Dagur - 30.08.1950, Blaðsíða 8

8
Baguk
Miðvikudaginn 30. ágúst 1950
Állt karfa- og fiskimjölið frá Krossanesverksmiðj-
unni selt fyrir gott verð
Mistök að selja karfamjölið úr landi, en geyma
síldarmjöl til fóðurs - síldarmjölið í hærra verði
erlendis, enda þótt það sé lakara fóðiu*
fyrir búpening
Blóð í blóðbankann
Nýlega lieíur Reykjavíkurbær komið blóðbankabyggingu sinni við
Baronstíg undir þak. Blóðbankar eru algengir erlendis, og starfa
margir þeirra í sambandi við ýmiss sjúkrahús og læknastofnanir.
Blóðbankarnir eiga framtíð sína fyrst og fremst undir því komna, að
heilbrigt fólk gefi þeim blóð, sem síðan er notað þegar líf samborg-
aranna liggur við. Hér á myndinni sést maður vera að gefa einurn
blóðbanka bandaríska rauða krossins blóð. Á undanförnum tveisn
árum hafa Bandaríkjamenn gefið blóðbönkum sínum um 5 þús, lítra.
Óþurrkar skapa ný erfið viðfangs-
efni fyrir landbúnaðinn
Bændur telja hættu á að fækka verði
búpeningi í haust
Þessa dagana er m. s. Dettifoss
að hlaða hér uin 1600 tonn af
karfamjöli og um 150 tonn af
karfalýsi, frá Krossanessvcrk-
smiðjunni. Er þetta verðmætið,
sem togararnir hafa aflað að und-
anförnu.
Eftir eru þá hér um 200 tonn af
karfamjöli og um 150 tonn af lýsi.
Lýsið er óselt, en eftirstöðvarnar
af karfamjölinu eru seldar til
fóðurs hér innanlands. Þá er allt
fiskimjölið í Krossanesi selt, fyrir
gott verð, og mun það væntanlega
fara í skip bráðlega. Alls er
áætlað, að verðmæti það, sem
Krossanessverksmiðjan hefur
unnið úr afla togaranna, nemi um
6 milljónum króna.
Vafasöm ráðstöfun
útflutningsyfirvaldanna.
Eins og kunnugt er gerðu ís-
lenzk stjórnarvöld samninga um
fyrirframsölu á síldarmjöli til
Hollands. Þegar augljóst var, að
ekki mundi unnt að fylla þann
samning með síldarmjöli, ásamt
með því að fullnægja þörf bænda
fyrir síldarmjöl til fóðurs, var
samið um það við Hollendinga,
að þeir tækju karfamjöl í stað
síldarmjöls. Er útflutningurinn
frá Krossanesi í samræmi við
þann samning. Síldarmjölssalari
var miðað við 65% próteininni-
hald mjölsins. Nú hefur karfa-
mjölið lægra próteininnihald, og
lækkar því verð þess miðað við
síldarmjöl. Mun verðmunurinn
nema allt að fimm sterlingspund-
um á tonn. Nú er karfamjölið
hins vegar ríkara af fosfór og
steinefnum en síldarmjöl og mun
betra fóður fyrir búpening hér á
landi en síldarmjöl. Virðist því
auðsætt, að íslendingar hefðu átt
að haga þessari sölu þannig, að
selja allt síldarmjölið úr landi,
með því að fyrir það fæst hærra
verð í erlendum gjaldeyri en
karfamjölið, en nota karfamjölið
til fóðurs hér innanlands. Þetta
hefur ekki verið gert, og er, sem
fyrr segir, verið að senda allar,
karfamjölsbirgðirnar héðan til
Hollands þessa dagana, nema um
200 tonn, sem fyrirtæki innan-
lands hafa keypt og ætlað er til
fóðurs.
Hér er um að ræða verulegar
gjaldeyrisfúlgur, sem íslend-
ingar verða nú af, fyrir
skammsýni eða handvömm
útflutningsyfirvaldanna, —
nema hvort tveggja sé.
Fullvíst má telja, að ef út-
flutningsfyrirtæki og menn, sem
lengi hafa fengizt við verzlunar-
viðskipti, hefðu ráðið þessum
málum, hefði það ráð verið tekið,
að selja síldarmjölið allt úr landi,
en nota karfamjölið innanlands.
En hér, sem alltof víða annars
staðar, er það ríkisvaldið, sem
ræður verzluninni, og hefur fram
í reynslulitla stjórnarráðsembætt
ismenn, sem allt of lítil kynni
hafa af útflutningsverzluninni og
atvinnuvegum landsmanna.
Fyrir bændur landsins er og
óhagræði að þessari ráð'smennsku
með því að þeir greiða útflutn-
ingsverð fyrir innlent fóðurmjöl,
og hefði karfamjölið verið ódýr-
ara fyrir þá, enda þó tt það sé af
sérfræðingum talið betra og hent
ugra fóður fyrir búpeninginn hér
en síldarmjölið.
Mikil síldveiði við
Reykjanes
Milli 30 og 40 bátar stunda rek-
netaveiðar við Reykjanes og er
afli ágætur. Fengu bótarnir allt
að 200 tunnur í lögn um helgina.
Beztur er aflinn í Miðnessjó. —
Síldin er fryst, söltuð og lögð upp
í bræðslu. Síldarsaltendur syðra
telja sig þurfa að fá 320—330 kr.
fyrir tunnu, en ekki er talið að
Faxasíldartunna sé seljanleg fyr-
ir meira en 300 krónur. Vilja út-
gerðarmenn fá frjálsan gjaldeyri
til uppbótar, og stendur í þrefi
um þessi mál og er söltun ekki
mikil af þeim sökum enn sem
komið er. Frystihúsin eru að
verða full. Fiskimjölsversmiðjan í
Keflavík hefur tekið á móti 1200
málum. Akranesbátar, sem voru
að veiðum hér nyrðra, hafa verið
kallaðir heim.
300 þúsund Gyðingar
liafa flúið frá Austur-
Evrópu
Blaðið Wiener Kurier hefur það
eftir flóttamannaskrifstofu Gyð-
inga í Wien, að um 300.000 Gyð-
ingar hafi flúið frá Austur-Ev-
rópu síðan í stríðslok. Skrifstofan
segir ennfremur, að kommúnista-
ríkin leggi hindranir í veg fyrir
Gyðinga, sem minni mjög á
starfsaðferðir nazista. Fá Gyð-
ingarnir t. d. ekki að flytjast úr
landi nema þei-r skilji allar eigur
sínar eftir. Rússar leyfa Gyðing-
um alls ekki að flytjast til ísrael
og vekur þessi afstaða megna
óánægju ísraelsmannna.
Utanríkisráðíierra-
fundur Norðurlanda
r
hefst á Islandi
Utanríkisráðherrar Svíþjóðar,
Noregs og Danmerkur, þeir Osten
Undén, Halvard Lange og Gustav
Rasmussen, komu til Reykjavík-
ur í gær með flugvél, til.þess að
sitja utanríkisráðherrafund Norð-
urlanda, sem hefst þar á morgun.
Norðmenn hafa selt
alla ársframleiðsluna
af þurrkuðum saltfiski
Norsk blöð greina frá því, að
Norðmenn hafi nú gengið frá sölu
á' 15000 tonnum af þurrkuðum
saltfiski, og mun það mest öll
ársframleiðsla þeirra. Verðið
segja blöðin gott. ítalía og Vest-
ur-Afríka eru stærstu kaupend-
urnir, en Suður-Ameríkulönd,
Bandaríkin, Holland, Belgía,
Frakkland, Svíþjóð og Finnland
kaupa einnig nokkurt magn.
- Rússneska skipið
(Framhald af 1. síðu).
mál, sem líklegt er til þess að
vekja athygli langt út fyrjr
strendur íslands, því miður.
Eyðilegging í skipbrots-
mannaskýlinu.
íslenzku eftirlitsmennirnir
komu í skipbrotsmannaskýlið í
Þorgeirsfirði, sem Slysavamafé-
lagið á og ætlað er að geti orðið
til liðsinnis nauðstöddum sjó-
mönnum. Aðkoman var ekki fög-
ur. Matvælum, sem geymd eru
þar í loftþéttum dunkum, hafði
verið spillt, dunkarnir opnaðir og
matvælin þess vegna mygluð og
skemmd að mestu leyti. Ofninn
var horfinn úr stofunni og upp-
hitunartæki því ekkert. Þá voru
öll mataráhöld horfin, svo sem
hnífar, gafflar, skeiðar o. s. frv.
Óvitað er, hverjir þarna hafa
verið að verki, en hér er einnig
um að ræða einstætt hneykslis-
mál, er skipbrotsmannaskýli fá
ekki að vera óáreitt fyrir skemmd
arvörgum.
Málið í rannsókn í Húsavík.
Strandránið í rússneska skipinu
er í rannsókn hjá sýslumannin-
um í Húsavík. Munu þegar hafa
farið fram réttarhöld í Flatey,
sem fyrr segir, en réttarhöld yfir
skipshöfnum síldveiðiskipanna,
sem við málið eru riðnar, Voru
ekki hafii; í gær, er blaðið frétti
síðast, en munu væntanlega fara
fram nú bráðlega. Er þess að
vænta að ekkert vei'ði til sparað
að upplýsa mál þetta til fullnustu
og koma öllum ránsfengnum til
eigendanna. Hér hefur verið
framinn verknaður, sem er þjóð-
inni allri til stórrar vansæmdar,
svo að ekki sé meira sagt.
Óþurrkarnir halda áfram og er
ekkert lát á þeim cnn. Mun þetta
mesta óþurrkasumar, sem geng-
ið hefur yfir þetta hérað um ára-
tugi.
Hafa óþurrkarnir þegar skemmt
eða eyðilagt mikil hey fyrir
bændum norðaustan- og austan-
lands. Mikil hey eru úti, en það,
sem náðst hefur, er hrakið og lé-
legt fóður. Verði framhald á
þessu tíðarfari, er einsýnt, að
heyfengur á stóru landsvæði
verður mjög rýr og hvergi nærri
nægilegur til þess að fóðra allan
búpening bænda. Hættan á því,
Norslca blaðið Ilandels og Sjö-
fartstidende greinir frá því nú
fyrir skömmu, að Norðmenn hafi
nú tryggt sér sölu á um það bil
hclmingi af því saltfiskmagni, sem
Kúba flytur inn árlega.
Munu Norðmenn selja 5000
tonn af þurrkuðum saltfiski
þangað í ár fyrir gott verð, greitt
í dollurum. í viðtali, sem blaðið
átti við erindreka, sem norskir
saltfiskframleiðendur og norska
ríkið hafa á Kúbu, segir, að Kan-
adamenn séu skæðustu keppi-
nautar Norðmanna á þessum
saltfiskmaikaði, en norski fiskur-
inn sé betri og eftirsóttari, enda
greitt hærra verð fyrir hann. —
Samkeppnin er hörð á þessum
markaði, segir erindrekinn enn-
að grípa verði til þess að fækka
stórlega búpeningi, er yfirvofandi
og eru bændur þegar farnir að
ræða um, hvemig mæta beri að-
steðjandi vanda. Á bændafundi á
Svalbarðsströnd í sl. viku var
rætt um þessi mál og ákveðið að
skrifa búnaðarsamböndunum hér
nærlendis og hvetja til þess að
fulltrúafundur bænda verði hald-
inn til þess að íhuga
úrræði í þessum vandamálum.
Er nánar greint frá þessum»mál-
um í sérstakri grein á 2. bls.
blaðsins.
fremur, því að Kúbamenn greiða
með frjálsum dollurum. íslend-
ingar eru ekki taldir í hópi
þeirra, sem keppa við Norðmenn
um saltfisksölu á þessum mark-
aði.
Karfaveiðin gengur
ágætiega
Akureyrartogararnir fá- iull-
fermi af karfa í hverri viku.
Koma venjulega inn með full-
fermi fyrir eða um helgar. Síð-
ustu landanir í Krossanesi eru:
Svalbakur 25. ágúst 387 tonn,
Kaldbakur 26. ágúst 355 tonn og
á mánudaginn landaði Jörundur
um 300 tomium.
Norðmenn selja 5000 tonn af salt-
fiski til Kúbu fyrir dollara
Hafa starfandi erindreka í Havana