Dagur - 25.04.1956, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 25. apríl 1956
D A G U R
* _____________________________________________________________ ■*
*
Vatnsskortur víða um
Ga rðy rkj u þáttur
?W-írS'<'-:'í'W3 Eftir ÓSKAK ElRíKSSON ráðunaut ö-f'#-wí?-(SfeÁí
Um kartöflur
Kartöfluræktin er það rúmfrek,
að menn geta almennt ekki haft
hana á heimaslóðum, en neyðast
til ao taka garða á leigu. Þeir geta
því litlu ráðið um legu garðsins og
jarðveginn sem valinn er. Bezti
jarðvegurinn er sandjarðvegur,
hæfilega blandaður mold og leir.
Garðstæðið á að vera þurrt, liggja
vel við sól og skjóli og íorðast
staði, þar sem frosthætta er mest,
t. d. aðkrepptar lægðir. Beztu mat-
arkartöflurnar gefa afbriðin Gull-
auga og Rauðar íslenzkar. Þær
gefa einnig góða uppskeru í góð-
um, vel hirtum öröum. Skán er
mjög fljótvaxin. Ben Lemond er
meðalfljótvaxin. Hvorug þessara
tegunda er eins góð til matar og
Gullauga eða Rauðar íslenzkar. —
Nú má fara að setja kartöflur í
spírun. Utsæðið þarf að vera heil-
brigt, 30—60 gr. að þynd. Bezt er
að láta spíra í grunnum kössum á
björtum stað. Spírurnar eiga að
vera 2—4 cm. á lengd þegar sett
er niður. Doktor Björn Jóhannes-
son segir hæfilegan áburðar-
skammt vera 4,6 kg. kjarna, 4,5
kg. þrífosfat og 4,5 kg. brenni-
steinssúrt kalí, allt miðað við 100
m-. Eitthvað mun mega fara
hærra, einkum í sandjarðvegi.
Þar sem grasvöxtur hefur verið
óhæfilega mikill má draga mikið
úr köfnunarefnisskammtinum. Sé
áburðurinn ekki í réttum hlutföll-
um getur hann spillt bragðgæðum
kartaflna stórlega. Hæfilegt er að
setja kartöflur í 5—7 sm. dýpi,
hafa 50 sm. milli raða og 25 sm.
milli kartaflna í röðum. Sé sett
þéttara niður fæst nokkru meiri
uppskera, en smærri kartöflur. Sé
vaxtarrýmið 25x50 sm. mun láta
nærri að 25—30 kg. þurfi á 100
m-. Einkennandi fyrir kartöflu-
rækt hér á Akureyri hefur hin síð-
ari ár verið hinn sííelldi flótti und-
an arfanum, eða öllu heldur flótti
undan dugleysi og vanhirðu rækt-
unarmannanna. Ný og ný garðlönd
hafa verið tekin, en ekki notuð
nema í 2—4 ár, vegna arfa. Sem
dæmi má nefna Lundsgarða,
Konuogur fuglamia
A laugardag fyrir páska varð
Davíð Árnason endurvarpsstjóri í
Skjaldarvík var við fugla tvo hátt
í lofti. Hnituðu þeir hringa marga
og bærðu ekki vængina. í kíki sá-
ust þeir greinilega.
Þetta voru ernir. Svifu þeir
góð'a stund hægt og rólega á þönd-
um vængjum, hlið við hlið, þar til
þeir hurfu í ský.in. Enginn vafi lék
á að þetta voru ernir, konungar ís-
lenzkra fugla. Vænghafið er geysi-
mikið, fremstu flugfjaðrirnar eru
skildar frá og vængirnir eru gisnir
að sjá og snubbóttir fyrir endann.
Ernir eru orðnir sjaldgæfir fuglar
og varpstaðir fáir hér á landi. —
Þeirra hefur ekki orðið vart hér
um slóðir, svo að frétzt hafi, um
langt skeið.
Sunnuhvolsgarða, Melagarða og
Miöhúsagarða. Allt í kringum bæ-
inn og inni í bænum má sjá þessi
garðlönd löðrandi í arfa, sem tal-
andi vott um ódugnað og hiröu-
íeysi ræktunarmannanna. Það er
mesti misskilningur, að ekki sé
hægt að hirða garðana þannig, að
arfinn eyðileggi þá ekki. Vandinn
er sú, að gefa honum aidrei næði
til að vaxa, og reyna að drepa
arfaplönturnar meðan þær eru
mjög smáar. Bezt er að fara
tvisvar til þrisvar yfir allan garð-
inn með arfasköfu, áður en kar-
töflurnar koma upp og einu sinni
eftir að grösin eru komin vel upp.
Alla arfaeyðingu á að framkvæma
í þurrviðri. Tröllamjöl má nota, en
talið er að það spilli bæði sprettu
og gæðum kartaflna. 2 kg. á 100
m- er nægilegt. Það er borið á
rétt áður en kartöflugrösin koma
upp, í þurrki og helzt undir þurrk.
lieim
Nýtt vandamál er í uppsiglingu
í heiminum — vatnsskortur. Víða,
þar sem mikill mannfjöldi býr á
litlu svæði, er vatnsskorturinn
mjög tilfinnanlegur. Vísindamenn,
sem starfa að rannsóknum þessa
máls, hafa lagt til, að tekin verði
upp alþjóðasamvinna til að finna
lausn, og að Sameinuðu þjóðirnar
hafi milligöngu um þessa sam-
vinnu.
Sérfræðingar hafa þegar verið
ráðnir til S. Þ. til þess að rannsaka
hvað hægt sé að gera til að bæta
úr vatnsskortinum, t. d. með því
að finna ný vatnsból, finna nýjar
aðferðir til að hreinsa óhreint
vatn, vinna drykkjarvatn úr sjó o.
s. frv.
Ýmsar af sérstofnunum S. Þ., t.
d. Alþjóða Veðurfræðistofnunin,
Matvæla- og landbúnaðarstofnun-
in og UNESCO, hafa þegar tekið
málið til meðferðar. Með aðstoð
S. Þ. hefur verið stofnaður sérstak-
ur kennarastóll í vatns-vísindum
við háskólann Roorkee í Indlandi,
en þar í landi er vatnsskortur mjög
tilfinnanlegur.
íjorgvins
Guðmundssonar
í blámóðu bernsku
birtist þín fyrirmynd
og fékk full laun
í fararnesti.
Bvltist í barnasál
brumhnappur andans,
leitaði ljúflingsrödd
að íífrænni veru.
Líktist þú Ijósálfi
í lukkunnar barni,
teygaðir tímans brjóst
tómleikann fylltir.
Andi þinn endurvarp
í órafjarlægð
hugsaðri heimsrödd
á hljóma-máli.
Grófstu í grunn
gamalla rústa,
leitaðir lífsins
í Ijóða-trú.
Fannst falinn eld
og framkaliaðir
dýran Drottins óð
dánumaour.
I háloftum himingeims
hefjast þínar raddir
við eilífðar útsæ
og aldahvörf.
Á loftbylgjum ljcsvakans
lýsa um allan heim
tónverk þín og töfrar
cg tóna-mál.
A bjargi ertu Björgvin
og bifast ei
þótt skelli skúrir
á skrautklæði.
Líf þitt er ljómað
litaskrúði,
sem regnbogans rönd
við rósavegg.
Ristir þú rúnir
og ramma-galdra
á blöð bernskunnar,
sem brautryðjandi.
Fullur er farmanns knörr
og flæðir yfir
happasælan hal
á hefðar-göngu.
Gjöf þín er ei gengin,
þótt gangi undir
trú á tröll
og töfra-gripi.
Þótt gamall að genginn
sé góðvinur,
vermi þið vizkusnjall
vorsins hugur.
Fögur skal för þin
til fremri landa
og guli þitt geymt
í góðskálum.
Birtist þér betri
bróður-heimar,
þá ósk þín er öll
á örlagastundu.
Vaki þitt veldi
sem vizkumanns
og háfleygur hugur
til heimsloka.
í gröf þinni geymist
sú gróðurmold,
að upp vaxi andans
eilífðar-tré.
Gefi þér Guð
góðar vistir
í heimkomu hallar
hinu-megin.
Horfi eg til himins,
heyri þína tóna,
berst sem bergmáls-rödd
frá björtum himni.
19. apríl 1956.
Arnaldur Guttormsson.

Kommúnistar eiga bágt um þessar mundir, enda kemur
llokkur þeirra ekki undir sínu naíni fram á völl kosninganna,
er í hönd fara. Þar reyna þeir að iela sig í skúgga Hannibals,
eins og hræddir hérar bak við litla, blaðlausa grein.
Síðan það komst upp og var ját-
að af fyrirmönnum Rússlands, að
Stalin hafi verið samvizkulaus
fjöldamorðingi og stjórn hans ein-
ræði, verstu tegundar, þora þeir
ekki að líta framan í nokkurn
mann og eru eins og þeir „kvíði
fyrir hverjum andardrætti“.
Þeir vita það, að hin blinda
dýrkun þeirra á Stalin Og hin tak-
markalausa trú þeirra á óskeikul-
leik Rússanna, hefur orðið sér til
svo mikillar skammar, að sú
skömm verður með engu móti af-
máð. Það hefur orðið lýðum ljóst,
að predikarar þeirra fullyrtu það,
sem þeir höfðu enga hugmynd um.
Nú vita allir að þessir fáráðlingar
trúðu þvi, sem var helber blekk-
ing, dáðust að andstyggðinni,
sögðu það svarta hvítt. Þeir
standa nú sem afhjúpaðir afglapar
frammi fyrir þjóðinni og vita, að
enginn getur framar tekið mark á
þeim.
Þórbergur t itnaði.
Þórbergur Þórðarson lítur að
sögn út eins og hrökkállinn hafi á
ný bitið í hann á gamla staðnum.
Það er von hann gretti sig. Hann
minnist þess, enda stendur það
svart á hvítu, að hann sagði 1950
á fundi i Stúdentafélagi Reykja-
víkur:
„Þetta sanneiksfjandsám-
lega blaður um einræði
Stalins, kommúnistiískt of-
beldi. . . . á ekki við nokk-
ur rök að slyðjast. Það er
aðeins mannhatursáróður
siðlausra fjárplógsmanna.“
Laxness vitnar líka.
Á sama tíma var það ekki talinn
ómerkilegur vitnisburður í hópi
kommúnista, sem Halldór Kiljan
Laxness bar í Gerska ævintýrinu.
Hann sagði:
„Það væri einföld sál,
sem gerði sér það ónæði að
kappræða við auðvalds-
sinna hið kæra umræðuefni
aftökurnar í Rússlandi“.
Eigum við að segja, af því skáld
á í hlut, sælir eru einfaldir.
Gunnar Benediktsson, prestur
kommúnismans, kvað nú stara í
gaupnir sér. Hann hafði sagt:
„Faðir og bróðir“ Gunnars
Ben.
„Persónuleg saga Stalins
er helzt þess eðlis, að Frið-
rik Hallgrímsson dóinpró-
fastur gæti auðveldlega sagt
hana börnurn, sem dæmi
þess, hvað hægt er að kom-
ast áfram í heiminum með
iðjusemi og trúmennsku. . .
Hann er íaðir og bróðir,
vinur og félagi. . . . “
Gunnar spyr, að þvi er heyrzt
hefur: „Hvenær gleymist þetta?“
Og hann hefur yfir aftur og aft-
ur það, sem hann sagði í „Bóndinn
frá Kreml“. Gott er það hve fljótt
fyrnist yfir þá mergð fullyrðinga,
sem mannanna börn leyfa sér að
láta á þrykk út ganga.
Sverrir sagnfræðingur lætur
ljós sitt skína.
Sverrir Kristjánsson sagnfræð-
ingur kommúnista, tekur í nefið
aftur og aftur, án þess að vita af
því að allt fer utan hjá. Hann star-
ir á sin eigin orð í Þjóðviljanum
1949.
„Sögulegt afrek J óseps
Stalins niun alla stund
verða tengt framkvæmd sós-
íalismans.... Sjötugur að
aldri er hann orðinn tákn
sósíalismans á vorri jörð.“
Einar Olgeirsson segir:
Einar Olgeirsson mundi aldrei
hafa gerzt ritari hjá Hannibal, ef
þessi orð hans sjálfs frá 7. marz
1953 auðmýkti hann ekki og lítil-
lækkaði.
„Vér minnnumst manns-
ins Stalins, sem hefur verið
elskaður og virtur og dáður
meir en flestir menn mann-
kynssögunnar áður og naut
slíks trúnaðartrausts, sem
fáir menn nokkru sinni
hafa notið. . . . var til síð-
ustu stundar sami góði fé-
laginn, sem mat manngild-
ið ofar öllu öðru....
Gagnvart mannlegum mik-
illeika þessa látna baráttu-
félaga drjúpum við höfði.
— Þökk fyrir allt.“
Orð Ivristins E. Andréssonar.
Kristinn E. Andrésson sagði
1953:
„Stalin stóð vörð, trúan
og hljóðlátan vörð um líf
alþýðumannsins í heimin-
um, um sósíalismann, um
friðinn.“
Kveður við annan tón.
Krusjeff sagði svo sem kunnugt
er í ræðu sinni í Kreml 25. febrú-
ar sl. að Stalin hefði myrt hundruð
gamalla bolshevika, þar á meðal
hefðu verið 70 af 133 miðstjórnar-
mönnum flokksins 1937, og að
hann hefði pyntað menn til þess
að játa á sig lognar sakir.
Og Þjóðviljinn opnaði
munninn.
Þjóðviljinn neyddist til þess 7.
apríl 1956 að segja:
„Ráðamenn í Sovétríkj-
unum og nokkrum öðruin
alþýðuríkjanna hafa lýst
því yfir, að þar í lönduin
hafi um skeið viðgengist
mjög alvarlegt ástand í rétt-
arfarsmálum. — Saklausir
menn hafi verið teknir
höndum, þeir hafi verið
ákærðir gegn betri vitund
með upplognum gögnuin,
sumir þeirra Iiafi á eín-
hvern óskiljanlegan hátt
verið knúnir til þess að játa
á sig afbrot, sem þeir liöfðu
aldrei framið. Sumir þessir
menn voru teknir af lífi,
aðrir settir í fangelsi.“
(Framhald á 9. síðu).