Dagur - 22.02.1958, Blaðsíða 5

liaugardaginn 22. fcbrúar 1958
D A G U R
5
Á Scala óperunni í Mílanó
Ætlar þessi ganga og stiga-
ganga aldrei að taka enda? Hóp-
ur ferðamanna er á leiðinni upp
á efstu hæð óperunnar. Hafði
orðið síðbúinn að taka ákvörðun,
hvort fylkja skyldi liði eða ekki.
Því voru allir aðgöngumiðar
uppseldir, nema eitthvað á efstu
hæð, og miðinn þar kostaði 1.500
— eitt þúsund og fimm hundruð
ítalskar lírur. — En hvað um það.
Við vorum á leiðinni.
Hið ytra er húsið ferhyrnt og
yfirlætislaust. En hið innra? —
Já. — Hugsum okkur sporöskju-
lagaðan strokk, reistan upp á
endann og yfir hann hvolft fer-
hyrndum kassa, mun víðari en
strokkurinn er. Á milli verður
stórt leit, misvítt. Um það lá
leiðin upp í hæðirnar, alltaf beint
áfram, að því er virtist. Þó mun-
um við hafa hringgengið helgi-
dóminn nokkrum sinnum áður en
lauk.
Loks vorum við uppi og sáum
vítt um, einkum niður. Þar var
bljómsveitin mætt, og ekki smá í
sniðum. Og ekki mun á hafa
skort um hljóðfærin. Fyrir enda
sporöskjunnar og gegnt leiksvið-
inu fyrir hinum enda, voru stúk-
urnar á öllum hæðum upp úr.
Þar sat heldra fólkið auðvitað, en
„pupullinn“ til beggja handa þar
út frá. — Eg spui'ði um leikskrá.
Hún var engin.
Hæg hreyfing fór um hljóm-
sveitina. Hver maður viðbúinn.
Tjaldið lyftist. Leiksviðið blasir
við. Þvílíkur mannfjöldi. Hljóm-
sveit, leikendur og svo þjónar á
bak við. Getur ekki verið innan
við hundrað manns. Von að eitt-
hvað kosti. Hljómsveitin gellur.
Allt komið á hreyfingu. Lang
mest stúlkur. Halda höndum
saman tvær og tvær og stíga eftir
hljóðfallinu. Allt færist í aukana.
Oaðgreinilegt sambland af leik-
fimi og' dansi. Fremst á leiksvið-
inu eru tveir menn og ein kona.
Þau leggjast niður. Þeirra tími
ekki kominn.
Eg tek saman tvo fyrstu þætt-
ina. Þremenningarnir fremst á
sviðinu gegna sínu hlutverki.
Piltarnir keppa um kvenmann-
inn. Þeytast um með hana. Af-
brýðisemi. Gefa hvor öðrum illt
auga. Farið á ýmsum endum. —
Nú leikur stúlkan-ein. Hallar sér
á annan fótinn, sveiflar hinum
upp. Hann veit þráðbeint upp í
loftið og nemur hærra en höfuð-
ið. — Leiftursnöggt yfir á hinn
fótinn og sama sýnt koll af kolli.
Tveim fyrstu þáttum er lokið.
Eg kominn fram á gang og velti
fyrir mér því, sem komið var,
það er að segja, þegar loks
hljóðnaði æðisgengið lófatak
áhorfenda.
Mér var sagt, að hér væri saga
sögð í tónum og sýnd af leikend-
um og leiksviðsútbúnaði. Ur
þessu ætti svo að lesa söguna. Og
hér var sagan víst hálfnuð. Eg
stóð ráðalaus. Skildi ekkert. En
síðari hlutinn gat svipt grímunni
af öllu. Og svo gátu sögurnar
líka verið tvær. Þá væru hér
scguskil.
Nú mundi eg það. — í fyrsta
bekk Kennaraskólans veturinn
1912—’13 kom orðið sauður til
málfræðilegrar greiningar. —
Gunnar undan Eyjafjöllunum var
til spurninga þá stundina. En
hvað er sauður? spurði kennar-
inn. Augnabliks umhugsun. „Ja,
það er svona hvorki ær né hrút-
ur.“ Þarna kom það. Þetta er
hvorki ær né hrútur. Eða þá eins
og Jónas Hallgrímsson sagði í
vísunni um veðrið:
„. . . . varla kalt og ekki heitt.
Það er hvorki þurrt né vott.
Það var svo sem ekki neitt.“
Mikill eilífðartími leið þar til
hringt var.
3ji þáttur. — Nýtt leiksvið
blasti við. Nýr heimur til að
virða fyrir sér. Svo var sem
kuldagjóst legði frá hélugráum,
grisjuðum skógi og hrímgaðri
jörð. Hljómsveitinni gaf eg lítinn
gaum. Voru hér söguskil, eða
hafði húsi verið svift ofan af al-
vörulítilli, leikandi æsku er stóð
nú þarna dreifð í næðingi lífsins
og studdist einn og einn við tré
eins og til marks um, að nú yrði
hver að treysta á sjálfan sig og
engan annan. Þungi alvörunnar
lagðist yfir svipinn, eins og von
væri lítil um að komast af ber-
svæði þessu til byggða. Og
hvernig var þetta með hljóm-
sveitina? Hvernig sem eg lagði
mig fram, gat eg aldrei greint
nokkurt lag. — En það gat líka
verið eðlilegt. Ef að þarna var
sögð saga í tónum, hlaut hún að
vera „með sínu lagi“, og lagið
ráðgáta eins ög sagan sjálf. — En
nú fór eg að veita því eftirtekt að
tónar tóku sífelldum breytingum
án þess að nokkur hreyfing færi
fram á leiksviðinu. Hlýddi fólk-
ið ekki kalli? Nú vandaðist mál-
ið. — En að hugsa sér að hljóm-
sveitin segði til um veðrið, að svo
miklu leyti sem það varð ekki
greint af . útliti leiktjalda og
hreyfingum og háttum leikenda.
— Eg batt mig við það.
í þessum þætti var aðgerðalítið
á leiksviðinu lengi vel, en undir
lokin tók að snjóa. Þá birtist allt
í einu drengsnáði á leiksviðinu,
tötralega búinn. Hefur sennilega
verið smali og villzt í skóginum,
auðvitað yfirkominn af angist,
sulti og þreytu, því að nú hneig
hann niður. Rétt þar hjá mynd-
uðu nokkur tré hring á milli
stofna sinna, en krónurnar lukt-
ust nærri því saman yfir. Þar
upp af var fyrir komið sterku
ljósi, eins og lýsandi stjarna væri
Nærstödd kona greip annarri
hendi í öxl drengsins og dró
hann inn í trjáskýlið. Hryllingur
lýsti sér í svip hennar og athöfn.
Og nú var sem snjókoman beind-
ist öll yfir þann litla laufalund,
og sveipaði hrjáða, nákalda ein-
stæðinginn ljósu limi undir tindr
andi stjörnu. — Tjaldið féll —
Fagnaðarlætin létu ekki á sér
standa.
Fjórði þáttur. — Litli trjálund-
urinn var horfinn og það sem þar
var geymt. Skógurinn virtist öllu
gisnari en áður. Maður lá á
hrímgaðri jörðinni við nálega
hvert tré, annað hvort í djúpum
svefni eða þá dáinn. Hljómsveitin
þrumaði, ringjótt þó. Mér fannst
hún oftar hrjúf heldur en mjúk.
Jafnvel óþægileg á stundum.
Vera má, að lagleysan hafi valdið
og svo hitt, að túlka varð veðrið
í tónum að því leyti sem máluð
mynd af skóginum á leiktjöldum,
gat ekki sýnt hreyfinguna á trjá-
liminu og sveigjum á trjánum,
þegar byljóttur vetrarnæðingur-
inn þaut um. Ekki varð séð af
neinu, að veðrið mildaðist neitt.
þó fór fólkið í skóginum að sýna
lífsmark á sér, hvað sem vakið
hefur af svefninum. Það er tæp-
ast öðru til að dreifa heldur en
mætti tónanna. — Allir komust á
fætur, en hver og einn stóð
hreyfingarlaus við sitt tré, ekki
svo vel að nokkur sýndi tilburði
um að berja sér til hita. En nú
hlaut eitthvað að standa til.
Hljómsveitin færðist öll í aukana.
Var þrumuveður í aðsigi eða
hvað? Ekki bar á öðru. — Síðast
var eins og öll hljóðfærin væru
knúin til hins ýtrasta, samstillt.
og eldsnöggt. Þá var líkast því
að greitt væri heljarhögg. Við
það skipaðist svo á leiksviðinu,
að allir — hver einasti maður —
skall endilangur aftur á bak og
hrærðist ekki fremur en dauður
væri. — Tjaldið fellur. — En
óveðrinu slotaði ekki. Húsið
skalf.
Áhorfendur voru að þakka fyr-
ir sig.
Mikið langaði mig til þess að
vita, hvernig sagan væri, sem við
höfðum heyrt í tónum og séð á
sviði. Fann ekki þráðinn og
þurfti þess vegna að spyrja. —
Eg fékk ekkert nema ákúrur.
Ferðamannaflokkurinn skiptist.
Konur allar og giftir menn fóru
til vinstri. Konulausir karlar til
hægri. Skammt var að fara. Inn á
hótel Regine gekk eg einn sér
inn í einhvers konar dagstofu.
Þar skildu súlur vistarverur og
sá á milli þeirrar vítt um vang. Eg
studdi hönd á borð og laut höfði.
Einhvers konar einmanakennd
fór um mig. Eg kunni hvorki að
meta leikhús né heldur leikhús-
gesti. — Oðruvísi en aðrir menn,
var mér sagt. — Hvernig var
þetta annars allt saman? — Tök-
um fyrri þættina tvo. Hvernig
skildu tónarnir vera er segja
stúlku fyrir um að reka fæturna
til skiptis svo hátt upp í loftið,
sem raun bar vitni um. Eða þá
hvers konar sambland af dansi og
leikfimi skildi fram fara hverju
sinni? Auðvelt var þó — ef vildi
— að sýna leikfimi og dans hvort
fyrir sig. Sá háttur var ekki á
hafður, heldur gaf þar að líta
einhvern hreyfinga hrærigraut,
sem átti að vera samruni hvors
tveggja, dansins og leikfiminnar,
líkt og ef að stóll og borð gætu
runnið saman í einn hlut, er
sýndu bastarð*) stóls og borðs.
Og svo fjórði þáttur. — Hann
hefst og endar með því að allir
liggja í dái. — Þar mun tónanna
veldi og tign eiga að túlkast, þótt
*) Bastarður. T. d. múlasni,
afkvæmi hests og asna. — Höf.
mýkt englamálsins vantaði i radd
blæ tónanna, mátti jöfnum hönd-
um vekja og svæfa. — Fólkið,
sem við trén stóð, sneri til allra
átta. Á því var engin regla hvert
horft var. Þrumuveðrið, sem á
skall, kom úr einni átt. Eldingar
sáust cngar. Allir, undantekning-
arlaust, féllu aftur á bak, og þá
ýmist í veðrið, undan því, á hlið
við það, og svo allt þar á milli,
þegar höggið rnikla reið að hlio
fjallsins, hitti skóginn og lamaði
allt líf.
Hvað kom við fótinn á mér?
Köttur skauzt að borðfætinum
og strauk sig við hann, setti upp
kryppuna, rétti úr afturfótunum,
stýrið kom beint upp. Grábrönd-
óttur, íslenzkur köttur. Eg greip
til hans, strauk eftir bakinu, lét
skottið renna milli fingra mér,
Akureyringar fylltu kirkju sína
á laugardaginn, er þeir kvöddu
frú-Sigríði Guðmundsdóttui'. En
þann dag var hún borin t.il hinztu
hvíldar.
Sigríður var dóttir hinna kunnu
hjóna, Guðmundar Péturssonar
útgerðarmanns á Akureyri og
Sigurlínu Kristjánsdóttur konu
hans. Ung að árum fór Sigríður
uatn til náms og varð síðan hús-
mæðrakennari að Staðarfelli í
Dölum, þar til hún giftist Jónasi
Kristjánssyni árið 1903, ungum,
eyfirzkum mjólkurfræðingi, er
síðar varð landskunnui' frömuður
í mjólkuriðnaði, sem fram-
kvæmdastjóri Mjólkursamlags
KEA á Akureyri.
Börn þeirra hjóna eru tvö: Sól-
Veig, sem stundar háskólanám í
Californíu, og Hreinn, er nú
dvelst heima.
Frú Sigríður Guðmundsdóttir
var fríð kona og aðlaðandi, fram-
úrskarandi húsmóðir og sam-
borgari. Henni fylgdi ferskur
blær og kvenlegur yndisþokki,
sem eftir var tekið. Hitt vissu
færri, að hún bjó yfir miklu,
andlegu þreki og viljastyrk til
hinztu stundar, þrátt fyrir lang-
varandi og þungbær veikindi.
Hún mun eiga drjúgan þátt, og
meiri en menn ætla, í hinum
glæsilega starfsferli manns síns,
þar til að týrunni kom. Setti þá
fast. Hann bylti sér á bakið, greip
kjafti og klóm um hönd mína,
eins og nú skyldi hefnd koma
fyrir hrekkinn. En minna varð
úr. Gleðin ljómaði í augum.
Glettnin lýsti úr svip. Þarna var
hvíti bletturinn framan á bring-
unni. Allt eins og það átti að
vera. Náttúrlegt. Eðlilegt. Mér
birti fyrir augum.
Eg skildi köttinn. Skundaði til
herbergis og sofnaði vært.
Síðan þetta gerðist, er.u nú lið-
in nálega 4 ár. Eg hef haldið því
áfram, að leita til þeirra, sem lík-
legastir voru til þess að varpa
einhverju ljósi yfir gátuna. En
lengi býr að fyrstu gerð. —
Heimsfræga Scalaóperan í
Mílanó sýndi laugardagskvöldið
10. apríl 1954 Nýju fötin keisar-
ans.
Kristján Eggertsson
frá Grímsey.
og hún naut þess líka að sjá börn
sín á vegi manndóms og mennta.
Það var hennar mesta hamingja,
er veitti henni þrótt og lífstrú á
þjáningarstundum.
Um leið og hin glæsilega, hug-
rakka og góða kona er kvödd,
sendir fjölmennur vinahópur,
eftirlifandi eiginmanni hennar,
börnum þeirra hjóna og öðrum
ástvinum, innilcgustu samúðar-
kveðjur.
E. D.
V0RVÍ8UR
Víkja um síðir verða skalt
vetrartíðin svala.
Vorið blíða vekur allt,
vermir hlíð og bala. i
Sólin háum himni frá,
hlýju stráir víða.
Blómin smáu ekru á
öll úr dái skrýða. j
Roðna drangar, rósin grær,
rjóð á vanga tíðum.
Strýkur fangið blíður blær,
blómin anga í hlíðum.
Þá er yndi út að sjá
allt í lyndi falla. <
Græna rinda geiminn blá
geisla á tindum fjalla.
I
Andans sjóður auðgast þá,
angar gróður víða.
Hlusta fljóð og fyrðar á • j
fugla óðinn blíða.
' 1
Eygló blíða yljar lund,
ei þar kvíða parið.
Fíflar prýða græna grund,
gott er tíðarfarið.
!
Enginn kvarta ætti þá,
ekki er margt til baga.
Viðkvæmt hjarta værð mun fá,
vors um bjarta daga.
Jóhannes frá Engimýri.
Frú Ssgríður Guðmundsdóttir
Fædd 27. des. 1905 - Dáin 8. febr. 1958