Dagur - 27.05.1959, Page 2

Dagur - 27.05.1959, Page 2
2 D A G U R Miðvikudaginn 27. maí 1959 íhðlcfið samfylkir með kotnmúnisfum um að • leggja Akureyrarkjördæmi niður Einstakt virðingarleysi gagnvart höfnðstað Norðurlands Fyrir Akureyringa snúast kosningarnar í sumar íyrst og íremst uin það, hvort Akur- eyri verði áfram kjördæmi, eða lögð niður sem slíkt. Ef þríflokkarnir, hinir nýju bandamemi í aðförinni að landsbyggðinni, kommúnistár, Sjálfstæðismenn og Alþýðu- flokksmenn, fá sínu máli framgengt, verður Akureyri EKKI sérstakt kjcrdæmi frá haustdögum í ár að telja. ÓVIRÐING VIÐ AKUREYRI. Svo lítils meta þessir herrar höfuðstað Norðurlands, að þeir skirrast ekki við að svipta hann einu greinilegasía yíra tákni sínu um sjálfstæði og sérstakan myndugleik. Þarf ekki að deila neitt um það, að sóma bæjarins er mjög ofboð- ið með slíkum aðgerðum, og næsta ólíklegt að Akureyring- ar kæri sig um vinnubrögð af þessu tæi. Svo mjög finna þeir til metnaðar vegna staðarins. REYKJAVÍK HELDUR ÖLLU SÍNU. Á annan veg er málum skip- að í tillögum þríflokkanna að því er Reykjavík varðar. Hún verður áfram sérstakt kjör- dæmi með aukinni þing- mannatölu. Það sama hefði mátt gera fyrir Akureyri. Hún á skýlausan rétt til þess að vera sjálfstætt kjördæmi. Allt mælir með þvi, hvaða heildarskipulag, sem annars er á kjördæmunum. Þannig hefði Akureyri átt að vera scrstakt kjördæmi í því skipulagi, sem þríflokkarnir hugsa sér, því að ekki getur það talizt réttlætis- mál að hafa þennan mjög ört vaxandi bæ í kjördæmi með sýlunum á Norðurlandi, þar sem fólksfjölgunin er miklu hægari og sjónarmiðin á margan hátt ólík að öðru leyti. ÓGÆFUVÆNLEGT NÁBÝLI. í raun og veru gerist því tvennt, sem athugavert er við væntanlega kjördæmaskipun, að því er tekur til Norður- lands og Akureyrar. í fyrsta lagi sú óvirðing í g'arð höfuð- borgar Norðurlands að svipta hana einu greinilegasta sjálf- stæðistákni sínu og í öðru lagi það glapræði að ætla svo stór- um bæ og ört vaxandi að vera í kjördæmi með sveitum. Af því mun leiða, svo að ekki þarf um að villast, að sveitirnar eiga örðúgt með að halda til jafns við Akureyri í slíku nábýli, ÁN ÞESS ÞÓ að Akureyri sé tryggð sú aðstaða til þjóðmálaáhrifa, sem verða mundi, ef hún væri sérstakt kjördæmi og fjölgað væri þingfulltrúum héðan. Það er því hvorki Akureyringum né íbúum sýslnanna til hags- bóta að steypa saman hinum gömlu kjördæmum á Norður- landi í eitt. Nauðungar,,gift- ing“ af því tæi mun leiða til mikillar sundurþykkju og lít- illar gæfu, svo sem ávallt er, þegar fólki er þröngvað á einn eða annan hátt til að eigast. TILLAGA FRAMSÓKNAR- FLOKKSINS. Framsóknarflokkurinn hefur lagt fram tillögur í kjördæma- málinu, og samkvæmt þeim á að viðhalda gömlu kjördæm- unum en bæta við nýjum á helztu þéttbýlissvæðum eða bæta við þingmönnum í hin'- um gömlu þéttbýliskjördæm- um. Jafnframt leggur Fram- sóknarflokkurinn til, að upp- bótarsætum verði haldið, til þess að jafna hlut þeirra flokka, sem lítið fylgi eiga í strjálbýlinu. í þessum tillögum er tekið nokkurt tillit til allra sjónar- miða, sem uppi eru í kjör- dæmamálinu, og á þessum grundvelli hefði mátt semja um lausn kjördæmamálsins og sætta alla flokka á lausnina, en svo mjög er íhaldinu í mun að deila og drottna, að ekki virtist koma til mála að ræða þessar tillögur, hvað þá meira. AKUREYRI FÁI FI.EIRl ÞINGMENN. í tillögum Framsóknar- manna er gert ráð fyrir að fjölga þingmönnum fyrir Ak- ureyrarkjördæmi, hafa hér tvo þingmenn í stað eins, svo sem nú er. Ef Akureyringar sjálfir hefðu niátt ráða þessari skipan í stað íhaldsbroddanna í Rcykjavík, þarf ckki að efa, að’ 'þejr..Jhpfð«.kosið. þá .leið,. sem Framsóknarmenn vilja fara, þ. e. að halda kjördæm- inu og bæta við þingmanni fyrir kaupstaðinn. Er það sýnu skynsamlegri Iausn cg meira í samræmi við virðingu höfuðstaðar Norðurlands, en sú skipan, sem Sjálfstæðis- flokkurinn ætlar að koma á með atfylgi fomvina sinna, Moskvu-kommúnistanna. KOSNINGA- SKRIFSTOFAN er í Hafnarstræti 95. SÍMI 1443 Heimasími Ingvars Gíslasonar 1746 MUNIÐ að kjósa áður en )>ér farið úr bænum, ef víst er, að |>ér verðið fjarverandi á kjördegi. MINNIÐ aðra á að kjósa. KOSNINGASKRIFSTOFA FRAMSÓKNARFL. „Tilslökmi á rctti okkar kemur að sjálfsögðu ekki til greina“ Rætt við Ingi'ar Gíslason, frambjóðanda Framsóknarflokksins á Akureyri. Þátturinn náði nýlega tali af Ingvari Gíslasyni, lögfræðingi, frambjóðanda Framsóknarflokksins á Akúreyri. Ingvar er enn ungur að árum, aðeins 33 ára gamall, en hefir þó lagt gjörfa hönd á margt og ríkir mikill einhugur meðal Framsóknarmanna hér í bæ um framboð hans. Sérstaklega fagna ungir Framsókn- armenn framboði hans, því að hann er glæsilegur fulltrúi unga fólksins í kosningum þeim, sem í hönd fara. — Því miður gafst ei kostur á, sökum rúmleysis í blaðinu, að >-æða við hann nema um tvö málefni, en þátturinn væntir þess að síðar gefist tæki- færi til áframhalds á þessu spjalli. Hvað vilt þú, Ingvar, segja um kjördæniamálið? í fyrsta lagi finnst mér að hrapað sé að afgreiðslu máls- ins með því- að ákvörðun er tekin í mikilli skyndingu. Eg tel að sjálfsögðu alveg rétt að breyta átti kjördæmaskipun- inni, eða lagfæra, en eg tel að öll rök mæli með því að haldið hefði verið hinum gamla grundvelli hennar og lagfæringin hefði farið fram með sama hætti og fyrri breytingar á kjördæmaskip- uninni, og með því hefði verið hægt að sætta alla flokka um afgreiðslu málsins. .. Vanu ekki )Vv.instri stjórnin“ citthvað að breyíingum á kjördæmaskipunipni? I stjórnarsáttmála „vinstri stjórnarinnar" 1956, var ákvæði um að stjórnin ynni að lagfæringu á kjördæmaskip- uninni, og hafnar voru undir- búningsumræður milli þáver- andi stjórnarflokka um málið, og voru horfur á samkomulagi góðar að því er virtist. En þá sagði stjórnin af sér? Já, — upp úr þessu,m við- ræðum slitnaði eðlilega eftir að stjórnin sagði af sér, og Al- þýðuflokksþing samþykkti ályktun sína í kjördæmamál- inu um það leyti, sem stjórnin var að falla. Er ekki annað sýnna en samgangur hafi ver- ið milli Sjálfstæðismanna og margra ráðamanna í Alþýðu- flokknum um að tengja þessa flokka saman um þetta mál, því að skömmu seinna yfirlýsa Sjálfstæðismenn vilja sinn til breytinga á kjördæmaskip- uninni mjög í sama anda, þ. e. að landið verði fá kjördæmi með hlutfallskosningu. Fyrir þann tíma hafði Sjálfstæðis- flokkurinn ekki fastmótaða stefnu í kjördæmamálinu, en virtist þó fremur hneigjast til einmenningskjördæma. í um- ræðum flokkanna um stjórn- armyndun í desember strand- aði samkomulag ekki sízt á því, að Sjálfstæðisflokkurinn gerði það að algjöru skilyrði, að kjördæmamálið yrði leyst þegar í stað og á þeim grund- velli, sem hann hafði lagt. Og „pínulitli flokkurinn“ beit á agnið? Já, því miður, og upp úr því var minnihlutastjórn Alþýðu- flokksins mynduð í skjóli Sjálfstæðisflokksins, og var meginstefn uskráratriði stj órn - arinnar að koma fram kjör- dæmabreytingunni. Þingfylgi höfðu þessir flokkar þó ekki til þess að fylgja málinu fram, en eftir mikil átök og umbrot tókst að vinna fylgi kommún- ista og allan þennan tíma hafa Framsóknarmenn barizt af; eldmóði gegn hinni róttækút breytingú ‘cfg*'tí?ff9 lil'gr iTSfh' tillögur, sem- foIa-í-sé>'-allmikl- ar breytingar, en byggja þó á; hinum forna grunfiÞ héraða- kjördæjnarina, Kosningarnar í: sumai’ rriunú’ fýrst' ög fremst snúast um kjördæmamálið, og veltur það því mjög á afstöðu kjósenda, hverjar lyktir málið fær. Því hefir verið haldið mjög fram af andstæðingum Fram- sóknarflokksins, að hann berðist gegn hinni nýju kjör- dæmaskipan af flokkshags- munum einum saman. Hvað vilt þú segja um það, Ingvar? Framsóknai'flokkui'inn beist ekki gegn þessari breytingu vegna þess að hann telji flokkshagsmunum sínum stefnt í voða, því að það mun sannast, að ef hið fyrirhugaða skipulag kemst á, þá nýtast atkvæði Framsóknarmanna vfða betur en nú er. — Annars er það mín skoðun, að hin nýja kjördæmaskipun feli í sér alla þá annmarka, sem gamla skipulagið er talið hafa, en kostum hins gamla skipu- lags er hins vegar kastað fyrir róða. — Á það má benda, að þó að fyrirhugaðar breytingar nái fram að ganga, mun mik- ill mismunur verða á fólks- fjölda í kjördæmunum, og það hlutfall, sem gert er ráð fyrir við upphaf breytinganna, get- ur að sjálfsögðu breytzt, þannig að eitt kjördæmi vaxi öðru yfir höfuð. Eins sýnist augljóst, að hlutfallskosning- arnar leysi ekki það vandamál að fullur jöfnuður náist milli flokkanna, enda gerir hið nýja skipulag ráð fyrir að haldið verði uppbótarþingsætum til jöfnuðar milli flokkanna. Eg álít því að sú kjördæmaskip- un, sem stefnt er að, verði ckki til ncinnar frambúðar. Það verður farið að úthrópa hana sem ólýðræðislega og í alla staði óhafandi, og þá sýn- ist nokkurn veginn augljóst að stefnan verði sú, að gera Framhald á 7. síðu.

x

Dagur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.