Dagur - 09.05.1951, Síða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 9. maí 1951
D A G U R
Ritstjóri: Haukur Snorrason.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson
Skrifstofa i Hafnarstræti 87 — Sími 1166
Blaðið kernur út á hverjum miðvikudegi.
Gjalddagi er 1. júlí.
Árgangurinn kostar kr. 25.00
PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.F.
yfirgangsstefna þessi hefur á líf
og afkomu milljóna manna um
gjörvallan heim. I heimalöndum
sínum útilokar kúgunarstefna þessi
allt frelsi og gerir einstaklingana
að réttlausum vinnudýrum ríkis-
valdsins. En meðal þeirra þjóða,
sem við frjálst skipulag búa, veld-
ur ofbeldisstefnan og gífurlegur
herbúnaður einrækisríkjanna því,
að frjálsir menn þurfa að leggja
hart að sér og neita sér um ýmis
lífsins gæði til þess að geta betur
treyst viðnám, ef ofbeldisseggirnir
skyldu gera alvöru úr hótunum sín-
um að hefja stórstyrjöld og ægi-
lega eyðileggingu. — Islendingar
þekkja ekki til þeirra efnahagslegu
fórna, sem lýðræðisþjóðir Vestur-
landa verða nú að færa sér til
varnar. En þeir þekkja dýrtíðina,
sem styrjaldarundirbúningurinn
hefur hrundið af stað og þá lífs-
kjaraskerðing, sem henni fylgir, og
skrifa má á reikning alþjóðakomm-
únismans. Koma varnarliðsins er
nauðsynleg aðgerð vegna þess, að
ofbeldismenn leika lausum hala á
alþjóðavettvangi og ógna öllum
frjálsum þjóðum. Hún er óhjá-
kvæmileg afleiðing þeirrar ógæfu,
sem árásarstefna kommúnismans
hefur leitt yfir stríðshrjáða jörð.
En sagan sýnir, að ofbeldið sigrar
aldrei til langframa, og svo mun
enn fara. Sameiginlegar aðgerðir
frjálsra manna til þess að verja
hendur sínar, eru líklegasta leiðin
til þess að forða stórstyrjöld og
leiða friðaröflin að lokum til sigurs
án stríðs.
Koraa varnarliðsins
MIKIL TÍÐINDI voru tilkynnt þjóðinni í út-
varpi á mánudagsmorguninn, en ekki munu þau
hafa komið neinum á óvart. Það var löngu ljóst
orðið, að að því hlaut að reka að gera yrði hér á
landi einhverjar ráðstafanir til þess að forða þvi,
að landið gæti á einni nóttu orðið landræningjum
að bráð. Innganga íslands í Atiantshafsbandalagið
tryggði að vísu stuðning voldugra og vinveittra
þjóða til þess að íslenzka þjóðin mætti halda frelsi
sínu í framtíðinni, en ekkert land verður varið með
orðum og bókstöfum einum saman þegar stiga-
menn vaða uppi á alþjóðavettvangi og enginn get-
ur verið óhultur um sig, nema liann geti varið
hendur sinar. Eftir að Ijóst var orðið, að kommún-
istar hikuðu ekki við að beita vopnaðri árás til
þess að ná takmarki sínu, sbr. Kóreuatburðina, varð
augljósari en fyrr nauðsyn þess að hér yrði komið
upp viðbúnaði til varnar. Það er stefna lýðræðis-
þjóða Vesturlanda nú um sinn, að vígbúast af
kappi í þeirri von, að aukinn styrkur þeirra á hern-
aðarlegu sviði geti forðað því, að hin alþjóðlega
stigamannahreyfing kommúnista telji fýsilegt að
hefja stórfellda landvinningastyrjöld. Endurvopnun
lýðræðisþjóðanna — sem höfðu dregizt langt aftur
úr kommúnistaríkjunum í herbúnaði — stendur nú
sem hæst, en mitt á meðal þeirra stendur ísland, og
hér var ofbeldismönnum greið innganga, því að
enginn viðbúnaður var hér til að mæta slíku. —
Reynslan hefur sýnt, að slíkt viðbúnaðarleysi býður
árásarmönnum heim og stofnar í bráða hættu ör-
yggi þjóðarinnar og jafnframt öryggi þeirra þjóða,
sem bundizt hafa samtökum um sameiginlegar varn-
araðgerðir innan Atlantshafsbandalagsins. Öll þessi
atriði voru íslenzku þjóðinni ljós orðin fyrir löngu,
og tilkynning ríkisstjórnarinnar á mánudaginn kom
því engum á óvart. Þetta voru tíðindi, sem lands-
menn höfðu búizt við allt síðan Kóreustyrjöldin
hófst og öryggisleysið í alþjóðamálum komst á nýtt
og hættulegt stig. Má og fullvíst telja, að þær varn-
araðgerðir, sem hér verða framkvæmdar, séu gerð-
ar með samþykki yfirgnæfandi meirihluta þjóðar-
innar. Lítill hópur samsærismanna er þeim andvíg-
ur. Það eru mennirnir, sem nú ’hrópa: landráð, land-
ráð, og vildu, að hér væru engar aðgerðir til varnar,
svo að árásarmönnum væri sem greiðust leiðin inn
í landið, ef henta þætti. Landsmenn sjálfir skilja, af
hvaða rót er sprottin andspyrna þessa fólks gegn
varnarsáttmálanum og meta það að verðleikum.
ENDA ÞÓTT landsmenn skilji gerla, hver nauð-
syn rak hér á eftir, og að þessar aðgerðir miða að
því að útiloka þá hættu, að yfir þá og fjölskyldur
þeirri dynji sú mesta ógæfa, sem hugsazt getur fyrir
frjálsa þjóð, að einræðis- og kúgunaröflin nái hér
fótfestu, er þeim jafnframt ljóst, að atburðir þessir
eru ill nauðsyn, og vissulega er það ósk þjóðarinnar,
að hér þurfi enginn slíkur varnarher að dvelja. Is-
lendingar þekkja tvíbýli í landi sínu og vita, að það
skapar mörg vandamál, enda þótt full vinsemd ríki
milli hers og þjóðar og gagnkvæmur skilningur.
Herseta sú, sem nú hefst hér, mun að vísu verða
alls ólík hernámi stríðsáranna, en eigi að síður
veltur á miklu, að tekið verði á öllum slíkum sam-
búðarvandamálum af festu, einurð og drengskap,
og ef svo tekst til, er ástæðulaust að kvíða framtið-
inni. Landsmenn mega nú hugleiða það, hverja gæfu
alþjóðakommúnisminn hefur borið að dyrum þess-
arar þjóðar að þessu sinni, og hver áhrif ráns- og
FOKDREIFAR
Rödd frá Dýraverndunarfélagi
Akureyrar.
VORIÐ ER KOMIÐ. Við höf-
um fundið ylgeisla sólar á vöng-
um, séð „vætlurnar streyma",
snjóinn hjaðna og auða bletti
koma upp.
Litlu vetrargestirnir okkar,
sem um langan tíma hafa dag-
lega leitað lífsbjargar heima við
húsin, hafa kvatt og eru horfnir.
Þeir leita nú upp til fjalla og
inn til heiða. Þar er þeirra rétta
heimkynni. Vel má hugsa sér að
þangað stefni hugur þeirra, þeg-
ar veturinn er þeim þungur í
skauti. En fáir mundu nú geta
flogið þangað fagnandi, ef þeim
hefði ekki verið rétt öflug hjálp-
ai’hönd í vétur. Gott er að vita
til þess, að hér á Akureyri er nú
almennur áhugi á því, að gefa
smáfuglum, þegar þess gerist
þörf.
Ekki munu mörg hús hér í
bæ, að þeim hafi ekki verið gef-
ið þar meira eða minna. Hér
verða ekki nefnd nein nöfn, en
vitað er, að nokkrir menn hafa
keypt fóður handa smáfuglum í
sekkjatali.
Dýraverndunarfélagið hefur
nokkrum sinnum keypt fuglafóð-
ur og fengið skólabörn til þess að
dreifa því. Hefur það áreiðanlega
komið að gagni, en meira er þó
vert um hitt, sem góðhiartað fólk
hefur af eigin hvötum gert fyrir
þessar litlu, vængjuðu verur. —
Dýraverndunarfélagið þakkar
þessu fólki fyrir sitt leyti, en
þakklæti litlu, svöngu anganna
hefur það fengið. Og það eru
beztu launin.
JÁ, VIÐ vonum, að vorbatinn
sé nú kominn fyrir fullt og allt,,
og að við verðum því vetrargest-
anna okkar lítið vör um langan
tíma. En nú eru aðrir gestir að
heimsækja okkur. Þegar um
fyrstu sumarhelgi heyrðist til
farfugla. Köld hefur aðkoma
þeirra verið. Eftir harða baráttu
við storma og hríðar, kulda og
þreytu á ferðinni yfir hafið koma
þeir að snævi þöktu landi. Sumir
þeirra hafa ef til vill ekki átt
hingað annað erindi en að krókna
úr kulda, eða sálast úr sulti. —
Virðast það hörð kjör eftir að þeir
höfðu lagt fram alla krafta til að
sigrast á erfiðleikum langflugs-
ins. Er þar um að ræða eina af
gátum lífsins.
En hvað getum við gert fyrir
þessa þreyðu gesti? Það er nú
ekki mikið, en við getum þó a. m.
k. látið þá í friði. Gera má ráð
fyrir, að flestum sé það ljúft. En
því er miður, að alltaf eru til
menn, sem veiðihugurinn ginnir
til fugladráps. Þegar gæsir eða
endur fljúga hér um, finnst sum-
um bera vel í veiði og grípa morð
tólið — byssuna. — Nú eru þessir
fuglar alfriðaðir frá 1. apríl til 1.
ágúst ár hvert (undantekning:
helsingjar, hrotgæsir, toppendur
og sefendur). Það er því LOG-
BROT að skjóta þá. En auk þess
ætti hver maður að finna hve
ómannúðlegt það er, að taka á
móti langþreyttum farfuglum
með byssuskotum.
IIÉR EINNIG ástæða til að
minnast á sinubrennurnar. Á
hverju vori má sjá stóra fláka
brennda. Stundum er það gert
áður en varptíminn hefst, en nú
leysir snjóinn seint, og er því
hætta á, að eggjamæðurnar verði
lagstar á, þegar hentast þykir að
brenna sinu. Viljið þið nú ekki,
bændur, sem teljið nauðsyn að
brenna sinuna, og aðrir, sem
gerið það ykkur til gamans, renna
huganum til þeirra? Hvernig
haldið þið að þeirri móður líði,
sem neyðist til að flýja frá af-
kvæmum sínum undan æðandi
eldi? Mundi ekki hugsunin um
það geta komið ykkur til að
stinga eldspýtunum í vasann aft-
ur?
Dýraverndunarfélag Akureyr'-
ar væntir þess, að farfuglarnir fái
að fljúga hér um og dvelja hér í
friði, og biður alla góða menn að
stuðla að því, að svo megi verða.“
Við hverja eru þeir að tala?
HÉR ER ÁÐUR skýrt frá því,
að nýtt blað hóf göngu sína í
höfuðstaðnum nýlega og heitir
Vikutíðindi. Segist það vera
„óháð“, en lítinn trúnað virðist
vera hægt að leggja á það. Sem
dæmi um málflutning þessa
„óháða“ málgagns eru þessi um-
mæli úr grein, sem heitir: Hvar
er verzlunarfrelsið?:
„Þið þekkir Samband ísl. sam-
vinnufélaga. Það er stéttarfélag
bænda(!) og hefur verið beitt
sem stéttarfélagi á ríkissjóð og
landsmenn. Á undanförnum ár-
um hafa bændur fengið mikla og
fjö lþætta styrki til þess að styðja
og efla landbúnað í þessu landi.
Styrkirnir eru vitanlega greiddir
af almannafé. Þetta fé hafa
bændur sótt í ríkissjóð og borið
yfir í sjóði Sambandsins. Þar er
féð skattfrjálst. Þessu fé er síðan
varið til að stunda og reka verzl-
un....“
Við hverja eru mennirnir að
tala? Hvar fá heimskuskrif af
þessu tagi hljómgrunn? Vitleys-
urnar og blekkingarnar í þessari
tilvitnuðu klausu (og reyndar í
allri greininni) eru með þeim fá-
dæmum, að líkast er því að verið
sé að skrifa fyrir Hottentotta eða
Búskmenn, en ekki íslenzkt fólk
á 20. öldinni.
Saumavél
fótstigin, í hnotuskáp, mjög
vönduð, er til sölu í dag og
næstu daga. — A. v. d.
„Ull" framleidd úr maís
Til skamms tíma hefur maís einungis verið tal-
inn til matvöru. Það hefur verið hægt að eta hann
og drekka, en nú er tekið að framleiða úr honum
gerfiull, svo að brátt munum við einnig geta farið
að ganga í honum!
Rannsóknarstofnun í Bandaríkjunum, sem heyrir
undir landbúnaðarráðuneytið og sem fæst við ýmiss
konar rannsóknir á vegum landbúnaðarins og iðn-
aðarefnafræðinnar, hefur sent út tilkynningu þess
efnis, að hafin sé framleiðsla á trefjum úr maís,
sem líkist mjög ull. Er sagt að efni þetta komist
næst ullinni af öllum þeim gerfiefnum, sem fram-
leidd hafa verið til þessa. Trefjarnar eru unnar úr
jurtahvítu úr kjarna maísins. Jurtahvíta þessi er
nefnd „Zein“ og er aðeins ein af fleiri, sem finnast
í maísnum, en hún er helmingur þeirrar jurtahvíta,
sem finnst í kjarna maísins. Uppfinning þessi er
raunar engin nýjung, þótt notkun hennar til ullar-
framleiðslu sé svo til ný, því að fyrir 130 árum fann
efnafræðikennari við Harvard háskólann, dr. Gor-
hann að nafni, þetta umrædda efni. Fyrir 6 árum
ákvað landbúnaðarráðuneytið að hefja vinnslu á
„Zein“, sem hráefni til vefnaðarvöruiðnaðar. Fram-
leiðsla á vefnaðarvörum úr þessu nýja gerfiefni
hefur gefizt ágætlega, og maísinn kemur nú á
markaðinn í ýmiss konar gerfi, t. d. sem flókahatt-
ar, karlmannafatnaðir, dragtir og kápur, margs
konar prjónavarningur, eins og t. d. peysur og
sokkar, áklæði á húsgögn o. fl. o. fl. Efnin hafa
reynzt ágætlega, þau eru sterk og halda sér vel eins
og bezta ull, mölur grandar þeim ekki, þau hlaupa
ekki við þvott og þola bæði suðu og hreinsun í
efnalaug.
Þetta er lauslega þýtt úr amerísku blaði og sagt
hér lesendum kvennadálksins til fróðleiks.
Er fjárstofn Ástralíu of stór?
Það er gott til þess að vita, að tekizt skuli hafa
að framleiða góða gerfiull, því að líkur eru til, að
ullarframleiðslan í heiminum muni eitthvað drag-
ast saman, ef gert er ráð fyrir að Ástralía fari að
ráðum aðalkjarnorkusérfræðings landsins, sem tel-
ur að féð muni ráða niðurlögum Ástralíu. Sem
kunnugt er, er Ástralía langstærsti ullarframleið-
andi í heimi, og í landinu eru 112 millj. fjár. Kjarn-
orkusérfræðingurinn, Marcus Oliphant að nafni,
hefur nýlega gert þessi mál að umtalsefni. Á fundi,
með 500 leiðandi mönnum úr viðskiptalífi landsins,
starfsmönnum ríkisstjórnarinnar og hernaðaryfir-
völdum, lét hann þau orð falla, að sauðfjárrækt-
in væri ein af aðalplágum landsins. „Kindurnar eru
að eta upp hjarta Ástralíu með því að eyða öllum
eðlilegum jurtagróðri og skapa auðn í landinu. Ef
ekkert verður aðgert í þessu mikla vandamáli,
mun illa fara fyrir landi voru.“ Þannig fórust yfir-
kjarnorkusérfræðingi Ástralíu orð um þetta mál.
Skoðun hans er, að Ástralía eigi þegar í stað' að
hefja framleiðslu á gerfiull og jafnframt niðurskurð
á sauðfénu. Ekki er búizt við að skoðun þessari
verði fagnað af ullariðnaðinum, sem er í stöðugri
aukningu og framleiddi ull fyrir 545 millj. dollara
á sl. ári. Gert er ráð fyrir að salan á þessu ári muni
fara fram úr þeirri upphæð.
RÉTTUR VIKUNNAR:
Saltsíld í ofni.
Saltsíld er ágætur matur og er hægt að framleiða
hana á ýmsa vegu. Algengt er að nota hana á kvöld-
borð í edikslegi, en það er einnig hægt að gera
ágæta rétti úr henni og nota til hádegisverðar. Þessi
réttur er mjög Ijúffengur:
3. saltsíldar. — 6 fremur stórar kartöflur. — % 1.
mjólk (rúmlega). — 2 egg. — IV2 matsk. hveiti. —
50 gr. smjörlíki. — Pipar.
Síldin er afvötnuð, tekin sundur í flök, roðflett
og skorin í bita. Kartöflurnar eru flysjaðar hráar
og skornar í sneiðar. Eldfast mót er smurt, og kar-
töflur og síld lögð í það í lögum (kartöflur neðst
og efst). Mjólk, egg, hveiti og pipar er blindað sam-
an og þeytt. Hellt yfir í mótið. Smjörlíkið er sett í
smábitum ofan á í mótið. Bakað í ofni í 3/4—1 klst.,
eða þar til kartöflurnar eru meyrar.