Dagur - 04.10.1950, Blaðsíða 5

MiSvikudaginn 4. október 1950
D AGUR
5
Sameinuðu þjóSirnar hafa sigrað í
Kóreu - en hvaS fekur nú við þar?
Kunnur brezkur rithöfundur ræðir
horfurnar
Síðastl. sunnudag ritaði hinn
kunni stjómmálarithöfundur
„Scrutator“ í London á þessa leið
í blað sitt, Sunday Times:
Sigur Sameinuðu þjóðanna
sunnan við 38. breiddarbaug í
Kóreu er nú alger. Herlið Norð-
ur-Kóreu sunnan baugsins hefur
verið umkringt og er í gildru.
Margir hafa smogið úr gildrunni
með því að fleygja frá sér her-
búnaði sínum, dulbúast sem
bændur og hverfa út í náttmyrk-
ur. Slíkt lið gæti, ef tími ynnist
til, laumast norður fyrir breidd-
arbauginn, og með kínversklhm
og rússneskum vopnum, gæti það
orðið skeinuhættur óvinur síðar
meir.
Nú er rætt um það, hvort sig-
urvegararnir eigi að halda norður
fyrir breiddarbauginn eða ekki.
Um það má ræða fram og aftur,
út frá herfræðilegu og borgara-
legu sjónarmiði. Þessi m'arka-
lína var upptekin árið 1945,
vegna að hún gerði handhæg skil
milli rússneskra og bandarískra
hernámsliða. En hvort tveggja
þessi hernám voru ’úr sögunni
alllöngu áður en núverandi styrj
öld hófst. Engin ástæða er því til
þess lengur, að líta á norðurhlut-
ann, sem rússneskt yfirráða-
svæði. En eigi að síður verður að
ihuga stjórnmálalegar hliðar
málsins með því að norðurhlut-
inn á landamerki að Mnverskum
og rússneskum löndum.
Herfræðilega séð — heitnska.
Herfræðilega séð væri það hin
herfilegasta heimska ; að leyfa
hinum sigruðu herjum að hörfa
norður fyrir 38. breiddarbaug til
þess að endurskipuleggjast og
vopnast á ný þar, án þess að
sigurvegararnir hefðu af því
nokkur afskipti. Slíkt mirndi
verða til þess að ástandið í Kór-
eu yrði svipað og í Grikklandi er
sigraðir kommúnistar fengu tíma
og tækifæri til endurskipulagn-
ingar innan landamæra Albaníu,
Júgóslafíu og Búlgaríu. Segja
má, að taka landsins norðan
breiddarbaugsins og herseta
þess, kosti aukinn her og útbún-
að og sé þar af leiðandi aukin
skuldbinding á hérðum sigurveg-
aranna. En í reyndinni mundi
það léttara en að berjast við
óvin, sem getur að vild hörfað til
stöðva, sem ekki má snerta, og
endurnærst þar.
Eitt ríki er takmarkið.
Þegar litið er á hina hlið máls-
ins, er augljóst, að I framtíðinni
á Kórea að vera eitt ríki. Þetta er
líka eina atriðið, sem allir aðilar
eru sammála um. Þess vegna ætti
ekki að koma til mála að hverfa
til status quo og skipta þjóðinni í
tvo helminga á ný. Þetta viðhorf
styrkir sjónarmið herfræðing-
anna. En jafnframt er nauðsyn-
legt að setja glögg takmörk. —
Truman forseti hefur nýlega lýst
yfir að Bandaríkin sækist ekki
eftir herstöðvum á meginlandi
Asíu. Auka mætti þessa yfirlýs-
ingu með því að lýsa því yfir, að
Kórea sé þar meðtalin og amer-
ískir herir muni ekki dvelja í
landinu eftir að framtíðaröryggi
þess er tryggt. Þeir eru þar hvort
eð er einvörðungu til þess að
framkvæma stefnu Sameinuðu
þjóðanna og sá möguleiki kann
að vera fyrir hendi þegar hinum
stærri hernaðaraðgerðum er
lokið og eftir eru aðeins lögreglu-
aðgerðir meðan hið fullvalda ríki
er að komast á fót, að notast við
herlið smáþjóðanna til þess, sem
ekki væri hægt að sakast um
neinar heimsvaldafyrirætlanir.
Marshall-hjálp fyrir Kóreuhúa.
Ef ekki væri um aðra and-
spyrnu að ræða en þá, sem staf-
ar frá Norður-Kóreumönnum,
mætti gera ráð fyrir að ekki
væri langt að ná þessu takmarki
og koma kyrrð á, meðlimir Sam-
einuðu þjóðanna gætu þá í bróð-
erni rætt um með hverjum hætti
eigi að hjálpa þjóðinni þar eystra
upp úr þeim hörmungum, sem
yfir hafa dunið, og gefa henni
von um efnalega uppbyggingu. —
Paul Hoffman hefur tilkynnt, að
Marshall-stofnunin hafi hjálpar-
áætlun þegar tilbúna. í Kóreu er
tækifæri fyrir Vesturlandaþjóð-
irnar allar að sýna, hvað þær geta
gert til hjálpar nauðstadrri Asíu-
þjóð.
Standa Rússar þversum?
En fá þær nokkurt slíkt tæki-
færi? Neitunarvald Rússa gæti
hindrað að nokkuð yrði gert á
vegum Sameinuðu þjóðanna,
enda þótt þeir nái ekki að
hindra að nokkuð sé gert. Ef
Rússar hins vegar endurtaka í
Kóreu það, sem þeir hafa áður
framkvæmt í Grikklandi, (og
sagan til þessa dags er merkilega
lík), gætu þeir frestað friðinum
og framlengt stríðsástandið um
ófyrirsjáanlegan tíma. Stjórnmál
landsins mundu þá yfirskyggð af
stríðsástandinu og fjárhagur þess
í rústum um ófyrirsjáanlega
farmtíð vegna eyðileggingar og
öryggisleyfis. Afleiðing þessa
ástands yrði alvarleg fyrir Vest-
urveldin. Hernaðurinn í Kóreu
hefur þegar lagt byrðar á fjár-
hagsgetu þeirra umfram það, sem
upphaflega var ráðgert, og áfram
haldandi dýr varðgæzla lands-
svæðis, sem væri herjað af
skæruliðum, mundi verða enn
þyngri á baki án þess að hægt
væri að benda á verulega upp-
skeru erfiðisins. En Rússar
mundu litlu til kosta.
Leiðsaga Sameinuðu þjóðanna.
Þetta eru áþreifanlegir mögu-
leikar. Hjálparboð Bandaríkja-
manna er ekki opinberlega til-
kynnt, enda þótt þess hafi verið
getið af valdamanni, en í upphafi
er lögð áherzla á, að leiðsaga
Sameinuðu þjóðanna í Kóreu-
málin verði að haldast, og fram-
tíð landsins verði ekki ráðin af
neinni einstakri þjóð, heldur af
samtökunum í heild. Útnefna
ætti nefnd S. Þ. til að gera tillög-
ur um fyrirkomulag sameiningar
landsins. Og leita þarf álits þjóð-
arinnar með kosningum. Þetta
sýnist rétta leiðin og hana ber að
fara. En hvernig tekst að fram-
kvæma slíkar ráðagerðir gegn
andstöðu Rússa og Kínverja? —
Þjóðaratkvæðagreiðsla um sam-
einingu landsins mundi tiltölu-
lega auðveld. En ríkisstjórn í
Kóreu, sprottin upp úr slíkum
kosningum, er erfiðara mál við-
fangs. Suður-Kórea hefur slíka
stjóm, undir forsæti Syngman
Rhee og fáir áhorfendur hafa lof-
að feril hennar. Sá vandi, að fá
starfhæfa ríkisstjóm upp úr
kosningiun, er ekki auðleystur í
Asíu, þar sem þessi hugmynd og
starfsaðferð á sér engar heima-
rætur. En þangað til þessi vandi
er leystur, er tilgangslaust að
tala um frelsi í þessum löndum,
þ. e. lifandi og áframhaldandi
frjálsræði fólksins.
Sigurinn aðeins áfangi.
Þessar hugleiðingar bera lítinn
keim sigursins, sem unninn hefur
verið. En aðgæta ber, að enda
þótt sigurinn sé mjög velkominn,
er hann aðeins áfangi á langri
leið, aðeins atvik innan sögunn-
ar um hina miklu árekstra sam-
tímans milli Rússa og menning-
arinnar. Til þess að halda okkar
hlut upp úr, til þess að varna því
að þessi átök verði að heims-
styrjöld og til þess að forðast fall
ef ófriðm- kemur þrátt fyrir allt
— er mikið óunnið og langt í
land. Truman hefur lýst yfir fylgi
við orð ameríska herráðsforingj-
ans Bradleys, að Bandaríkin ættu
ekki að snúa baki við varðsveit-
um sínum á sama augnabliki og
sigur er fenginn. Ekki er það
fremur hlutverk Breta að gera
það.
(Lausl. þýtt).
1-2 stúlkur
vanar heimilisstörfum,
óskast á gott sveitaheim-
ili í vetur. Mega hafa
með sér barn.
Upplýsingar í síma 1823.
Sextugur:
Jakob Kristinsson,
skipstjóri
Jakob Kristinsson skipstjóri
hér í bæ varð sextugur síðastl.
mánudag. Heimsótti hann fjöldi
vina og ættingja þann dag og
árnaði honum heilla. Jakob er
borinn og barnfæddur Akureyr-
ingur, sonur Kristins Jónssonar
vegaverkstjóra, sem var kunnur
að karlmennsku og dugnaði á
sinni tíð hér í bæ, og konu hans,
Ingibjargar Helgadóttur. Jakob
hóf snemma að vinna fyrir sér,
fyrst í sveit, en síðan á sjó og
varð sjómennskan ævistarf hans.
Varð hann mjög ungur formað-
ur á bátum hér við Eyjafjörð og
kunnur fyrir dugnað og ósér-
hlífni. Árið 1924 hóf hann eigin
útgerð með m.b. Svan og gerði
hann út frá Hrísey um langt
skeið. Var hann skipstjóri á
eigin bátum allt þar til hann lét
af skipstjórn nú fyrir fáum árum
vegna heilsubrests. Jakob Krist-
insson er kvæntur Filippíu
Valdimarsdóttur og eiga þau
hjón sex mannvænleg börn, sem
öll eru búsett hér í bænum.
TIL SÖLU:
Klæðaskápur, dívan, borð,
stólar, bækur o. fl. í
Oddcyrargötu 30, uppi.
hjá
Nýlenduvörudeild
og útibú.
May Blossom
cigarettur
enn íyrixliggjandi
á kr. 5.10 pk.
Nýlenduvörudeild
og útibú.
Vindlar,
fjölmargar tegundir
ávallt fyrirliggjandi
Nýlenduvörudeild
og útibú.
Pönnuköku-
hveiti
á kr. 1.60 pakkinn
(meira en hálft kg)
Gamalt verð.
Nýlenduvörudeild
og útibú.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiii*
Kryddyörur, |
margar tegundir. i
Vöruhúsið h.f. |
iii111111111111m11111111111111111111111111111111111111111111n ;
Bursfavörur, (
margar tegundir. I
Vöruhúsið h.f. |
nIIIIIIIIIII11111111111111111II11111111111111111111111111111111 :
Þvottaduft |
Stangasápa
Blautsápa I
Þvottasnúrur
Blámi 1
Blævatn [
Húsgagnabón
Bónklútar.
Vöruhúsið h/f |
............ =
Tannburstar \
Tannkrem
Hárspritt I
Rakspritt
Brillantin
Sólarolía I
Vöruhúsið h.f. I
: iiiiiiiiiiiin11111111111111111111111111111111111111111111111111 z
\ Kökudunkar
i Bökifuarformar
! Steikarpönnur I
i Vöflujárn
i Pönnukökuformar I
| Buffhamrar
i Fiskspaðar og°ausur I
Vöruhúsið h/f |
| iiiiianiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
1 KAFFI, br. og malað I
[ Kaffikönnupokar [
i Kaffikönnuhringar |
[ Kaffbætir (L. Davíð) i
Vöruhúsið h/f |
~ 1111111111111111111111111111111M1111111111111111111111111111111- =
[ Gerduft I
| Hjartarsalt
i Natron
Bökunardropar
| Vanilletöflur
[ Margsk. búðingar I
fVöruhúsið h.f. f
E 11111111111111111111111111111111111111111111 iii iii iiiiinmim. =
Strásykur
I (finn) 1
Molasykur
I, (finn og grófur)
Flórsykur
1 Vanillesykur
Skrautsykur
| Vöruhúsinu h.f. I
miiiiiimiiiiiiiiiiiiimiiitiiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiiiimmia