Dagur - 04.01.1958, Page 4

4
D A G U R
Laugardaginn 4. janúar 1958

DAGUR
Ritstjóri: ERLINGUR DAVÍÐSSöN
Afgreiðsla, auglýsingar og innheimta:
Þorkell Björnsson
Skrifstofa i Ilafnarstræti 90 — Sími 1166
Árgangurinn kostar kr. 75.00
Blaðið kemur út á miðvikudögum
og laugardögum, þegar efni standa til
Gjalddagi er 1. júli
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
/^/>/N/Vs/Vs/V>/'/'/'/'/Vs/>/'^//W'/VV'//^/'/^VVV^/VVW>/'^
Við áramót
UM LEIÐ og nýtt ár hefur göngu sína og hið liðna
er kvatt, er nauðsynlegt að glöggva sig á nokkrum
staðreyndum. Árið 1947 var gjöfult á ýmsan liátt. Tíð
var hagstæð, sprctta og nýting heyja góð og landbún-
aðurinn gekk yfirlcitt mjög vel, þegar á heildina er
litið. Stærri floti var á fiskimiðum en nokkru sinni
fyrr, bæði á vetrarvertíð og á síldveiðum fyrir Norð-
urlandi. Þess vegna urðu.úthaldsdagar flciri en áður
og einnig af því, að í ársbyrjun varð engin stöðvun á
veiðiflotanum, eins og tíðkaðist á meðan Ólafur
Thors var sjávarútvcgsmálaráðherra. — Sökum afla-
tregðu varð útkoman við sjávarsíðuna þó lélegri en
efni stóðu til. Þarf það engum að koma á óvart,
þegar þcss er gætt, að afli á úthaldsdag skipa á þorsk-
veiðum og síldveiðum varð fimmtungi og jafnvel
einum fjórða minni en árið áður.
Fullyrða má, að fjör hafi færzt í atvinnuvegina
síðan núverandi ríkisstjórn tók við völdum, og liggja
að því óhrekjandi staðreyndir, enda er lagt kapp á
að treysta undirstöðu þeirra. Má J)ar nefna stórfellda
aðstoð við ræktun og nýbýli, fiskiðnað, aukningu
skipa- og bátaflotans og margt fleira. Búið er á hállu
ári á vegum ríkisins að taka lan erlendis, sem svarar
tim ])að bil til jafn hárrar upphæðar og skuldir og
ábyrgðir ríkissjóðs voru áður. Með Jjeim lántökum
er meðal annars lagt kapp á rafvæðingu dreifbýlisins,
sementsverksmiðjuna, Sogsvirkjunina nýju og Rækt-
unar- og Fiskveiðisjóður efldir, og enn er í undirbún-
ingi lántaka til kaupa á nýjum togurum. Atvinna
hefur verið mikil við uppbyggingu og framleiðslu.
Verkföll nokkurra vel launaðra starfsmannahópa
brciddust ekki út, þrátt fyrir undirróður stjórnar-
andstæðinga. Ríkisstjórnin virðist hafa mcira traust
út á við en fyrrverandi stjórn, sem leitaði að lánum
árangurslaust um margra ára skcið. Inn á við fer
traust hennar einnig vaxandi. Efnahagsmálunum er
stjórnað í samráði við fjölmennustu vinnustéttirnar.
Visitölunni er haldið í skefjum, og trúin á verðgildi
krónunnar liefur vaxið, samkvæmt óyggjandi hcim-
ildum banka og sparisjóða um innstæður lands-
manna. Við búum ennþá við uppbótarkerfið í efna-
hagsmálunum, en í nokkuð breyttri mynd, Jjannig,
að betur er nú tryggður hlutur hins fátæka. I*rátt
fyrir J>að er J)örf nýrrar stefnu í Jreim málum, hvort
sent valin verður sú leið að breyta skráningu krón-
unnar eða á annan hátt, sem samkomulag kann að
nást um. En forsætisráðherra sagði í nýjársboðskap
sínum, að þær breytingar, sem kynnu að verða
gerðar í dýrtíðar- og efnahagsmálunum, yrðu gerðar
í samráði við bændur, sjómenn og fjölmennustu
stéttarsamtökin í landinu, ella kæmu þær að mjög
takmörkuðum notum.
Hið margbrotna og mikla uppbótarkerfi, sem búið
hefur verið við um mörg undanfarin ár hér á landi,
er mein á Jjjóðarlíkamanum, sent hefur tærandi á-
hrif og freistar allt of margra til undansláttar á
heiðarleikanum, þegar til lengdar lætur. Núverandi
ríkisstjórn hefur lieft útbreiðslu og viixt ])essa meins,
en flestir munu vera f)css fýsandi, að ckki dragist úr
hömlu að beita áhrifameiri aðgerðum. Þær verða ekki
sársaukalausar, en cru óumflýjanlegar fyrr eða síðar.
Flvort sem J)að lætur betur eða verr í cyrum manna,
þá er frumorsök efnahagsörðugleikanna sú, að íslend-
ingar liafa eytt meira en aflað var um árabil og gera
það cnn i dag. Allir stjórnmálaflokkar landsins liafa
verið í kapphlaupi um loforð veraldlegra gæða til
handa landsins börnum og stritazt við að efna Jtessi
loforð örar en efnahagurinn Jrolir.
Engin þjóð J>olir til lengdar að
lifa um efni fram, fremur cn bóndi
eða iðnaðarmaður. — Hinn yfir-
spennti vinnumarkaður og síðan
vaxandi verðbólga og raunveruleg
verðrýrnun krónunnar, verðupp-
bætur útfluttra framleiðsluvara og
síaukin ábyrgð liins opinbera við
atvinnuvegina leiðir atvinnurek-
endurna æ meira l'rá fyllstu ábyrgð
og vegum liinna lornu dygða.
Það hefur vakið })jóðarathygli, að
stjórnarandstaðan hefur ekki gert
nokkra einustu tillögu í efnaliags-
eða dýrtíðarmálunum. Hún treystir
ekki kjósendum sínum til fylgis við
J)ær tillögur, sem hún veit að gera
þarf og hljóta að hafa í för með
sér einhverja skerðingu á lífskjör-
um almennings, heldur hefur hún
tekið J)á afstöðu eina, að vera á
móti öllu J)ví, sem núverandi ríkis-
stjórn gerir. Slík vinnubrögð eru
auðvitað ekki sæmandi nokkurri
stjórnarandstöðu í siðuðu ])jóðfé-
lagi, og J)au eru ])ar að auki móðg-
andi íyrir alla kjósendur J)essa
ílokks.
A heimaslóðum eru J)essi áramót
á ýmsan liátt bjartari en oft áður.
Afkoma fólksins er góð, J)ótt of
margir lái að kenna á atvinnuleysi,
sérstaklega úti á landi. Þær opin-
berar tölur, sem birtar liafa verið
við J)cssi tímamót reikningsskila,
sanna ennþá einu sinni, að íslend-
ingar hafa miklar tekjur. Þjóðar-
tekjuruar eru mjög miklar, en
eyðsla og uppbvgging gerir J)ó meiri
kröfur en tekjunum svarar. íslend-
ingar hafa nijög leitað eftir erlendu
vinnuafli á undanförnum árum og
gera enn. Það er sjúkleg stefna í at-
vinnumálum okkar, sem ])arf breyt-
ingar við.
Okkur hefur orðið á sú hneisa,
að meta lieiðarlega og lífsnauðsyn-
lega vinnu síður en skyldi og leggja
meira kapp á að hossa hvers konar
afbrigðilegum lmcigðum manna. Á
J)etta sinn J)átt í afturhvarfi ungs
fólks frá undirstöðuatvinnuvegum
þjóðarinnar. Hér J)arf að verða
djúptæk stefnubreyting, og er J)að
áramótaósk blaðsins, að ])essu sinni,
að hún megi verða sem fyrst.
GleÖilegt og farsœlt dr!
Framfíðarmöguleikar kjarnorku
Efasemdir eða oftrú
Nefnd sérfræðinga, sem kom
saman til fundahalda í Genf fyrir
skömmu fyrir tilstuðlan WHO,
komst að þeirri niðurstöðu, að
það væri nauðsynlegt að koma á
fót upplýsingastofnun, sem hefði
J)að hlutverk að fræða almenning
um kjarnorkuna, framfarir á
sviði kjarnorku og framtíðar-
möguleika.
Fjöldi manns er mjög á verði
um allt, sem þeir heyra eða sjá
um kjarnorkumálin og trúa var-
lega, aðrir eru ginkeyptir fyrir
alls konar tröllasögum í þessu
sambandi. Það er t. d. fjöldi
manns sem trúir J)ví, að með
kjarnorkunni hafi maðurinn vak-
ið upp J)ann draug, sem hann
ráði ekki við og sem muni verða
öllu mannkyninu að falli innan
skamms.
Bæði efinn og oftrúin er
hættuleg fyrir heilbrigða þróun
þessa ógnarafls, sem vísindin
hafa nú leyst úr læðingi með
uppgötvunum sínum og rann-
sóknum á kjarnorkunni.
Alþ j óðaheilbrigðisstof nunin
gekkst fyrir fundinum í Genf til
þess að fá álit sérfræðinga á
hvað hægt væri að gera og til
þess að varpa ljósi á þau andlegu
og líkamlegu vandamál, sem að
steðja í sambandi við að- kjarn-
orkan verður nú nýtt í daglega
lífinu og grípur meira og meira
inn í líf allra manna. í sérfræð-
inganefndinni voru 11 fulltrúar
frá jafnmörgum þjóðum, en úr
hinum ólíkustu vísindagreinum
eða atvinnugreinum. Þarna
mættu t. d. sálfræðingur og
fréttaritari, læknir og sérfræð-
ingur í aljsýðutryggingum. Frá
Norðurlöndunum mætti dr. Paul
J. Reiter, yfirlæknir í Kaup-
mannahöfn.
Auðtrúa fólk.
Almenningur virðist gleypa við
öllu, sem borið er á borð um
kjarnorkumálin í blöðunum og í
útvarpinu. Jafnvel þótt menn
skilji ekkert af Jdví, sem þeir lesa,
eða heyra um þessi mál, taka
þeir það sem heilagan sannleika.
Við þetta skapast hinar ótrúleg-
ustu kerlingabækur.
Oll óvissan, sem af þessu skap-
ast og scm er afleiðing þess, að
það skortir réttar upplýsingar,
sem vcita mönnum skilning á
hinu nýja afli, er hættuleg, segja
sérfræðingarnir. Þeir töldu, að
þær kjarnorkustofnanir, sem nú
eru til, ættu að leggja áherzlu á,
að blöð og útvarp fái réttar upp-
lýsingar um kjarnorkumálin.
LJÓÐ
sungið við sctningu Ocldeyrar-
skólans 7. desember 1957.
Hér skal æskan eiga skjól
og ást til starfa vakin,
hlynnt að hverjum kvisti, er kól,
kuldans örvum hrakinn,
vonin eiga vermireit,
af varúð sérhvert gefið heit.
Hér skal sáð í sannleiksleit
og sífellt bræddur klakinn.
Stöndum saman strengjum heit,
styrkt með bandi handa,
að halda vörð um helgan reit,
hvert eitt starfið vanda.
Halda skulum hægt með gát,
hraðinn stefnir oft í mát.
Oll við siglum einum bát
í átt til sömu stranda.
Blessi Drottinn lýð og lönd
og leggi orð á tungu
hverjum þeim, er heilli hönd
hlúir bai'ni ungu.
Kvikni bál við kærleiksglóð,
kraftur magnast frjálsri þjóð.
Aldrei gleymist oss þau ljóð,
sem ármenn landsins sungu.
Theódór Daníelsson.
JÓHANNES ÓLI SÆMUNDSSON:
Ólafs þáttur blinda
(Framhald úr jólablaði)
Til stjarnanna.
Ljósin smáu lofts um geim
leiftra um háa vegu.
Víða sjáum vér í heim
verkin dásamlegu.
Eins og straumur.
Heimsins glaumur safnar sút,
sælu nauma býður.
Lífsins draumur okkar út
eins og straumur líður.
Fengsæld Eyjafjarðar.
Hér gefst fylli manni mörg.
Mikils er hún virði
þessi líka blessuð björg,
sem býr í Eyjafirði.
Haustvísur.
Sumri hallar héðan frá.
Hróður snjallan bindum.
Vindar gjalla og gnauða á
gráum fjallatindum.
Hér á bóli hausta fer,
hríðargjólur baga.
Byrgir njóla bráðum hér
bjarta sólardaga.
Fara að grennast góðviðrin,
gustur kennist harði.
Vita menn, að veturinn
veður senn að garði.
Haust að vanda er komið kalt,
kvíði á anda brennur.
Yfir strandarsvæðið svalt
sól lækkandi rennur.
Til hagmæltrar konu.
Ægisglóðaeikin fín,
oft sem þjóðir prísa,
snotur ljóðin lengi Jún
lifa á -slóðum ísa-.
Bakverkur.
Mig vill saka þetta, því
þungt er blakið pínu.
Alltaf vakir vondur í
verkur baki mínu.
Kisi.
Mjög þó lítil sé hans sál
samt er fagur litur.
Kisi skilur mannamál,
mikið er hann vitur.
Ilhnælgi.
Títt við góma tannanna
tungan rómar snjalla.
Margt er grómið mannanna
misjafnt dómar falla.
Sjávamiður.
Blinda gamalmennið sat oft úti, þeg-
ar gott var veður, en Selárbærinn
stendur skammt frá sjávarbakkanum.
Heyrði hann öldugjálfrið greinilega og
sagði um það:
Hlusta ég á, J>á úti er,
aldan blá við sönglar sker.
Niður sjávar heyrist hér,
hann við dável uni ég mér.
Framhald.