Dagur - 07.09.1955, Síða 2

2
D A G U R
Miövikudaginn 7. septembcr 1955
Öræfadýrð
Lokafoall í Vasla^kógi:
C D
2909 miðar seldir um eina helgi?
Um verzlunarmannahelgina1
raunu hafa verið seldir 1500—
=»2000 aÖgöngumiðar að braggaböll-
umim, eða ipnheimtur aðgangs-
eyrir fyrir 50—60 þúsund krónu.r,
Kostnaður af samkomuhaldi bessu
rmm einkum vera greiðsla til
hljóðfseraleikara cg til dyravarða
og lögregiu, (sg-skernmtanaskattur..
Stefdn Helgason.
Sími 1944 og 1760.
Audýsiðí ÐEGI
O J
IlmiiT örcvfanna — brennisteins
daunn frá eldstöðvum — beinir hug-
um manna þessa siðustu daga upp
yfir fjnllahringinn við byggðina, til
töfraheima (irccfanna. Enn þá vitn
altl of fáir íslcnclingar, hvernig þar':
cr vmhorfs.
Þorvaldur Thoroddsen lýsir svo
lilsýn frá Herðubrciðarlindum lSS-f
i Ferðabók sinni:
— Það gctur hver gert scr i
hugarluncl, hve faguri það er, þegar
purpuramistri við sólarlag slcrr á
allar þessar jökulbungur og jökul-
tindn; lilbreytingin er lika míkil,
slcttan, Arnar, kvislir, seftjarnir,
hálsar og fjallgarðar i fjarska, kot-
svört og mórnuð gljúfur og hamra-
belti, jökulstrýlur og jökulbreiður,
alll þctta skiptist á, og pví verða lit-
blcrirnir svo undurfagrir og marg-
brolnir. Loflið cr svo tcert og hreint,
að fjarlcegir hlutir sýnast rhjög
ncerri, unz sólmislrið smátt ogsmátt
fcerist yfir og takmörkin hverfa, en
hátt á himninum er bláminn svo
djúpur og hreinn, að hver ský-
hnoori sýnist. mjallhvilur, unz sólin
rennur lil viðar; þá glóa skýhnoðr-
nrnir og aUur himinninn með ótelj-
ancli litbrigðum, sem enginn getur
lýst, hvorhi með penna nc prenti.
— — Nállúrujegurðin verður enn
áhrifameiri nf þvi, að hér er ekkert,
sem glejmr fyrir--sálin er rins
og skuggsjá, er griþitr ósjálfrátt allt,
er við horfir; hið ejnslaka hverfur,
rn heildin verkar á tilfinninguna■“
B e r j a f ö t u,r
Bónkústar
Ferðatös-kur
V a s a I u g t i r
Þ v o 11 a s n íi r u r
M e r k i p e n n a r
S k ó I a k r í t
S k ó I a t ö s k u r
Járn ofr glervörudeild
REIÐHJÓL
Barnavagnar
Barnakerrur
Skýliskerrur
Járn og glervörudeild
Fjármark mitt,
sem féll niður við síðustu
prentun Markaskrár Eyja-
fjarðarsýslu, er: Vaglskorið
framan hægra; stýft og biti
aftan vinstra. Brennimark:
Á J S Á.
ÁM'I JÓNSSON,
, Syffrf-Á,' Ólafsíirði.
Heíur Iiaft stórfé fyrir að reka alræmda
skeimntistarfsemi á svæði, scm auglýst er
sem „gri’ókncF4 fyrir álmeiming
Fyrir helgina tók Ríkisútvarpið
að sér — þrátt fyrir bannið á
dansauglýsingum — að koma
þeirri vitncskju tii Eyfirðinga og
Þingeyinga, að enn œtti að vera
ball í braggaiium í Vaglaskógi.
Var þess einhvern veginn getið
undir rós, eins og tiðkast við birt-
ingu dansauglýsinga, sð þetta væri
lokaball. Aðstandendur unglinga í
báðum sýslum og hér í kaupsiaðn-
um, munu hafa dregið andann !étt-
ara, er þeir hgyrðu þetta fyrirheit
um að nú væri þó aö Ijuka al-
ræmdum samkomum, sem ein af
stofnunum ríkisins, Skógræktin,
hefur haldið uppi þarna í a!lt sum-
ar, og auglýst af miklum krafti. En
unga fólkið, sem raunar á ekki í
mörg hús að venda til skemmtana-
halda, mun ekki hafa ætlað sér að
verða af þessari síðustu skógarhá-
tíð. Var brátt fjölmenni í Vagla-
skógi; pg það enda þótt nú sé farið
að hausta, og myrkur og rigning
legðust á eitt að gera aðkomuna
þar heldur óyndislega í þetta sinn.
Tugir bifreiða.
Um miðnættið var svo mikili
bílafjöldi í grennd við braggann,
að þeir, sem síðar komu, uröu ao
leggja bíium sínum við skógar-
hliðið eða í grennd við Fnjóskár-
brú, því að hvert stæði í grennd
við húsin og raunar talsverðan
spotta inn eftir skógarveginum,
var upptekið. Er ekki ofmælt, að
margír tugir bíla hafa staðið þarna
allt .kvöldið, þar á meðal fjölmarg-
ir leigubílar. Mun önnur eins bíla-
þyrping ekki hafa sést þar í góð-
viðrum sumarsins.
Þröng á bingi.
I skóginum umhverfis brakkann,
var háreisti og söngur, en innan
dyra þröng á þingi. í miðasölunni
fékk blaðið þær upplýsingar, að
vanalegt væri að selja 400 að-
göngumiða við s!ík tækifæri sem
þetta, og hefði þó salan skotist
verulega upp fyrir það á stundum.
Og miðinn kostaði 30 krónur. Að-
gangseyrir _ þetta kvöld ætti því
ekki að hafa numið minna en
12000 krónum. Og hvað bauð svo
ríkisstofnunin unga fólkinu fyrir
þessa peninga? Hvað átti það að
sækja í Vaglaskóg í myrkri og
haustrigningu? Hún bauð húsa-
skjól í bragganum og hljóðfæra-
leik fyrir dansinum. Hún bauð
leyfi til að reika um i .,griðlandi“,
eða sitja í bííunum bar á bragga-
lóðinni. En ekki bauð hún sæti fyr-
ir gestina, eða veitingaborð, ekki
skemmtiatriði eða hvatnir.gu. Sam-
komugestir fengu raunar ekki ann-
að íyrir aura sína en gólfið í bragg-
anurn og hvininn í Itljóðfærunum.
En ekki er ósennilega til getið,
þótt sagt sé, að nettóágóði af þessu
skemmtanahaldi í sumár nemi á
annaö hundrað þúsund krónum.
Mest af þessu fé mun komið frá
ungu fólki í Eyjafjarðar- og Þing-
eyjarsýslum, Akureyri og Húsavík,
og mun hlutur Akureyringa af eðli-
legum ástæðum stærstur. Auk þess
hefur þctta fólk greitt stórfé fyrir
| bílaakstur. Mun sú fjárhæð skipta
tugum þúsunda a. m. k. Þó hafa
ungrnennastefnur þesssr í Vagia-
skógi gert ineira en að herja fé út
úr fólki fyrir litla skemmtun. Þær
hafa verið alræmdár fyrir
drykkjuslark, áflog og i'.lindi
og aðra ómenningu, sem fylgir
þeim samkomura hér ó landi,
sem stofnað er til í gróðaskyni ein-
\jörðungu, og án þess að séð sé um
leið fyrir viðunandi aðstöðu eða
eftirliti. Skipulögð stárfsemi af
þessu tagi í grennd við íjölmenna
kaupstsði hlýtur að lenda þar að
Jolcurn, að hún hefur áhrif á miklu
fleiri en þá, sem saekja samkom-
urnar. Og samkomurnar í Vagla-
sliógi ern lika fyrir löngu orðnar
plnga é fiölda heimila, hafa valdið
margs konar sársauka og yandræð-
um, ýtt undir óreglu ogúeyðslu, og
í raunTTir!r verið -biet-tur ’á þessum
landsbluta og á stofnun, sem að
vc-i'öleikum hefur notið vinsælda
og virðingar þorra landsmanna.
Lckabali til langframa.
Samkvæmt auglýsingunni var
samkoman á laugardagskvöldið
lokaball. Væntanlega er það fyrir-
heit til langframa. Skógrækt rikis-
ins er mikil þörf á meira fé!til
ágætrar starísemi sinnar. En það
fé verður að renna til her.nar eftir
öðrum leiðum en þeim, sem hér er
drepið á. Það fé, sem næst til þess
að klæða landið með þessum
hætti, glatast þjóðinni aftur í týnd-
um vinnudögum, lélegum afköst-
um, aukinni óhófseyðslu og upp-
lausn. Aorir aðilar, sem aldrei
styðja skógrækt né menningarmál,
leynivinsalar og þeirra líkir, taka
í sinn hlut drjúgan skerf af því fé,
sem þjóðfélagið lætur — oft gá-
lauslega -— í hendur ungu fólk, og
bað hefur handa i milli á slíkum
stöðum. Að öllu samanlögðu mun
hentast, að leggja niður með öllu
samkomur af þessu tagi í Vagla-
skógi. Þær eru líka orðnar til þess,
að þeir. sem gjarnan vilja eiga þar
griðland, forðast staðinn þegar sízt
skyldi, á helgi- og frídögum alls
almennings.
Bifreiðarnar
A-8 o2f .4-1008 eru til sölu.
Hænsnmn stórfækkar á fslandi:
Verður verulegur skortiir á eggjuin
hér á landi i uæstu framtíð?
í KAUPMANNAHAFNAR-
BLAÐINU „Dagens Nyheder"
birtist nýlega umsögn um eggja-
framleiðsluna í Ðanmörk, eftir
danska tilraunastjórann J. Bælum.
I greininni skýrir Bælum svo frá,
að forustuaðstaða Dana á hinum
alþjóðlega eggjamarkaði sé nú í
nokkurri hættu vegna þess að
danskir eggjaframleiðendur fylgist
ekki með í þróuninni, heldur sitji
að mestu í gamla farinu. Eggja-
framleiðsla Dana hefur vaxið um
19% á síðustu 20 árum, en á sama
tíma hafa Englendingar, sem eru
stærstu eggjakaupendur Dana,
aukið framleiðsluna um 23%, en
Vestur-Þjóðverjar og Hollendingar
hafa færst í aukana um 62—90%.
Þegar aðgætt er, að Danir eiga
um það bil 25 milljón varphænur,
og eggjaútflutningur þeirra nemur
um 336 millj. danskra króna á ári,
verður ljóst, hverja þýðingu þessi
eggjaframleiðsla hefur fyrir Dani
og fyrir útflutningsverzlun þeirra.
Bælum tilraunastjóri bendir á,
að danska varphænan verpi ekki
nægilega mörgum eggjum. Meðal-
varp hennar er aðeins 165—170
egg á ári. en var um 100 úm alda-
mótin síðustu. Afurðagetan hefur
því vaxið um 65—70% á sl. 50 ár-
um, en það er ekki nægilegt til
þess að tryggja- Dönum forustu-
e -• '• '•> r •
hlutverkið.
ÞEGAR ÞESSAR upplýsingar
eru hafðar í huga, vaknar spurn-
ingin, hvernig hóttað sé eggjafram-
leiðslunni hér á- íslandi. Ekki
þannig að skilja, að vænta megi
þess að við höfum aðsíöðu til að
flytja út egg. Til þess er fram-
leiðslan hér allt of lítil, og þar að
auki er nú Ijóst, að mikill og
hættulegur samdráttur er í
hænsnaræktinni. „Hagtíðindi" upp
lýsa, að hænsnastofn landsmanna
sé í stórhættulegri hrörnun. Tölur
tala hér skýrast:
Árið 1949 voru til á landinu
123.430 hænur. — 1950 97.919. —
1951 96.279. — 1952 85.94S. —
1953 77.369.
Haldi þessi þróun áfram, rekur
bráðlega að því, að við verðum að
flytja inn egg til þess að svara
neyzluþörfinni. Ágústhefti „Hag-
tiðinda" sundurliðar því miður
ekki innflutninginn undir liðnum
„Mjólkurafurðir, egg og hunang" á
tímabilinu janúar—júní 1955, og
verður því ekki séð, hvern hlut
eggin eiga í þeim 66000 kr. inn-
flutningi, sem þar er tilgreindur.
En hvort sem nú innflutt egg eru
mörg eða fá, er það enginn bú-
skapur, að flytja inn í landið vöru,
sem víð getum sjálfir framleitt, og
sem er um leið holl og ljúffeng
fæða. Og þar sem aðstaðan til
framleiðslunnar er auk þess heldur
hagstseð.
FÝRIR TVEIMUR 'ÁRUM
byrjaði eg að framleiða egg. Það
kom fljótt í ljós, að hægt var að ná
afurðagetu, sem er mun hærri en
meðalafurðagetan i Danmörk á
hverja varphænu. Eins og að ofan
getur, er meðalvarpið þar 165—
170 egg á ári, en hjá mér komust
hænurnar í 195 egg á fyrsta ári, en
vegna óheppilegra aðstæðna varð
eg að láta mér nægja 185 á öðru
rekstursári. En það var samt 15—
20 eggjum hærra en meðalvarpið
hjó Dönum.
Nú er langt frá, að hægt sé hér
að leggja til grundvallar þessa
tölu, 185 egg pr, hænu að meðal-
tali. I sveitunum er víðast ekki
um að ræða eitt nándar nærri svo
mörg egg. Oftast sáralítið varp á
vetrum, en þar er um að kenna
hænsnahúsunum sem notuð eru,
því að í þau skortir bæði rúm og
ljós. Ef hænsnarækt á að bera sig,
þarf nákvæma hirðingu og fóðrun,
hreinlæti og rúmgott pláss, því að
hænsnin eru innilokuð meira en
hálft árið.
EKKI ÆTTI að vanta hænsn á
eitt einasta sveitabýli á Islandi. Á
hverju heimili fellst alltaf til mat-
arúrgangur, sem hægt er að nýta
til hænsnafóðurs. Þar sem hænsna-
rækt er smávaxin, lítur húsfreyjan
oft á það, sem ínri kemur fyrir egg,
sem ofurlítinh~ aukapening, sem
hún getur notað fyrir sig. Þannig
er það í flestum-löndum. Ep sé
reiknað með meiriháttar tekjum
af hænsnarækt, þarf fleiri hundruð
varphænur, og þá er hún orðin lið-
ur í búskapnum og um leið fjár-
hagsliður, sem reikna verður með.
EKKI ER HÆGT að áætla
með neinni vissu, hversu miklu —
réttara sagt litlu — íslenzka varp-
hænan skilar. Eg gæti trúað að
heildarafurðirnar fari ekki yfir 8
milljón eggja á ári. Þegar því
magni er deilt til neyzlu á þjóð-
ina, koma um 50 eggh ári á mann.
Danir borða helmingi fleiri egg en
þetta, og Bretar um 400 á mann á
ári. Af þessu sést, að mikið vantar
á, að fullnægt sé neyzluþörfinni
hér á landi með núvérandi fram-
leiðslu.
Hvert gildi það hefur fyrir mat-
aræði landsmanna og heilbrigði, er
læknanna að dæma en ekki mitt.
A. C. Höyer Jóhannessoti.
Fjármark mitt,
sem £lutt er frá Fljótum til
Ólafsfjarðar, er: Blaðstýft
aftan oý biti framan hægra;
stúfrifað og biti a. vinstra.
Brennimark: A B B A.
Ingihjörg: Guðmundsd.,
Syðri-Á.