Dagur - 25.08.1954, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 25. ágúst 1954
DAGUR
Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa í Hafnarstræti 88. — Sími 1166.
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 60.00.
Gjalddagi er 1. júlí.
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Aukalag - eftir pöntun
Á ÞAÐ var bent í forustugrein liér í blaðinu fyrir
nokkru, að flokkar þeir, er að ríkisstjórninni standa,
hljóti að bera sameiginlega ábyrgð á ráðstöfunum
þeim, sem stjórnin hefur í lieild gert í því skyni að
koma togaraútveginum til lijálpar, enda hljóti það
að vera höfuðskilyrði þess, að slíkar ráðstafanir — og
aðrar, sem á eftir kunna að fylgja — beri tilætlaðan
árangur, að stjórnarflokkarnir snúi bökum saman um
framkvæmd þeirra og haldi friðinn, enda þótt ýmis
konar ágreinitigur hafi að sjálfsögðu orðið innan
stjórnarinnar um einstök atriði í þessu sambandi,
áður en hinar sameiginlegu ráðstafanir voru gerðar.
— Dagur hefur reynt að haga skrifum sínum um þetta
mál í samræmi við þessa kenningu og lítið lagt til
málanna um forsögu þessa. Enda er það sannast orða,
að blöðin úti á landsbyggðinni hafa naumast aðstöðu
til þess að leggja verulega orð í belg frá eigin brjósti
um slík atriði, og yrðu því aðallega að grípa til upp-
prentana og endursagna á þvf, sem höíuðstaðarblöð-
in hefðu þegar sagt um þetta efni, ef þau vildu endi-
lega eittlivað um þessa hæpnu sagnfræði segja.
ÍSLENDINGUR okkar virðist liins vegar vera á
ailt öðfu máli í þessum efnum, og sökkur hann sér æ
dýpra ofan í sagnfræðina þessa með hverju blaði. —
Svo er hamingjunni fyrir að þakka, að enn leynist
talsverður strákur undir yztu skelinni á okkur mörg-
um, reyndum og ráðsettum mönnunum með þétt-
.ings-virðulegan góðborgaras>'ip bæði í bak og fyrir,
eftir því sem frekast getur rúmazt á okkar afmörkuðu
búkum. — Og nú langar íslending endilega í eina
grábröndótta við Dag, svona alveg í lok liundadag-
anna, enda hafa þeir reynzt bæði kaldir og hregg-
samir í þetta sinn, svo að sízt er það furðuefni nokk-
urt, þótt glímuskjálfta talsverðan setji að honum,
blessuðum, svo sem glöggt má niarka á siðasta blaði.
j
EN ÞVÍ MIÐUR vill hann endilega láta okkur
takast á út af „togarabílunum" sælu, einkum þó liinni
sagnfræðilegu hlið þess máls, og svo auðvitað kljást
út af Iðnaðarbankanum á Keflavíkurflugvelli. — Því
miður, segjum við, af tveim gildum ástæðum: Fyrst
þeirri, að fyrra atriðið a. m. k. er nú þegar svo þraut-
rætt í öllum blöðum og einnig manna á meðal, að
það er beinlínis ósmekklegt orðið að bjóða almenn-
ingi upp á meira af svo góðu nú í bili. Þetta mál
tekur senn að gerast enn þá forlegnara og meira í
það slegið en sjálft skrýflusafn íslendings og heim-
ilisráð blaðsins úr gömlu „Lögbergi". — En síðari
ástæðan er sú, að málstaður Sjálfstæðisflokksins — og
þar með íslendings — er með þeim liætti í báðum
þessum málum, að sæmilegum mönnum hlýtur að
j þykja að því lítil fremd eða riddaraskapur að eiga
við blaðið svo ójafnan leik.
; i
•» EN HVAÐ SKAL SEGJA: íslendingur hefur sjálf-
ur haslað sér hólminn. Og liann hefur einnig valið
! sér vopnin, þó að þar sé að vísu ofurlítið farið aftan
! að siðunum, þar sem það er hann, en ekki Dagur,
I sem endilega vill efna til slíks einvígis. Og vopnin
' eru sótt rakleiðis í vopnasafn Jóns sterka í Skugga-
Sveini, og loks bætt við fáeinum skeytum úr eigin
örvamæli, svo sem þeim, að aðalmálgagn Framsóknar-
flokksins liafi lialdið uppi „látlausum blekkingum og
rógi um ráðherra Sjálfstæðisflokksins", „skrökvað því
blákaÞ“ og haldið því fram, að „Framsóknarráðherr-
arnir séu svo sem engilhreinir". Ekki telur íslending-
nr „ástæðu til að amast við því, þótt Tíminn þjóni
lund sinni með daglegum blekkingum og ósannind-
um um ráðherra Sjálfstæðisflokksins", blaðið „eys þá
auri“... „En síendurtekið grobb og mannalæti verð-
ur flestum hvimleið, er til lengdar lætur“, stendur
þar, o. s. frv.
n ÞÁ VÍKUR SÖGU íslendings að Degi, eftir að
hafa tekið Tímann svo rækilega og rökfast(!) til
bænar. Hann talar um „Framsóknarnöldur yfir Iðn-
aðarbankanum", „gætir stundum nöldurtóns í þeim
herbúðum, eins og bezt sézt í Degi“, og fleira í þeim
dúr. Er beinlínis látið að því liggja í þeirri grein, að
stofnun Iðnaðarbankans hafi loks-
ins náð fram að ganga, „þrátt fyrir
tómlæti og jafnvel andúð annars
stærsta stjórnmálaflokksins í land-
inu“ (þ. e. Framsóknarflokksins).
Upplýsir greinarliöfundur, að nú sé
„farið að athuga i alvöru (allar let-
urbreyt. hér) um stofnun útibús á
Akureyri, enda hefur þess orðið
vart, að iðnaðarmenn á Akureyri
vilja það mjög gjarna." Mikið var!
En ekki hefur þess þó orðið vart
í dálkum Islendings fram að þessu,
eða í öðrum málgögnum flokksins.
EFTIR AÐ hætt var að athuga
þessa hluti í gamni (kannske fyrst
eftir að Dagur nefndi uppliaflega
þetta útibúsmál?) „lítur málið
þannig út“, stendur þar, „að kost-
ur er að fá starfsmenn við útibú á
Akureyri með hagstæðum samning-
um“ (líklega þó eitthvað lakari en
í Rvík og á flugvellinum?) „og fáan-
legt mun húsnæði á góðum stað og
með kostakjörum". (Það á þá ekki
að byggja hér eins fínt og á flug-
vellinum?) Þá segir ennfremur, að
mc^ „innlögum sparifjár" eigi að
„örva starfsemi bankans og gera
honum kleyft að gegna hlutverki
sínu...." (Kleyft er sennilega ritað
svo þarna, af því að greinarliöfund-
ur telur það orð samstofna ónefndu
nafnorði í íslenzku máli, og virðist
ritstj. hafa fallizt á þá uppruna-
skýringu).
ÞVÍ MÁ liver trúa sem vill, að
Framsóknarflokkurinn hafi verið
andvígur stofnun Iðnaðarbankans,
og eins hinu, að Dagur sé á móti
bankanum og vilji spilla fyrir því,
að hann opni hér útibú, næst á eftir
selinu fína og fræga í Miðnesheiði
(þegar forráðamenn þessarar stofn-
unar eru loks, að sögn Islendings,
teknir að atliuga þann möguleika
„i alvöru“ og liafa sleppt öllu
gamni í því sambandi!) Til eru
nefnilega þeir menn, sem slíkum
fjarstæðum vilja trúa, af því að þeir
eru alls staðar og œvinlega fúsir til
að trúa öllum fjarstæðum og ósann-
indum, ef það getur komið þeirra
eigin flokki vel, en andstæðingun-
um illa. Og við slika menn þýðir
lítt að eiga orðastað.
EN BÆÐI í gamni og alvöru skal
það að lokum sagt, að Dagur er
ekki svo kunnugur í svefnstofum
íslendings, að hann viti, hvort hann
dreymir nokkru sinni stóra og fagra
drauma. En liitt er auðséð á blað-
inu, t. d. í síðustu viku, að Isl. hef-
ur stundum það þægilegar svefn-
farir, að honum finnst í bili, að
hann sé hæfur til að endursemja
lielztu skammagreinar Morgunblaðs
ins um núverandi samstarfsflokk i
ríkisstjórn, Framsóknarflokkinn, —
á þann veg, að skömmunum fari
fram, en ekki aflur, við uppsuðuna.
Þetta er að vísu hvorki sérlega stór
né fagur draumur, en þó er hatla
vafasamt, að liann geti nokkru sinni
rætzt.
Hitaveita Akureyrar
r
Ur gullakistu Glerárdals
„.... vísindalegri rann-
sókn og leit að heitu vatni rí
bæjarlandinu og nágrenni
þess verði hraðað mjög....“
(1. liður nýrra tillagna
borgarstjóra Reykjavíkur 19.
ágúst 1954.)
Eg hef fengið Hitaveitu Akur-
eyrar „á heilann“ frá öðru ári,
eftir að eg fluttist hingað fyrir
nær tveim tugum ára og kynntist
Glerárgili og Glerárdal, þessum
glæsilegu gullastokkum Akur-
eyrarbæjar, sem enn hafa ekki
verið opnaðir, nema aðeins örlít-
il glufa, er síðan hefur lokast á
ný. — Sesamlykill þeirra fjár-
sjóða, sem þar eru fólgnir, virðist
enn ófundinn.
Víðs vegar úti um land er nú
hlustað og borað eftir heitu vatni,
og berast nær daglega fréttir af
því. Bæjarstjórn Akureyrar hef-
ur að vísu borað lítið eitt fyrir
allmörgum árum, og stundum all-
ólíklega, en virðist enn ekki hafa
hlustað af næmum áhuga. Og
þeim, sem ekki hlustar, hættir
við að gleyma.
Senn mun líða að því, að inni-
sundlaug bæjarins sé lokið, og
þá kvað eiga að hita hana, — og
einnig gömlu og góðu útisund-
laugina glæsilegu — með Laxár-
rafmagni, sem Þingeyingar taka
óefað frá bænum eftir fáein ár, —
beint eða óbeint. Því að þeir
munu telja sig eiga Laxá, en Ak-
ureyringa ekki. Og senn hafa þeir
hennar allrar fulla þörf. Og þá
taka þeir hana! — Og auðvitað
munu þeir aldrei leyfa, að pólitísk
„langavitleysan" til Austfjarða
komist í framkvæmd! —
En uppi í Glerárhlíðum bíður
jarðhitinn þess að bæjarstjórn
Akureyrar fari að hlusta. — Um
áratugi hefur takmarkaður ofan-
jarðarhiti þaðan hitað sundlaug
bæjarins. Fyrst framan af nægi-
lega, én síðan síminnkandi. Því að
hitaleiðslan hefur hvorki verið
hirt né gert við sýnilegar bilanir.
Hún var þegar tekin að leka á
fyrstu hérvistarárum mínum, og
hefur sá leki eðlilega aukizt
Og upptök leiðslukerfisins í Gler-
árgili hafa verið látin ganga úr
sér, og var þó auðvelt að gera við
þetta í upphafi.
Hér virðist hafa skort þann eld-
lega áhuga, sem ungmennafélag-
arnir gömlu, Þorsteinn Þorsteins-
son og fóstbræður hans, báru svo
heitan í brjósti, er þeir beittu sér
fyrir þessu stórvirki þess tíma og
framkvæmdu það. — Og bæjar-
stjórnir skortir að jafnaði bæði
hugsjónir og áhuga. Þær hafa
svo margs að gæta, m. a. hags-
muna hinna mörgu ágætu flokka,
sem alltaf er barizt um að troða
inn í bæjarstjórnir sem brýnustu
nauðsyn þess, að þær skuli ekki
verða um of starfhæfar. —
Uppi í Glerárgili kemur jarð-
hitinn að ofan. Virðist það auðséð
af mörgu. Hann liggur sennilega
nokkuð djúpt. Hiti sá, sem vart
verður þar á allbreiðu svæði,
virðist vera í ofanjarðarvatni,
sem hitnar af dýpra liggjandi
jarðhita ofan undan brekkunni
við Laugahól. Er allheitt á stöku
stað undir steinum neðarlega í
skriðunni, þar sem heita grunn-
vatnið seytlar fram á milli jarð-
laganna. Og þar tengdu ung-
mennafélagarnir gömlu aðal-
safnleiðslur sínar og sameinuðu
neðar í sundlaugarleiðslunni. En
mestallt er þetta úr sér gengið
fyrir all-löngu. — Og það er sem
(Framhald á 7. síðu).
v.í
© $
? ■>
<■
3
->
TIL ATHUGUNAR
Þegar góðvinur minn og jyrrverandi
samstarjsmaður um langt skcið, Haukur
Snorrason, ritstjóri Dags, kom veikur ©
heim úr utanför sinni fyrir nœrri tveim x
mánuðum, gerði eg það fyrir hans orð ®
og eindregin tilmœli blaðstfórnarinnar ':r
að hlaupa um stimdarsakir i hans skarð ®
við ritstjórn Dags, að svo miklu leyti sem f
pað væri á minu færi.
Nú kalla vaxandi annir að á öðrum
vettvangi, svo að pessum afskiptum min-
um af Degi — er voru aldrei ætluð nema
til bráðabirgða — verður að vera lokið
með pessu tölublaði„að öðru en pvi, að
eg mun fyrst um sinn, meðan Haukur er
cnn þá ekki vinnufær, skrifa smávegis
fyrir blaðið, svo sem einkum að velja og
þýða erlendar greinar og e. t. v. eittlivað
fleira af sliku tagi, þegar með þarf og
mér vinnst timi til þess i hjáverkum. En
vonandi liður nú senn að þvi, að Haukur
ritstjóri geti tekið upþ aftur störf sín við
blaðið, fyrst að einhverju og siðar að öllu
leyti, þar sem hann virðist nú orðið á ör-
uggum batavegi. Aíunu bœði eg og aðrir
vinir hans og velunnarar blaðsins vissu-
lega fagna því einlæglega, þegar ritstjór-
inn gengur þar aftur til leiks heill heilsu
og með fullu fjöri.
Samkvæmt ofansögðu þýðir þvi ekki
að leita til min eftirleiðis með erindi
vegna Dags, heldur eru menn beðnir að
snúa sér fyrst um sinn, og á meðan annað
verður eliki auglýst, með öll slik málefni
er varða ritstjórn blaðsins, til ErlingS
Daviðssonar á afgr. Dags, sími‘1166:
J ó h ann F r \ m,an n„
f
I
f
f
f
f
f
f
f
f
!
f
f
f
f
f
f
f
f
f
f
f

Frysfihúsið stórmál -
En vinnufriðurinn þó enn iftikils-
verðari, eins og sakir standa
„Verkamaðurinn" ræddi í síðustu viku um frystihús-
málið og þá miklu nauðsyn, sem vissulega ber til þess
að hraða slíkum framkvæmdum hér í bæ. Var ýmislegt
í þeirri grein blaðsins rétt og skynsamlega atliugað, en
engar nýjungar þó, og munu flestir varlega trúa þeim
flokki, eftir sem áður, til forustu í þessum efnum, enda
aldrei um það „Álftanes spáð, að ættjörðin frelsaðist
þar“. — En það virðist alveg hafa farið fram hjá höf-
undi greinarinnar, liversu góður og batnandi markað-
ur er nú bæði fyrir skreið og saltfisk, þar sem hann tal-
ar um það sem öldungis sjálfsagðan hlut, að „á næstu
tímum rnunu togararnir fyrst og fremst veiða íyrir
frystihúsin, og lilýtur það að verða til þess, að togar-
arnir héðan verða að legga upp afla sinn fjarri Akur-
eyri“, stendur þar, og eru svo miklar bollaleggingar
byggðar á þessari fullyrðingu
Þetta er áreiðanlega misskilningur. Það þarf vissu-
lega enginn að kvíða því, að togararnir frá Akureyri
muni ekki veita álíka mikla , og þó sizt minni, atvinnu
við verkun aflans eftirleiðis sem fram að þessu, ef þess
gerist þörf. Helzti vafinn í þessu máli virðist, eins og
stendur, leika á því, livort vinnufriður lielzt á flotan-
um og togararnir geti af þeim ástaðum komizt út á
veiðar. Nú stendur yfir í Reykjavik fundur, þar sem
reynt er að ná málamiðlun í kjaradeilunni milli tog-
araútgerðarmanna og sjómanna. Ber þar vissulega
mikið á milli enn sem komið er. — Þótt frystihúsmálið
sé sannarlega stórmál fyrir togaraútveg hér og bæjar-
búa alla, er liitt þó jafnvíst, að í bili er það ekki minna
aðkallandi nauðsyn fyrir hag beggja þessara aðilja, að
sanngjarnir samningar takist í þeirri deilu og vinnu-
friður haldist. Hinn ágæti og lofsverði áhugi Verka-
mannsins og samherja lians fyrir hag togaraútgerðar-
innar ætti því fyrst og fremst að beinast að skjótri,
friðsamlegri og sanngjarnlegri lausn þessa vanda, eins
og sakir standa. Og næst þar á eftir verður svo frysti-
húsið vissulega ofarlega á baugi.