Dagur - 09.07.1952, Qupperneq 6

6
D A G U R
Miðvikudaginn 9. júlí 1952
20 ár síðai
ar kunnastar
ákváðu þá að
Samstarf KEA og SÍS varð til |>ess ao
koma þessom nýjuiígum í iðnaði
bæjarmanna af stað
Á þessu ári áttu Sápuverk-
smiðjan Sjöfn og Kaffibætisverk-
smiðjan Freyja 20 ára afmæli,
kvæmdastjpminni Ragnar Óiason
efnafræðingur og hefur hann
gegnt starfinu síðan.
Ragnar Ólason.
voru báðar stofnsettai- árið 1932
»g hafa verið starfræktar alla tíð
síðan. Báðar þessar verksmiðjur
eru landskunn fyrirtæki og fram-
leiðsla þeirra á markað í öllum
landsfjórðungum.
Upphaf hreinlætisvörufram-
leiðslunnar á vegum samvinnu-
félaganna var }>að, að Vilhjálmur
Þór forstjóri kynnti sér rekstur
hreinlætisvöruverksmiðja danska
samvinnusambandsins í utanför
árið 1931 og ákvað þegar að beita
sér fyrir því að hliðstætt fyrir-
fæki yrði stofnsett hér. Forvígis-
menn danska sambandsins veittu
málinu þann mikilsverða stuðn-
ing, að senda forstöðumann
dönsku verksmiðjanna hingað til
þess að leiðbeina um stofnsetn-
ingu lítillar verksmiðju. Fyrsti
verksmiðjustjóri var Jónas Krist-
jánsson mjólkursamlagsstj., síðan
tók þýzkur sérfræðingur við, til
ársins 1939, en þá tók við fram-
Guðmunduí Guðlaugsson.
Þótt KEA hefði með höndum
undirbúning málsins að frum-
kvæði Viihjálms Þór kom þar
fljótt, að KEA og SÍS ákváðu að
hafa samvinnu um stofnsetningu
og rekstur verksmiðjunnar og
varð hún sameign þeirra og hefur
verið svo síðan.
Verksmiðjan fékk til umráða
gamla gæruverksmiðjuhús Sam-
bandsins í Grófargili árið 1934 og
var það endurbætt þá og síðan
stækkað mikið. Á árunum næstu
fyrir styrjöldina og á stríðsárun-
um framleiddi Sjöfn alls konar
hreinlætisvörur, sem seldar voru
víða um landið, ekki aðeins á
vegum kaupfélaganna heldur
óskuðu fjölmargir kaupmenn að
hafa þessar vörur á boðstólum.
Verksmiðjan hafði ekki starfað
hér lengi er sýnt varð, að þessi
nýbreytni ætlaði að verða traust
og mikilsverð viðbót við iðnað
bæjarins, og hefur starfrækslan
sýnt það og sannað alla tíð síðan
og ekki. hvað-sízt nú, er verk-
smiðjan er mildu betur til þess
hæf en nokkru sinni fyrr, að
framleiða fjölbreytt úrval hrein-
lætisvará, sem stenzt fyllilega
samánburð við be2tu erlendar
hreinlætisvörur um gæði og verð.
Nýja verksmiðjan.
Sjöfn. eyðilagðist að mestu af
eldi hinh 22. apríl 950. SÍS og
KEA ákváðu þégar að endur-
byggja verksmiðjuna og nota
tækifærið jafnframt til þess að
búa hana nýtízku vélum og gera
hana þannig úr garði, að hún yrði
um næstu framtíð .fullkomnasta
hreinlætjsvöruverksmiðja. lands-
ins. ■ ■■ ■ ■■ ... ’
Þessi ákvörðun hafði mikli
þýðingu fyrir Alíureyri. Hún
festi hér í sessi jnerkilegt iðn-
aðarfyrirtæki og tryggði að að
setur þessarar þýðingarmiklu
framleiðslu á vegum samvinnu
manna yrði hér í framtíðinni.
Endurbyggingunni lauk á sl.
hausti og tók verksmiðjan þá til
starfa af fullum krafti í nýjum
húsakynnum og með nýjúm og
stórbættum vélakosti .Eru vél-
amar keyptar í Þýzkalandi og af
beztu fáanlegri gerð. Jáfnframt
var notað tækifærið, sem breytt
ástand í verzlunarmálum þjóðar-
smiðjan er miklu betur til þess
innar gaf, til þéss að fá öll nauð
synleg hráefni til fyrsta flokks
frameíðslu.
Framleiðsla Sjsfnar hinnar nýju
er nú kunn orðin um land allt. -
Það hefur sannast, sem forráða
menn SÍS .og KEA og verksmiðj
unnar sjálfrar heidu fram, að hér
væri bæði tæknileg kunnátta og
aðstaða til þess. að framleiða á
hagkvæman hátt. ágætár hrein
lætisvörur, Það er staðreynd, sem
hlutiaus rannsókn . staðfestir, að
vörur verksmiðjunnar eru í engú
eftirbátar sambaerilegra erlendra
vara, sem hingað" hafa flutzt og
verðið ér oft hagstæðara.
Á meðal frám 1 eiðsluvara, sem
Sjöfn sendir á markaðinn og
þekktar éfcu um land allt, eru
þvottaduft-, tvær tegundir, sápu-
spænir, handsápur ýmsar, bað
sápa, hársápa, raksápa og þvotta
sápur ýmsar. Þá er kertasteypa
verksmiðjunnar gjörbreytt
>g hún færð í nýtízku horf.
fíibætisverksmiðjan.
Kaffíbætisverksmiðjan
til starfa árið 1932 og
ifur verið starfrækt óslit-
síðan, nú hin síðari ár í
ngslum við Kaffibrennslu
sureyrar h.f. Forstöðu-
aður fyrirtækisins hefur
irið frá byrjun Guðmuud-
■ Guðlaugsson. Kaffibætir
útbreidd 1 vara hér. á
ri árum og er það víða
n í dag, en þá voru er-
dar tégundir og innflutt-
•. KEA og SÍS
að -koma upp lít-
(Framhald á 12. síðu').
rrá Sjöfu. Stiilkur við inn-
pökkun framleiðsluvara.
Saurnðstofa Oefjunar hefur fram-
leifi ails konar dúka fyrir nær
12 milijónir króna
Vaxandi vinsældir fatnaðar ur hinum nýju
Gefjunardúkum
Einn þáttur í þeirri viðleitni
Sambandsins, að vinna aukinn
markað fyrir ianlenda dúka. var
að koma á fót saumastofum í
Reykjavík og á Akureyri til þess
að sauma alls konar fatnað úr
Gefjunardúkum. Tóku þessar
saumástofur báðar til starfa á of-
anverðu ári 1931 og hafa starfað
ósliiið síðan.
landið og hefur verið syp frá
fyrstu tíð. Kaupfélögin víða um
land hófu i upphafi viðskipti við
saumastofuna og varð það til hag-
ræðis fyrir margt fólk í strjálbýl-
inu. Þessi viðskipti hafa haldizt
og aukizt með árunum.
Á röskum 20 starfsár-
um hefur Saumastofa
Frá saumastofu Gefjunar á Akureyri.
Saumastofan hér á Akureyri
hefur frá upphafi verið til húsa í
verzlunarhúsi KEA, 3. hæð. —
Framan af var þar fátt starfsfólk
og lítið um vélakost, en með vax-
andi eftirspum eftir fatnaði úr
innlendum dúkum, hefur þétta
breytzt. Saumastofan er nú allvel
búin að vélum og þar starfa nú
30 manns að staðaldri. Þarna er
saumaður alls konar karlmanna-
fatnaður, bæði eftir máli og á
„lager", yfirhafnir, kvendragtíi-
o. m. fl. Er fatnaður frá þessu
fyrirtæki seldui’ víðs vegar um
Gefjunar á Akureyri
saumað alls konar fatn
að, sem nemur að verð-
rnæti kr. 11.966.000.
Sést af þessari tölu, að hér er
um verulegan rekstur að ræða.
Slík saumastofa er nauðsynlegur
liður í starfrækslu Gefjunar og
með vaxandi áliti Gefjunardúka,
sem nú verður alls staðar vart,
er yafalaust að þessa fyrirtækis
bíða mikil og vaxandi viðskipti,
enda hefur það á sér orð fyrir
góða og : vandaða vinnu og
( smekklegan fatnað.
Samvinnufryggingar hafa greift
tryggjendum 1 millj. tekjuafgang
Iðgjaldaaukningin síðasta ár nam 45,7% og
þá bættust við 7845
Samvinnutryggingar hafa út-
hlutað á síðastliðnu ári 453.237
kr. í tekjuafgang til þeirra, sem
tryggðu hjá félaginu, og hafa þá
verið ehdurgreiddar tíl hinna
tryggðu samtals tæplega milljón
krónur á þrem árum. Kom þetta
fram á aðalfundi félagsins, sem
haldinn var í Rvík í sl. viku.
Þessi endurgreiddi tekjuaf-
gangur nemur samtals 5% af
endurnýjunariðgjöldum í bruna-,
,sjó- og bifreiðatryggingum. Nam
slíkur tekjuafgángur, sem hinum
tryggðu var greiddur 192,000 kr.
1949, 340.000 kr. . 1950 og nú
ný tryggingaskírteini
453.237 kr. í fyrra, en samtals er
þetta 986.142 kr.
t ' í
Hægt að auka eigin áhættu.
Vilhjálmur Þór, formaður
félagsins, gaf skýrslu um starf
þess á aðalfundinum. Skýrði hann
frá því, að vegna ágætrar af-
komu félagsins og öruggs hags
þess hefðu sérffæðingar talið fært
að auka eigin áhættu þess í nokkr
um greinum og hefði það veriS
gert. Rekstur félagsins hefur
gengið mjög vel, og gæfa fylgt því
(Framhald á 15. siðu).