Dagur - 27.10.1954, Page 7

Miðvikudaginn 27. október 1954
Ð A G U R
7
Ólafur Tryggvason, líóndi á Hamraborg, er
þekktur Iiér iim slóðir fyrir lækningar sínar.
r
Ovenjulégt heimili og sérstætt. Engin sjáanleg
lækninaatsski. Máttur bænheitra manna
G
Óskráður Iæknir.
Hér um slóðir kannast flestir
við Ólaf Tryggvason á Hamra-
borg við Akureyri. Hann er
óskráður læknír margra hér í
bænum, og til hans er leitað víðs
vegar að af landinu.
Um Ólaf og' lækningar hans
ganga að sjálfsögðu margar sögur
manna á milli. Ef að líkum lætur,
eru sumar sannar en aðrar
ýktar. En hvað sem því líður,
er það víst, að það er orðinn stór
hópur manna, sem hefur til þess
kunnugleika af eigin reynslu, að
segja gerr frá lækningum Ólafs,
en hér verður gert.
Margir Icita lækninga.
Með því að leggja leið sína í
nágrenni Ólafs, er auðvelt að sjá,
að meiri umferð er þangað heim
en gerist á bæjum. Daglega er því
líkast að húsráðandi.ætti merkis-
afmæli og þess væri minnzt að
eyfirzkúm sið. Bílar í hlaði og
bílar á leið héim og heiman. E. t.
v. er það ekki fjarri sanni, sem
sagt er, að Óiafur á Haniraborg
hafi stundum samtímis um 100
sjúklinga. Hjá-því gat ekki farið,
að húsráðéndur ogTieimili þeirra
væri í ýmsu frábrugðið því, sem
almennt, gerist Tijvalinn staður
fyrir forvitin- augu-, ef tilviljun
eða tækifáeri byðist.
Atvikin höguðu því líka svo til,
að maður nokkur, er leitað liafði
lækninga hjá venjulegum lækn-
um ,en án árangurs, náði sam-
bandi við Ólaf á Hamraborg.
Samdist svo með þeim, að Ólafur
gerði tilraun að lækna hann, og
skyldi maðurinn koma til hans
nokkrum sinnum.
Vegna kunningsskapar og þess,
að bifreið var ávallt við hendina,
var það gagnkvæmur greiði að
nota hana. Með því var hið kær-
komna tækifæri komið, að líta inn
á þetta umtalaða og sérstæða
heimili.
í heimsókn hjá Ólafi á
Hamraborg.
i
Með nokkurri eftirvæntingu var
þeirrar stundar beðið, er aka
skyldi með sjúklinginn, sam-
kvæmt því er umsamið var. Ekki
er því að leyna, að margs konar
hugrenningar um dulræn efni
rifjuðust upp og frásagnir með og
móti ýmislegu „kukli“, bæði fyrr
og síðar. En það er sannast mála
að flest er það „spennandi", eins
og yfii'leitt allt það meðal okkar,
sem óþekkt er og óséð verður
fyrir leikmannsaugum.
Ólafur tók sjálfur á móti okkur
á tilsettum tíma. Hann var að
fylgja gestum úr hlaði. Okkur var
boðið til eldhúss. Þar stóð rjúk-
andi kaffi og heimabakað brauð.
Óvæntir gestir, langt að komnir,
trufluðu ofurlítið áætlunina, en
við nutum góðgerðanna í eldhús-
ir.u á meðan.
Fábrotin lækningastofa.
Lækningastofan hans Ólafs er
ekki margbrotin eða markileg.
Húsgögn eru þar engin, utan 2
stólar og bekkur. Þunn tjöld
voru fyrir stórum glugga. Engin
var þar meðalalykt og engin
lækningatæki.
Fyrst var rætt litla stund um
daginn og veginn, en talið síðan
sveigt að vanlíðan sjúklingsins.
Ólafur var hressilegur í fasi og
viðræðum. Sagði liann síðan í
fáum orðum hvað hann áliti um
sjúkdóminn. Rann þá upp sú
stund, er eftir var beðið með
nokkurri óþreyju. Hvernig fór Ó1
afur að því að lækna mann, sem
aðrir læknar höfðu gengið frá?
Vænta mátti, að hér gerðist eitt-
livað óvenjulegt. Það varð þó
ekki. — Lækningin var bj'ggð á
krafti bænarinnar litla stund í al-
gerri þögn.
Drykkjufýsnm hvarf.
Sjúklingurinn varð fyrir sterk-
um áhrifum, er hann þó gat ekki
að fullu lýst, þar sem hann hafði
aldrei áður orðið fyrir neinu, er
hann gæti haft til samanburðar.
En honum leið vel, bæði andlega
og líkamlega. Læknirrgamar voru
endurteknar í nokkra daga. Af
útliti hins sjúka varð lítið ráðið.
Engu að síður er það staðreynd,
að sjúklingurinn varð albata. —
Hér höfðu undur gerzt.
Sjúkleiki hans var drykkju-
fýsn.
Ekki verða lækningar Ólafs
„Tryggvasonar lagðar liér undir
smásjá. En geía má þess, að stofn-
aður hefur verið í Reykjavík fé-
lagsskapur fyrrverandi ofdrykkju
manna af Guðna Ásgeirssyni. -—
Samkvæmt útvarpserindi, er
hann flutti fyrir nokkru, um þessi
mál, lagði hann mikla áherzlu á
mátt samstilltra bænagjörða, til
hjálpar hinum sjúku, og var er-
indi hans hið athyglisverðasta.
Virðast hér hliðstæðar aðferðir
notaðar.
Af fyrri kynnum af Ólafi
Tryggvasyni, er hér er kenndur
við Hamraborg á Akureyri, vár
vitað, að hann er maður sér-
kennilegur. Hann er gáfaður og
skapríkur, drenglyndur og ein-
lægur. Hann getur trauðla neitað
um hjálp, og til hans er stöðugur
straumur fólks, með andlegar og
líkamlegar meinsemdir. Hvort
hann getur öllum hjálpað, skal
ósagt látið, og væri það reyndar
með ólíkindum.
En hvernig má það vera, að
bóndi hafi tíma til að sinna fjölda
gesta daglega. Skyldi það ekki
vera einsdæmi á landi hér, að
bóndi, sem ekki er læknislærður,
verði að vanrækja svo gjörsam-
lega hin nauðsynlegustu bústörf,
vegna þrotlauss fólksstraums í
lækniserindum, að ekki vinnist
(Framhald á 11. síðu).
Framleiðsluverðmæti íslenzkra
iðnaðarvara árið 1950 var íalið,
samkvæmt skýrslum Hagstofu
íslands, nema alls um 1050 millj.
króna, cða sem svarar 7.300 krón-
um á hvert mamisbarn í landinu.
Um 92% inulcndra hráefni, sem
ísl. iðnaðurinn notaði 1950, var
r.otað í tveimur aðalgreinum,
matvælaiðnaði og kemiskum iðn-
aði; einkum í fisk-, mjólkur- og
kjötiðnaði. Innan einstakra ann-
arra greina, sem notuðu erlend
hráefni að 90% og þar yfir, má
nefna bókband, málmsmíði alls
konar, gúmmíiðnað, trésmíði,
húsgagnagerð, smjörlíkisgerð,
nærfatagerð, málingar- og lakk-
gerð.
Miðað við allan íslenzka iðnað-
inn 1950 nam verðmæti erlendra
hráefna alls kr. 151,409 eða 34%
af hráefnaverðmætinu, en inn-
lendra kr. 290,587 cða um 65,7%
af hráefnaverðmætinu.
Sé miðað við starfsfólk í iðnaði,
ei’ mannflesta greinin matvæla-
iðnaður (annar en drykkjarvöru-
iðnaður), með 31%, næst koma
skógerð^ fatagerð, og framleiðsla
annarra fullunninna vefnaðar-
muna, með 13%, málmsmíði 13%
og flutningatækjagerð 11%, allt
miðað við heildartölu verkafólks
í iðnaði.
Iðnfyrirtæki eru svo mörg og
smá, að hjá 1246 fyrirtækjum
koma að meðaltali 367 slysa-
tryggðar vinnuvikur verkafólks
eða rúmlega 7 fulltryggðir starfs-
menn á hvert fyrirtæki árið 1950.
Aðeins .23 fyrirtæki eru það ár
með yfir 2000 tryggðar vinnuvik-
ur, þ. e. 40 starfsmenn og þar yfir.
Tala vinnustunda á verkamann
var sama ár 2100—2400, eða vegið
meðaltal fyrir allar iðnaðargrein-
ar 2147 (í Noregi sama ár 2102
stundir á verkamann).
Kaupgreiðsla á klukktsuund
árið 1950 var að meðaltali kr.
11,50 fyrir karla og kr. 6,83 fyrir
konur.
Skipting orkukostnaðar milli
orkugjafa til íslenzks iðnaðar árið
1950 var þessi: 45% orkuverð-
mætisins var olía og benzín,
34,3% rafmagn, 11,2% kol og koks
og 9% aðrir orkugjafar (heitt
hveravatn, gas, súr, ammoniak
og fleira).
Orkukostnáðui' ísl. iðnaðarins
1950 var að meðáltali 2% af fram-
leiðsluverðmætinu.
Um fjármagn bundið í ísl. iðn-
fyrirtækjum árið 1950 segja
skýrslur Hagstofu íslands að iðn-
fyrirtæki með 78% af tryggðum
vinnuvikum iðnaðarins í heild
höfðu 409,602,000,00 kr. bundnar
í hyggingum, vélum og áhöldum,
miðað við vátryggingarverð
þeirra. Mest er fjárfestingin, eða
32,9%, hjá kemiska iðnaðinum,
en til hans teljast síldar- og fiski-
mjölsverksmiðjur, liírarhræðslur,
lýsishreinsunarstöðvar, hval-
vinnslustöðvar, málningarverk-
smiðjur, gas-, súrefnis-, kalk- og
kolsýrugerðir.
Næst mest er fjárfestingin, eða
27,4% heildarverðmætisins, hjá
matvælaiðnaðinum, en til hans
teljast hraðfrystihús, sláturhús,
mjólkurbú, brauðgerðarhús, kex-
verksmiðjur, smjörlíkisgerðir,
niðursuðuverksmiðjur o. fl.
Þá er einnig mikið fiármagn
bundið í málmsmíðaiðnaði, flutn-
ingatækjagerð (skipasmíðastöðv-
um og hifreiðaverkstæðum) og
vefjariðnaðþ einkum klæðaverk-
smiðjum.
Síðan 1950 hafa tölur þessar
allmjög hækkað vegna nýrra
verksmiðja. Stærst þeirra er
köfnunarefnisáburðarverksmiðja,
er tók til starfa á þessu ári og
kostaði um 140 milljónir króna.
Nokkuð hefur verið rætt og rit-
að á síðustu árum um nauðsyn
þess að íslendingar fari inn á ný
svið iðnaðar, er gætu skapað arð-
vænlega úíflutningsframleiðslu,
en hún þykir enn sem komið er
ekki nógu fjölbreytt, miðað við
aukna þörf þjóðarinnar fyrir er-
lendan gjaldeyi'i til þess að mæta
kröfum hennar um stöðugt batn-
andi lífskjör.
Lærdómsríkt er í þessu sam-
bandi, að fyrsta tilraun íslendinga
til þess að taka þátt í vörusýningu
erlendis annarri en sérsýningu
fiskafurða (en fiskiðnaðurinn
hefur verið svo til eini útflutn-
ingsiðnaðurinn) var gerð af
Félagi ísl. iðnrekenda með þátt-
töku í alþjóðavörusýningunni í
Briissel sl. vor.
Þar voru sýndar m. a. þessar
vörutegundir:
Ammonium nitrate áburður,
ullargarn, tweed, kamgam, ull-
arteppi, gólfteppi, þorskalýsi til
lækninga, dýrafóðurs og til iðn-
aðai'. Síldar-, karla- og þorska-
lýsi, síldar-, karla- og fiskimjöl,
rækjur, humar og ýmsar aðrar
niðursuðuvörur, skófatnaður, raf-
magnsheimilistæki, transforma-
torar o. fl., skjólflíkur og sport-
fatnaður, súkkulaði og sælgæti,
gólfteppi og mottur úr ull, vik-
urholsteinar og einangrunarplöt-
ur úr vikri, vinnu-, sport- og
skjólatnaður.
Gefur það nokkra vísbendingu
um, hvaða tegundir núverandi
iðnaðarramleiðslu þyki líklégast-
ar til útflutnings.
En hvaða horfur eru fyrir stór-
iðnaði á íslandi? Hvaða aðstöðu
hefur fsland á því sviði?
Talið er, að auðvelt sé að fá
ódýra raforku á íslandi með við-
bótarvirkjunum vatnsfalla. Áætl-
að er að virkjanleg vatnsorka
mynda nema samt. 4,500,000 KW,
en virkjuð vatnsorkuver nú gefa
aðeins af sér 100,000 KW orku.
Auk þessa er sú raforka, er fást
myndi með virkjun heitra gos-
hvera. Boiiiola í tilraunaskyni,
750 feta djúp, u. þ. b. 25 km. frá
Reykjavík, gýs 30 tonnum af gufu
á klukkustund, 330 °F heitri, og
með 85 psi þrýstingi.
Heitar uppsprettur finnast á
um 200 stöðum á íslandi og er tal-
ið að um 25000 gallon af heitu
(Framhald á 11. síðu).
BfLFERÐAVÍSUR.
Jeppinn ber mig víða vega
vakur oftast þægilega.
Á samt til að ausa og prjóna,
ímynd Jarps og gamla Skjóna,
sem mig áður báru á baki.
Bifreið ertu þeirra maki?
Víða heyrist véladynur
veldi fáks í rústir hrynur.
Feðra okkar var hann vinur
vænsti þjónn og raunabót.
Gróa fornir götuslóðar
gleymist hestamenning þjóðar.
Bóndinn nú í bifreið Ijóðar
birtir hreiflum vinarhót.
Brautir nýjar bílar geysa
byggð úr fjötrum vegir Ieysa.
Túnin stækka, týnizt veiza
tæknin sigrar holt og grjót.
Heimaríkir rakkar þjóta
renna í kapp við skrímslið ljóta.
Kusa liggur löt á vegi,
lundprúð bæði á nótt og degi.
En hörkustríð í hundssálinni,
ef heyrist duna í bifreiðinni.
X.