Dagur - 25.06.1952, Side 8

8
Dagur
Miðvikudaginn 25. júní 1952
18 votheysturnar byggðir hér
í Eyjafirði á vegum Samvinnu-
byggingaféiagsins á s. I. ári
Frá aðalfundi félagsins síðastliðinn föstudag
Brefa véfengjð réft Islendinga fil hinnðr
nýju Iðndhelgi
Senda tiýja arðseiidingn og áskilja
sér rétt til skaðabóla fyrir afskipti
af skipum, sem þeir telja utan
yfirráðasvæðis ísiands
Aðalfundur Samvinnubygginga-
félags Eyfirðinga var haldinn hér
á Akureyri sl. föstudag.
Flutti formaður félagsins, Árni
Jónsson, tilraunastjóri, þar
skýrslu um starfsemina á sl. ári.
Samkvæmt henni voru byggðir í
héraðinu 18 votheysturnar á veg-
um félagsins, þar af 6 fullháir.
Kostnaður við fullháu turnana
varð um kr. 20.500.00, en á lægri
turnana (6—7 m.) um 11.500 kr.
Er allur kostnaður þá reiknaður
með nema vinna við að grafa fyr-
ir turunum. Stærstu kostnaðar-
liðir eru sement, járn, timbur i
þak og stokka og svo vinnulaun.
Sé kostnaðinum deilt niður á
hvern hæðarmetra í turninum,
kostar hann í 12,5 m. turnunum
um 1600 kr., en um 1800 kr. í hin-
um minni. Kostnaður á rúmmetra
verður um 120 kr. í stærri turn-
unum og 145 kr. í minni turn-
um.
Færri turnar í sumar.
Utlit er fyrir að minna verði
um turnabyggingar í sumar og
valda því fjárhagsörðugleikar
bænda og erfiðleikar að fá lánsfé.
Hafizt var handa um turnabygg-
ingar í héraðinu um sl. helgi og
liggja fyrir pantanir í 5 tuma.
Sama tilhögun verður -höfð í
sumar og í fyrra með mannahald
við þessar byggingar. Þrír fastir
menn vinna að turnasteypunni.
Kostnaður er áætlaður lítið eitt
hærri nú vegna þess að akstur og
vinnulaun hafa hækkað.
Flokkspóíitískar
útvarpsumræður lun
forsetakjörið
Þau undarlegu tiðindi hafa
gerzt í útvarpsráði, að samþykkt
er þar að láta pólitískar umræður
um forsetakjör fara fram í út-
varpinu á föstudagskvöld og er
útvarpstímanum skipt jafnt í
milli pólitísku flokkanna í land-
inu, 30 mínútur handa hverjum.
Þetta þýðir í framkvæmdinni, að
stuðningsmenn eins frambjóð-
andans, Gísla Sveinssonar, fá
engan málsvara í umræðunum,
stuðningsmenn annars — Ásgeirs
Ásgeirssonar — aðeins Ya tímans
og þó aðeins þeir stuðningsmenn
hans, sem í Alþýðuflokknum eru,
kommúnistar fá jafnlangan tíma
þótt þeir hafi engan sérstakan
kandídat í kjöri, en stuðnings-
menn séra Bjarna Jónssonar fá
umráð yfir Vz útvarpstímanum.
H'vað sem um þetta fyrirkomulag
má segja, er eitt víst: það er ekki
lýðræðislegt og lítt í samræmi
við yfirlýstar starfsreglur út-
varpsins.
Ódýrustu hlöðurnar.
í lok skýrslu sinnar sagði Árni
Jónsson: „Eg tel illa farið að
lánsfjárekla skuli þurfa að vera
orsök þess að hændur geta ekki
notað sér hraðsteýpumót við vot-
heysturnabyggingar, því að á
annan hátt verður tæplega byggt
ódýrara yfir hvérn töðuhest, ef
miðað er við fullháa turna. í þess
stað byggja nú margir litlar vot-
heysgryfjur, sem sennilega eru
dýrari sé miðað við rúmmál og
auk þess eru þær ekki nærri því
eins vandaðar og varanlegar.“
Fróðlegar umræður um land-
helgismál Islands og fiskveiðar
Breta fóru fram í spumingatíma
í brezka þinginu eigi alls fyrir
löngu og er greint frá þeim í
Fishing News, sem hingað hefur
nýlega borizt.
Kom þar fram sú skoðun Breta,
að hrezkir togarar munu flytja að
landi 25.000 smálestum minna
magn af fiski á ári eftirleiðis en
áður vegna hinnar nýju landhelgi.
Einn þingmaður vildi vita hvort
brézka stjórnin gæti ekki hannað
íslenzkum fiskiskipum að sækja
á brezk fiskimið. Sýnir þessi
spurning fáfræðina um þessi
málefni, sem ríkir meðal sumra
brezkra ráðamanna.
25.000 tonn.
Samkvæmt frásögn Fishing
News féllu orð á þessa leið í
brezka þinginu: Majór Anstrut-
her-Gray spurði landbúnaðar-
(og fiskveiða) ráðherrann, hvort
hann vildi gera áætlun um árlegt
tap brezkrar útgerðar vegna
hinnar nýju landhelgisreglugei-ð-
ar íslands. Ráðherrann, Sir
Thomas Dugdale, svaraði á þessa
leið: ,;Það er ekki unnt að gera
nákvæma áætlun um fiskmagnið,
sem brezk skip hafa aflað á þeim
miðum, sem nú hefur verið lokað,
en það var sennilega um 25.000
tonn á ári og sennilega heldur
meira. Nokkuð af þessu tapi mun
þó verða bætt af skipum, sem
veiða utan hinnar nýju landhelg-
islínu.“ Sami þingmaður spurði
enn: „Með tilliti til þeirrar stað-
reyndar, að hér er um háar tölur
Helskotin álft við
Eyjafjarðarárbrýr
í fyrrákvöid fannst nýskotin
álft dauð við austustu Eyja-
f jarðarárbrúna. Eru horfur á að
hún hafi verið nýiega dauð, er
að var komið. Þeíta landsvæði
allt er friðað fyrir skotum, auk
þess er nú varptími fugianna og
slíkur veiðiskapur með öllu
ósæmilegur. Fyrir nokkrum
dögum var hafin skothrið úr
fólksbíl héðan úr bænum á
andahóp skannnt sunnan við
Brunná og lá ein önd helsár
eftir, en skotmennirnir óku sem
hraðast í bæinn. Menn, sem
verða varir við slíkar aðfarir
ættu tafariaust að kæra þær til
yfirvaldanna, svo að ábyrgð
verði komið fram á hendur
þeim, sem rjúfa friðunina.
að ræða, vil eg gjarnan spyrja
hæstvirtan ráðherra, hvort hann
geti fullvissað þingheim um að
síðasta orðið hafi enn ekki verið
sagt við íslenzku ríkisstjórnina í
tilefni af þessu máli?“ Ráðherr-
ann fullvissaði þingmanninn um
að því mætti hann treysta, enda
væri nú verið að undirbúa nýja
orðsendingu til íslenzku ríkis-.
stjórnarinnar (hún er nú nýlega
komin fram hér heima).
íslenzk fiskiskip og brezk
fiskimið.
Annar þingmaður, G. R. Ho-
ward að nafrú, spurði þá, hvort
ráðherrann vildi talra til athug-
unar að koma á refsiaðgerðum í
einhverju formi gegn íslenzku
ríkisstjórninni, ef svör hennar
yrðu ekki viðunandi, til dæmis
eins og að takmarka möguleika
íslenzkra skipa að veiða undan
brezku ströndinni? Sýnir þessi
spurning alveg furðulega fáfræði
um þau málefni, sem um er deilt.
En ráðherarnn neitaði að gefa
nokkrar frekari upplýsingar.
Ferðaáætlun FA
næstu daga
Farið verður í kvöld að Kristnesi,
Grund og í Leyningshó'a. A laugar-
daginn austur um Köldukinn og
Áðaldal að Laxárfossum og svo upp
í Mývatnssveit og gist þar. Á sunnu-
dag verður farið austur að Grírns-
stöðum og ef til vill að Dettifossi.
Hinn 5. júlí er áætiuð ferð til Suð-
urlands og austur að Kirkjubæjar-
klaustri, ef nægileg þátttaka verður
orðin fyrir lok þessa mánaðar.
Brezka ríkisstjórnin hefur 'sent
íslenzku ríkisstjórnmni nýja orð-
sendingu varðandi hina nýju
landhelgislínu fslands og er þar
enn lýst yfir þeirri skoðun Breta
að aðgerðir fslendinga séu ekki í
samræmi við alþjóðalög og því
bætt við, að Bretar áskilji sér rétt
til skaðabóta ef íslendihgar liafi
afskipti af brezkum skipum, sem
að áliti Breta eru í úthafinu, þ. e.
utan 3 mílna landhelgi. Er þetta
siðast talda atriði nýtt í málinu.
Ekkert er þó um það sagt í orð-
sendingunni, hvað Bretar hyggist
fyrir í sambandi við málið, en
ekki er ólíklegt að þeir muni
skjóta því til alþjóðadómstólsins
í Haag. íslenzka ríkisstjórnin
hafði ekki svarað þessari síðustu
orðsendingu Breta er síðast
fréttist, en vafalaust verður þess
ekki langt að bíða og var svar ís-
lands raunar þegar skilmei’kilega
túlkað í orðsendingu þeiíri, er
send var héðan 12. maí sl.
Orðsending Breta.
í upphafi máls síns segir brezka
stjórnin, að hún dragi í efa að
viðræður þær, sem fram fóru í
London í janúar si. milli Ólafs
Thors og fulltrúa Breta geti talizt
samráð um efni landhelgisreglu-
gerðarinnar, með því að ráðherr-
ann hafi ekki gefið upplýsingar
um einstök atriði hennar. Þá er
véfengt að grunnlínan við Faxa-
flóa sé dregin í samræmi við al-
þjóðalög, en síðan kemur kjarni
málsins og segir þá á þessa leið:
Vill binda landhelgina við
3 mílur.
„Brezka ríkisstjórnin getur
heldur ekki fallizt á þá skoðun,
sem fram er sett í orðsendingu
yðar, herra utanríkisráðherra, að
sú regla, sem lengi hefur verið
viðurkennd, að engu ríki er
heimilt að framfylgja kröfu um
stærri landlielgi en þriggja mílna
nema það eigi rétt á rýmra svæði
vegna hefðar, eigi ekki frekari
stoð í þjóðrétti en tíu mílna regl-
an varðandi flóa.
Að vísu var það skoð.un al-
þjóðadómstólsins í hinum nýaf-
stöðnu málaferium milli Bret-
lands og Noregs, að enda þótt tíu
mílna reglunni hafi verið fylgt af
ýmsum ríkjum í samningum
þeirra hafi regla þessi „ekki öðl-
ast gildi almennrar þjóðréttar-
reglu.“
Hins vegar hafa meginreglur
þriggja mílna víðáttu landhelg-
innar verið þáttur almenns þjóð-
réttar síðan á nítjándu öld og það
er alveg Ijóst, að engu ríki er
skylt að samþykkja kröfur, aðrar
en þær sem byggjast á lögmætri
hefð, sem önnur ríki kunna að
gera um ytri takmörk.
f orðsendingum, sem ríkis-
stjórnir Hollands og Belgíu hafa
nýlega sent íslenzku ríkisstjórn-
inni hefur það sjónarmið verið
staðfest, að efni alþjóðalaga á
þessu sviði sé svo sem hér segir:
Breeka ríkisstjórnin sér, að ís-
lenzka ríkisstjórnin hefur ekki
getað vitnað í neina heimild í
hinum nýja dómi alþjóðadóms-
Lis né neina aðra heimild til
stuðnings þeirri skoðun sinni, að
henni sé heimilt að færa út land-
helgi sína einhliða. Svo sem bent
var á í orðsendingu minni dags.
2. maí, er það einnig skoðun rík-
istjórnar Svíþjóðar og Danmerk-
ur, að slík einhliða útvíkkim
landhelginnar sé ólögleg afskipti
af úthafi, þar sem þegnum allra
landa er heimilt að veiða og sigla
án hindrunar.
Ollum þjóðum gert jafn undir
höfði.
Brezka ríkisstjórnin verður því
að lýsa yfir því, að henni þykir
það mjög miður að íslenzka ríkis-
stjórnin skuli ekki vilja gera ráð-
stafanir til þess að breyta hinni
nýju reglugerð, þannig að hún
verði í samræmi við reglur þjóð-
aréttarins. Enda þótt brezka rík-
isstjómin lýsi ánægju sinni yfir
því, að íslenzka ríkisstjórnin ætli
einungis að nota hin nýju tak-
mörk í sambandi við fiskveiðar
og sjái, að þær takmarkanir, sem
nú eru í gildi, gera ekki upp á
milli fiskiskipa hinna ýmsu þjóða,
telur hún nauðsynlegt eftir atvik-
um að gera fyrirvara um að hún
áskilur sér rétt til skaðabóta frá
íslenzku ríkisstjóminni, að því er
snertir hvers konar afskipti af
brezkum fiskiskipum á svæðum,
sem brezka ríkisstjórnin telur
vera á úthafinu. ... “
BaMur Guðlaugsson
iátinn
Þau hörmulegu tíðindi bárust
út um bæimi í gærkvöldi, að
Baldur Guðlaugsson endur-
skoðandi, hefði orðið bráð-
kvaddur í bíl sínum hér í mið-
bænum. Baldur heitinn var
kunnur borgari, starfsmaður
hjá bæjarfógeta og löggilíur
endurskoðandi, maður á bezta
starfsaldri, aðeins 39 ára gam-
all, vinsæll og virtur af öllum,
er til hans þekktu. Hann lætur
eftir sig konu og 5 börn.
Bretar segjasf fapa 25.000 fn.
af fiski á ári vegna nýju land-
helgisreglugerðarinnar
Brezkur þingmaður vill láta banna íslenzkum
skipum að veiða undan brezku ströndinni!