Dagur - 07.01.1959, Blaðsíða 2

2
D A G U R
Miðvikudaginn 7. janúar 1959

- KVEÐIA -
spyr Bragi Sigurjónsson
Svarið er fóigið í þeirri staðreynd, að hægri menn Aiþýðuflokksins hafa náð
undirtökunum í flokknum og rjúfa allt samsfarf við Framsóknarmenn
Ritstjóri Alþýðumannsins
segir réttilega í blaði sínu 30.
des. s.l., að bandalag Fram-
sóknarílokksins og Alþýðu-
flokksins hafi verið HUGSAÐ
sem „samstæð blokk“ í stjórn
arsamstaríi því, er lauk —
illu heilli — um manaðamótin
nóv.—des. Umbótabandalag-
inu var vissulega frá fyrstu
tíð ætlað að miða að heils-
hugar samstarfi hinna lýð-
ræðissinnuðu umbóta- og fé-
lagshyggjumanna, scm fyrst
og fremst er að finna í Fram-
sóknarílokknum og Alþýðu-
flokknum.
Þessum tilgangi bandalags-
ins hafa FRAMSÖKNAR-
MENN ávalit verið trúir.
Framsóknarflokkurinn hefur
staðið einhuga og algerlega
óklofinn um þá afstöðu, sem
flokksþingið tók í marz 1956.
Það hefur hvergi komið fram,
að Framsóknarmenn hafi lcit-
azt við að rjúfa þá einingu,
sem þá var komið á milli
flokkanna. Riístjóra Alþýðu-
mannsins er því ekki stætt á
þeirri furðulegu fullyrðingu
sinni, að Framsóknarflokkur-
inn hafi „æ ofan í æ staðið
með Sósialistafl. GEGN AI-
þýðuflokknum. ... og nú síð-
ast á Alþýðusamb.þingi. . . .“
og að Framsóknarflokkurinn
óskaði „FREMUR samvinnu
framvegis með Alþýðubanda-
laginu en Alþýðuflokknum.“
Og þess vegna sé óvefengjan-
legt, að Framsóknarmenn hafi
„kastað stríðshanzkanum.“
fHALDSÞJÓNUSTA
HÆGRI KRATA.
Ritstjóri Alþýðumannsins
veit ofur vel, að Framsóknar-
menn reyndu allan þann tíma,
sem stjórnarsamstarfið stóð,
að móta hreina samstöðu allra
aðildarl'lokka ríkisstjórnar-
innar í verkalýðsmálum og
forða því, að til innbyrðis-
deilna kæmi milli flokkanna
út af kosningum til Alþýðu-
sambandsþings eða stjórna
einstakra verkalýðsfélaga og
heildarsamtaka þeirra. Margir
ágætir Alþýðuflokksmenn
studdu Framsóknarm. drengi-
lega í þessari viðleitni og
skildu nauðsyn þess fyrir
áframhaldandi stjórnarsam-
starf, að ekki ríkti ósamlyndi
milli flokkanna innan Al-
þýðusambandsins. En þrátt
fyrir góðan vilja margra Al-
þýðuflokksmanna um skyn-
samlega stefnu í verkalýðs-
máhim, kaus þó stór hluti
Alþýðuflokksmanna frá upp-
hafi að rjúfa einingu hinnar
„samstæðu bIokkar“ með því
að vinna leynt og ljóst með
stjórnarandstöðunni í verka-
lýðsfélögunum, einkum í
Reykjavík. Braga Sigurjóns-
syni eru þessar ávirðingar
liægri manna Alþýðuflokksins
vel kunnar. Honum til verð-
ugs lofs, skal þess getið, að
hann persónulega átti ekki
hlut að því, að þannig var á
málum haldið innan Alþýðu-
flokksins. Framsóknarmenn á
Akureyri þekkja ekki annað
til starfa Braga en að hann
vildi af heilum huga beita sér
fyrir órofa einingu í „hinni
samstæðu blokk“, og eins
mun Bragi Sigurjónsson ekki
þekkja annað tii Framsóknar-
manna en að þeir hafi af jafn
heilum huga leitazt við að
tryggja órjúfandi samstöðu
flokkanna. Framsóknarflokk-
urinn var óklofinn um þá
stefnu, en hið sama vcrður
ekki sagt um flokksmcnn
Braga Sigurjónssonar. Ilægri
menn flokks hans hafa lengst-
um reynt að spilla fyrir sam-
vinnu við Framsóknarflokk-
inn, en sett allt traust sitt á
íhaldið.
ÍMYNDAÐ SAMSTARF.
Bragi Sigurjónsson held-
ur því fram, að Framsóknar-
menn á Alþýðusambandsþingi
hafi veitt Alþýðubandalaginu
sérstakan stuðning og sá
Stuðningur hafi sýnt, svo að
ekki varð misskilið, að þeir
kysu heldur samvinnu við
Alþýðubandalagið en Al-
þýðuflokkinn. Þessi samstaða
Framsóknarmanna og AI-
þýðubandalagsmanna á Al-
þýðusambandsþ.. er ÍMYND-
UN ein. Sannleikurinn er sá,
að rödd Framsóknarmanna og
annarra, sem sama sinnis
voru, kafnaði algerlega í óp-
um þeirra forystumanna
verklýðshreyfingarinnar, bæði
úr hópi Alþýðuflokksmanna
og Alþýðubandalagsmanna, er
Bragi Sigurjónsson hefur lýst
betur en aðrir, sem um þessi
mál hafa ritað, er hann sagði,
að þar liefðu að verki verið
verkalýðsfor., sem ekki kvnnu
„lil annarra verka í verka-
lýðsforystu en standa í kaup-
strcitum í einni eða annarri
mynd.“ — Framsóknarmenn
stóðu nær einir uppi á Al-
þýðusambandsþingi með
ábyrga stefnu,en kaupstreitu-
foringjar Alþýðuflokksins og
Alþýðubandalagsins unnu sam
eiginlega að því með „óbil-
girni“ sir.ni „að sprengja vin-
veitta ríkisstjórn upp úr ráð-
hcrrastólunum“, svo að vitn-
að sé ti! orða Braga Sigur-
jónssonar sjálfs. Annað „sam-
starf“ á Alþýðusambandsþingi
gerði ekki vart við sig. Það
voru því Alþýðuflokksmenn
sem í raun og veru tóku
höndum saman við kommún-
ista, vitanlega með vitund og
vilja ílialdsins, að vinna gegn
Framsóknarmönnum.
KOMMÚNISTAR OG
HÆGRI KRATAR RUFU
SAMSTARFIÐ.
Konimar áttu að sjálfsögðu
meginþáttinn í því að grafa
undan stjórnarsamstarfinu
innan frá, vegna viðbragða
Einars Olgeirssonar og
Moskvuþjónanna í ritstjórn
Þjóðviljans, en því aðeins var
þeim gerður auðveldur sá
leilcur, að liægri menn Al-
þýðuflokksins unnu að hinu
sama innan sinna flokksraða,
og það voru vitanlega ÞEIR,
scm smám saman rufu skarð
í „HINA SAMSTÆÐU
KLOKK“ FRAMSÓKNAR-
MANNA OG ALÞÝÐU-
FLOKKSMANNA og greiddu
því samstarfi Iokahöggið, er
þeir settu á laggirnar lepp-
stjórn íhaldsins nokkrum
klukkutímum áður en jóla-
helgin gekk í garð. Framsókn-
armenn harma, Iiversu grátt
íbaldið hefur leikið Alþýðu-
flokkinn. Þeim þykir miður að
sjá góða menn bergnumda
mcð gerningum, svo að þeir
afneita sinni fyrri tilvist og
snúa baki við mennskum vin-
um, en ráða sig á mála hjá
tröllum.
UNDIRSTAÐAN
RÓTNÖGUÐ.
Það kom á daginn, að þegar
búið var að rótnaga sjálfa und
irstöðu stjórnarsamstarfsins,
ýmist fyrir tilstilli hægri
manna Alþýðuflokksins eða
Moskvuklíku Alþýðubanda-
Iagsins, varð ekki umflúið, án
nýrrar stefnu, að slíta stjórn-
arsamvinnunni. í þessu sam-
bandi er rétt að minnast þess,
að Framsóknarmenn skildu
aldrei þær röksemdir hægri
manna Alþýðuflokksins, að
það væri SYNDUGT athrefi
að freista samstarfs við Al-
þýðubandalagið um stjórn
Alþýðusambandsins og önnur
málefni verkalýðshreyfingar-
innar, ef það á annað borð
átti að teljast DYGÐUGT
líferni að styðja það til áhrifa
í SJALFRI LANDSSTJÓRN-
INNI.
Því miður sáu ekki allir við
þessum greinilegu falsrökum,
þótt Bragi Sigurjónsson hafi
óneitanlega gert sér þau ljós
lengst af, þar til nú, að hann
virðist kominn á sömuskoðun.
HERJÓLFUR.
Flinn 29. des. sl. var lil moldar
borin á Möðruvöllum í Hörgárdal
frændkona mín, frú Valrós Bald-
vinsdóttir frá Hjalteyri. Hún and-
aðist hinn 20. des. þar á heimili
sínu, og bar dauða hennar óvænt
og nokkuð sviplcga að. Að vísu
hafði hún verið heilsuveil á undan-
ibrnum árum, en var þó komin til
nokkurrar heilsu nú síðast. En á
föstudagsmorgni hinn 19. desember
kenndi hún snögglega mikilla kvala
með jieim afleiðingum, að liún and-
aðist næstu nótt.
Frú Valrós var fædd 22. ág. 1887
á Þórisstöðuín á Svalbarðsströnd.
Foreldrar hennar voru þaú Baldvin
Bergvbisson, organléíkari, og Jó-
hanna Finnbogadóttir (f. 22. nóv.
1865), föðursystir mín. Ólst Valrós
upp með móður slnni, sem í elli
sinni átti sér aftur athvarf hjá
henni. Má scgja, að þær hafi jafn-
an verið samvistum meðan báðum
entist líf. Valrós ólst upp við lítinn
kost oft og éinatt en rnikla elsku-
scnti af hálfu móður sirinar. Var
Jóhanna löngum vinnukona á
Ströndinni og víðar, og hafði hún
dóttur sína á kaupi sínu.
Síðar giftist Jóhanna góðum
manni, Þórði Þórðársyni frá Skeri
á Látraströnd, og fluttist þá brátt
til Akureyrar með Valrósu dóttur
sína. Náði hún þár góðum þroska,
þó að eigi væri auður í garði.
Á ungum aldri giftist Valrós
Pétri Jónassyni (f. 6. marz 1880, d.
31. maí 1943), er síðar var um mörg
ár framkvæmdastjóri Iíveldúlfs h.f„
á Hjalteyri og allt að banadægri.
Pétur var framúrskarandi traustur
maður, duglcgur og hagsýnn. Hann
átti miklar vinsældir, bæði eigenda
og viðskiptamanna.
Þeim Valrósu og Pétri varð fimm
barna auðið, er upp komust og ölt
til gé>ðs jtroska. Svnir jteirra eru:
Baldur, búsettur á Hjalteyri, Þór,.
dáinn, Sigurbjörn, tannlæknir í'
Reykjavík. Dætur þcirra eru: Bryn-
hildur, gift Jóni L. Þéuðarsyni,.
framkvæmdastjóra í Reykjavík, Jó~
hanna, gift Eiríki Hreini Finnboga-
syni, kennara 1 Revkjavík. Öll eru1
þau systkinin vinsæl og velmetin.
Frú Valrós Baldvinsdóttir var
merkiskona um margt og átti mikl-
um vinsældum að fagna. En sakir
skyklleika kann ég betur við að láta
öðrum eftir að hlaða henni lofköst:
sent vert væri.
Ég þakka tryggð hennar og vin-
áttu við mig og rnína og bið henni
blessunar. Ég tjái einnig börnum
hennar og háaldraðri móður inni-
legustu liluttekningu mína og flyt:
þeim samúðarkveðu.
„Hugr einn þat veit,
er býr hjarta nær,
einn er hann sér of sefa.“
Bessuð sé minning þin, frænkal.
Hvil þú 1 Drottins friði!
Vald. V. Snœvarr.
Góðfemplararegian 75 ára
Hinn 10. janúar næstk. heldur
Góðtemplarareglan hátíðlegt 75 ára
afmæli sitt. ,
Fyrsta góðtemplarastúkan á ís-
landi var stofnuð hér á Ákureyri
10. janúar 1884 í hús'i Friðbjarnar
Steinssonar bóksala í Aðalstræti 46.'
Liíir sú stiika enn eé>ðu lífi, eins oe
bæjarbúunt er kunnugt.
Þessa merka afmælis mun verða
minnzt víða um land og meðal ann-
ars í dagskrá útvarpsins.
Templarar hér á Akureyri munu
minnast afmælisins með hátíða-
fundi 1 Landsbankasalnum að
kvöldi áfmælisdagsins 10. janúar,
og standa báðar stúkur bæjarins að'
þessum fundi, fsafold-Fjallkonan,.
nr. 1, og Brynja, nr. 99.
Fundurinn verður um lcið af-
mælisfundur ísafoldar og er dag-
skrá hans auglýst á venjulegum stað-'
1 blaðinu.
Um leið og templarar á Akuréyri:
líta með gleði yfir 75 ára skeið öt-
ullar baráttu, fagna jteir því, að'
einmitt nú, á þessum merku tfma-
mótum er mikil vakning um mál-
efni templara hér í bæ. Enga af-
mælisgjiif getur Reglan hlotið betri
en þá, að sem ílestir skipi sér ntt
undir merki hennar.
FRA BÓKAMARKAÐINUM

Höf. Loftur Guðmundssion.
Útg. Almenna békaféiagið.
Loftur Guðmundsson hefur lát-
ið mjög að sér kveða á ritvellin-
um síðustu árin. í fyrra sendi
hann frá sér Jónsmessunætur-
martöð á Fjallinu helga og hlaut
mikið lof fyrir og nú-fyrir stuttu
Gangrimlahjólið, sem færði hon-
um 25 þús. kr. bókmenntaverð-
laun hjá Almenna bókafélaginu.
Martröðin er heimsádeila,
mjög fjörlega skrifuð og frumleg.
Sjálfur er hann aðalsöguhetjan
og kemst hann slysalítið út úr
hörmungum „menningarinnar“
með hjálp „ættarhugboðsins“ og
fornsagnanna.
Gangrimlahjólið er eins konar
framhaldsádeila og tekur hann
þar skriffinnskuna, fánýtar
skemmtanir o. fl. mjög rækilega í
gegn í nútímasögu. En í stað ætt-
arhugboðsins í fyrri bókinni,
segir hann aora sögu jafnhliða í
hinni nýju bók., Það er alger
nýjung hér á landi í skáldsagna-
gerðinni. Þessar tvær sögur
renna svo að síðustu saman. Þá
er einnig einkennilegt við sög-
una að ekki er beinlínis sagt frá
atburðunum sjálfum, heldur af-
leiðingum þeiri'a og margs konar
sálrænum áhrifum. Bókin er sér-
stæð mjog og raunar sérvizkuleg.
Hana verður að lesa með mikilli
athygli til að njóta hennar. —
Sennilega hefur Loftur Guð-
mundsson brotið blað í íslenzkri
skáldsagnagerð með þessari bók
smni.
Framhald á 7. síðu.