð-
ismaðurinn í Aberdeen, fulltrúar
togaraeigenda í borginni og fleiri
gestir.
Svaibakur reyndist vel.
í reynsluför sinni var gang-
hraði Svalbarks 14,02 sjómílur en
meðalhraði í förinni til íslands 13
sjómílur. Skipið reyndist vel á
heimferðinni. — Kunnáttumenn
segja skipið hið glæsilegasta og
mjög vandað. Það er af svipaðri
gerð og Kaldbakur, 2 fetum
lengra en hann og mun ganga
eitthvað betur. Nokkuð er breytt
til um útbúnað um borð í sam-
ræmi við fengna reynslu, en yfir-
leitt má segja að þetta skip sé af
„nýsköpunar“-togarar. Svalbak-
ur er síðastur þeirra skipa, sem
fyrrv. ríkisstj. samdi um smíði á í
Bretlaiidi. Skipið fer á veiðar nú
um helgina. Skipstjóri er Þor-
steinn Auðunsson, 1. stýrimaður
er Gunnar Auðunsson, en 1. vél-
stjóri Bergur P. Sveinsson.
Hátíðahöld
17. júní
Eins og að undanförnu fara há-
tíðahöld fram á vegum bæjarins
17. júní, og hefir 7 manna nefnd
verið falinn undirbúningur og
framkvæmdir þeirra. Nefndin
hefur þegar haldið nokkra undir-
búningsfundi og mun endanlega
verða gengið frá tilhögunarskrá
hátíðahaldanna um næstu helgi.
Hátíðahöldin munu hefjast á
Ráðhústorgi eftir hádegi, en fara
að mestu fram á túnunum sunn-
an við Sundlaugina og um kvöld-
ið við Torfunefsbryggjuna, verði
veður hagstætt. í sambandi við
hátíðahöldin fer fram aðalkeppni
Hvítasunnuhlaupsins, sem Í.B.A.
frestaði vegna ótíðar og erfiðleika
á þátttöku sveitanna. í næsta
blaði verður nánar skýrt frá til-
högun hátíðahaldanna.
Hátíðanefndina skipa: Arnþór
Þorsteinsson,Ármann Dalmanns-
son, Finnbogi Jónasson, Halldór
Helgason, Jón- Hinriksson, Jón
Ingimarsson og Tómas Stein-
grímsson. Er Ármann formaður
nefndarinnar.
Danskir sjómenn, sem stunda
veiðar í Eystrasalti, hafa að und-
anfömu fengið að kenna all-
harkalega á réttarfarmu austan
járntjaldsins og á tillitsleysi
Rússa og leppa þeirra við rétt-
indi og einstaldinga og annarra
þjóða. Hvað eftir annað hafa
rússneskir varðbátar sótt dönsk
fiskiskip út fyrir landhelgislínu
og farið með þau til hafna.
Þar hafa Rússar haldið bátun-
um dögum saman án allra
ástæðna og æði oft leikið sjó-
mennina illa. Dönsk blöð hafa
greint frá þessum aðferðum
Rússa að undanförnu. T. d. flutti
danska stjórnarblaðið Social-
Demokraten frásögn ungs dansks
sjómanns hinn 30. mai sl. Hafði
hann orðið fyrir hinni hræðileg-
ustu meðferð í Stettin, sem nú
lýtur Pólverjum. Frásögn sjó-
mannsins fer hér á eftir, nokkuð
stytt:
„Eg heiti Jens Christian Olesen
og hefi nú upp á síðkastið verið
í siglingum frá Svíþjóð, því að eg
á sænska konu og við búum í
Landskrona. Fyrir 2 mánuðum
kom skip mitt til Stettin, og svo
fór að 5 hræðilegar vikur með
misþyrmingum liðu áður en eg
slapp þaðan aftur. Eg er alveg
ópólitísk manneskja og hafði
varla nokkra ákveðna stjórn-
málaskoðun. Nú veit eg þó að
minnsta kosti hvaða flokk manna
ber mest að forðast.
Eg skal ekki hafa mörg orð um
þessar vikur í Stettin né bæta þar
neinu við frá eigin brjósti. Aðeins
láta staðreyndirnar tala. Eg fór í
land kvöld nokkurt. Eg fékk
passa hjá hafnarlögreglunni, en
eg glataði honum í landi. Þegar
eg kom til hafnarinnar aftur
dugðu engar skýringar. Eg var
handtekinn, sakaður um njósnir.
Eg benti á, að lögreglan hlyti að
geta séð í bókum sínum að eg
hefði fengið passa hjá henni. Þar
að auki hafði eg komið til Stettin
fyrr og gat vísað á fólk, sem
þekkti mig. En ekkert dugði. í
fimm daga varð eg að sitja inni.
Þá var mér sleppt, en áður en eg
komst upp í bæinn, var eg hand-
tekinn aftur. f þ’að sirín var það
öryggislögreglan sem tók mig. —
Þeir sögðu, að eg ætti að fara til
konsúlsins. Eg lét mér það vel
lynda, en undrandi varð eg þeg
ar eg sá, að það var rússneski
konsúllinn, sem þeir áttu við. —
Eg var leiddur inn í stóra stofu
þar sem myndir af Stalin og
pólska forsetanum hengu á veggj-
unum.
Villimannlegar pyntingaraðferðir.
Eg spurði, hvað eg ætti að gera
á fund rússneska konsúlsins, en
eina svarið sem eg fékk var
högg í andlitið, svo að eg var
nærri rokinn um koll. Því næst
var eg færður inn á aðra skrif-
stofu og þar var eg hafður í 12
klst. yfirheyrslu, og þeim
stundum mun eg aldrei gleyma.
Hvað eftir annað var eg sleg-
inn í andlitið og þess krafist að
eg játaði að eg væri njósnari.
Þér getið talað pólsku, sögðu
þeir, en eg sagði sem satt var,
að eg kynni aðeins dönsku og
dálítið í þýzku. Þá héldu þeir
áfram yfirheyrslunni og héldu
áfram að slá mig af því að eg
gat ekki skilið pólsku.
Þetta voru þó bara smámunir
miðað við það, sem síðar átti fram
að koma. Byrjað var að dangla
ofan í höfuðið á mér með ein-
hverju áhaldi. Mér lá við yfirliði
af kvölum. Þá tóku þeir vinstri
handlegginn og sneru upp á
hann þangað til stórt opið sár
myndaðist. Örið á handleggnum
ber þess vott að sárið hefir verið
ljótt. Að þessu loltnu spurðu þeir
mig, hvort eg kysi helzt þann
dauðdaga að vera skotinn i
hnakkann og munduðu skamm-
byssu . að höfðinu á mér. Eftir
(Framhald á 8 síðu).
Spínat-tegund,
sem gefur sexfalda j
uppskeru |
Danska fræfirmað J. E. Ohl- i
sens Enke hefir sett á markað- i
inn spínat-fræ, sem mikla at- I
hygli vekur. Plantan, sem vex =
; af fræinu, gcfur sex sinnum I
; meiri uppskeru cn þær spínat- ;
; tegundir, scm áður eru þekkt- i
\ ar. 10 ára starf liggur að baki j
; þessarar uppgötvunar. — Ár- :
: angrinum var náð með kyn- :
; bótum jurtanna og með því að :
: breyta erfðavísum þeirra með :
: utanaðkomandi áhrifum. Hin ;
: nýja spínattegund er mun ;
i stórvaxnari en aðrar tcgundir :
í og' vex miklu hraðar. Firmað
i hefir þegar tckið upp samn-
: inga við liollenzk og svissnesk
i fræfirmu um sölu þessa
: merkilega fræs.
i (Ur Social-Demokraten).