Dagur - 28.07.1954, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 28. júlí 1954
D A G U R
5
Ævintýrið, eins og það var
Gaman er að vel sögðum sögum
og ævintýrum. Og við eigum
marga, sem kunna þá list að
segja vel frá. Sumar sögur eru
sagðar upphátt og allir mega
heyra þær, en öðrum er hvíslað
að kunningjum og vinum. Það
eru sögurnar um náungann. Auð-
vitað sannar sögur, það sem þær
ná, og gizkað á endirinn.
Eg var sjónarvottur að spenn-
andi ævintýri núna fyrir nokkr-
um dögum og lét mér ekki duga
minna en fylgjast með því til
enda. Þegar það var að nálgast
hápunktinn, var eg að hugleiða,
hverjum vina minna eg ætti að
trúa fyrir því fyrst. En nú ætla eg
að segja öllum frá og draga ekk-
ert undan.
Eg bið afsökunar á því, ef eg
skyldi minnast á bíl í sambandi
við ævintýrið. En það stendur
þannig á því, að eg er rétt búinn
að kaupa mér bíl og hann er mér
harla kær, og „það sem hjartanu
er kærast, er tungunni tamast“,
og auðvitað á bíllinn sinn þátt í
ævintýrinu. En þið megið ekki
misskilja. Eg er ekki einn af þeim,
' sem hafa húfu og nýjan bíl, eru
hér í dag, en í Reykjavík á morg-
un, og á Héraði hinn daginn.
Þetta er bara venjulegur bíll,
sem búinn er að hlaupa af sér
hornin eins og eg. Og það var lán
fyrir mig, að vera ekki einn af
þessum vonbiðjum eða öllu held-
ur vonlausu biðlum nýrra bíla,
sem aldrei koma og enginn fær.
Sem sagt, eg keypti bílinn, borg-
aði hann, og þar-með var það bú-
ið, nema ánægjan. Hún var eftir.
Svo lét eg hann standa undir
glugganum hjá mér, og þegar eg
geng um gólf, sé eg niður á hann,
þar sem hann stendur gljáandi og
rennilegur. Mér er svo sem full-
ljóst, að orðið rennilegur er
teygjanlegt orð. En bfll, sem þótti
rennilegur fyrir ekki lengri tíma
en svo sem 15 árum eða svo og
var það, hlýtur að vera það enn.
En nú er ferðalag fyrir höndum.
Ferðaföt eru fram tekin og
sumarhatturinn settur á kollinn.
Það er dálítið spennandi að setja
þennan bíl í gang. Spennandi að
vita, hvort hann yfirleitt fer í
gang. En þegar hann fer í gang,
munar um það. Þarna skelfur allt
og nötrar, rúðurnar, hurðirnar og
sem sagt allur bíllinn. Vélin er
nefnilega svo kraftmikil eins og
maður gæti hugsað sér kjarn-
orkuvél.
Skal nú ekki orðlengja frekar
um fararskjótann, en þennan
fagra morgun skyldi aka fram í
Eyjafjörð og njóta sumars og sól-
ar. Hlusta á fuglaklið og vatnanið
og teyga ilm úr grasi. ,
Satt bezt að segja stóð það
heima, að það fór að sjóða á bíln-
um einmitt þar sem fegurst er í
öllum Eyjafirði. Það hentaði þvi
vel til áningar, og eg lagðist endi-
langur í grasið og lét mér líða vel.
Mér varð; litið.eftir veginum.
Þar lá þykkur reykmökkur, eins
og þar hefði verið hleypt hundrað
hestum. Varla var hann horfinn,
þegar eg kom auga á Stebba.
Stebbi er ekki eins og fólk er
flest og verð eg að lýsa honum. í
þetta sinn var hann að gera við
girðingu þarna skammt frá. Tví-
sté hann í óða önn eins og hans
er vandi. Sýnist hann jafnan vera
önnum kafinn, því að alltaf er
hann á hreyfingu. Annað er ein-
kennilegt við Stebba. En það er
höfuðleðrið. Það er laust og er á
sífelldu iði allt í kring á þessu
litla, sköllótta höfði. Munnurinn
er afarstór og stendur oftast op-
inn, hvernig sem á er litið.
Merkilegast af öllu við Stebba er
það, hvað allar stúlkur virðast
hrifnar af honum. Hann er bók-
staflega kvennagull, og hefur alla
sína tíð verið. Og þarna stóð
hann stiklandi við staurinn, þeg-
ar ung og fönguleg kona birtist á
næsta leiti. Það leyndi sér ekki
að Stebbi kom fljótt auga á hana
og gaf henni nánar gætur, þótt
hann þættist vera að gera við
girðinguna. Hvorugt þeirra sá
mig, þar sem eg lá hálffalinn í
grasinu. En því er ekki að leyna,
að eg var að verða forvitinn. Þá
kallaði konan eitthvað, sem eg
ekki heyrði, en eg naut þess að
heyra þessa fögru og lokkandi
rödd, þó að ekki væri til mín tal-
að. Svo fór eg að heyra orðaskil:
„Komdu, vinur. Ætlarðu ekki að
koma til mín. Heyrirðu ekki til
mín, kjáninn þinn?“ Hér átti þá
Stebbi vinkonu, sem feimnis-
laust kallaði hann á sinn fund, og
það um hábjartan daginn. Seigur
er Stebbi, það greppitrýni, hugs-
aði eg.
En nú var bezt að fylgjast með
því, sem gerðist. Loksins átti
maður að sjá, í stað þess að
hlusta á frásögn annarra, um
meira og minna ímyndaða at-
burði, og í stað þess að segja
sjálfur frá ævintýrum sínum, að
mestu upplognum, en í anda
þeirra viðburða, sem hugurinn
kýs í leynum. Og þarna tvísté
Stebbi, þurrkandi framan úr sér
svitann og dustandi af sér mold-
ina, og þaðan sem eg lá í grænu
grasinu, sá eg greinilega hvað
þetta dásamlega höfuðleður hans
var ókyrrt, eins og ævinlega þeg-
ar honum er mikið niðri fyrir.
Svo stóðst hann ekki mátið
lengur, sem ekki var von, og
hann henti frá sér staurnum og
kjagaði af stað og var brátt far-
inn að hlaupa. Um leið og eg
færði mig örlítið, tii að sjá betur,
heyrði eg glaðlegan og eggjandi;
hlátur ókunnu konunnar.
Konur eru óútreiknanlegar og
óskiljanlegar. Eða hvað sáu þær
við hann Stebba. Ósköp getur,
maður annars hugsað margt á
stuttri stund. Nú átti hann ekki
ófarið nema yfir nokkrar mosa-
þúfur: Þá gerðist það, sem engan
gat grunað: Haldið þið, að það
komi ekki kálfskratti á harða
hlaupum, og þó að Stebbi flýtti
sér, og það var nú ekkert undar-
legt, þá varð samt kálfurinn
fljótari.
Áður en eg áttaði mig að fullu
á þessum nýju aðstæðum var
kálfurinn farinn að gæða sér á
einhverju hnossgæti úr lófa kon-
unnar. Kálfur! Mér liggur við að
segja kálfóféti. Það var þá hann,
eftir allt saman, sem átti erindið.
Þið hefðuð bara átt að sjá hann
Stebba. Aumingja Stebbi! Eg
kenndi í brjósti um hann. Hann
fór sömu leið til baka, en hættur
var hann að hlaupa.
íslenzkir dúkar
Arnþór Þorsteinsson, forstjóri
ullarverksmiðjunnar Gefjunar,
hefur sent Degi svohljóðandi
greinargerð f. h. verksmiðjunnar,
dags. 22. þ. m.:
Til svars við fyrirspurn nú ný-
lega í blaði yðar, hvort nokkuð
hafi verið gert af verksmiðjunnar
hálfu til að koma dúkum verk-
smiðjunnar á erlenda markaði,
viljum vér leyfa oss að upplýsa
eftirfarandi því viðkomandi:
Á styrjaldarárunum 1939—
1944, keyptu hermenn, er dvöldu
hér, mjög mikið af dúkum verk-
smiðjunnar og sendu heim til sín,
og þó alveg sérstaklega ensku
hermennirnir, meðan þeir dvöldu
hér. Einn hei’mannanna sýndi oss
bréf frá konu sinni, er hann fékk,
eftir að hafa sent henni tweedefni
frá Gefjun í dragt, þar segir hún
eftir klæðskeranum, sem saumaði
dragtina, að af slíkum efnum sem
þessum treysti hann sér til að
selja margar mílur metra. Vel ber
að gæta þess, að á þessum árum
var mikill skortur á öllum fata-
efnum í Englandi, og þá samhliða
létt verk að selja hvað sem
fékkst.
Verksmiðjan hefur, frá því
styrjöldinni lauk, gert margar
tilraunir til að selja dúka sína á
.erlendúm' márkaði, en til þessa
hefúr eigi orðið neinn jákvæðum
árangur. Margt kemur til greina
í því sambandi, t. d. má benda á,
að dúkaframleiðsla margra stór-
þjóða hefur tekið margháttuðum
breytingum frá því sem var og
framleiðslutæknin sífellt í þróun.
Þá má geta þess, að verkaskipting
hinna ýmsu dúkaframleiðenda
erlendis er hvort tveggja í senn
unnin í mikið stærra mæli, þann-
ig, að ein verksmiðja vinnur 3—4
tegundir í hundruðum þúsunda
metra árlega, og lítur eigi við
öðrum verkefnum, en á þann hátt
er líka hægt að ná mun betra og
hagstæðara verði um alla sam-
keppni.
Því er eigi að leyna, að fram-,
leiðslukostnaður hér er mjög dýr.
Veldur það miklu um erfiðleika á
sölu dúka vorra á erlendum
markaði, þar sem launakjör eru
mun iægri en hér, og allur ullar-
iðnaður byggðúr á gömlum,.
traustum grunni, að ógleymdri
aldagamalli reynslu 1 mai-ghátt-
aðri dúkagerð.
Þá er og tilgangslaust að leyna
því, að íslenzka ullin er á marg-
an hátt alveg sérstök ull. Hún er
í eðli sínu frekar hörð, vantar þá
mýkt, sem margar tegundir er-
lendrar ullar hafa. I mörgum til—
fellum kemur þetta eigi beint að
Eg veit að það er ljótt að gægj-
ast. En eftir á að hyggja. Hrædd-
ur er eg um, að mér hefði orðið
laus tungan um atburð þennan —
ef eg hefði farið áður en kálfurinn
kom.
Þá hefði ævintýrið hans Stebba
verið eitt af þeim sönnu og
mergjuðu ævintýrum, sem sögð
eru yfir staupi af víni eða á síð-
kvöldum, þegar börnin eru farin
að sofa.
á erl. markaði
sök, en aftur í mörgum er þessi
eðlisharka ullarinnar talinn ókost
ur. íslenzka ullin hefur þó alveg
sérstaklega tvo kosti: Hún er
hlýrri en flestar aðrar ullarteg-
undir og þolir betur vætu, sökum
fitumagns þess, sem hún ber í sér.
Þrátt fyrir alla framangreinda
erfiðleika munum vér ótrauðir
halda áfram leit vorri að hugs-
anlegum markaði, og er það trú
vor og von, að slíkt eigi eftir að
rætast, og að þeir tímar renni aft-
ur upp, að íslenzk vaðmál verði
stór þáttur í útflutningsverzlun
vorri, því að eins og allir vita,
voru íslenzk vaðmál ein meginút-
flutningsvaran á söguöldinni, og
vonum vér, að sagan endurtaki
sig í þessu tilliti.
Frá áfengisvarnaráði
Frakkar og áfengið.
„Conscil Econáimique sur
l’Alcoholisme" hefur nýlega bor-
izt skýrsla um áfengismálið í
Frakklandi. Þar er bent á eftir-
farandi staðreyndir:
Áfengisnautnin er meiri en í
nokkru öðru landi Evrópu. Meðal
fullorðinna er 15% karlmanna og
5% kvenna, sem eru króniskir
alkóhólistar (ólæknandi áfengis-
sjúklingar.)
Dauðaorsök 30% þeirra, sem
deyja á aldrinum 35—50 ára, staf-
ar beint eða óbeint af áfengi. Að
minnsta kosti 30—40% umferða-
slysa orsakast af áfengi.
Ekki minna en þriðjungur allra
glæpa er framinn undir áhrifum
áfengis.
Ofdrykkja eða áfengismeinið
bakar ríkinu útgjöld, sem nema
árlega 80—100 milljörðum franka.
Afleiðing áfengis á fram-
leiðslugetu þjóðarinnar hefur í
för með sér tjón, sem nemur hér
um bil 300 milljörðum franka.
Það eru yfir 450,000 sölustaðir
áfengra drykkja, og þar af
250,000, þar sem neyta má áfengis
á sölustaðnum.
Verðið á áfengum drykkjum, í
samanburði við aðra vöru, er
mjög lágt.
Framleiðsla á víni og sterkjum
drykkjum er langt fram yfir það,
sem Frakkar sjálfir telja normalt.
Bólivía.
Ríkisstjórnin í Bólivíu hefur
skipað svo fyrir, að áfengir
drykkir skuli í vissum námuhér-
uðum ekki seldir nær en í 19
mílna fjarlægð frá námunum til
þess að herða á framleiðslugetu
námumanna. Tílskipun þessi
gildir til eins árs.
Belgía.
Nýtt félag þar í landi:
„L’Association d’Aide aux Alco-
holiqus“ (A.A.A.) hélt fræðslu-
kvöld í listahöllinni í Brussel 4.
marz sl. Þar fór fram fræðsla um
áfengissýkina, en þessi félags-
skapur hefur sett sér það takmark
að veita ofdrykkjumönnum í
Belgíu hjálp og breiða út meðal
þjóðarinnar réttar hugmyndir um
þessi mál.
SKEIÐARÁRHLAUPIÐ.
Margar ár og ekki hreinar
undan suðurjöklum þeysa,
sums staðar er sandur þarna
svo og brúa- og vega-leysa.
Skeður oft, að árnar hlaupi,-
þá eldur jökul sundur tætir,
og leggi yrki-Iand í eyði
með leirburði svo firnum sætir.
Eitt er hlaupár-hlaupið byrjað
á hlaupabrautum jökulskcssu,
og Þjórsá okkar er að vcrða
ærið smá hjá fljóti þessu.
Varla mundi vesalingum
vera dælt að fást við hana.
Þar sem jafnvel fleygir fuglar
í foraðinu hljóta bana.
Til Reykjaness og Reyðarfjarðar
ramman leggur jökulþefinn,
svo um landið hálft, með hrolli,
halda allir fyrir nefin.
AHt þótt sé í metum metið,
og metist þjóðir á og raupi,
tclja má, að fsland eigi X
öruggt met í jökullilaupi. ®
é I
| DVERGUR. ?