Dagur - 21.02.1951, Síða 6

6
D A G U R
Miðvikudaginn 21. febrúar 1951
D AGUR
Ritstjóri: Haukur Snorrason.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson
Skrifstofa í Hafnarstræti 87 — Sími 1166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 25.00
Gjalddagi er 1. júlí.
PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.F.
Hernaðaráætlun
Alþýðusambandsins
AÐALMÁLGAGN Alþýðuflokksins á íslandi
sagði glaðhlakkalega frá því, með stórum fyrir-
sögnum nú á dögunum, að stjórn Aiþýðusambands
íslands hefði hvatt verklýðsfélögin um land allt
til þess að segja upp kaupsamningum til þess að
tryggja sér mánaðarlega kauphækkun samkvæmt
dýrtíðarvísitolu á hverjum tíma. Nú er af sú tíð,
er forustumönnum Alþýðuflokksins þótti ganga
„glæpi“ næst ,að krefjast hærra kaups af atvinnu-
vegunum en þeir fá risið undir. Nú er það gleymt,
að á einni tíð þótti þessum flokki og forustumönn-
um hans það hið mesta snjallræði að binda kaup-
gjaldið við 300 stiga vísitölu, enda þótt verðlagið
klifraði hátt upp fyrir þá tölu. En þegar þetta
þóttu sjálfsagðir hlutir, voru Alþýðuflokksforin'gj -
arnir í ríkisstjórn og áttu að sjá til þess að at-
vinnuvegirnir stöðvuðust ekki og að sæmileg at-
vinnuskilyrði væru í landinu. Þessi forsaga sýnir
allvel hv'ersu vel fór á því, er Alþýðublaðið hlakk-
aði yfir þeirri ákvörðun Alþýðusambandsstjórn-
arinnar, að hvetja til uppsagna á kaupsamningum,
en að öðru leyti skipta viðbrögð Alþýðuflokksfor-
ingjanna ekki miklu máli, svo áhrifalaus, sem
flokkurinn er orðinn í landinu. En hitt verður að
teljast til tíðinda, er Alþýðusamband Islands skrif-
ar verklýðsfélögunum bréf, þar sem það reynir
fyrir sitt leyti að marka fjárhagsþróunina í land-
inu á næstu mánuðum. Og stefna Alþýðusam-
bandsstjórnarinnar er, samkvæmt bréfi þessu,
annað tveggja stórfellt atvinnuleysi eða ný geng-
islækkun. Afleiðing nýrrar kauphækkunarbaráttu
getur ekki orðið* önnur við óbreyttar kringum-
stæður. Þess er að vænta að verklýðsfélögin al-
mennt geri sér ljósa grein fyrir því, hvert er stefnt
með því að hefja á ný kapphlaup kaupgjalds og
verðlags. Mætti ætla að þau hefðu lært nokkuð af
„kjarabóta“-baráttu liðinna ára, sem fengist hef-
ur fram með svipaðri baráttu og nú er ráðgerð, og
er vonandi að verkamenn sjálfir geri það upp
hver hjá sér, hve mörgum krónum hún hefur
skilað þeim, þegar öll kurl koma til grafar.
ÞAÐ ER ALÞJÓÐ KUNNUGT, og hefur veiið
eitt helztar úrlausnarefni þings og stjórnar að
undanförnu, að atvinnuvegirnir bera naumast
þann tilkostnað, sem nú er á þá lagður. Nýjar
kröfur á hendur þeim hljóta því að hafa alvar-
legar afleiðingar. Það liggur ljóst fyrir, að ef
reksturskostnaður útgerðarinnar vex frá því, sem
nú er, koma fram nýjar kröfur um stuðning, gjald-
eyrisfríðindi eða annað, sem kemur niður á hækk-
uðu verðlagi vöru og þjónustu í landinu. Yfirvof-
andi rekstursstöðvun útgerðarinnar yrði mætt
með svipuðum aðferðum og hingað til hefur verið
beitt — og var m. a. beitt meðan Alþýðuflokks-
menn sátu í stjórn — þ. e. með tilfærzlu tekna frá
almenningi til útgerðarinnar eða með öðrum orð-
um: gengislækkun í einhverju formi. Þetta hljóta
allir hugsandi menn að sjá og viðurkenna. Tekjur
þjóðarinnar af framleiðslunni vaxa ekki, þótt
verklýðsfélög knýji fram „kjarabætur“ í
krónutali. Miklu líklegra er, að slíkar aðgerðir
verði til að minnka framleiðsluna og þar með þau
verðmæti, sem þjóðarbúið hefur til skipta handa
þegnunum hverju sinni. Afleiðing slíkrar stefnu
yrði óhjákvæmilega stóraukin
dýrtíð, sem mundi gleypa „kjara-
bæturnar" og ríflega það, og síð-
an atvinnuleysi og örbi’rgð. Ætla
mætti, að búið væri að leika
Dennan leik svo oft í þjóðfélag-
inu á undanförnum árum, að
menn þekktu verkanir hans. —
Verkamenn þekkja þær áreiðan-
lega nú orðið, enda þótt óvíst sé,
að vellaunaðir forstjórar í for-
ingjaráði Alþýðuflokksins hafi
Durft að lækká lifistandard sinn
vegna fjármálastefnunnar, enn
sem komið er, en röðin kemur
einhvern tíma að þeim, ef aldrei
er snúið við á þessari óheilla-
braut.
KAUPKRÖFUBARÁTTA nú
með vordögunum mundi óhjá-
kvæmilega valda reksturstrufl-
unum við sjávarsíðuna og verða
til þess að minnka framleiðsluaf-
köst þjóðarinnar í heild og mögu-
leika hennar til sæmilegra lífs-
kjara. Það er gagnslaust, þegar
svona er komið, að samþykkja
háa launastiga og kauptaxta.
Þeir hafa ekkert raunverulegt
gildi lengur. Þjóðarbúið siglir þá
hraðbyri til fjárhagslegrar upp-
lausnar og gjaldþrots. Enn sem
komið er hafa verklýðsfélögin
ekki sagt upp kaupsamningum
neins staðar, þar sem til hefur
frétzt. Áður en verkamenn hverfa
að því ráði, ættu þeir að hugleiða,
hvaða stefnu Alþýðusmabands-
stjórnin er að hvetja þá til að
taka. Það er sama „kjarabóta”
stefnan, sem uppi hefur verið
með þjóðinni síðustu árin, og
hefur nú leitt hana út í fjárhags-
lega ófæru. Alþýðusambandið
er ekki með bréfi sínu að hefja
baráttu fyrir bættu skipulagi
framleiðslunnar, það er ekki að
leggja á ráðin um að verkalýðs-
félögin ausi úr neinum nægta-
brunni auðs og sældar. Það er
að hvetja til einhliða kauphækk-
unarbaráttu og aukinna var.d-
ræða fyrir atvinnuveg, sem raun-
verulega er kominn á ríkisfram-
færi. Vonandi sjá verkamenn það,
áður en um seinan, að vísitölu-
vísindi Alþýðusambandsstjórnar-
innar og Alþýðuflokksfor-
ingjanna eru gjörningaþoka, sem
í bráðina byrgir útsýn til gapandi
gljúfurs gjaldþrots, atvinnu-
leysis og eymdar. Það er lífs-
nauðsyn fyrir þjóðina að taka
upp baráttu fyrir auknu verð-
gildi peninganna í stað þess að
keppast í sífellu við að hraða
verðfalli þeirra.
Nokkrir góðir réttir
í síðasta tölublaði ræddum við um mataráhyggj-
ur húsfreyjunnar og bentum á leið til þess að losna
við. stöðug heilabrot um mat morgundagsins Hér
birtast nokkrar uppskriftir af góðum réttum, sem
geta e. t. v. hjálpað til að gera matseðil vikunnar
fjölbreyttari.
Lifrarbúðingur.
2—300 gr. lifur. — 80 gr. kartöflur. — 1 bolli
brauðmylsna. — 3 matsk. laukur. — 3 bollar mjólk.
— Salt. — Pipar.
Lifrin er þvegin og látin liggja í vatni í nokkrar
mínútur. Síðan er hún hökkuð með hráum kartöfl-
unum og lauknum. Brauðmylsna er lögð í bleyti í
mjólkinni. Öllu blandað saman og kryddað eftir
smekk. Sett í smurt mót. Bakað inni í ofni í 3/4 klst.
Borið fram bæði heitt og kalt, með hvítkálssalati
eða einhverjum grænmetisjafningi. Þetta er ódýr-
réttur en góður. Lifrin í þessa uppskrift kostar um
kr. 3.75.
Smásíld í ofni.
FOKDREIFAR
Varhugaverð ráðstöfun.
í BRÉFI frá K. L., sem blaðinu
hefur borizt, segir svo m. a.: ,,Eg
hef lesið í sunnanblöðunum og
heyrt í útvarpi, að þingmenn eru
að hugsa um að gera þá breyt-
ingu á bifreiðalögunum, að leyfa
17 ára unglingum að fá bifreiða-
stjóraréttindi, í stað þess að ald-
urstakmarkið er nú 18 ár. Eg
verð að segja það, að mér finnst
þessi ráðstöfun mjög svo var-
hugaverð, svo að ekki sé fastar
að orði kveðið. Hvergi í nálægum
löndum mun aldurstakmarkið
vera lægra en 18 ár, enda mun
hvarvetna vera talið að korn-
ungir menn hafi ekki til að bera
dómgreind á við fullorðna menn
og aki því oft óvarlega og auki
slysahættu. Er og sjón sögu rík-
ari hér á okkar landi. Munu
margir kannast við að hafa séð
18 ára unglinga, rétt sloppna frá
ökuprófinu, aka hratt og óvar-
lega. Mér skilzt að ráðstöfun
þessi sé ráðgerð með tilliti til
sveitaunglinga, svo að þeir geti
ekið jeppum. Vel má vera, að
nokkur þörf sé að láta 17 ára
ungmenni aka jeppum í sveitum,
en sú þörf getur naumast verið
svo brýn, að hún réttlæti það, að
17 ára stráklingum sé sleppt
lausum með bíla í umferð bæj-
anna og á fjölförnustu þjóðveg-
um, eða hvort vilja þingmenn
þeir, sem þetta mál flytja, taka
ábyrgð á þeim?Er þó raunarhætt
við að pundið í ábyrgð þeirra
verði létt, eftir að slys hefur
borið að höndum. Vonandi verð-
ur mál þetta kveðið niður og
mættu slysavarnadeildirnar gjarn
an láta í ljósi álit sitt á þessu
óráðsmáli.“
ÞANNIG FARAST bréfritar-
anum orð um þetta mál. Blaðinu
er ekki kunnugt um, hver urðu
afdrif málsins á þingi, hvort það
hefur verið afgreitt, eða hvort
það er enn til meðferðar í þing-
sölunum. Væri gott að fá það
upplýst, en satt bezt að segja, er
stundum ærið erfitt að fá að vita,
hvað gerist á hinu háa Alþingi og
er fréttaþjónústa stofnunarinnar
lakari en að viðunandi sé. En um
málefni það, er bréfritarinn ræðir
um, er það að segja af blaðsins
hálfu, að það er honum sam-
dóma og telur fyrirhugaða breyt-
ingu á bifreiðalögunum hið mesta
óráð og raunar furðulegt að til-
laga um slíkt skuli hafa komið
fram á Alþingi. Það er sjálfsagt
að tekið sé tillit til einstakra
stétta og starfshópa þjóðfélagsins
í þeirri virðulegu stofnun, eftir
því sem unnt er og réttmætt má
kalla ,en slíkt má ekki gera á
kostnað öryggis ananrra og fyr-
irhuguð breyting bifreiðalaganna
gengur þar lengra en sæmilegt
má kalla.
Veðrið og klæðnaðurinn.
MÉR VARÐ HUGSAÐ til þess
í stórhríðinni í gær, þegar eg var
að reyna að hemja hattkúfinn á
höfðinu í norðan rokinu, að hér
fyrr á árum, þótti enginn maður
með mönnum, scm ekki átti
skrautlega loðhúfu til að setja
upp, þegar hann blés á norðan.
Góðborgararnir í gamla daga
gengu um með svartar, gljáandi
loðhúfur, nokkurs konar kós-
akkahúfur, og þetta var í senn
virðulegur höfuðbúnaður og
hentugur í íslenzkri vetrarveðr-
áttu. Nú sjást þessar húfur aldr-
ei. Skinnhúfurnar, sem hér hafa
fengist, eru sterkar, en ekki
klæðlegar, og standa gömlu húf-
unum langt að baki hvað útlit
snertir. Menn setja þær heldur
ekki upp nema í aftökum, og oft
má sjá góðborgarana brjótast
milli húsa með hendina á hattin-
um, sem aldrei var til þess ætl-
aður að skýla neinum í íslenzkri
stórhríð. Nú hin síðari ár hefur
sú tízka rutt sér til rúms, að
klæðast úlpum, með hettum, að
amerískum herramannasið. Þetta
er hentugui' búningur hér að
vetrarlagi, líklega hentugri en
vetrarfrakkar að gömlum sið, en
gallinn er bara sá, að góðar úlp-
ur fást sjaldan og þau innlendu
fyrirtæki, sem flíkur þessar búa
(Framh. á 11 síðu)
Smásíld er ágætt að steikja í ofni. Það er gert á
eftirfarandi hátt: Hausinn er skorinn af síldinni og
innyflin dregin út um leið. Síldin er þvegin vel og
síðan látin liggja 10 mín. í saltvatni. Þurrkuð vel
með hreinum klút. Örlitlu af salti stráð yfir hana.
Ofnskúffan er smurð, og síldunum raðað í hana
oannig, að hryggurinn vísi upp. Ein eggjahvíta og
örlítið af bræddu smjöri er hrært saman. Með þessu
er penslað yfir síldina og brauðmylsnu stráð yfir.
(Kexmylsná sérstaklega góð). Ofninn á að vera vel
heitur, þegar skúffan er sett inn í. Síldin er steikt
eftir 10 til 15 mín.
Hafrasúpa. með saft.
8 dl. vatn. — 11. mjólk. — 1 bolli hafragrjón. —
1 bolli sæt saft. — 1 teskeið salt. ■—Sykur.
Hafragrjónin eru soðin í vatninu í nokkrar mín-
útur. Mjólkin sett í og suðan Játin koma upp. Rétt
áður en borðað er, er saftin sett í.
Karamellugrautur.
ÍV\ bolli sykur. — 2/4 bolli sjóðandi vatn. — 1
lítri mjólk. — 4 matsk. kartöflumjöl. — Vanilla.
Sykurinn er settur á pönnu og bræddur. Þegar
hann er orðinn ljósbrúnn, er vatninu hellt saman
við. Kartöflumjölið er sett í mjólkina og sett í pott
og hitað. Þegar það er orðið nokkuð heitt, er hin-
um brædda sykri hellt saman við. Látið sjóða þar
til grauturinn er hæfilega þykkur. Vanilla eftir
smekk. Hellt' í skál og látið kólna. Borðað með
mjólk út á.
Síminn og sjúkdómshættan.
Margir gleyma því, að það er þörf á að þrífa sím-
ann vel, því að trektin, sem talað er í, er tilvalinn
samastaður fyrir bakteríur, og margir nota símann
og smithætta getur því verið allveruleg. í Banda-
ríkjunum senda símfélögin menn til símnotenda
með vissu millibili, og eru þeir látnir sótthreinsa
símatækin. Þetta þyrfti símaþjónustan íslenzka að
láta gera líka. En á meðan við bíðum eftir því, er
rétt að minna húsmæðurnar á símann. Gott er að
þreinsa hann þannig:
Blandið saman 125 gr. brennsluspritt og 15
gr. formalín, vætið klút í upplausninni og þvo-
ið símatrektina vandlega. Með þessum hætti
má kemískhreinsa símann, og á hann að vera
smitfrí á eftir. Auk þess gljáir hann miklu bet-
ur en áður!