Dagur - 22.03.1950, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 22. marz 1950
D AGUR
Samkeppni um minjagripi fyrir
ferðamenn - verðlaun veiff
Frestur til að skila gripum til 30. apríl
Heimilisiðnaðarfélag íslands og
Ferðaskrifslofa ríkisins hafa sent
blaðinu eftirfarandi greinargcrð:
Það er löngu orðið Ijósara en
frá þurfi að segja, að mikill
hörgull er hérlendis á smekk-
legum og heppilegum listiðnaði,
sem bjóða mætti erlendum ferða-
mönnum sem minjagripi. um ís-
land. Lítill gripur, sem ferðalang-
ur tekur með sér heim til minn-
ingar um afskekkt og lítið þekkt
land, hlýtur ávallt að móta að
nokkru skoðanir fólks á landinu
og virðingu fyrir því. Sérstaklega
gildir slikt um ferðamenn, sem
stanza aðeins drykklanga stund
á flugvelbnum við Keflavík og fá
enga ástæðu til þess að kynnast
landi né þjóð nema af því litla,
sem þeir geta keypt af minja-
gripum í verzluninni þar. Séu
hlutir þessir að öllu leyti smekk-
legir og fallega unnir, fer ekki
hjá því að þeir skapi vii-ðingu og
áhuga fyrir þjóðinni og verði
okkur gcð landkynning.
Skortur á framtakssemi.
Nú er það vitað, að mikið er
unnið af fallegri listiðju í land
inu, og að margt þeirra hluta er
sérkennilegt fyrir íslenzka menn
ingu og hefð, þótt lítið sé af því á
boðstólum. Einnig eigum við fjöl-
mai’ga hagleiksmenn, jafnt kon-
ur sém karla, sém gætu rutt nýjar
brautir í listiðnum og þannig
skapað menningu okkar ný verð-
mæti og landkynningu okkar
betri möguleika. Ekki sízt eru til
mörg listiðnaðarfyrirtæki í land-
inu, sem gætu, án mikillar rösk-
únar, breytt hluta af framleiðslu
sinni í það horf, að um tilvalda
ininjagripi væri að ræða. Hér
virðist því ekki verá um skort
inöguleiká, heldur éinungis um
skort framtakssemi að ræða.
Þar sem vér undirritaðir aðilar
(eljum mál þetta okkur mjög
skylt og úrbóta þessa brýna
nauðsyn, höfum vér ákveðið að
efna til samkeppni um allt land
um fallega minjagripi.
Tillögur samkeppninnar.
Um tiihögun og framkvæmd
þessarar fyrirhuguðu samkeppni
ér þetta að segja:
Engin takmörk eru sett fyrir
tegund gripanna. Kemur allt til
greina, sem heppilegir minjagríp-
ir geta talizt, svo sem hvers kon-
ar hannyrðir, trésmíðagripir og
ýmiss konar föndur, svq fátt eitt
sé nefnt. Það eina, sem binda
verður nokkrum takmörkunum,
er verð hlutanna, sem sendir eru,
þótt eklíi sé það frágangssök, að
éinstalia fagur gripur sé nokkuð
dýr.
Þeir aðílar, sem að samkeppn-
inni standa, hafa valið þriggja
manna dómnefnd hinna færustu
rhanna, sem kostur er á. Þegar
allir þeir gripir, sem til sam-
keppninnar berast, eru komnir á
einn stað, verða þeir afhentir
dómnefnd nafnlausir, og velur
hún allt þáð úr, sem heppilegast
og smekklegast getur talist. Hefur
þá verið ákveðið, eins og gert er
á öllurh hinum Norðurlöndunum,
að merkja þá gripi, er þannig eru
valdir, sérstöku viðurkenningar-
merki, og heldur framleiðandi
því merki, geri hann fleiri sam-
svarandi gripi. Gripir þessir sæta
síðan forgangsrétti á þeim sölu-
stöðum, t. d. bæði í Keflavik og í
Reykjavík, þar sem erlendum
ferðamönnum verður sérstaldega
ráðlagt að verzla, og verður at-
hygli þeirra vakin á viðurkenn-
ingarmerkinu. Á meðal þessara
gripa verður síðan dæmt um þrjá
hina beztu og verðlaun veitt sam-
kvæmt því: 1. verðlaun kr.
1000:00, 2. verðlaun kr. 700.00 og
3. verðlaun kr. 500.00.
Frestur til 30. apríl.
Frestur til þess að skila gripum
til samkeppninnar er ákveðinn
tií 30. apríl næstkomandi. Skal
senda þá til Ferðaskrifstofu rík-
isins, annað hvort á Akureyri eða
í Reykjavík, í góðum umbúðum,
og skulu umbúðirnar merktar
„Samkeppni“. Nafn og heimilis-
fang sendanda skal fylgja með
hverjum grip í viðlögðu umslagi,
og verða dómnefnd þá afhentir
gripirnir tölusettir, en nafnlausir.
Einnig er nauðsynlegt að greina
frá verði, og skal það vera hið
sama og sendandi treystir sér til
að framleiða vöruna fyrir fram-
vegis, að óbreyttum aðstæðum,
sé um fleiri samkynja hluti að
ræða. Ef hægt er að koma því við
á smekklegan hátt, er æskilegt að
merltja gripina „Iceland". Eru öll
líkindi fyrir því, að þeir, sem
skilað geta smekklegum gripum
í samkeppni þessa við hóflegu
verði, geti framvegis átt tryggan
markað fyrir framleiðslu sína.
Ennfremur er ráðgert, ef mikið
berst góðra muna, að halda
þeim sýningu að samkeppni lok-
inni og jafnvel að senda úrval
þeirra á erlendar minjagi’ipa-
sýningar.
Sérstaklega er því beint til
allra öryrkja, vinnuhæla, sjúkra
húsa og annarra, þar sem góðar
aðstæður eru til tómstundavinnu
að taka þátt í samkeppni þessari
— en ekki síður til allra fyrir-
tækja og einstaklinga, sem fram-
leiða listiðnað af einhverju tagi.
Efling listiðnaðar.
Það skal og tekið fram, að dóm-
nefnd sú, er valin hefur verið
mun starfa áfram að samkeppn-
inni lokinni og veita gripum við-
töku, en þeir sem berast eftir um-
ræddan tíma, 30. apríl, koma að
sjálfsögðu ekki til greina við
verðlaunaveitingu né sýningu, ef
haldin verður.
Með átökum manna um allt
land er það von okkar, að sam'
Tii Niemelá:
Ánægjulegir
hljómleikar
Finnska söngkonan Tii Niemela
hafði söngskemmtun í Nýja-Bíó
hér sl. sunnudag, með aðstoð
manns síns, Pentti Koskimies
píanóleikara. Tónleilcarnir voru
haldnir á vegum Tónlistarfélags
Akureyrar. Frú Niemela er á
heimleið frá Bandaríkjunum og
hefur haldið hljómleika í Reykja-
vík og Hafnarfirði.
Á söngskrá voru Ijóðræn lög
eftir Haydn, Schubert, Schumann,
Grieg og finnska tónskáldið Kil-
pinen. Söngur frúarinnar er mjög
listrænn Ijóðsöngur, svo að undti
er á að hlýða. Hvert lag var flutt
af mikilli smekkvísi og ljóðinu
var ekki gleymt. Framsögn ljóðs-
ins og látbragð á söngsviðinu var
með ágætum. Það kom glöggt í
ljós á þessum ágætu tónleikum,
hvers virði það er góðum söng-
vara að hafa sér til aðstoðar ör-
uggan og skilningsríkan undir-
leikara. Pentti Koskimies rækti
siít blutverk með þeim ágætum,
að svipur hljómieilcanna í heild
var fagur og samstilltur flutning-
ur söngraddar og hljóðfæris.
Hvert lag var vel flutt. Mörg eru
gamlir kunningjar, önnur nýstár-
legri. Trúað gæti eg því að lög
Yrjö Kilpinens yrðu tónlistar-
unnendum hér minnisstæð.
Svipur þeirra er meira í ætt við
okkar land og skapgerð en margt
hinna hljómþýðari suðrænu íaga.
Akureyringar eru áreiðanlega
þakklátir þessum ágætu gestum
fyrir komuna og Tónlistarféíag-
inu hér fyrir framtak þess.
A.
Hin nýja skráning rúbiunnnar
vekur ekki fögnuð í leppríkjunum
Verðskráningin er áróðursbragð að dómi
vestrænna blaða
æjarráð þakkar Kven-
félaginu Framtíðin
Á fundi bæjarráðs nú nýlega
var, í tiléfni af því að Kvenfélagið
Framtíðin hefur nú tekið sjúkra-
hússmálið af dagskrá sinni og
hyggst béita sér fyrir byggingu
Elliheimilis, eftirfarandi sam-
þykkt: Bæjarráð þakkar Kvenfél.
Fi-amtíðin fyrir öflugan stuðning
við sjúkrahússmálið á undan-
förnum árum og árnar félaginu
allra heilla með þau verkefni, sem
það nú hyggst beita sér fyrir og
helga krafta sína.
VÉÍ'NAÐÁRNÁMSKEIÐ
vétður haldið að Tóvinhuskól-
ánum að Svalbarðl við Eyjafjörð
ög hefst fyrstu dagana í maí-irián.
Kennari verður Þorgerður Ragn-
arsdóttir. Uppl. í síma 488.
keppni þessi geti orðið spor í þá
átat að efla fagran listiðnað í
landinu, veita því fólki, sem
sendir góða gripi, markað fyrir
framleiðslu sína og skapa um leið
erlendan gjaldeyri til handa
þjóðinni. En þó fyrst og fremst
hitt, að þeir minjagripir, er úr
landinu fara, geti orðið þjóðinni
til verulegs sóma, hvar sem þeir
sjást.
Korrimúnistablöðin hér birtu
fregniná uin hækkunina á gerigi
rúblunnar rússnesku undir stór-
um fyrirsögnUm eins og komm-
únistamálgögn í öðrum löndiun
og töldu hina riýju tilskipun Sov-
étstjórnarinnar bera vott um yf-
irburði Sovét-skípulagsins fram
yfir lýðræðisskiprilag. Blöð hér á
landi, önnUr én kommúnistablöð-
in, hafa lítið Um þetta mál rætt.
Er því fróðlegt að skyggnast í
blöð nágrarinaþjóðanna og sjá,
hvað þau hafa um málið að shgja.
Áróðursbragð.
, í Assöciated PreSs fregn frá
Washington, sem birt er í Norð-
Urlandabloðum, er skýrt frá svo,
að fjármálamenn í New York líti
á hiria nýju skráningu rúblunnar
sem áróðursbragð, sem eigi að
sýna heiminum að á sama tíma og
gengisfelling á sér stað víða með-
al lýðræðisþjóðanna, sé hægt að
hækka gérigi rúblunnar. Á það er
berit, ,áð mjög lítil alþjóðavið-
skipti fari fram í rúblum og að
RúSsai- sjálfir krefjast gfeiðslu
dollurum í skiptum sínum við
önnur lönd. Þá er á það bent, að
hin ,nýju gengisskráning muni
gera nýja sáttmálann við komm
únistastjórnina í Kína hagkvæm
arí en áður fyrir Sovétstjórnina.
Rublan er ekki frjáls
gjaldmiðill.
Stjórnmálamenn í Bandaríkj-
unum telja, að Sovétstjórnin hafi
hækkað gengi rúblunnar til þess
að auðvelda algera innlimun
efnahagskerfis leppríkjanna
Austur-Evrópu í efnahagskerfi
Sovétríkjanna. Þrátt fyrir hækk-
unina, er ekki hægt að innleysa
rúbluna í dollara eða gull með
því verði, sem nú er sett á hana
en leppríkin eru nú neydd til að
taka tillit til hækkunarinnar í
viðskiptum sínum við Sovétríkin,
Álit brezkra blaða.
Brezlcu b^öðin telja flest hina
Hýju gerigisSkráningu ároðúrs-
meðal til heimabrúks. Blöðin
benda á, að rúblan sé ekki alþjóð-
legur gjaldeyrir og segja að
verzlun milli Sovétríkjahria og
Brétlands fari fram í sterlings-
pundum. „Daily Telegraph“
bendir á, að bréytingin sé „eins
ög fjárhagsleg gluggasýning til
þess að hressa upp á stemning-
una heima fyrir“. News Chronicle
og Times el-u á svipaðri skoðun
um málið.
Hrifning í Russlandi.
Samkvæmt fréttatilkynningum
Táss-fréttastöfúnnár í Moskva,
hafa verlð haldnir fjöldafundir
viðs vegar í Rússlándi til þess að
gleðjast yfir hinni nýjú gengis-
skráningu. Fréttastofan segir, að
almennirigur sjái í hinni nýju til-
skipan merki þess, að Stalín vaki
yfir þjóð sinni eins og góður fað-
Tilskipun um gengisskráning-
una var útgefin 1. marz af þeim
Stalín og Malenkov. Er þar sagt,
að frá þeim degi skuli gengi rúbl-
unnar ékki miðáð við doll. heldur
hinn örúggári gullstandard. Gull-
verð rúbluunnar skal vera
0.222.168 gramm gulls. Rússneski
þjóðbankinn kaupir gull frá 1.
marz á 4 rúblur og 45 kópeka
grammið. Gengið gagnvart dollar
er nú 4 rúblur og gagnv. sterlings
pundi 11 rúblur og 20 kópekar.
Gamla gengið var 5.30 dollar og
14.84 fyrir pund. Norska blaðið
Noregs Handels- og Sjöfartstid-
ende skrifar um málið nú nýlega
á þessa leið: „Gengishækkun
rúblunnar er að líkindum mest
megnis áróðursbragð, en líklegt
verður þó að telja, að rússneski
iðnaðurinn hafi ekki lengur
megnað að mæta öllum þeim
kröfum, sem til hans voru gerðar
frá öllum leppríkjunum og Kína.
Með öðrum orðum, skortur er
orðinn á rússneskum vörum í
þessum löndum, og í stað þess að
láta verðið hækka á hinum ýmsu
vörutegundum eins og Banda-
ríkjamenn gerðu 1947, hafa Rúss-
ar valið þann kostinn, sem er
fljótvirkari, að hækka gengið,
enda þótt það sé þyngri byrði
fyrir kaupendurna. Vestur-Ev-
rópuþjóðir þekkja af reynslunni
hvað verðhækkunin í Bandaríkj-
unum þýddi, og þær geta gert sér
í hugarlund hvað þessi hækkun
rúblunnar þýðir í framkvæmd-
inni fyrir þegna leppríkjanna."
Happdrætti fyrir Sam-
konm- ög gistihús
F ramsóknarmanna
Undanfarin ár hefur verið unn-
ið áð fjáröflun vegna fyrirhugaðs
samkomu- og gistiheimili Fram-
sóknarmanna í Reykjavík. Væn-
legasta átakið í því efni er hið
myndarlega happdrætti, sem
stjórn húsbyggingarsjóðs efndi til
á sl. ári. Af ýmsum ástæðum
varð að fresta drætti þar til 15.
apríl næstkomandi. Lokasóknin
fyrir sölu happdrætismiðanna er
nú hafin, og þess veénst, áð
áhugaménn um allt land vinni því
að alefli síðustu vikumar.
Framsóknarfél. hér í bænum
hefur nú sént bréf til margra
áhugamanna og skorað á þá að
vinna að sölu miðanna. Eru þeir
hér með beðnir að snúa sér til
skrifstofu Framsóknarflokksins,
Hafnarstræti 93, (en hún er opin
á þriðjud. kl. 9—10.30, miðvikud.
og föstud. kl. 5.30—6.30) og taka
þar happdrættismiða.