Dagur - 28.09.1955, Blaðsíða 8

Dagur - 28.09.1955, Blaðsíða 8
8 Miðvikudaginn 28. sept. 1955 Falleguf garður í sveit Myndin er úr myndasafni KEA, af sveitabæjum í Eyjafirði. Hún sýnir íbúðarhús í Litla-Árskógi á Árskógsströnd, og garðinn, sem er þar að húsabaki. Hann er mjög fallegur og vel hirtur. 1 Litla- Árskógi búa hjónin Vigfvis Kristjánsson og Elísabet Jóhannsdóttir og synir þeirra, en þeir eru allir orðlagðir hagleiksmenn. (Ljósmynd: Tryggvi Haraldsson.) - Varnaðarorð í tímariti Landsb. ASgengt að 100 örnefni fylgi hverri jörð í Þingeyjarsýsiu Lokið skrásetningu örnefna á 120 býlum í Norður-Þingey jarsýslu (Framhald af 1. síðu). in til þess að bæta hag framleið- enda. Hin sérstöku vaxtakjör hljóta að valda því, að þeir, sem rétt eiga á þeim, nota þau út í æsar og draga smám saman eigið fé sitt úr rekstr- inum og fá bankalán í staðinn. Al- menn vaxtahækkun og samdráttur útlána eða aðrar aðgerðir geta ekki náð fullkomnum árangri ef megin- atvinnuvegir þjóðarinnar eru und- anþegnir. íslenzkt fjármálalíf kemst því aldrei á heilbrigðan grundvöll, fyrr en útflutningsatvinnuvegirnir hafa svo góð afkomuskilyrði, að þeir þurfa ekki á fríðindum og forrétt- indum að halda fram yfir annan atvinnurekstur." Lánastarfsemin. „Tvennt stendur heilbrigðri lána- starfsemi á íslandi mjiig fyrir þrif- um. Annars vegar er það, að heilar atvinnugreinar liafa verið reknar með þrálátu tapi árum saman, en vegna mikilvægis þeirra fyrir þjóð- arbúið hafa bankarnir neyðzt til að halda áfram lánveitingum til þeirra, jafnvel þótt fyrirtækin væru komin á gjaldþrotsbarm. Hins veg- ar er sú staðreynd, að hér á landi er ekki til neinn verðbréfa- eða hlutafjármarkaður, þar sem opin- berir aðilar og einkafyrirtæki geta aflað sér lánsfjár til langs tíma. Af þessum orsökum hafa hlaðizt á bankana mikil útlán, sem' bundin eru leynt eða Ijóst til miklu lengri tíma en heilbrigt getur talizt, þar sem innlánsfé bankanna er aftur á móti að langmestu leyti óbundið —“ „Ein æskilegaSta leiðin til þess Berklavarnadagurinn á sunnudaginn keniur Um næstu helgi fer fram fjár- söfnun um land allt til starfsemi SIBS að Reykjalundi og Kristnesi. Berklavarnadagurinn er á sunrtu- daginn, en fjáröflunarstarfsemin hefst þegar á laugardag með dans- leik á Hótel KEA og kvikmynda- sýningu í Nýja-Bíó kl 9. A sunnu- daginn verða seld merki og blöð dagsins. Kvikmyndasýningar verða í Skjaldborgarbíó og dansleikir í Alþýðuhúsinu og á Hótel KEA um kvöldið. Sú nýbreytni hefur verið tekin upp að auk venjulegra happ- drættisvinninga á merkjum dags- ins, sem eru númeruð, er nú dregið um aukavinning, sem er hvorki meira né minna en ný bifreið af enskri gerð. Er því til nokkurs að vinna með því að kaupa merkin, auk þess sem menn leggja lið hinu merka og ágaeta starfi SIBS. að afla fjár til atvinnurekstrar er sú, að fyrirtækin selji almenningi liluta- bréf sín. Á þann hátt fá þau áhættu- fjármagn til óákveðins tíma. En fyrir þá, sent leggja vilja fé á vöxtu, eru hlutabréf að ýmsu leyti svipaðs eðlis og vísitölubundin verðbréf, þar sem verðmæti þeirra hækkar að ölláim jafnaði ásamt iiðru verðlagi í landinu og oft mun hraðar, þegar vel árar. Ilér á landi hafa hlutafélög ekki þróazt eðlilega nú um langt skeið. Orsakanna er vafalaust fyrst og fremst að leita í skattalöggjöfinni, sem veldur því, að nær ókleift er að reka stórt hJútafélag á Islandi á heiðarlegan hátt. Hefur þetta orðið til þess, að stórum hlutafélögum hefur verið skipt í mörg smá félög, og hefur þá ekki komið til mála, að hlutabréf þeirra yrðu seljanleg á markaði. Jafnframt er fjöldi fjiil- skyldu- og smáfyrirtækja rekinn sem hlutafélög, þar scm því fylgja ýmis hlunnindi. Yfirleitt er óhætt að segja, að flest hlutaféliig hér á landi ráði yfir of litlu eigin fé og séu of háð bönkum um rckstrarfé —“ „Nú er búizt við því, að ríkis- stjórnin leggi fyrir næsta þing frum varp um breytingu á skattlagningu félaga. Verður þá vonandi stigið fyrsta skrefið í þá átt að skapa hluta félögum eðlileg vaxtarskilyrði, með því að breyta skattlagningu í það horf, að hún sé fast hlutfall at tekj- um og enn frcmiir með því að gera íélögum kleift að úthluta sæmileg- um arði. Þá mundi opnast leið til að afla fjár til stórfvrirtækja og upp byggingar atvinnulífsins með hluta- fjársöfnun hjá almenningi. Velmeg- unin er nú svo mikil, að þjóðin mundi geta lyft grettistökum á þennan hátt, cn jafnframt yrðu þiis undir manna meðeigendur stærstu atvinnutækja þjóðarinnar." Alvinnufyrirtœki cru hornsleinar. „Hér hefur verið drepið lauslega á nokkur þau vandamál, sem við er að etja í íslenzkum fjármálum. Að lokum skal lögð áherzla á þá skoðun, að hinir I járhagslegu örð- ugleikar, sem nú er við að stríða, verða ekki leystir á viðunandi hátt nema á grundvelli heilbrigðs at- vinnurekstrar. Atvinnufyrirtækin, smá og stór, cru hornsteinar efna- hagskerfisins. Séu þau fjárhagslega vanmáttug, styrkþégar hins opin- bera eða rckin með rangfærðu bók- haldi vegna hinnar óhæfilegu skatta byrðar, hljóta þau að sýkja allt fjár- málakerfið. Þess vegna verður þjóð- félagið að veita þeim géið vaxtar- skilyrði, en um leið að krefjast jiess, að þau beri sjálf áhættuna af rekstr- inum.“ Dagur Keppt um stýrishjól í knattspyrnukeppni Slippstöðin á Akureyri hefur ákveðið að gefa stýrishjól af skipi, myndarlegan grip, til væntanlegrar firmakeppni í knattspyrnu. —- Er ætlunin að selja aðgang að leikjunum og verja því fé, er inn kann að koma, til að styrkja knattspyrnu menn á Akureyri. Væntanlegir þátttakendur geta snúið sér til Slippstöðvarinnar, Sími 1830, um frekari upplýsingar og ættu að gera það sem fyrst. Stjórn Iðnskóla Akur- eyrar kjörin Bæjarstjórn kaus nýlega eftir- talda menn í stjórn Iðnskóla Ak- ureyrar: Guðmund Guðlaugsson, Jón Þorvaldsson, Steindór Stein- dórsson og Gunnar Óskarsson. — Menntamálaráðherra á eftir að skipa formann nefndarinnar. jónas Rafnar yfirlækn- J ir lætur af störfum Um næstkomandi áramót lýkur merkum starfsferli, er Jónas Rafn- ar yfirlæknir á Kristnesi lætur af störfum. Hefur hann sagt starfi sínu lausu frá 1. jan. n.k. Jónas Rafnar. hefur stjórnað Kristnesi frá stofnun þess. Á starfstíma hans hafa unnist miklir og örlagaríkir sigrar í baráttunni við berklaveik- ina. Mun nafn hans uppi, meðan þeirrar sögu er minnst. Nú fyrir nokkrum dögum var hér á ferð, á suðurleið úr Þing- eyjarsýslu, Skúli Skúlason frá Hólsgerði í Ljósavatnslireppi. — Hefur Skúli unnið að örnefna- söfnun í Norður-Þingeyjarsýslu í sumar, á vegum Þingeyingafé- lagsins í Reykjavík og Þjóð- minjavarðar. Er nú að kalla lokið skrásetn- ingu örnefna í Norðursýslunni. — Alls kom Skúli á 120 býli í sumar og fyrra sumar. Skúli sagði blað- inu, að algengt væri að 100 ör- nefni fylgdu hverri jörð, en sums staðar væru þau miklu fleiri. Til dæmis skráði hann 255 ömefni á Fjöllum í Kelduhverfi, og var þar mestur fjöldi örnefna í sýslunni. Á Víkingavatni 248 örnefni, í Lax- árdal í Þistilfirði 225, á Hafurs- stöðum í Axarfirði 192 nöfn og í Hafrafellstungu 188. '■■?] Tfilfl Áhugi fyrir örnefnum. Skúli sagði bændur hafa tekið erindum sínum vel og greittt fyrir sér á marga lund. Væri almennur áhugi að skrá örnefnin og forða því, að þau týndust. Starfið kvað Skúli hafa verið ánægjulegt vegna vinsamlegra undirtekta manna, og vegna góðviðrisins, sem ríkti í sumar á þessum slóðum. Fór Skúli gangandi í milll bæja og var það ánægjulegt ferðalag í sólskini og sunnanþey. m Saga fylgir sjaldan ömefnum. I örnefnaskrá Skúla kennir margra grasa. Sjaldan er unnt að skrásetja sögu með örnefni, sagði hann. Þó ber það við. Á Langanesi eru Skálabjörg, er Guðmundur góði vígði, og fylgir þeim síðan sú náttúra, að ekki verður slys á mönnum né skepnum, þótt hrapi þar. — Ornefni eru víða dregin af mannanöfnum. Víða eru stekkir og kvíaból og svo eyktamörk. Skráði Skúli lýsingu á landi og áttir í sambandi við eyktamörk. Örnefnaskráin verður nú hrein- rituð, og síðan væntanlega varð- veitt á Þjóðskjalasafni. Óvíða mun örnefnasöfnun heilla héraða svo langt komið sem í Norður-Þing- eyjarsýslu, en á nokkrum stöðum er vakandi áhugi fyrir málinu. Til dæmis er nú unnið að allsherjar- ömefnasöfnun í Vestfirðingafjórð- ungi og starfar Ari Gislason kenn- ari í Reykjavík að málinu. Ýmis fíðindi úr nágrannabyggðum Hrútasýning í Köldukinn Á sunnudaginn var haldin hrúta- sýning í Köldukinn. Þangað komu 80 hrútar og fengu 30 fyrstu verð- laun. Þar af allir hrútar Jóns Sig- .urðssonar í Felli, 3 að tölu. Þyngsti hrúturinn vóg 114 kg., eig- andi Kristján Jónsson bóndi í Fremsta-Felli. Yfirleitt þóttu hrút- arnir vænir og vel byggðir. Ný f járrétt í Ólafsfirði Ólafsfirði 26. sept. Tíðarfarið er fremur stirt um þessar mundir. Aflinn er tregur á trillurnar, mest 3000 pd. í róðri. Ný fjárrétt var byggð að Reykj- um í sumar og var hún í fyrsta skipti notuð í göngunum. Hún er steinsteypt með 16 dilkum. Slátr- un stendur yfir. *r- Stækkun frystihúss í Húsavík gerð á skömm- um tíma Húsavík 26. sept. Þegar sýnt þótti að ekki mundi nægilegt rúm i hraðfrystihúsinu í Húsavík fyrir kindakjötið, var ákveðið að reisa þegar viðbótar- byggingu og voru þá 17 dagar til stefnu. Var tekið til óspilltra mál- anna og er nú verkinu að verða lokið. Má það ekki tæpara standa, því að eldri kjötgeymslur eru þeg- ar að verða fullar. Vænsti dilkurinn er fram að þessu hefur komið í sláturhúsið að þessu sinni vóg 25 kg. Var hann frá Gautlöndum í Mývatnssveit. Mikil fjölgun slátur- fjár í Skagafirði Sauðárkrókur 26. sept. Hér er orðið haustlegt og snjór í fjöllum. Haustannir eru miklai og nægileg atvinna. Réttað var síð- ustu viku alla, tók ein rétt við af annarri. Slátrun stendur yfir og er féð ekki yfir meðallag að væn- leika. Þó liggja engar skýrslur enn þá fyrir um meðalþunga. 26—28 þúsund fjár er siátrað og er það til muna fleira en í fyrra. Kartöfluuppskeran er misjöfn og viða léleg. Skjálfandafljótsbrú opnuð fyrir umferð en vígslu frestað Fosshóll 26. sept. A fimmtudaginn var burðarþol nýju brúarinnar hjá Stóruvöllum prófað. Settar voru 80 smálestir af sandi og möl á brúna og siðan ekið yfir hana á stórum vörubíl. Seig hún nokkuð, en þó ekki meira en eðlilegt má teijast og kippti sér aftur er sandurinn var fjarlægður. Á föstudaginn var svo haldið reisugildi fyrir brúargerðarmenn o. fl., en engin brúarvígsla fer fram í haust. Hin nýja og veglega brú er nú opin til umferðar og þykir mikil samgöngubót. Búið er að ná kindunum er gengu af í Bríkartorfu. Var það ein ær og tveir veturgamlir hrút- ar, hvitur og svartur. Ærin er ekki brennimerkt og mörk á kindunum ólæsileg vegna þess að eyrun hafa kalið í vetur. Allt er fé þetta sæmilega vænt. 900 fjár „á fjalli44 í Grímsey Grímsey 26. sept. Grímseyingar þurfa ekki að hlaupa um fjöll og fimindi eftir fé sínu. En þar voru þó fyrstu göngur á mánudaginn’ Féð er með vænsta móti. Samtals munu hafa verið „á fjalli" um 900 fjár. Veður eru óstillt og oft stórsjór. Gefur því lítið á sjó og tíminn not- aður þegar fært þykir við hafnar- gerðina. Gengur það verk fremur seint vegna veðurfarsins. Bygging- arefni, bæði möl og sand, þarf að sækja til lands og tefur það eðli- lega fyrir. Höfnin verður SV2—6 metrar á dýpt með fjöru. Kar- töflusprettan er fremur léleg, en rófur spruttu vel og eru lausar við kálmaðk. Byggt á Laugiim Laugmn 27. sept. IJnnið er að byggingu tveggja kennaraíbúðá við Laugaskóla, Eru þær sambyggðar Dvergasteini, hinu nýlega smíðaverkstæði skéilans. Þær verða gerðar fokheldar I haust.

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.