Dagur - 09.07.1952, Page 5

Miðvikudaginn 9. júlí 1952
D A G U R
5
Á blaðsíðunni hér að framan er
í stórum dráttum rakin þróunin í
nllariðnaðinum síðan Samband
íslenzkra samvinnufélaga keypti
Gefjuni og hóf að starfrækja
verksmiðjuna árið 1931.
En við hlið Gefjunar starfar
annað fyrirtæki og engu ómerk-
ara á sínu sviði, þótt oft sé hljóð-
ara um það, en það er Sldnna- og
Verksmiðjumar breyta hráefni frá landbúnaðarfram-
leiðslnnni í vandaða, unna vöru, sem nýtur vaxandi
eftirspurnar meðal landsmanna
Annað iðnfyrirtæki SÍS.
Gærurotunin var annað iðn-
Nýtízkuleg vél á ,,gömlu“ Gefjun.
skóverksmiðjan Iðunn, sem Sam-
bandið á og starfrækir. Akureyri
er ekki aðeins forustubær á sviði
ullariðnaðar, þar sem er starf-
ræksla Gefjunar, heldur einnig á
á sviði skinnaiðnaðar og skógerð-
ar. Sútun og skóiðja er hér orðin
iðngrein, sem stendur á gömlum
merg og hefur um sig stóran hóp
ágætra fagmanna og á þessu sviði
hafa verið unnin stórvirki til að
fullvinna íslenzkt hráefni og skila
smeliklegri og hentugri vörur
fyrir neytendur í landinu.
fyrirtækið, sem SÍS réðst í og hóf
hún starfsemi hér á Akureyri ár-
ið 1923 undir forustu Þorsteins
Davíðssonar verksmiðjustjóra, er
numið hafði iðnina í Bandaríkj-
unum. Voru sútaðar hér 40—50
þúsund gærur áriega fyrstu árin,
en áður hafði framleiðslan verið
flutt úr landi alveg óunnin. Fyrir
þetta framtak jókst verðmæti
framleiðslynnar og gærurnar
urðu útgengilegri en áður. Þetta
var grunnurinn, en síðan hefur
jafnt og þétt verið byggt við og
Frá skógerð Iðunnar. Þarna eru framleidd þúsundir para af skó-
fatnaði úr alislenzknnr hráefnum.
ofan á. Verksmiðjuhúsið á Gler-
áreyrum var reist 1934 og árið
1936 var ákveðið að hefjast handa
um skógerð og byggt við verk-
smiðjuna í þeim tilgangi, og ráð-
inn erlendur sérfræðingur til þess
að veita þeirri deild verksmiðj-
unnar forstöðu. Hefur verksmiðj-
an síðan verið í 4 starfsdeildum,
gærurotun, sútun, skógerð og
hanzkagerð. Hefur framleiðslan
síðan farið vaxandi frá ári til árs,
einkum í skógerðinni.
íslenzk skinn á íslenzka fætkr.
Nú er fyrir nokkru þangað
komið í þessari þróun, að verk-
smiðjan framleiðir allar tegund-
ir leðurskófatnaðar úr alinnlend-
um efnum og hefur sífellt miðað
í þá átt, að minnka hlut erlendra
hráefna í framleiðslunni. Lengi
framan af varð að flytja allt sóla-
leður inn, en nú er hafin fram-
leiðsla á íslenzku sólaleðri og hef-
ur Iðunn þar, sem víðar, rutt nýj-
ar brautir í íslenzkum skinnaiðn-
aði og skógerð. Iðunnarskór
landsþekktir fj'rir vandaða vinnu,
og fjölbreytni í skógerðum fer sí-
fellt vaxandi. Standast Iðunnar-
skór nú samjöfnuð við bezta er-
lendan skófatnað, ekki aðeins um
endingu og vandaða vinnu, held-
ur og um smekklegt útlit. Á þetta
ekki hvað sízt við um sumar þær
nýju skófatnaðartegundir, sem
komið hafa á markaðinn nú síð-
ustu mánuðina. Það er til dæmis
kunnugt, og hin nýja „Califomia"
kvenskótegund, sem Iðunn hóf
nýlega framleiðslu á, nýtur mik-
i vinsælda hjá kvenþjóðinni og
-fur reynzt vara, sem selzt
■eiðlega um land allt. Forstöðu-
aður skógerðarinnar er Chr. P.
ihn skógerðarmeistari, er lengi
úur verið í þjónustu SÍS og
iTiið hið merkasta brautryðj-
ídastarf á sviði íslenzkrar skó-
;rðar og skinnaiðju.
[ikil verðmæti.
Síðan Skinnaverksm.
tók til starfa og til sl.
áramóta nemur verð-
mæti sútaðra skinna
10,5 milllj. króna og
verðmæti skófatnaðar,
sem Iðunn hefur unn-
ið úr íslenzkum yfir-
leðrum nemur 5,6
mill jónum króna.
Þessar tölur tala skýru máli
um gildi þessa iðnaðar fyrh'
þjóðarbúskapinn í heild, en
jafnframt cr bæjarmönnum
hér á Akureyri það vel ljóst, að
þessi verksmiðja hefur, eins
og annar iðnaður SÍS, alveg
sérstaka þýðingu fyrir þetta
bæjarfélag. Bærinn er miðstöð
íslenzks sTcinnaiðnaðar vegna
þess að SIS valdi þessari starf-
rækslu nðsítur hér. Hér er um
stórt atvinnufýrirtæki að ræða,
sem veitir fjölda manns örugga
lífsafkomu og hefur staðið af
sér öll hret erfiðra ára ög jafn-
an sótt fram.
Á 50 ára áfmæli Sambandsins
mega Akureyringar gjarnan
minnast þess þáttar, sem þetta
fyrirtæki, ásamt öðrum rekstri
samvinnufélaganna, á í því að
gera Ákureyri að miðstöð at-
Þorstcinn Davíðsson hinn þraut-
reyndi verksmiðjustjóri Iðunnar,
Myndin er tekin í verksmiðjunni.
Þorsteinn heídur á loðsútaðri'
gæru, en þær eru kunn fram-
lciðsla og eftirsótt af útlending-
um ekki síður en íslendingum.
Úr sútunarverksmiðjunni. íslenzkar húðir eru nú notaðar í skó-
fatnað, meðal annars í sóla.
hafna, iðnaðar og verzlunar í
þessuna landsfjórðungi og skapa
hér menningarlega lífsaðstöðu.
Silki-iðnaður SIS.
Silki-iðnaður SÍS er nýtt fyrir-
tæki, stofnsett árið 1950 og tók til
starfa á miðju því ári. Það er
starfrækt í tengslum við Géfjuni.
Vinna .4 menn að þessum iðnaði
nú óg er Þorvaldúr Hallgrímsson
forstöðumaður. Silki-iðnaður • er
í því fólginn að vefa silkidúk úr
innfluttum rayon-þræði, en dúk-
urinn er notaður í undirföt
kvenna aðallega og var áður en
þessi iðnáður hófst hér, fluttur
inn fullunninn. Með því að flytja
aðeins inn silkiþráðinn og gera
dúkinn hér, sparast gjaldeyrir og
atvinna skapast fyirr íslenzkar
hendur.
Framleiðsluvara verksmiðj unn-
ar er seld í mteravís hjá kaup-
félögum og öðrum verzlunum
víðs vegar um land, en auk þess
framleiðir verksmiðjan Hekla hér
í bæ, sem Sambandið rekur og er
þekkt fyrirtæki um land allt,
kven-undirföt úr þessum dúk og
er það allmikil framleiðsla. Þetta
litla fyrirtæki er allmerk viðbót
við rekstur Gefjunar og Heklu og
þess vert að athygli sé vakin á
því.
Spunavélar á „gömlu“ Gef jun.