Dagur - 01.08.1951, Qupperneq 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 1. ágúst 1951
DAGUR
Ritstjóri: Haukur Snorrason.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson
Skrifstofa 1 Hafnarstræti 87 — Sími 1166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 40.00.
Gjalddagi er 1. júlí.
g PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.F.
J
,í gróðrinum hugurinn hans;
MEÐAL ÝMISSA annarra góðra, erlendra
gesta, er gist hafa land vort nú í sumar, eru tveir
kunnir og gagnmerkir skógræktarmenn norskir,
en það eru þeir Nils Ringset, formaður norska
skógræktarfélagsins, og Reidar Bathen, fylkis-
stjóri skógræktar í Tromsöfylki og nú síðast í
Bergen. Eru þeir félagar gestir Skógræktarfélags
íslands og hafa nú að unadnfömu ferðazt víða
um landið í boði þess og kynnt sér framkvæmdir
þess og fyrirætlanir. En báðir hafa þessir menn
veitt íslenzkum skógræktarmálum drengilegan
stuðning áður og eru íslendingum að góðu kunn-
ir, og Bathén skógræktarstjóri var enda hér á
landi fyrir þrem árum síðan og kynnti sér þá málr
efni íslenzku skógræktarinnar með eigin' augum,-
ÞAÐ ER ÞVÍ fyllsta mark á því takandi, spm
þessir ágætu gestir láta eftir sér hafa í þessum
efnum. Og víst má það vera mikið gleðiefni hverj-
um góðum íslandingi, að formaður norsku skóg-
ræktarinnar hefur eftir þessi kynni látið svo um
mælt, að framtíðarmöguleikar íslenzkrar skóg-
ræktar hafi komið sér mjög á óvart, og hafi hann
þó áður gert sér um þá hugmyndir. Og Bathen
skógræktarstjóri hefur m. a. látið í ljós undrun
sína yfir framförum lerkisins í Hallormsstaða-
skógi, sem kemst upp í 5—7 metra hæð á 13 árum.
Segir hann, að framfarir þess séu vel sambærileg-
ar við það, sem gerist í Noregi, og það í þeim hér-
uðum landsins, þar sem lerkitré eru þó ræktuð
sem nytjaskógur, svo sem á Sunnmæri og víðar.
„ER ÞAÐ EKKI furðulegt, að það skuli hafa
verið mögulegt að fara jafn illa með þetta land,
eins og raun hefur á orðið, — land, sem upphaf-
lega var jafn frjósamt og þessi blettur er nú, —
land, sem var þakið skógi og skógarsvörðurinn
svo vafinn grasi sem hann er hér,“ varð Reidar
Bathen að orði um daginn, er hann var staddur í
Vaglaskógi. Og víst verður því ekki neitað, að
liðnum kynslóðum hefur tekizt þetta undra vel á
tiltölulega skömmum tíma, þótt ekki sé það
frækilegt til afspurnar. Sjálfsagt hafa feður okkar
og forfeður sínar afsakanir og málsbætur í þess-
um efnum, þrátt fyrir allt. En við, núlifandi kyn-
slóð og afkomendur okkar, höfum engar slíkar
málsbætur né afsakanir, ef við höldum lengra en
þegar er orðið á þeirri slysaslóð öreyðingarinnar,
sem feður okkar hafa fetað, í stað þess að snúa
þar gersamlega við og hefja þegar í stað ötullegt
og einbeitt starf að því marki að græða sem fyrst
og rækilegast öll þau svöðusár, sem fyrirrennarar
okkar hafa slegið gróðrarríki okkar góða lands.
VIÐ HOFUM engar slíkar afsakanir né 'máls-
bætur sökum þess, að ötult brautryðjendastarf
dugmikilla og árvökulla forystumauna hefur
þegar sýnt okkur svart á hvítu, hvað hægt er að
gera og okkur ber að gera í þessum efnum. Og
vitnisburður reyndra og margfróðra sérfræðinga
erlendra, svo sem þeirra Ringsets og Bathens, á
vissulega að geta stutt okkur og styrkt í þeirri
trú, sem starf og boðun okkar eigin rrianna héfur
gefið okkur á möguleika og eðliskosti íslenzkrar
moldar. Og nú berast okkur þau gleðitíðindi sunn
an af Rangársöndum, að ný og stórfelld reynsla
þeirrá Skúla Thorarensens og
Vilhjálms Þór bendi sterklega ti)
þess að stórum auðveldara og
fljótlegra kunni að vera en menn
höfðu áður ætlað, að græða að
nýju og breyta aftur í tún og
nytjaland ýmsum þeim stórfelldu
og ægivíðlendu auðnum, sem ör-
fokið og uppbiásturinn hafa áður
skapað, en þau fyrirbrigði fylgja
tíðast og víðast gereyðingu skóg-
anna fast á hæla.
gleðilegri og athyglisverðari um-
skipti og hugarfarsbreyting sem
kynslóðin og aldarhátturinn eru
annars lítt kennd við þann hugs-
unarhátt, „að hugsa ekki í árum,
en öldum, að alheimta ei daglaun
að kvöldum,“ og hlýtur þó starf
skógræktarmannsins ávallt að
vera fremur hugsjónastarf en
hagsmunaumsýsla að því leyti, að
það hlýtur jafnan að taka tugi
ára ala upp nytjaskóg, svo að

Blómskrúð á gangstéttum
Eg var á gangi í bænum um daginn og staðnæmd-
ist við búðarglugga. Ekki var það vegna þess, að eg
ætlaði að fara að virða fyrir mér vörurnar, heldur
urðu nokkur sumarblóm í kassa til þess að draga
að mér athygli mína.
SVO ER STARFI og boðun
nokkurra ötulla og framsýnna
forvígismanna og ósíngjarnra og
fórnfúsra áhugamanna fyrir að
þakka, að svo virðist, sem veru-
leg straumhvörf og umskipti hafi
orðið um viðhorf og afstöðu alls
almennings til skógræktarmál-
anna hin allra síðustu árin — að
menn hafi öðlast á ný trúna á
gróðrarmátt moldarinnar og
möguleika landsins að þessu
leyti. Og þetta eru þeim mun
höndin sem sáir á þeim akri, get-
ur naumast vænzt þess að hirða
sjálf nokkra hagnýta uppskeru
af honum. Skógræktarmaðurinn
er þá ávallt fyrst og fremst að
leggja gull í lófa framtíðarinnar,
en starfs fagnaðarins og sköpun-
arinnar fær hann þó sjálfur að
njóta. Og kunna það ekki að vera
drýgstu verkalaunin — sá gjald-
eyrir, sem sízt verði verðfelldur
eða afskráður, þegar öllu er á
botninn hvolft?
FOKDREIFAR
„Hringferðimar“ tvær.
„VEGFARANDI“ skrifar blað-
inu á þessa leið m. a.: „Víst höf-
um við íslendingar tekið rösklega
til höndunum í samgöngu- og
vegairiálum okkar síðustu tvo til
þrjá áratugina,. því að áður var
allt þetta stóra, strjálbýla og tor-
færa land vegalaust að kalla í
þeim skilningi, sem nútíðamenn
leggja í það orð, og flestar hinar
fjölmörgu ár • og straumhörðu
stórfljót, sem einkenna þetta
land, óbrúaðar með öllu. Nú hafa
þó, á þessum tiltölulega stutta
tíma, sæmilega akfærir vegir —
a. m. k. á okkar vísu, eða sam-
kvæmt okkar inálvenju, — teygzt
um flestar; býggðir landsins og
furðu víða yfír heiðar, auðnir og
óbyggðir héraða og landsfjórð-
unga á milli. Og víst eru brýrn-
ar yfir lækina, gilin, árnar og
stórfljótin orðnar margar og dýr-
ar, er byggðar hafa verið á rúm-
lega hálfum mannsaldri eða svo.
HINU ER SVO sízt að neita, að
á mælikvarða þeirra þjóða, sem
öldum saman hafa verið að full-
komna akfært vegakerfi sitt í
þéttbýlum og í flestum tilfellum
stórum greiðfærari löndum frá
náttúrunnar hendi en okkar, —
eru vegamál okkar ennþá í lítt
viðunandi horfi, svo að segja má,
að margur þjóðvegurinn geti
naumast akfær talizt ennþá, ef
mælt skal á þeirra stranga mæli-
kvarða. En mér finnst þó varla
sanngjarnt að fást svo mjög um
það, ef dæmt er frá því sjónar-
miði, sem eg nefndi áðan.
TVEIR ERU ÞÓ þeir vegakafl-
ar hér í nágrenni hins norðlenzka
höfuðstaðar, sem mér finnst
varla forsvaranlegt að dragist
miklu lengur, en þegar er orðið,
að komist í sæmilega akfært
horf. Ef til vill verð eg sakaður
um að hafa fyrst og fremst „túr-
ista“-sjónarmið fyrir augum,
þegar eg nefni þessa vegarspotta,
fremur en hagnýta þýðingu
þeirra fyrir vöruflutninga innan
héraðs,. eða samgöngur sveita-
fólksins, sem á þarna hlut að
máli. Látum þá svo vera. En til
hvers er þá verið að tala um að
gera landið aðlaðandi fyrir er-
lenda skemmtiferðamenn? Og til
hvers eru innlendir jafnt sem er-
lendir ferðalangar að brölta með
ærnum kostnaði og áhættu fyrir
ökutæki sín upp um auðnir og
óbyggðir, ef fegurstu og eftir-
sóknarverðustu leiðirnar innan
1 héraðs — og það jafnvel í næsta
nágrenni stærstu bæjanna —
eiga áratugum saman að vera því
næst lokað land sökum vegleysis
og hvers kyns torfærna.
EN NÚ ER eg loks kominn að
aðalefninu — að nefna vegar-
kaflana tvo, sem eg drap á áðan.
— Naumast verður sagt, að
nokkur ferðamaður hafi séð allt
hið fegursta og helzta, sem hægt
er að sjá í því blómlega og fagra
héraði, Eyjafirði framan Akur-
eyrar, nema hann hafi farið um
sveitina bæði austan og vestan
ár. En nú hafa svo áratugum
skiptir sakir staðið þannig, að
þessu verður ekki viðkomið
nema að fara í tvo sérstaka leið-
angra frá Akureyri, annan fram
fjörðinn að austan, hinn að vest-
an, í stað þess að aka hringferð
um héraðið og slá báðar flugurn-
ar í einu höggi.
NÚ SKYLDU MENN halda, að
Eyjafjarðará væri sú vík, sem
skildi þarna milli vina, því að á
hana kynnu að vanta sæmilegar
brýr, þarna fram í firðinum.
Ónei. Ekki getur það þó verið
ástæðan, því að tvær myndarleg-
ar brýr eru þar á ánni með stuttu
millibili. Ástæðan er sú, að til-
tölulega stuttur vegarkafli utan
Möðruvalla fremri hefur raunar
verið ókeyrandi á flestum eða
öllum tímum árs, og er það enn,
að því er eg bezt veit, nema voga
djarft um meðferð og útreið far-
artækjanna. Eg þykist skilja örð-
ugleika þá, sem vegamálastjóri
okkar á við að stríða, en þó er
mér óskiljanlegt, að miklu lengur
þurfi við svo búið að standa í
miðju þessu fjölbyggða og fjöl-
farna menningarhéraði sem Eyja
fjörður þó er.
EKKI MUN ÞAÐ heldur leika
á tveim tungum í hópi þeirra,
sem til þekkja, að naumast geti
fjölbreyttai-i, sérkennilegri né
yndislegri fegurð að líta hér í
næsta nágrenni en á hringferð
frá Akureyri, um Vaglaskóg,
niður úthluta Fnjóskadals, Dals-
mynni, Höfðahverfi og inn um
Víkur og Svalbarðsströnd hingað
til bæjarins aftur. Skógadýrð og
sveitasæla Út-Fnjóskadals og
Dalsmynnis,- og blómi og sér-
kennileg fegurð Höfðahverfis og
Svalbarðsstrandar eiga sér
naumast sinn líka á landi hér.
Og þó mun óhætt að kveða svo
að orði, að allar þessar sveitir séu
(Framhald á 7. síðu)
Þetta var fyrir framan hannyrðaverzlun Ragn-
heiðar O. Björnsson við aðalgötu bæjarins. Gerður
hafði verið aflangur kassi, sem komið hafði verið
fyrir á gangstéttinni, eða nánar tiltekið á mjórri
syllu við húsvegginn. í kassanum var nokkuð af
sumarblómum, sem brostu þarna til manns í sól-
skininu ,en „þau hafa nú týnt tölunni, síðan kass-
inn kom út,“ tjáði frk. Ragnheiður mér, þegar eg
heilsaði upp á hana og samgladdist henni með þessa
ágætu hugmynd.
Þeir, sem um götuna fóru, höfðu hrifsað í gróð-
urinn, sem ætlaður hafði verið til þess að gleðja
hjörtu þeirra. „Eg held að það breytist fljótt til
batnaðar,* ‘sagði Ragnheiður brosandi, „eg þykist
vera að ala fólkið upp með þessu, og það verður að
venjast blómunum og læra að umgangast þau.“
• Á leiðinni heim fór eg að hugsa um þetta nánar.
Eg sá fyrir mér bæinn okkar baðaðan í blómum, en
einkanlega beindist hugurinn að miðbænum. Á
Brekkunum og útjöðrum bæjarins er víða mikið
af fallegum görðum og grænum túnblettum og
hvömmum. í miðbænum er ekkert slíkt að hafa
annað en Ráðhústorgið blessaða, sem aldrei verður
vingjarnlegur blettur fyrr en hin leiðinlega girð-
ing, sem umlykur gróðurinn, er á bak og brott. —
Menn ættu að hafa í huga Austurvöll í Reykjavík,
og hvílíkum stakkaskiptum sá staður tók við afnám '
girðinganna og eftir að fólkinu var trúað fyrir því
að ganga virðulega um staðinn. Austurvöllur hefur
aldrei verið fegurri né meira yndi bórgarbúa, held-
ur en nú, og aldrei heyrist, að menn noti sér girð-
ingarleysið til þess að gera þar úsla í gróðri eða
mannvirkjum. Vonandi á Ráðhústorgið okkar (sem
mætti gjarnan heita einhverju öðru nafni) eftir að
verða að fögrum stað, sem býður alla velkomna,
er um bæinn ganga.
En þá komum við að gangstéttunum. Hugsið
ykkur, hve miðbærinn gæti orðið. elskulegur, ef
allar verzlanir og opinberir staðir settu út blóm
yfir sumarmánuðina, á svipaðan hátt og hér hefur
verið minnst á að framan. Það er hægt að hugsa sér
áframhald af þessum löngu kössum meðfram öllum
byggingum miðbæjarins, en á gatnamótum, torgum
og við inngang stórra bygginga væri blómunum
komið fyrir í kútum eða stórum blómapottum. Sum
ar byggingar virðast vera skapaðar fyrir slíkt, sbr.
syllurnar (við gangstéttina) á Landssímahúsinu,
þar sem tilvalið er að koma fyrir blómakössum.
Ef fólkið í miðbænum færi að dæmi konu þeirrar,
er riðið hefðu á vaðið o ghér var nefnd, myndi að-
algatan okkar fá annan og fallegri svip, en hún hef-
ur nú. Með litlum tilkostnaði og ekki mikilli fyrir-
höfn væri hægt að gera bæinn að sannkölluðum
blómabæ, en þó því aðeins að fólk sé um það sam-
taka, og hver og einni leggi fram sinn skerf.
HeiIIaráð.
Finnist manni krækiberjasúpan (eða grauturinn)
alltaf blá á lit, er hægt að breyta henni með því að
setja dálítið af sítrónusafa saman við. Blái liturinn
mun víkja ,en súpan verða fallega rauð og auk þess
mun bragðbetri en ella.
Grænmetis-salat.
5 soðnar kartöflur. — V2 agúrka. — 1—2 tómatar.
— 1 harðsoðið egg. — 1 salathöfuð. — 1—2 dl.
grænar baunir. — Súrsæt rjómasósa. — 2 dl. súr
rjómi. — 1 matsk. sítrónusafi. — % teskeið sinnep.
—1 tesk. sykur. — Steinselja eða einhver önnur
kryddjurt.
Grænmetið er skorið í þunnar sneiðar eða smá
bita en salatblöðin í ræmur. Nokkur salatblöð eru
skilin eftir og notuð heil undir salatið á fati eða á
diskunum (sé skammtað á diskana). Sósan: Rjóm-
inn er þeyttur og öllum bragðefnunum blandaS
saman við. Grænmetið er blandað með varúð sam-.
an við sósuna. Saxaðri steinselju stráð yfir.