Dagur - 20.10.1954, Qupperneq 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 20. október 1954
DAGUR
Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON.
íi
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa í Hafnai-stræti 88. — Sími 1166.
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 60.00.
Gjalddagi er 1. júlí.
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Mein Alþýðuflokksins lögð á
glámbekk
OKKUR LEIKMÖNNUNUM, sem ekki berum
skyn á leyndardóma læknisfræðinnar, er tjáð, að su
sé stundum aðferð og þrautalending samvizkusamra
og duglegra lækna, er stunda sjúklinga, sem haldnir
eru alvarlegum og jafnvel lífshættulegum meinum,
að þeir skeri þunnar snciðar af meinsemdinni og
sendi þær til rannsóknarstofnana, eða setji þær að
öðrum kosti sjálfir, ef þeir hafa til þess kunnáttu og
aðstöðu, undir smásjána í því skyni að kanna sem
nánast hvers kyns og eðlis meinsemdin sé, áður en
þeir ákveða til hvaða aðgerða eða meðala skuii gripið
hinum langþjáða og fársjúka manni til lækningar og
bjargar. — Hitt mun stórum íátíðara, eða jafnvel
dæmalaust með öllu, að sjúklingurinn sé sjálfur svo
iramtakssamur eða fjölvís, að hann fremji upp á eigin
spýtur slíka aðgerð á meinum sínum og leggi þau
nakin og hlífðarlaus fram undir smásjána, ækki að-
eins læknunum til athugunar, hcldur á glámbekk að
kalla fyrir allan almenning, eða hvern þann, sem
nennir að liafa fyrir því að líta í sjónglerið.
ÞAR HAFA menn það þá svart
á hvítu, að Bragi ritstjóri og hans
nótar mæla með fullu samstárfi við
siísíalistana, t. d. í stjórn Álþýðu-
sambandsins, og það enda þótt rit-
stjórinn játi í sömu andránni, að
þeir liafi sýnt bæði „undirferli og
óheiðarleika í samvinnu" við Al-
þýðuflokkinn ávallt áðúr. En Bragi
segir, að þeir Iiafi haft 6 ár til að
læra betur og „var ekki ómaksins
vert að athuga, hvað þeir hefðu
lært?“ Hann vill óðfús gefa þeim
færi á að ganga undir próf á nýjan
leik! „Ég sé ekki hundrað i hætt-
unni, þótt þeim sé lofað að taka
prófið,“ segir ritstjórinn orðrétt. —
Það er sannarlega engu líkara en að
Bragi sé hér að ræða um mann-
skapsmikinn og vel gefinn ungling,
sem að vísu hafi reynzt ódæll pöru-
piltur í barnaskóla, en líklegt sé, að
nú hafi hann séð að sér með aukn-
um aldri og lífsreynslu, og sé því
ástæðulaust með öllu að amast við
því, að hann fái að þreyta unglinga-
prófið aftur, enda muni nú orðinn
góður liestur úr þeim galda fola!
ENGU ER LÍKARA en að rit-
stjórinn sé alveg búinn að gleyma
því, að síðast, þegar Alþýðuflokk-
urinn leyfði konnnúnistunum að
ganga undir slíkt próf, hafði það
næstum riðið Alþýðuflokknum að
fullu, og hefur hann aldrei borið
sitt barr síðan. Og því síður hefur
hann þá áttað sig á þeirri staðreynd,
að sá mikli gæfumunur, sem orðið
hcfur á Alþýðuflokknum hér og
flokkum þeim í nágrannalöndun-
um, sem hann var upphaílega
skyldastur, er einmitt sá, að Al-
þýðuílokkurinn íslenzki hefur aldr-
ei til fulls áttað sig á eðli og aðferð-
um kommúnistanna, sem vissulega
eru þó enginn reynslulaus ungling-
ur lengur í henni veröld, lieldur
harðsvíraður og ókvalráður lieims-
valdaflokkur, sem einskis svífst til
þcss að koma ár sinni fyrir borð.
hví hefur Alþýðuflokkurinn liér æ
ofan í æ verið að leyfa þessum
græningja(!) að ganga undir próf
með þeim afleiðingum, að Alþýðu-
flokkurinn hefur fallið í hvert sinn,
minnkað, klcínað og kramizt, unz
saga lians sýnist nú senn kunna að
vera öll. En Alþýðuflokkar ná-
granna- og írændþjóðanna áttuðu
sig hins vegar fljótt á því, hvers
eðlis „unglingurinn" var, töldu
hann óhæfan skólaþegn með öllu
og ráku liann sem snarlegast úr
skóla í eitt skipti fyrir öll!
ÓÞARFT ER, að fara í nokkrar
grafgötur með það framar, hvar í
fylkingu ritstjóri Alþýðumannsins
og þeir, er honum kunna að fylgja,
muni skipa sér, og hvers muni af
þeim að vænta í verkalýðsmálunum
í framtíðinni. Ritstjórinn og blað
hans hafa þegar tekið afstöðu þvert
gegn yfirlýstri stefnu nýafstaðins
landsþings Alþýðufokksitis og ráða-
manna hans í tveirn þýðingarmestu
átakamálum dagsins. Það er hreinn
óþarfi að skera þunnar sneiðar af
slíkri meinsemd til þess að leggja
undir smásjána. Eðli sjúkdómsins
sést fullgreinilega með berum aug-
um: Byltingaflokknum liefur enn
á nýjan leik tekizt að eignast flugu-
mann í lierbúðum Alþýðuflokksins,
sem gengur þar feimulaus og ófeil-
inn um öll hús og dregur lokur frá
hurðum, svo að kommúnistarnir
megi viðnámslaust ganga í bæinn,
hvenær sem þeim kann að þykja
tími til jiess kóminn að táka sér jrar
heimili og luisbónclavald.
HLIÐSTÆTT DÆMI þessu hefur þó alveg ný-
skeð gerzt á sviði hinnar pólitísku meinafræði á
landi hér. — Lengi hefur það verið kunnugt og ber-
sýnilegt, að Alþýðuflokkurinn íslenzki hefur ekki
gengið heill til skógar, heldur hefur hann nú um
langt skeið verið haldinn alvarlegri og jafnvel lífs-
hættulegri uppdráttarsýki af einhverju tagi. Var
nokkur grein gerð fyrir þessu fyrirbrigði hér í blað-
inu í síðustú viku, eins og j>að keniur almenningi
og utanflokksmönnum lyrir sjónir, og skal ekki aftur
að því vikið, sem þar var sagt. En í sömú svifum og
þetta var gert að umtalsefni hcr, birtist alllöng grein
í málgagni flokksins hér í bænum, þar sem ritstjóri
blaðsins, Bragi Sigurjónsson, dregur hlifðarlaust
lakið ofan af sjúklingnum og sýnir hverjum, sem hafa
vill, kaun hans og kröm í sterku ljósi. Grein þessi
er í senn rituð af óvenjulegri hreinskilni og einlægni
— a. m. k. að yfirvarpi — og jafnframt af næstum
því jafn óvenjulegri pólitískri einfeldni og óvita-
hætti, svo að lesandann hlýtur að gruna, að ekki sé
allt með felldu um einlægnina, heldur hljóti höfund-
urinn að gera sér upp barnaskapinn og reynsluleysið
að verulegu leyti. Er hér vissulega harla þunn og
gagnsæ sneið skorin af meini flokksins og lögð undir
smásjána, og því fróðlegt fyrir þá, sem fylgjast vilja
með framvindunni í íslenzkum þjóðmálum, að skoða
æxlið í krók og kring, eins og ritstjórinn hagræðir
því sem vendilegast á glámbekknum.
!
I HÖFUNDUR GREINARINNAR dregur sízt á
það nokkra dul, hversu illa hag Aljrýðuflokksins er
nú komið — hversu áhrifalaus hann sé í nútíð og
| mikill vonarpeningur í framtíðinni. Virðist hann að-
eins eygja eina bót á því böli: Aukið samstarf og
raunar fulla samstöðu við Sósíalistaflokkinn eða
kommúnista, bæði í þjóðmálum yfirleitt, en jió sér-
staklega fyrst í stað í verkalýðsmálum og um stjórn
Alþýðusambands íslands næsta kjörtímabilið. Rit-
stjórinn segist í orði kveðnu gera greinarmun á þessu
tvennu, sósíalistum og kommúnistum í Sósíalista-
Ilokknum, en færir annars engin rök fyrir jieirri
aðgreiningu, enda munu jrau engin til, nema munn-
íleipur eitt og hreinar blekkingar. — Um þetta sam-
starf segir annars orðrétt í greininni m. a.:
„EN HÉR hefur Alþýðuflokksmenn greint veru-
lega á. Framámenn okkar í Reykjavík í verkalýðs-
málum telja yfirleitt ógerlegt að eiga nokkurt sam-
| starf við Sósíalistaflokkinn um jjau mál, sökum und-
irferlis kommúnistanna og óheiðarleika í samvinnu.
Hér skal ekki um jjað efazt, að Jreir hafi um jjetta
beiska reynslu, en á hitt verður ]jó að benda, að
bæði í kaupdeilum og sanmingagerðum hefur þetta
samstarf iðulega verið haft nú undanfarin ár og
gefið þóknanlega raun(!). Hvað ætti það Jjá að vera
svo ógerlegt að mæla sósíalista málum, t. d. í zVl-
þýðusambandsstjórn?“
Umgengni á sveifabæjum
húsfreyjurnar befur menntar en bændurnir?
síður hugfast, að ekki þarf út fyr-
ir landsteinana ■ til að læra góða
umgengni, reglusemi og miklá
snyrtimennsku.. Mhrgir íslenzkir
bændur hafa þessa ;kosti í ríkum
mæli, svo sem heimili þeirra -bera
með sér. Þessi heimili eru að
sjálfsögðu allt of fá og það hefuir
verið of lítið gert að því að halda
þeim á Jofti er fram úr skara.
Hin eru fleiri, sem sætta sig við
spýtnabrak, blikkdunka, tóma
poka og illgresi, sem áberandi
einkenni heimilisins, hið ytra. —
Um vélar og verkfæri þarf
naumast að tala. Þar er að vísu
mikið ólært, en hitt er þó áber-
andi, að meðferð þeirra fer mjög
batnandi. Á það ber líka að líta,
að það kostar stórfé að byggja
verkfærageymslur fyrir vélar og
búsáhöld, eins og þau eru orðin
fyrirferðarmikil á jörðum, þar
sem nýtízku búskapur er rekinn.
Bændur hafa oftar tekið þann
kostinn að afla sér vélanna fyrst,
og hefur mörgum orðið það erfitt,
án þess að við það bættist e. t. v.
nærri því jafnmikill kostnaður
við að byggja yfir þær. Verkfæra-
húsin verða að vera vönduð og
rakalaus og þau þurfa að vera
björt og rúmgóð, svo að sæmileg
vinnuskilyrði séu til viðgerða og
annarrar umgengni.
Verkfærahús eða heyhlöður?
Taldi umgetinn fyrirlesari mik-
ið efamál, hvort nauðsynlegra
væri að byggja hús yfir hey eða
(Framhald á 7. síðu).
Eru
Hver hlutur á sínum stað.
Örnólfur Örnólfsson ráðunaut-
ur brýndi fyrir bændum, í stuttu
útvarpserindi, nú fyrir skömmu,
að annast vel vélar sínar og verk-
færi. Gerði hann nokkurn saman-
burð á umgengni danskra og ís-
lenzkra sveitabýla, og komst að
þeirri niðurstöðu, að í þessu efni
stæðum við langt að baki Dönum.
Sem dæmi þessa, nefndi hann
þann sið dönsku bændanna, að
gera hreint á hverjum laugar-
degi, bæði úti og inni og lagfæra
allt og snyrta, viðkomandi bú-
rekstrinum. Verkfæri öll yrðu að
vera á sínum stað og ríkt gengið
eftir því. Ef eitthvert verkfæri
vantaði í verkfærageymsluna að
kveldi laugardags, hefði t. d.
gleymzt úti á akri, yrði söku-
dólgurinn tafarlaust að sækja það,
hreinsa það og setja á sinn stað.
Yfir helgina er þokkalegt um að
litast og enginn staður til, sem
forða þarí augum gesta og gang-
andi. Og á mánudegi er gott að
ganga til verks, þar sem hver
hlutur er á sínum stað og ekki
þarf að snúast í tafsamri og langri
leit að þeim. Þá benti hann á
nauðsyn þess að kalka og mála
fjós og önnur peningshús, bæði
utan og innan.
Þarf ekki út fyrir landsteinana.
Tæplega þarf að efa, að meðal
danskra bænda mun umgengni
nokkuð misjöfn. Engu að síður er
mikið hægt af þeim að læra, á
þessu sviði. Hafa má það engu
ERLEND TÍÐINDI
Örlagaríkir dagar í sögu
Vestur-Þýzkalands og
Evrópu allrar
ÞAÐ ER í dag, sem Vestur-Þýzkaland á að hljóta
fullt sjálfstæði og fullvelcli úr hendi hinna vestrænu
hernámsvelda. Samkvæmt samkomulagi því, sem gert
var á níuveldaráðstefnunni í London, eiga fulllrúar
Bandaríkjamanna, Breta og Frakka annars vegar, og
Adenauer kanzlari Vestur-Þýzkalands hins vegar, að
undirrita samninga Jjá, sem binda enda á hernám
Vestur-Þýzkalands og veita Þjóðverjum fullt sjálfstæði.
Á morgun eiga svo ráðherrar níuveldanna að ganga frá
upptökubeiðni Þýzkalands í Atlantshafsbandalagið, og
á föstudaginn kemur er fundur ráðherranefndar banda-
lagsins í París, og Jjar verður gengið formlega frá aðild
Vestur-Þjóðverja að Atlantshafsbandalaginu. Er ætlað,
að upptakau verði veitt með samhljóða atkvæðum. Ný-
komin Norðurlandablöð greina frá Jjví, að Danmörk
og Noregur muni samjjykkja upptöku Vestur-Þjóð-
verja. Þegar þetta er ritað, hefur ekki verið grcint op-
inberlega frá afstöðu íslands, en efalaust er liún sam-
hljóða afstöðu liinna Norðurlandaþjóðanna, og mun
utanríkisráðherra íslands því væntanlega greiða at-
kvæði með aðild Þjóðverja á ráðherraíundinum í París
á föstudaginn.
UNDANFARI þessara atburða allra, sem gerzt hafa
með óvenjulegum hraða í stjórnmálaögu Evrópu, er
að sjálfsögðu afdrif Evrópuhersins í franska Jjinginu
og síðan frumkvæði Breta að Lundúnaráðstefnunni.
Oft er nú látið að Jjví liggja í skrifum um gang hcims-
ruálanna, að Evrópa gegni nú smærra hlutverki en
oftast áður. Þyngdardepill lieimsmálanna sé nú kom-
inn á allt aðrar breiddargráður, — til Washington,
Moskva eða jafnvel Peking; hin pólitíska veðurspá
samtímans sé gefin út á þessuni Stbðtíin, en ekki f'
höfuðborgum Evrópu'. En á þessu ári liafa Jjó Jjrjár
evrópskar höfuðborgir verið miðdepill heimssögulegra
viðburða, þar sem eru ráðstefnurnar í Berlín, Genf og
London. Ein fór út um Jjúfur, en tvær eru taldar hafa
heppnazt vel. Vestrænir stjórnmálamenn hafa upp-
skorið mikið hrós fyrir framgöngu sina á þessum ráð-
stefnum, cinkum Eden, utanríkisra^herra; Brefa, Og
vissutéga hefur hann — og fleiri EVEópumé'nri áf eldri
kynslöðinni — átt mikinn þátt í þvii að-flyfja frum-
kvæðið í samskiptamálum þjóðanna frá Bandaríkjun-
um til meginlands Evrópu. En eigi að síður eru nú
uppi raddir, sem minna á það, að þeir stjórnmála-
menn, sem nú fá hrós fyrir sáttasemjarastörf, hafi sjálf-'
ir átt mikinn þátt í því að skapa ringulreið Jjá, sem
ríkt hefur í Evrópu nú að undaníörnu, og sé erfitt að
ráða í það, hvort Jjeir séu meiri byggingameistarar en
niðurrifsmenn.
Stærsti atburður Lundúnaráðstefnunnar var yfirlýs-
ing Breta um það, að Jjeir mundu til aldamóta hafa
her á meginlandi Evrópu, jafnstyrkan þeim, er nú
dvelst þar. Með yfirlýsingunni er brotið blað í utan-
ríkismálastefnu Breta, sem jafnan hafa verið fráhverfir
skuldbindingum á meginlandinu, en hafa því meira
treyst sambönd sín við samveldislöndin úti um heirn.
Vafalaust er, að almenningsálit í Bretlandi styður yfir-
lýsingu stjórnarinnar í Jjessu máli, enda Jjótt meira en
vafasamt sé, livort hún hefði komið fram um sinn, ef
Frakkar hefðu ekki reynzt jafn tregir í taumi og raun
hefur orðið á síðan Mendés-France tók Jjar við stjórn-
arforustu. Yfirlýsing Breta var í rauninni verulegur
sigur fyrir Frakka, sem ltafa, eins og Mendés-Franre
orðaði Jjað í ræðu að aflokinni Lundúnaráðstefnunni,
færzt nær Þýzkalandi, án þess að fjarlægjast Bretland.
ÞÓTT NÚ standi fyrir dyrum að framkvæma á-
kvarðanir Lundúnaráðstefnunnar um Þýzkaland, er
eigi Jjar með sagt, að öllum liindrunum sé rutt úr vegi.
ÞjóðJjing níuveldanna eiga eftir að staðfesta samkomu-
lagið og síðan aðild Þjóðverja að Alantshafsbandalag-
inu. Þar kann franska Jjingið enn að reynast ójjægur
Ijár í Jjúfu. En andspyrnu gegn níuveldaráðstefnunni
og endurliervæðingu Þýzkalands í núverandi formi er
Jjó ekki eingöngu að vænta Jjar. í vestur-Jjýzka þinginu
er líka veruleg andspyrna. Vekur þar meiri athygli mót-
spyrna samstarfsflokka Adenauers en stjórnarandstæð-
inganna. í Vestur-Þýzkalandi virðast nú vera hávær-
ari raddir en áður um nýja sókn til Jjess að sameina
allt Þýzkaland, enda er vel kynt undir frá Austur-
Þýzkalandi og Moskva. Þetta hefur orðið til Jjess, að
ýmsir stjórnmálamenn og rithöfundar á Vesturlöndum
virðast nú líta með meiri skilningi en áður á hina sér-
stöku stöðu Þýzkalands mitt í gjánni, sem skilur austur
Og vestur. Mönnum virðist nú, að ekki sé öruggt, að
endurhervæðing Þjóðverja, endalok hernámsins, aðild
(Framhald á 7. siðu.)