Dagur - 30.04.1958, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 30. aprí 11958
DAGUR
Aðalritstjóri og ábyrðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Meðritstjóri:
INGVAR GÍSLASON
Auglýsingastjóri:
Þorkell Björnsson
Skrifstofa í Hafnarstræti 90 — Sími 1166
Árgangurinn kostar kr. 75.00
Blaðið kemur út á miðvikudögum
og laugardögum, þegar efni standa til
Gjalddagi er 1. júlí
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Ráðstefnunni í Cenf lokið
Ráðstefnunni í Genf um réttarreglur á hafinu
er lokið. Ráðstefnan hófst, svo sem kunnugt er
af fréttum, hinn 24. febrúar, og var sótt af 86
þjóðum, og mun því vera ein fjölmennasta al-
þjóðaráðstefna, sem um getur. Ráðstefnan er um
flest stórviðburður, þar sem nálega öll sjálfstæð
ríki veraldar ræða sjónarmið sín um mikilvæg
mál í alþjóðaviðskiptum. Hafið er hinn frjálsi
farvegur samgangna um allan heim, þar sem allar
þjóðir, stórar og smáar, eiga jafnan rétt, og því
er að sjálfsögðu nauðsynlegt, að um það gildi
sanngjarnar reglur, sem geti verið grundvöllur
árekstralausra viðskipta og samgangna.
Þetta er sú skoðun, sem allir geta orðið sam-
mála um. En þá vandast málin, þegar kemur til
þess að setja ýmsar reglur um það, hvað af haf-
inu eigi að fylgja ströndum þeirra ríkja, sem að
því liggja. Það hefur frá fornu fari verið viður-
kennd regla, að strandríki geti helgað sér rétt á
nokkrum hluta þess hafsvæðis, sem umhverfis
það liggur. Það er hin svonefnda landhelgi. Lög-
saga landsins nær þá út að þeim mörkum, sem
landhelgin ákveður. Landhelgin er því ekki hluti
af hinu „frjálsa hafi“, heldur er hún hluti ríkis-
ins, sem helgað hefur sér réttinn á þessu haf-
svæði. Landhelgi ríkja hefur lengst af verið mjög
mismunandi stór. Því hefur verið haldið fram
af þjóðréttarfræðingum, að engin ákveðin stærð
landhelgi sé algild þjóðréttarregla, þó að sumar
stórþjóðir svo sem Bretar hafi talið þriggja mílna
landhelgislínu gildandi að alþjóðalögum. Ráð-
stefnan í Genf hefur leitt í ljós mjög áþreifan-
lega, að kenning Breta um þriggja mílna línuna
er ekki aðalregla um landhelgi. Meirihluti þeirra
ríkja, er ráðstefnuna sóttu, mun hafa stærri
landhelgi.
íslenzka sendinefndin á ráðstefnunni var ekki
fjölmenn, en þeim mun meira hefur kveðið að
henni í sumum málum, einkum að því er varðar
landhelgi og fiskveiðilögsögu. Hefur íslenzka
sendinefndin haldið fram ýtrustu kröfum Islend-
inga í málinu og sýnt skelegga afstöðu okkar í
þessu mikilsverða máli. Eftir að fulltrúi Kanada
kom fram með tillögu sína, þar sem gerður er
greinarmunur á landhelgi og fiskveiðitakmörk-
um, hefur íslenzka sendinefndin fallizt á þenna
greinarmun fyrir sitt leyti, og verður það að telj-
ast viturlegt, þar sem við höfum eingöngu krafizt
landhelgisstækkunar í þeim tilgangi að fá betur
notið auðlinda þeirra, er felast í fiskimiðum um-
hverfis landið og eru að mestu grundvöllur und-
ir efnahagslegri afkomu okkar. Það var íslend-
ingum einnig til mikillar ánægju, að svo virtist
sem þessi greinarmunur ætti almennu fylgi að
fagna á ráðstefnunni, og er það mjög til styrktar
málstað íslands, þótt lokaniðurstaða yrði annars
ekki fengin í landhelgismálinu. Þá er ekki að efa,
að þriggja mílna landhelgin, sem Bretar hafa
haldið fram sem hinni einu sönnu, er úr sögunni
fyrir fullt og allt, enda hafa Bretar sjálfir dæmt
hana til dauða með þeirri tillögu sinni að land-
helgi skuli verá 6 mílur. Kom sú tillaga mörgum
á óvart, en sýnir, hve haldlítil rök fylgismenn
þriggja mílna reglunnar hafa haft til styrktar
henni.
Þótt íslendingar hafi fagnað
því, að aðildarríki ráðstefnunn-
ar hafa almennt tekið vel tillög-
um um rýmri fiskveiðilandhelgi,
þ. e. 12 mílum, var þeim þó frá
upphafi ljóst, að það eitt yrði
ekki nægjanlegt til verndar
hagsmunum þjóðarinnar sem
fiskveiðiþjóðar. Þess vegna bar
íslenzka sendinefndin fram til-
lögu þess efnis, að það ríki, sem
eigi lífsuppeldi sitt og efnahags-
þróun undir fiskveiðum við
ströndina, og ef nauðsyn reyndist
að takmarka veiðar til verndar
fiskstofnum, skuli strandríkið
hafa forgangsrétt til veiðanna,
eins og því er nauðsynlegt vegna
hagsmuna sinna í sambandi við
fiskveiðar. Þessi tillaga var sam-
þykkt í nefnd, en felld á allsherj-
arfundinum. Onnur tillaga, er
fór í svipaða átt, borin fram af
Suður-Afríku, hlaut hins vegar
lögmæta afgreiðslu á allsherjar-
fundinum. Hún var ekki eins
fortakslaus og íslenzka tillagan,
fól meðal annars í sér gerðardóm
og að tekið skyldi tillit til hags-
muna annarra ríkja. Ef til vill er
þessi tillaga þó spor í rétta átt,
þótt íslendingar geti alls ekki
verið ánægðir með hana að öllu
leyti.
Þar sem ráðstefnu þessari er
nú lokið, mun ekki eftir neinu að
biða með það, að íslendingar geri
nauðsynlegar ráðstafanir til
vendar fiskimiðum sínum. Þeir
höfðu samþykkt að bíða með
þessar ráðstafanir, þar til ráð-
stefnan hefði sagt sitt álit og vilja
ekki fresta aðgerðum í von um
enn betri niðurstöðu á einhverri
annarri ráðstefnu. Slík frestun
er að dómi íslendinga ótæk. Er
allt, sem bendir til þess að að-
gerðanna sé skammt að bíða.
Litli bróðir og stóri bróðir.
Það er kunn saga á barnmörg-
um heimilum, að litli bróðir taki
ýmislegt upp eftir stóra bróður.
Ekki er það allt fallegt, sem stóri
bróðir hefur fyrir litla bróður,
stundum er það ýmis konar ó-
knyttir, hnupl, hnjóðan í vegfar-
endur og skröksögur, en stundum
aðeins smábrellur, sem ekki saka.
Morgunblaðið, sem um langt
skeið var heldur meinlítið og
ósviptigið blað, fékk á sig annan
brag fyrir nokkrum misserum, þó
ekki beri að skilja það svo, að
það hafi orðið tígulegra eftir en
áður. Síður en svo. í gamla daga
var Mogginn ævinlega að punta
sig, bursta á sér hárið, brosa
framan í spegilmynd sína og
nikka vingjarnlega framan í alla,
sem það taldi sína viðhlæjendur,
— og jafhvel fleiri.
Þessi tilhneiging Moggans til
stertimannlegrar kurteisi má
rekja að nokkru til þess uppeldis,
er hann hlaut í æsku, er hann var
í fóstri hjá dönskum kaupmönn-
um, sem að sjálfsögðu höfðu ekki
annað fyrir honum en hoffmann-
lega siði og þær umgengisvenjur,
sem kúltiveraðir forretningsmenn
hafa ávallt tamið sér, þ. e. yfir-
borðið slétt og fellt, en það, sem
undir býr, ókönnuð heimsálfa.
En sem sagt, fyrir nokkrum
misserum tók Mogginn að breyta
háttum sínum. Þetta fyrrverandi
„gamánblað danskra kaupmanna“
(sem það væri enn, ef danskir
kaupmenn væru enn við lýði) er
nú með öllu búið að viðra af sér
stertimennissvipinn en hefur í
þess stað tekið upp háttu fúl-
lyndra ribbalda og allur bragur
eftir því. Hann er hættur að
greiða sér, veður um hús manna
með hárlubba ofan á herðar, viku
gamalt skegg, gengur á óburstuð-
um skóm og hreytir ónotum í
vegfarendur. Menn þekkja ekki
lengur góða, gamla Moggann
sinn, sem áður ilmaði svo yndis-
lega af old spice og bi'iljantíni.
Mogginn á yngri bróður hér á
Akureyri, vænsta barn, sem allt-
af hefur verið foreldrum sínum
til sóma fyrir fallega framkomu
og geðslegar hugrenningar, —
eins og allir vita.
Stóri bróðir í Reykjavík fann
upp á því í vetur að bera mútu-
starfsemi upp á Bandaríkjamenn
í sambandi við dvöl varnarliðs
þeirra hér á landi. Sagði stóri
bróðir, að Bandaríkjamenn gauk-
uðu lánum að ríkisstjórninni
gegn því, að hún léti kyrrt liggja,
þótt herinn dveldist hér enn um
hríð. Auðvitað hegðaði Mogginn
sér þarna eins og ljótur strákur,
og litli bróðir hefði átt að vera
var um sig, en af barnslegri ein-
feldni var hann því miður háður
stóra bróður og fór, áður en
nokkurn varði, að taka upp orð-
bragðið eftir hinum. Gerði íslend
ingur (en það er nafnið á litla
bróður) sig sekan um það í for-
ystugrein sinni nýlega að
dylgja um það, að lánið, sem tek-
ið var nýlega í Þýzkalandi, til
þess að standa undir helztu og
nauðsynlegustu stórframkvæmd-
um í landinu, hafi verið fengið
gegn því skilyrði, að ríkisstjórn-
in legði upp á hilluna samþykkt-
ir Alþingis frá 28. marz 1956, um
brottför hersins. Nei, kæri litli
bróðir, þú ert ekki svona slæm-
ur inn við beinið! Varaðu þig á
stóra bróður. Hann er vondur
strákur, og getur haft illt fyrir
þér. Þú veizt, að það er ljótt að
skrökva, og þó að stóri bróðir
geri það oft í seinni tíð, máttu
aldrei gera það sjálfur. EX.
Frá Meistaramóti Akur-
eyrar í körfuknattleik
Til viðbótar því, sem áður var
sagt um meistaramótið á Akur-
eyri í körfuknattleik, hafa nú
enn verið leiknir þrír leikir. Þór
og C-lið KA kepptu á þriðjudag-
inn í vikunni sem leið. Þór vann
með 80 : 34. Daginn eftir kepptu
Þór og M. A. Þór vann með 72 :
52. Sama dag vann A-lið KA B-
lið KA með 73 : 34. Enn eru eft-
ir fjórir leikir, sem væntanlega
verður hægt að segja frá síðar.
SQÐÍN EGG
Það virðist ekki vandamikið að sjóða egg — en
þó þarf að gæta margs, þegar egg er soðið. M. a. er
verra að bullsjóði á eggjunum, því að við það verða
þau þurrari en annars. Eggin verða stíf, þótt vatn-
ið sé undir suðumarki að hita, svo að það er ágætt
ráð að setja eggin í sjóðandi vatnið, láta það sjóða
áfram í eina mínútu, en draga pottinn síðan af
plötunni eða suðuhellunni með hlemminn vel yfir,
þar til eggin eru að fullu tilbúin. Gott er að salta
vatnið lítið eitt. Linsoðin egg þurfa þriggja mín-
útpa suðu, en harðsoðin 8—10 mín.
Ef sprunga er í eggjaskurnið, er bezt að setja
nokkra dropa af ediki í vatnið.
Strax og eggin eru soðin, skal hella yfir þau
köldu vatni til þess að stöðva meiri suðu.
Soðin egg á undantekningarlaust að framreiða
nýsoðin, mátulega heit. Hálfvolg egg eru ekki
lystug, þó að menn verði stundum að láta sér
nægja slíkt, er þeir borða morgunverð á matsölu-
húsum.
STEIKT EGG.
Steikt egg kalla íslendingar enn, því miður,
„spælegg“ upp á danska móðinn. Mætti þetta orð
þó gjarna fara sömu leið og mörg önnur, svo sem
bolsíur, gallosíur, telefónn og fortó, sem nú eru
ýmist dauð eða í andarslitrunum.
Um steikt egg er það að segja, eins og raunar
alla eggjarétti, að það á að salta þau (og jafnvel
pipra) áður en þau eru tekin af pönnunni. Er
saltinu þá stráð yfir hvítuna. Hvítan á að vera
föst í sér og ógagnsæ, rauðan mjúk. Smjörið á að
vera rétt bráðið, hitinn jafn og ekki of sterkur.
Hægt er að matreiða auðmelt „spælegg“ með því
að hafa það á diski sem settur er yfir sjóðandi vatn,
og er jafnan sett lok yfir diskinn.
315 milljón viðtæki í notkun í
heiminum
í Hagskýrslum Sameinuðu þjóðanna fyrir 1957,
sem nýlega eru komnar út er talið, að árið 1956
hafi alls verið 315 miljón viðtæki í notkun í heim-
inum og eru þá taldir með hátalarar, sem tengdir
eru við „móðui'“-tæki.
Af þessum viðtækjafjölda eru 160 miljónir í N.-
Ameríku (þar af 150 miljónir í Bandaríkjunum),
82 miljónir í Evrópu. í Sovétríkjunum, eru sam-
kvæmt opinberum skýrslum, 29,6 miljón- viðtæki
og þar af eru 22,2 miljónir hátalara, sem tengdir
eru „móður“-tæki.
Áætlað er, að 1956 hafi verið 653 viðtæki á hverja
1000 íbúa í N.-Ameríku, 220 í Kyrrahafssvæðinu,
199 í Evrópu, 148 í Sovétríkjunum, 94 í Suður-
Ameríku, 16 í Asíu, 15 í Afríku og 115 á hverja
1000 íbúa í öllum heiminum.
56 miljónir sjónvarpstækja.
Hagskýrslur S. Þ. telja, að 1956 hafi verið sam-
tals 59 miljónir sjónvarpstækja í heiminum. Þar af
voru 45,000.000 tæki í Norður - Ameríku, 8,6 milj.
í Evrópu, 500.000 í Asíu og Suðui'-Ameríku, en
nokkur þúsund tæki í Afríku og á Kyrrahafssvæð-
inu. Reiknað er með, að 184 sjónvarpstæki komi á
hverja 1000 íbúa í Norður-Ameríku, 21 í Evrópu, 7
í Sovétríkjunum og 4 tæki á hverja 1000 íbúa í S.-
Ameríku.
Á árunum 1951—1956 jókst tala sjónvarpstækja
í Bandaríkjunum úr 15.8 miljón í 42 miljón tæki
og í Bretlandi úr 1.16 miljón í 6.57 miljón tæki. í
þessum tveimur löndum var 87% allra sjónvarps-
tækja í heiminum árið 1956. Lönd, sem koma næst
í tölu sjónvarpstækja eru þessi:
Kanada 2,450.00, Sovétríkjin 1.324,000, Vestur-
Þýzkaland 703,500, Frakkland 442,000, ítalía 367,00«
Japan 328,000, Kúba 275,000 og Mexico 250,000.