Dagur - 10.12.1952, Síða 5

Miðvikudaginn 10. desember 1952
D AGUR
5
SEXTUGUR:
Ólafur Thorarensen bankasfjóri
í dag, 8. des., mun margur lleyti, sem það getur til hrokkið.
kunnnginn heilsa upp á Ólaf Því að banki verður vitanlega að
Thorarensen útbússtióra á Akur- sjá um sig líka. Hann á í stöð-
eyri vegna sextugsafmælis hans.
Og þótt eg geti ekki tekið í hönd
hans langar mig samt til að vera
einn í hópnum, sem árnar honum
heilla nú, þegar hann siglir fyrir
þennan merkistanga æfinnar. En
þetta verður aðeins stutt kveðja
til manns, sem ekki kærir sig um
langlokur frá manni, sem ekki
kann að skrifa þær.
Ólafur er fæddur og uppalinn
á Akureyri, sonur Þó'rðar Stef-
ánssonar gullsmiðs Thorarensen
og Önnu Jóhannsdóttur Eyjólfs-
sonar, konu hans, Standa að hon-
um góðir stofnar, og hygg eg að
hann sverji sig- í marga beztu
kosti ættar sinnar. Ólafur fór
snemma að vinna fyrir sér, og er
ekki langskólagenginn maður. Þó
hygg eg að margur, sem lengi
hefur setið skólabekkinn mætti
vara sig á honum, því að hann er
vel að sér um margt, vel lesinn og
stálfróður.
Ól. Th. er einn þeirra allt of fáu
manna, sem veit hvað hann vill.
Hann hefur ékkf hri'nglað milli
starfsgreina í leit að einhverju,
sem e. t .v. væri betra en það, sem
fyrir hendi var. Heill og óskiptur
hefur hann unnið Landsbankan-
um í nær hálfan fimmta áratug,
fyrst hér á Akureyri, þá í Rvík
um 13 ára skeið, og síðan hér
aftur sem stjórnandi útbús bank-
ans. Hann hefur því náð tökum á
starfinu, og það orðið honum góð-
ur skóli. Hann hefur vaxið með
því og af því.
ugri glímu við sína eigin getu og
þarfir þeirra og möguleika, sem
vilja ávaxta fé hans. Og þá einnig
þýðingu þess fyrir heildina. En
það er víst sannast sagna, að
stundum sé ráðlegra að setja
hemla á bjartsýni „viðskiptavin-
arins“, enda þótt það sé ekki talið
vinsælt verk. Þó hef eg það eftir
góðum manni og gegnum, er
sagðist vera í æfilangri þakkar-
skuld við bankastjóra, sem neit-
aði honum um lán, af því að hon-
um leizt ekki á „bjartsýnina“. Og
um það þarf ekki að deila eða
fást, að alltaf eru einhverjir
ósigrar á þessum leiðum, hversu
vel sem unnið er. Hitt er höfuð-
atriðið, að ráðdeild og trú-
mennska sitji í öndvegi, og hæfn-
in og drenglundin haldi um
stjórnvölinn. Þá verður mestu
borgið og lengst komist, á hvaða
vettvangi sem er.
Nú mun vini mínum, Ólafi,'
þykja nóg komið, því að eg veit
að honum leiðist þetta spjall. En
við svona hluti, og aðra verri,
verða sextugir menn að sætta sig
úr því að þeir hafa til þess unnið.
Við þekkjum svo sem hógværð
Ólafs og hlédrægni, sem okkur
finnst stundum um of. En þetta
er hans eðlisfar, og Ólafur hefur
alltaf verið sjálfum sér trúr.
Buslugangur á yfirborðinu er
honum fjarlægur, en hann er
þéttur fyrir og fastur við sinn
keip, hvar sem hann tekur í ár,
öruggur starfsmaður og traustur.
Ólafur Thorarensen er kvænt-
ur ágætiskonu og mikilli hús-
móður, Maríu F rímannsdóttur
Jakobssonar og Sigríðar Bjöms-
dóttur. Eiga þau tvö efnileg, upp-
komin börn. Og heimili þeirra
hjóna er í fremstu röð þeirra
ágætu menningarheimila, sem
bæinn prýða. Heill sé því og þeim
í dag og alla daga.
8. des. 1952.
Snorri Sigfússon.
„Hugur og hönd”
Á fáu ríður ríki voru meir en
góðum starfsmönnum, reglusöm-
um, trúum og dyggum. Þar er
Ó. Th. til fyrirmyndar. Hann er
hinn sterki og reglusami hús-
bóndi útibúsins og ágæti þjóðar-
þegn. Enginn mun hafa af honum
önnur kynni. Slíku er vert að
halda á lofti, ekki sízt nú, þegar
Bakkus herjar fast á liðsveitirnar
með óreiðuna og eymdina í eftir-
tTragi.
- þörf leiðbeiningabók
frá Norðra
Dr. Broddi Jóhannesson hefur
þýtt merka danska bók um
vinnusálfræði og skyld efni og
Norðri hefur gefið myndarlega
út. Á íslenzku er fátt bóka til leið
Sjálfsagt er það ekki vanda-
laust að vera vörður og miðlari
hins „gyllta leirs“ nú á dögum, —
og hefur líklega aldrei verið það.
Margur á þung spor í og úr
banka. Oft þarf þar að ræða per-
sónuleg vandamál. Þá er gott að
hitta þar fyrir góðan mann ,við-
ræðuprúðan, sanngjarnan og
drenglyndan. Góð ráð og holl eru
þá stundum mikilvæg, hvernig
sem fer um kaup og sölu víxilsins,
en slík erindislok eru, sem kunn-
ugt er, oft háð ýmsu því, sem lítt
eða ekki verður við ráðið. En
það ætla eg, að þá sé mikil þröng
í búi ef heiðarlegir menn og
skilamenn þurfa að fara von-
sviknir og sárir af fundi banka-
stjórans. Góðvilji hans og hjarta-
hlýja sér um það, að svo miklu
beiningar í verkmenningu, en
þörfin gerist æ brýnni fyrir auk-
inn fróðleik á þeim vettvangi.
Þessi bók er líkleg til að gegna
þar nauðsynlegu hlutverki. í for-
mála fyrir bókinni, segir þýðand-
inn, dr. Broddi, m. a. á þessa leið:
„Eg trúi því ,að bók þessi eigi
gott erindi til allra; er segja fyrir
vex-kum eða ráða fyrir mönnum,
hvort heldur er á landi eða sjó.
Hún er einkum ætluð verkstjór-
um, en hún á einnig erindi til
kennara, og hún er þarft náms-
efni ýmsum skólum, ekki sízt
þeim, er búa menn undir verk-
stjórn og viðskipti, svo sem iðn-
skólum og verzlunai'skólum.“
Gamanleikurinn Aumingja Hanna
Frumsýningin var síðasfliðið laugardagskvöld
Leiksfjóri: Guðmundur Gunnarsson
Bæjarbúar hafa ekki um langa.
hríð átt völ á betri skemmtun en
að sjá „Aumingja Hönnu“ í leik-
húsi bæjarins, enda má tclja lík-
Iegt að meira fjöhnenni gisti
lcikhúsið í þetta sinn en oft áður
og cr það fagnaðarefni út af fyr-
ir sig.
Leikfélaginu er þörf á þeirri
uppörvun, sem góð aðsókn veitir
og þeim fjárhagslega styrk, sem
vel heppnaðar sýningar af þessu
tagi ættu að geta orðið og það er
kominn tími til þess fyrir bæjar-
menn að sýna það í verkinu, að
þeir telji sig geta sótt skemmtun
og.aðra andlega uppörvun í leik-
húsið. Má því vænta þess að allir
geti verið ánægðir með það,
hvemig leikfélagið heldur úr
hlaði á þessu leikári.
„Aumingja Hanna“ er fjörug
kómedía eftir brezkan höfund og
gædd beztu kostum brezkra
gamanleikja af þeirri tegund,
sem Bretar kalla „Comedy of
manners". Fjölskyldan og heim-
ilið er vettvangur atburðanna,
senuútbúnaður allur er einfaldur
og engin stórtíðindi gerast á svið-
inu, kjarni gamanleiksins er ekki
látbragðið heldur orðið og þarna
er mikið af bráðfyndnum „replik-
um“, sem vekja ósviknn hlátur.
Höfundurinn, Kenneth Horne, er
kunnur gamanleikjahöfundur og
er maður, sem kann sitt fag. Með
hraðri atbui'ðarás og hæfilegum
stíganda leiðir hann gest heimil-
isins alla leið upp í rúm heima-
sætunnar og leysir síðan hnútinn
með skjótum og skemmtilegum
hætti í síðasta þætti!
Sýning Leikfélagsins á þessum
leik, undir leikstjóm Guðmund-
ar Gunnai'ssonar, er vel heppnuð.
Leikurinn gengur rösklega yfir
sviðið — og er það mikill kostur
— og frammistaða leikenda er
ánægjuleg og eins góð og hægt
er með sanngii'ni að krefjast við
þær aðstæður, sem leiklistin á
hér við að búa.
Leikurinn gei'ist á sveitaseti'i
Wilton-hjónanna og eru pei'són-
urnar heimilisfólkið og ungur
Lundúnabúi, sem kemur til að
heimsækja aðra dótturina. Hjón-
in leika þau frú Sigríður P. Jóns-
dóttir og Bjarni Finnbogason. Frú
Sigríður leikur þessa teprulegu
brezku hefðarfrú örugglega og
skemmtilega. Bjai-ni mun vei'a
nýjiði á senunni hér, en honum
tekst að mörgu leyti vel að sýna
hinn uppstökka og fremur treg-
gáfaða eiginmann, sem hefur
betri skilning á golfleik en sálar-
lífi dætra sinna. Dætumar tvær
leika þær frk. Brynhildur Stein-
grímsdóttir og frú Ingibjörg Rist.
Betty er kaldrifjuð heimskona,
sem vill sigla i'akleitt acS'því tak-
marki að klófesta vel fjáðan eig-
inmann, en rekur sig á óþægilegt
sker á þeii'ri braut, sem enginn
vissi þó að væri hættulegt, en það
er „aumingja" Hanna systir í
öskustónni. Frú Ingibjöi'g gerir
hlutvei'ki uppáhaldsdótturinnar
góð skil, leikur hennar er óþving-
aður og látlaus. Hlutverk „Aum-
ingja Hönnu“ er stórt og vanda-
samt, en frk. Brynhildur leysir
það prýðisvel af hendi. Hún hef-
ur oft leikið hér áður og ævinlega
þannig, að ánægju hefur vakið,
en þarna hefur henni tekizt bezt.
Ömmuna á heimilinu, þýðingar-
mikla persónu fyrir rás atburð-
anna, leikur frú Sigurjóna Jak-
obsdóttir og gerir það afbragðs-
vel. Amman verður í senn
skemmtileg og eftii-minnileg per-
sóna. Unga mannin og elskhug-
ann leikur Guðmundur Gunn-
arsson. Þetta er annað stærsta
hlutvei-k leiksins. Guðmundur
getur verið ágætur gamanleikari
og fellur vel einmitt í slíka leiki
sem þennan, þar sem þurrleg
kímni nýtur sín vel. Fi-ammistaða
hans á senunni er séi'lega ánægju
leg að þessu sinni. Briggs, þjón-
inn á heimilinu, sem lítur ekki
upp til fjölskyldunnar, leikur
Júlíus Ingimarsson. Briggs segir
fátt, en svipbi’igði lýsa því,
hvernig honum er innanbrjósts
og tekst Júlíusi allvel að koma
tilfinningum sínum á framfæri
við áhorfendur. Frk. Elín Odds-
dóttir fer þarna með lítið hlut-
vex'k. Hún er gestur á heimilinu,
en kemur lítið við sögu. Ungfrú
Elín er nýliði á sviðinu og í'eynir
ekki mikið á leikarahæfileika að
þessu sinn, en vissulega ,,puntar“
hún upp á sviðið.
Svei'rir Thoi'oddsen hefur þýtt
leikinn á lipurt mál. Leiktjöld
gerði Haukur Stefánsson, ljósa-
meistari er Ingvi Hjörleifsson en
búninga gei'ði Guðrún Scheving.
Hafa þessir aðilar allir lagt fi-am
sinn skerf til þess að gera sýningu
leiksins ánægjulega.
Á frumsýningunni var leik-
endum og leikstjóra óspart
klappað lof í lófa og bái’ust marg-
ir blómvendir.
„Langt inn í liðna tíð”
- merkir þjóðfræðiþættir
frá Norðra
Bókaútgáfan Norðri hefur sent
á bókamarkaðinn stóx-a og eigu-
lega bók sem heitir „Langt inn í
liðna tíð“ og ei'u í henni ýmsir
þjóðfi'æði- og frásagnaþættir,
flestir fi'á öldinni, sem leið, en
ski'áðir af mönnum, sem lifðu
atburði þá, sem frá er sagt. Þarna
er t. d. bráðskemmtilegur þátt-
ur frá þjóðhátíðinni 1874 eftir
Ara Ai-ason lækni á Flugumýri
— ki-ydduð með frásögn af kynn-
um hans af kóngum þar og í
Danmörk, — þáttur eftir Böðvar
á Laugarvatni um fjárrekstra
fyrir aldamót, Ferðavolk á sjó og
landi eftir Guðm. Björnsson,
Minningaþættir eftir ísleif Gísla-
son á Sauðái'króki, nokki-ir fróð-
legir og skemmtilegir þættir eftir
Stefaníu Ferdínantsdóttur, og
fleiri þættir ei'u í bókinni. Krist-
mundur Bjafnason sá um útgáf-
una.
FRÁ BÓKAMÁRKAÐINUM
Mika Waltari: Egyptinn.
Bókaforlag Odds Bjöms-
sonar. Björn O. Bjöms-
son þýddi með leyfi höf-
undar.
Eg hef fyrir satt, er sagt hefur
verið um skáldsögu þessa, að hún
sé ein þeirra sagna er mestu
gengi hefur átt að fagna á bóka-
mai'kaði heimsins, og ber ýmis-
legt til að svo sé. Hún er sjálfs-
ævisaga egypska læknisins Sín-
úhe og gei'ist á árunum 1390—
1335 f. Kr. — Athafnasvið sög-
unnar er geysimikið, því þótt að-
alþættir hennar gerist í Egypta-
landi, þá tekur hún einnig til
alli-a eða flestra annarra landa
við Miðjarðarhafið og helztu
borga þeirra.
Lýsingar sögunnar á lífi þjóða
og einstaklinga eru mei'kilegar og
djarft dregnar og verða lesendum
minnisstæðar en minnisstæðast-
ur verður egypski læknirinn er
í-ekur sögu sína og segist lifa í
hverri manneskju er á eftir sér
komi. í soi'gum hennar og ang-
ist, í gi'áti hennar og gleði, en þó
lifað einmana alla sina daga.
F. H. B.
„Eins og nxaðurinn sáir.“
Eftir Kristj. Sig. Krist-
jánsson. — Bókaútgáfan
Norðri 1951.
Fyrir nokki'u las eg ofangi-einda
bók, og þar sem eg minnist þess
ekki að hafa séð ritdóma um
hana, vildi eg með öi'fáum orðum
vekja athygli á henni, því að hér
er um allóvenjulega bók að ræða.
Hún vekur til umhugsunar á
möi'gum viðfangsefnum mannlegs
lífs. Hún boðar fegui'ð og speki í
nýstárlegu foi'mi og heldur hik-
laust fram ákveðinni lífsskoðun.
Aðalpei'sónur sögunnar eru
meira en venjulegt fólk og allir
mundu vilja fylgja því í breytni
sinni, ef þeir á annað borð vilja
gott gera.
í sögunni koma fram harðir
árekstrar, bæði í ástamálum,
þjóðfélagsmálum og þó einkum
trúmálum. En allt er þetta afleið-
ing breytninnar, því að sérhver
vei'ður að uppskera eins og hann
sáir, Öll áform og allar frsm-
kvæmdir verða til vegna hugsun-
ar. Hugsunin er það afl, sem þarf
að temja og beina í ákveðna far-
vegi. Vald hennar og styi'kleiki er
skapandi ki-aftur. Og þegar náð
er vissu marki, gerast kraftavei'k.
Prestshjónin, Reynir og Björk, í
sögu þessari, geta gert þau og er
með því verið að sýna áhrifavald
hugsananna og hvemig hægt er
þannig að auðga og bæta mann-
lífið, deyfa hatrið og draga úr
þunga sorgarinnar.
Ef til vill finnst sumum, að
svona efni ætti betur heima í er-
indaflokkum eða fræðibók. En í
sögubúningi nýtur það sín vel.
Verður það möi'gum auðskildara
og aðgengilegi-a þannig, erí sem
þurr fræðaþula. Auk þess hefur
höfundi tekizt að gera úr þessu
hugljúfa skáldsögu og munu
margir geta lesið hana sér til
gamans að skoða. — Á. M. R.