Dagur - 06.03.1958, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Fimmtudaginn 6. marz 1958
DAGUR
Ritstjóri: ERLINGUR DAVÍÐSSON
Afgreiðsla, auglýsingar og innheimta:
Þorkell Björnsson
Skrifstofa í Hafnarstræti 90 — Sími 1166
Argangurinn kostar kr. 75.00
Blaðið kemur út á miðvikudögum
og laugardögum, þegar efni standa til
Gjalddagi er 1. júlf
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Ályktun Framsóknarflokksins
FYRSTI HLUTI stjórnarályktunar Framsókn-
arflokksins frá nýloknum aðalfundi miðstjórnar
flokksins fer hér á eftir:
Aðalfundur miðstjórnar Framsóknarflokksins
1958 minnir á þá staðreynd, að þegar núverandi
ríkisstjórn tók við völdum, var útflutningsfram-
leiðslan, þrátt fyrir bátagjaldeyri og uppbóta-
greiðslur,, komin að stöðvun, og verðbólguástand
ríkjandi. Stórfelldur halli var fyrirsjáanlegur á
ríkisbúskapnum að óbreyttum tekjum. Flestar
meiri háttar framkvæmdir í þann veginn að
stöðvast — eða strandaðar — vegna fjárskorts.
Gjaldeyrismálin komin í óefni.
Með samstarfi þeirra flokka, sem styðja þessa
ríkisstjórn, undir forystu Framsóknarflokksins,
hefur til þessa tekizt að koma í veg fyrir fjárhags-
]egt hrun undirstöðuatvinnuvega þjóðarinnar og
halda uppi mikilli framleiðslu. Hér hafa komið til
beinar efnahagslegar aðgerðir og samstarf, sem
ríkisstjórnin hefur haft við vinnandi stéttir lands-
ins. Atvinna hefur verið mikil í landinu og al-
menn velmegun yfirleitt.
Samkvæmt þeirri framfai-astefnu, sem mörkuð
var með stjórnarsamningnum, var á síðasta þingi
hafin ný sókn í landbúnaðarmálum með lögun-
um um landnám og ræktun og byggingar í sveit-
um, þar sem ungu fólki er nú gert auðveldara en
áður var að stofna nýbýli og aukin aðstoð við þá
bændur, sem skammt eru á veg komnir með
ræktun. Hefur aldrei fyrr verið varið jafnmiklu
fjármagni í jarðræktarframlög og til lána úr
Ræktunarsjóði sem á sl. ári. Auk þessa hafði
Veðdeild Búnaðarbankans meira fé til útlána á
sl. ári en áður.
Veittar hafa verið hærri fjárhæðir á fjárlögum
til raforkuframkvæmda í dreifbýlinu en nokkru
sinni fyrr, og tekizt hefur að útvega erlent fjár-
magn til raforkuvirkjana á Austur- og Vestur-
landi og stórframkvæmda við Sogið, og ennfrem-
ur til þess að ljúka byggingu Sementsverksmiðj-
unnar.
Þá hafa verið stórlega aukin framlög til at-
vinnuaukningar í kauptúnum og kaupstöðum.
Bátaflotinn hefur verið aukinn, allmörg fiskiskip
eru í smíðum og verið er að leita samninga um
smíði og kaup á togurum. Fiskveiðasjóður hefur
verið efldur með erlendum lántökum og breyttri
löggjöf. Unnið hefur verið að eflingu fiskiðnaðar
á ýmsum stöðum. Stjórnskipuð atvinnutækja-
nefnd hefur kynnt sér atvinnuástand í landinu og
jafnframt gert og undirbúið tillögur um útvegun
nýrra atvinnutækja og dreifingu þeirra um
landið.
Þessar ráðstafanir virðast nú þegar hafa orðið
til þess að draga nokkuð úr þeim gífurlegu fólks-
flutningum, sem að undanförnu hafa verið úr
sveitum og sjávarþorpum. Miðstjórnin telur
þetta mikilsvert, meðal annars vegna þess, að
framleiðsla er þar tiltölulega mikil, miðað við
fólksfjölda, af því að allur þorri fólksins vinnur
þar beint að framleiðslustörfum,
Með lögunum um húsnæðismálastofnun, bygg-
ingarsjóð ríkisins og sparnað til íbúðarbygginga,
ásamt auknum framlögum á fjárlögum til verka-
mannabústaða og útrýmingar heilsuspillandi
íbúða, hcfur stórt átak verið gert til aðstoðar við
fólk í bæjum og kauptúnum til
að koma upp eigin íbúðum. Var
hér að unnið á þeim grundvelli,
sem áður hafði verið lagður fyrir
forgöngu Framsóknarmanna.
Stóreignaskattur hefur verið á
lagður til þess að afla lánsfjár til
byggingar íbúðarhúsa í bæjum
og kauptúnum næstu tíu ár og til
að sjá Veðdeild Búnaðarbankans
fyrir nokkrum árlegum tekjum á
sama tíma vegna lánsfjárþarfar
sveitanna.
Á síðasta Alþingi var sam-
þykkt ný bankalöggjöf. Með
henni var seðlabankinn settur
undir sérstaka stjórn, og er það
skoðun miðstjórnarinnar, að sú
ráðstöfun, ásamt fleiri breyting-
um í þeim lögum frá því, sem áð-
ur var, eigi að geta skapað meiri
festu í bankamálum þjóðarinnar
og stuðlað að því, að fjármagn
bankanna hagnýtist landsmönn-
um betur.
Sett hafa verið ný lög um Há-
skóla íslands, Vísindasjóð og
fleira á sviði menningarmála.
Þakkar miðstjórnin ráðherrum
og þingmönnum flokksins fyrir
ötult starf að framgangi þessara
og annarra þýðingarmikilla mála,
sem tekizt hefur að koma í fram-
kvæmd með stjórnarsamstarfinu.
Þá vill miðstjórnin vara þjóð-
ina við ófyrirleitnum baráttuað-
ferðum Sjálfstæðisflokksins í
stjórnarandstöðunni og dæma-
lausu ábyrgðarleysi hans, sem
komið hefur meðal annars fram
í margendurteknum tilraunum til
að skapa erfiðleika í efnahagslífi
þjóðarinnar heima fyrir, en þó
birzt allra hatrammlegast í
óhróðri í erlendum blöðum, er
virzt hefur beinlínis við það mið-
aður að spilla lánstrausti þjóðar-
innar erlendis. Miðstjórnin vítir
harðlega slíkt ábyrgðarleysi hjá
stærsta stjórnmálaflokki lands-
ins.
Leikfélag Akureyrar:
Ast og ofurefli
Jóhann Ögmundsson og Brynhildur Stcingrímsdóttir.
(Ljósmynd: Edvard Sigurgcirsson.)
Leikfélag Akureyrar frumsýndi
sjónleikinn Ást og ofurefli eftir
skozka rithöfundinn A. J. Cronin
sl. þi’iðjudagskvöld. Leikstjóri er
Ragnhildur Steingrímsdóttir, en
með aðalhlutverkið fer Jóhann
Ogmundsson og aðrir leikendur
eru 8 talsins.
Höfundurinn er löngu þekktur
hér á landi, sem erlendis, því að
margar bækur hans hafa verið
þýddar á íslenzku, svo sem Borg-
arvirki, Lyklar himnaríkis, Töfr-
ar tveggja heima o. fl. Ást og of-
urefli hefur verið flutt í útvarp
undir nafninu Júpíter hlær, en
ekki sett á svið fyrr hér á landi,
svo að vitað sé. Boðskapur þess
er sá, að trú og kærleikur sé hið
sterka og sigursæla afl, sem
mannfyrirlitning og harðneskja
hins fræga læknis þokar fyrir um
síðir. Sá boðskapur er auðvitað
alltaf jafn nýr, og í þessum sjón-
leik í mjög sérstæðum búningi.
Leikurinn gerist á heimili
yfirlæknis á hæli fyrir tauga-
sjúka og fjallar um merkilega
uppgötvun í læknavísinum og
svo auðvitað ást og hatur meðal
þeirra er þarna starfa.
Fx-aman af er leikurinn fremur
þungur, en nær meiri hraða og
áhrifum er á líður.
Leikendurnir eru allir gamlir
kunningjar, Emil Andersen, Þór-
halla Þorsteinsdóttir, Jóhann
Ogmundsson, Júlíus Oddsson,
Þráinn Karlsson, Brynhildur
Steingrímsdóttir, Margrét Stein-
grímsdóttir, Guðný Ogmunds-
aóttir, Kristján Kristjánsson og
Jónína Þorsteinsdóttir.
Þessi sjónleikur á erindi til
allra.
Innanfélagsmót Þórs
Laugardaginn 1. marz fóru
fram þrjú innanfélagsmót Þórs í
göngu við íþróttahúsið.
Urslit urðu þessi:
13 og 14 ára: 1. Hjörtur Hjart-
arson 13:59.0.
11 og 12 ára: 1. Mikael Ragn-
arsson 13:46.5 sek. — 2. Björgvin
Björgvinsson 14:21.1 sek. — 3.
Jón Guðlaugsson 15:12.6 sek.
10 ára og yngri: 1. Baldur
Brjánsson. — 2. Bjarni Jensson.
—3 Sveinn Guðmundsson.
Næstk. sunnudag fer fram stór-
svig við Miðhúsahúsaklappir og
mæti keppendur við sundlaugina
kl. 10 f. h.
Sundmótið, sem átti að fara
fram á þriðjud., var frestað
vegna vatnsskorts, og hefst það
n.k. sunnudag kl. 5 e. h.
M - _— —=—•-
Hjálpið þér konunni yðar
við uppþvottinn?
Vandamál kvenna er stunda atvinnu utan
heimilis til umræðu hjá Samein. þjóðunum.
Finnskir eiginmenn eru taldir sérstaklega hjálp-
samir á heimilum sínum, segir í skýrslu, sem lögð
hefur verið fyrir kvenréttindanefnd Sameinuðu
þjóðanna, sem næst kemur saman til fundar í Genf
þann 17. marz næstk. í skýrslunni segir, að 76%
þeirra finnskra eiginmanna, sem spurðir voru,
hjálpi til að einhverju leyti við heimilisstörfin, en
24% sögðust hjálpa til við „öll húsverk11. Algeng-
ast er að eiginmenn hjálpi konum sínum við hrein-
gerningar á íbúðinni, þar næst kemur barnagæzla,
þá uppþvottur á matarílátum, matartilbúningur og
loks tau-þvottar.
Efnahags- og félagsmálaráð Sameinuðu þjóðanna,
en kvenréttindanefndin heyrin undir það, hefur
látið gera ítarlega skýrslu um stöðu og störf
kvenna, sem vinna utan heimilisins. Er skýrslan
byggð á rannsóknum í 38 löndum. Engar endanleg-
ar ályktanir eru gerðar í skýrslunni, enda bent á,
að það sé erfitt, þar sem sinn sé siður í hverju landi
og aðstæður ólíkar frá einu landi til annars.
Vinna á við tvo.
Skýrslan slær því þó föstu, að margar konur, sem
hafa störf utan heimilisins, vinni raunverulega
tveggja manna verk, en einnig þetta er misjafnt
eftir stærð íbúða, fjölda barna og annars heimilis-
fólks o. s. frv.
í Evrópulöndum er það algengt, að konur, sem
vinna úti noti til þess 8—10 klst. á dag og 4—6
klukkustundir heima.
Höfundar skýrslunnar vildu þó ekki leggja til, að
þess yrði krafizt, að húsmæður, sem vinna utan
heimilis fái styttan vinnutíma. Var talin hætta á,
að ef slíkar kröfur yrðu bornar fram myndi reynast
erfiðara að fá viðurkennt, að greiða beri sömu laun
fyrir sömu vinnu karla og kvenna. í skýrslunni er
lögð áherzla á, að heimilisstörfin séu fullt eins þýð-
ingarmikil og hver önnur vinna, og það sé ekki
hægt að ætlast til þess, að húsmóðirin ein beri hita
og þunga dagsins af heimilisstörfunum, þegar báðir
makar vinna úti.
Athuganir í Danmörku.
Af rannsóknum, sem gerðar voru í Danmörku,
sézt, að 9% þeirra húsmæðra er unnu utan heimil-
isins, komu ekki nálægt uppþvotti á matarílátum á
heimilum sínum og að næstum 25% eiginmanna
hjálpuðu konum sínum, er úti vinna, við matar-
gerðina.
I skýrslunni er einnig rætt um börn þeirra
mæðra, sem vinna úti og hvaða áhrif frávera móð-
urinnar frá heimilinu hafi á uppeldi þeirra. Það
voru mjög skiptar skoðanir um þetta atriði. í sum-
um löndum var talið, að það hefði ill áhrif á upp-
eldi barna ef móðirin ynni úti, en í öðrum löndum
var það talið börnunum til blessunar, að móðirin
stundaði vinnu utan heimilisins, því að slík börn
fengju betra tækifæri til að þroskast, bæði andlega
og líkamlega en hin, sem alast upp undir verndar-
væng móðurinnar, sem alltaf er heima.
Skýrslan segir t. d., að í Englandi hafi fengist sú
reynsla, að það beri síður en svo meira á afbrota-
hneigð hjá börnum foreldra, sem vinna úti, eri
hinna, sem heima sitja.
Frá heilsufræðilegu sjónarmiði, segir, að rann-
sóknir, sem farið hafi fram í Danmörku, hafi leitt
Ijós, að konur, sóm vinna utan heimila lýist fljótar
en kynsystur þeirra, sem eingöngu hugsa um heim-
ili sín. Hins vegar verði „heimasæturnar“ oftap
veikar, en þær húsmæður, sem vinna utan heimila
sinna.