Dagur - 29.10.1952, Blaðsíða 8

8
Bagur
Miðvikndaginn 29. október 1952
Húðprófun sauðfjár við garna-
veiki hefur ekki reynzf nákvæmur
leiðarvísir um sýkingu
Fulltrúar bænda é fjárskipfasvæðinu milli Skjálfanda-
fljóts og Eyjafjarðargirðinga á fundi um
garnaveikismálið
SI. mánudag komu hér saman
á fund á Akureyri oddvitar í öllum
hreppum fjárskiptasvæðisins frá
Skjálfandafljóti til varnargirðinga
í Eyjafiröi' til þess að ræða við-
horf það, sem skapazt hefur með
uppkomu garnaveikinnar á þessu
svæði.
A fundinum mætti ennfremur
fulltrúi sauðfjársjúkdómanefndar
hér, Halldór Ásgeirsson.
i;r
62 veikar af 369 jákvæðum.
Það kom fram á fundinum, að
bændur telja húðprófunaraðferð-
ina svo ónákvæman leiðarvísi um
það, hvort kind er sýkt af garna-
veiki eða ekki, að þeir telja mjög
varhugavert að slátra skilyrðis-
laust öllu því fé, sem svarar já-
kvætt. Upplýsingar þær, sem Hall-
dór Ásgeirsson gaf á fundinum um
árangur prófunarinnar hníga mjög
í þessa átt, en samkvæmt þeim
hafa 369 kindur svarað jákvætt
við húðprófun, en við rannsókn
innyfla eftir slátrun fannst garna-
viki í aðeins 62 kindum. Skiptist
tala veikra kinda þannig í milli
hreppanna: I Ongulsstaðahreppi
voru 57 kindur jákvæoar, en engin
garnaveik. I Hrafnagilshreppi 14
jákvæðar, veikar 8 kindur á tveim
bæjum. Á Akureyri 31 kind já-
kvæð, veikar 7 kindur hjá þrem
eigendum. I Glæsibæjarhreppi 41
kind jákvæð, 3 veikar af þrem bæj-
um. I Svalbarðsstrandarhreppi 37
kindur jákvæðar, veikar reyndust
35 á sex bæjum. I Hálsnreppi 43
kindur jákvæðar, 2 kindur reynd-
ust veikar frá tveim bæjum. I
Grýtubakkahreppi 59 kir.dur já-
kvæðar, 7 kindur reyndust veikar
allar frá sama bæ. Auk þessa er
eftir að farga 114 kindum, sem
reyndust jákvæðar í Grýtubakka-
hreppi, norðan Gljúfurár.
PÁLMI H. JÓNSSON
lát inn
Aðfaranótt 23. þ. mán. lézt að
heimili sínu hér í bænum Pálmi
H. Jónsson, bókaútgefandi og bók-
sali, á sextugsaldri. Banamein hans
var hjartabilun.
Pálmi H. Jónsson hafði um langt
skeið verið í hópi athafnasömustu
útgefenda landsins. Hann rak og
stóra bókaverzlun hér í bænum.
Pálmi heitinn var vinsæll maður,
enda sanngjarn í öllum skiptum
og drengur hinn bezti.
Ungir Framsóknarmenn
ræða vetrarstarfið
Félag ungra Framsóknarmanna,
Akureyri, heldur almennan félags-
fund n. k. sunnudag kl. 4. Verður
fundurinn haldinn í Rotarysalnum
á Hótel KEA. Aðalumræðuefnið
verður vetrarstarfsemin. Er áríð-
andi, að sem flestir félagsmenn
ásamt þeim, sem ætla að ganga í
félagið, mæti á fundinum og taki
þátt í umræðum. Ungir Framsókn-
armenn ættu að hafa hugfast, að
Alþingiskosningar verða að sumri,
svo að áríðandi er að sækja vel
fundi félagsins í vetur.
Andvígir skilyrðislausri slátrun.
Fundur oddvitanna samþykkti
nokkrar ályktanir í málinu. Er þar
m. a. krafizt, að ekki verði skilyrð-
islaust slátrað fjárhópum, ef um
er að ræða meira en 4-—5% af
fjárstofni, fyrr en prófað hefur ver-
ið nána r með slátrun einstakra
kinda úr hverjum hópi, hvort um
ákveðna sýkingu er að ræða.
Þá vildi fundurinn að bændur
njóti venjulegra fjárskiptabóta, ef
slátrað er meira en 4—5% fjár-
stofns vegna garnaveikirannsókna.
Fundurinn lagði áherzlu é að bænd
ur fengju sem fyrst í hendur varn-
arlyf þau, sem notuð eru við garna
veiki og vildi, að flýtt yrði fyrir-
hugaðri garnaveikirannsókn á kúm,
svo að bændum væri forðað frá
því að fóðra langt fram á vetur
einstaklinga, sem sjúkir kynnu að
vera og dæmdir yrðu til dauða.
Þessar ályktanir voru allar gerð-
ar samhljóða.
Fundinn sóttu þessir menn: Ste-
fán Tryggvason oddviti á Hallgils-
stöðum í Fnjóskadal, Baldur Bald-
vinsson oddviti á Ofeigsstöðum í
Kinn, Benedikt Baldvinsson oddv.
á Dálksstöðum á Svalbarðsströnd,
Stefán Sigurjónsson oddviti frá
Blómsturvöllum í Glæsibæjarhr.,
Jóhannes Jónsson oddviti á Hóli í
Grýtubakkahreppi, Garðar Hall-
dórsson oddviti á Rifkelsstöðum í
Ör.gulsstaðahr. og Halldór Guð-
laugsson, oddv., Hvammi, Hrafna-
gilshreppi.
- Sjúkraíiúsmálið
(Framhald aí 1. síðu.)
daggjöld í samræmi við ákvörðun
ríkisspítalanna.
Þegar nú stendur fyrir dyrum
að taka í notkun hið stóra fjórð-
ungssj úkrahús hér, verður ríkis-
valdið því annað tveggja að ætla
fé til þess á fjárlögum að greiða
mismun kostnaðarverðs og ríkis-
ákveðinna daggjalda, eða breyta
daggjöldum á Landsspítalanum
til samræmis við raunveruleik-
ann. Kæmi þá í hlut sjúkrasam-
laganna og almannatrygginganna
að gera spítalavist yfirleitt við-
ráðanlega fyrir almenning.
Eðlileg viðhorf.
Ýmsum virðist að eðlilegt væri,
úr því að ríkið rekur spítaia á
annað borð, að það tæki við
rekstri fjórðungssjúkrahússins,
sem á ýmsan hátt gegnir sama
hlutverki í Norðlendingafjórð-
ungi og Landsspítalinn í Sunn-
lendingaf j órðungi. En ýmsir
valdamenn munu þessu andvígir
og einnig því, að tryggingarnar
taki að sinna því hlutverki, sem
þeim stendur visstdega nærri, að
sjá um spítalareksturinn í land-
inu. En meðan málin fást ekki
upp tekin á þesum grundvelli,
eru viðhorf þau, sem fulltrúar
bæjarins hér túlkuðu fyrir sunn-
an, í alla staði sanngjöm og eðli-
leg, enda er þess að yænta, að
ríkisstjórnin sé þeim samþykk og
taki burt þá hindrun, sem rekst-
ursfyrirkomulag Landsspítalans
vissulega er fyrir allan heilbrigð-
an spítalarekstur í landinu.
Kristneshæli
25 ára n.k. laugardag
N.k. laugardag eru 25 ár liðin
siðan vígsla Heilsuhælis Norð-
urlands að Kristnesi fór fram.
Fögnuðu Norðlendingar mjög
þeim merka áfanga, sem náð
var í baráttunni gegn berkla-
veikinni með byggingu hælisins
og fjölmenntu þá að Kristnesi.
Voru um 400 marms saman-
komnir í byggingum hælisins, er
athöfnin hófst. — Séra Gunnar
Benediktsson í Saurbæ prédik-
aði, en Ragnar Olafsson konsúll,
form. Heilsuhælisfélags Norð-
urlands, rakti sögu byggingar-
'málsins. Viðstaddur athöfnina
var Jónas Jónsson, þáver. ráð-
herra, og veitti hann hælinu við-
töku fyrir hönd ríkisstjórnarinn-
ar. Hafði hann barizt fyrir fram-
gangi heilsuhælismálsins á AI-
þingi og var „enginn þingmaður
framar að því kominn að veita
hælinu móttöku fyrir ríkisins
hönd en harm," eins og Ragnar
Olafsson komst að orði i ræðu
sirmi. — Jónas Jónsson flutti
við þetta tækifæri snjalla ræðu
og sagði m. a.: „Merm vona, að
sárindin hverfi, sjúkdómurinn
þverri — sorgin og vonin hafa
borið verkið uppi.“ — Aðrir
ræðumenn við athöfnina voru
landlæknirirm, Guðm. Björns-
son, og húsameistarinn, Guðjón
Samúelsson.
Sú ósk, sem fram kom í ræðu
Jónasar Jónssonar við vígslu
Kristneshælis, er fyrir löngu
orðin að veruleika. Mjög mikl-
um árangri hefur verið náð í
baráttunni gegn berklaveikinni,
og Kristneshæli hefur þar gegnt
miklu og merku hlutvcrki undir
öruggri og ágætri stjórn Jónasar
Rafnar, hins mikilhæfa yfir-
læknis hælisins.
Brezkí blað tengir „Norman"-
22 þúsund íunnur verða
smíðaðar hér
Undanfarna daga hefur verið
losað hér tunnuefni úr sænsku
skipi, enda er nú ékveðið, að 22
þúsund tunnur verði smíðaðar hér
í vetur í tunnuverksmiðju ríkisins.
Um 70 þús. tunnur munu verða
smíðaðar í Siglufirði í vetur.
Eldur í Ránargötu
Laust fyrir hádegi í gær kvikn-
aði í þekjunni á húsinu Ránargötu
21 hér í bænum. Var steypt hella
yfir húsinu og ris ofan á, en stopp-
að með reiðingi ofan á helluna.
Var eldurinn í. reiðingnum, og er
talið líklegt, að hann hafi borizt
þangað með neista, sem fokið hafi
úr reykháf. Slökkviliðið varð að
rjúfa þekjuna til þess að komast að
eldinum og slökti hann fljótlega.
Nokkrar skemmdir hafa því orðið
á húsinu, en innanhúss litlar sem
engar. Efri hæð þessa húss á Sig-
fús Jónsson starfsmaður á Gefjun.
Umboð bókaútgáfu
Meuningarsjóðs hjá
Prentverki Odds
Prentverk Odds Björnssonar
hefur nýlegða tekið við umboði
hér í bæ og sölu fyrir Bókaútgáfu
Menningarsjóðs og Þjóðvina-
félagsins og ber félagsmönnum
að snúa sér til skrifstofu prent-
smiðjunnar með allt viðvíkjandi
ákriftum að útgáfubókunum. —
Umboðið ■ útvegar einnig eldri
bækur útgáfunnar.
reglugerðina!
Brezkur þingmaður hefur viðhaft svipuð ummæli
í byjrun þessa mánaðar —
laugardaginn 4. október — fórst
brezki togarinn „Norman“ frá
Hull á skerjum undan suðurodda
Grænlands. Tuttugu brezkir sjó-
menn týndu þarna lífinu, en
norskt skip bjargaði einum skip-
verja.
Er þetta eitt hí'rmulegasta slys
í brezka fiskveiðaflotanum eftir
styrjöldina. Bánist .aðstandend-
um hinna látnu og útgerðarfélagi
skipsins samúðarkveðjur víða að,
m. a. írá Félagi ísl. botnvörpu-
skipaeigenda.
Furðulegar hugleiðingar í
Fishing News.
Brezkar fiskveiðaritið „Fishing
Nevvs“ birti frásögn af þescsu
hörmulega slysi hinn 11. þ. m. og
í sambandi við hana litla rit-
stjórnargrein á forsíðu, þar sem
blaðið setur þetta sviplega slys
beint í samband við aðgerðir ís-
lendinga í landhelgismálinu. Segir
svo m. a. í grein þessari, eftir að
lýst hefur verið samúð með að-
standendum sjómannanna og
útgerðarfélagi togarans:
„ís og þoka auka hinar
venujulegu hættur við að fiska
á Grænlandsmiðum á þessurn
árstíma, en þær aðgerðir fs-
lands að loka síórimi svæðum
fyrir togveiðimr, þýða það, að
brezk skip verða að sækja á
hin hættulegu Grænlandsmið í
ríkari mæli en áður til þess að
bæta upp fiskitapið. En eins og
fulltrúi eigenda „Normans"
hefur sagt, mun slys þctta ckki
stöðva fiskimenn okkar í því
að sækja til Grænlands. Þeir
munu halda þangað, sem fisk
er að fá fyrir þjóðina.“
Ummæli þmgmannsins.
í Fishing News frá 18. október,
eru þau ummæli höfð eftir þing-
manninum Richard Law, á al-
mennum fundi í Hull, að borgar-
arnir þar væru „sárir yfir að-
gerðum íslenzku ríkistjórnarinn-
ar, sérstaklega eftir að kunnugt
var um „Norman“-slysið.“
Þessi ummæli sýna svo glöggt
sem verða má, að hið hörmulega
slys við tírænlandsströnd er sett
í samband við útvnkkun land-
helginnar við ísland og látið
skína í, að íslendingár hafi hrakið
brezka togarann á hættuslóðir.
Þessi áróður — síðan notaður til
að skapa andúð á aðgerðum fs-
lands og samúð með löndunar-
banni brezku togaraeigendanna
— er svo ósmekklegur og ómak-
legur, að furðu gegnir. Virðist
óhjákvæmilegt að slíku athæfi sé
mótmælt. harðlega af íslands
hálfu. Hvergi er þess getið í
þessum fregnum hins brezka
blaðs — eða í ræðu þingmanns-
ins, að því séð verður — að mest-
ur hluti íslenzka togaraflotans
hefur að undanförnu sótt á
Grænlandsmið og sum skipanna
eru þar enn að veiðum.
Í1
háskólanáms í USA á s. I. ári
Íslenzk-ameríska félagið fekur á móti umsóknum
um námsstyrki til háskólanáms
Ellefu íslenzkir námsmenn fengu
styrki til háskólanáms í Banda-
ríkjunum á þessu hausti fyrir milli-
göngu Islenzk-ameríska félagsins.
Eru styrkir þessir yfirleitt veittir
af skólum, menntastofnunum og
einstaklingum, nema þrír þeirra,
sem eru veittir af bandariskum
stjórnarvöldum, og nema yfirleitt
skólagjöldum, húsnæði og fæði, og
sumir meiru. Félagið tekur nú við
umsóknum um slíka styrki fyrir
skóiaárið 1953—54, og er gert ráð
fyrir, að unnt verði að útvega svip-
uðum fjölda námsmanna styrki.
Islenzk-ameriska félagið starfar
að þessum málum í samvinnu við
sjélfstæða ' menntastofnun í New
York, Institute of International
Education. Fær sú stofnun um-
sóknir námsmanna héðan, en send-
ir þær til skóla og stofnana víðs
vegar um Bandarikin, sem styrkja
erlenda stúdenta, Eru þetta veuju-
legir stúdentastyrkir, og meirihluti
þeirra, sem íengið hafa þá, nýir
stúdentar, þótt nokkrir hafi byrjað
háskólanám hér heima eða annars
staðar.
Þá mun Bandaríkjastjórn veita
2—3 styrki til framhaldsnáms
vestra, og nema þeir ferðakostnaði
og öllum nauðsynlegum kostnaði
við eins árs nám. Eru þessir styrkir
ætlaðir fólki, sem þegar er starf-
andi í ýmsum greinum, en vill fara
til framhaldsnáms vestur um haf.
Þeir, sem fengu slíka styrki ó
þessu hausti, eru: Ríkarður Páls-
son, til náms í blaðamennsku í
Minnesota,Guðmundur Erlingsson,
í jarðvegsvisindum í Washington-
ríki, Rafn Stefánsson, í rafmagns-
verkfræði í Kaliforníu, Ólöf Páls-
dóttir, í húsmæðrafræðslu í Ohio,
Guðbjartur Gunnarsson í uppeldis-
og sálarfræðum í Missouri, Gunnar
Sigurðsson, í verkfræði i Georgia,
Lúðvíg Gizurarson, í verkfræði í
Ohio, og Guðrún Stefánsdóttir, í
blaðamennsku í Ulinois.
Næstu tvær vikur verður tekið
við umsóknum um. styrki, sem
veittir verða á næsta ári, og er
skrifstofa félagsins í Sambands-
húsinu í Reykjavík opin kl. 3—5
mánudaga, miðvikudaga og föstu-
daga, en á Akureyri tekur formað-
ur félagsins þar, Haukur Snorra-
son, á móti umsóknum.