Dagur - 27.06.1959, Blaðsíða 7

JLaugardaginn 27. júní 1959
D AGUR
7
Álþjóðaheilbrigðismálastofnunin
10 ára gömul
Alþjóðaheilbrigðismálastofnun-
in (WHO), sem hóf ársþing sitt
12. maí sl., vann árið 1958 að 600
sundurleitum verkefnum í 121
landi og landssvæði. Stofnunin
hefur nú verið við lýði í 10 ár, og
þegar litið er yfir feril hennar,
verður ljóst, að traustið til starf-
semi hennar hefur farið sívax-
andi. Á þetta er bent í skýrslu
framkvæmdastjórans, dr. M. G.
Gandau, fyrir árið 1958. Hann
bendir á, að þörfin fyrir starf-
semi stofnunarinnar verði æ
brýnni; og setur þar alþjóðlegar
læknisfræðirannsóknir efst á
blað.
Eitt helzta áhyggjuefni Alþjóða
héilbrigðismálastofnunarinnar er
sú staðreynd, að nokkrir alvar-
legir sjúkdómar ógna nú svæð-
um, þar sem þeir voru áður
óþekktir. Þannig kvíða menn því
nú, að sýfilis verði nú alvarlegt
vandamál í héruðum, þar sem
tekizt hefur með starfsemi stofn-
unarinnar að draga mjög úr
hitabeltissjúkdóminum „fram-
boesia“ (sem líka er nefndur
„yaws“, en þetta er sjúkdómur
sem mjog líkist sýfílis, þó að
hann sé ekki talinn til kynsjúk-
dóma). Tæringin er að vinna ný
lönd í kjölfar iðnvæðingarinnar,
guia veikin (febyi^ flava) breið-
ist út, þar senr hún var áður lítt
þekkt og sviþuðu máli gegnir
um ýmsa aðra- s^æða sjúkdóma.
Skortur á sérmenntuðu starfsliði.
Dr. Candau leggur-ennfremur
á það áherzlu, að enri"sé tilfinn-
anlegur og víða ískyggilegur
skortur á sérmenntuðu starfs-
fóJki. Árangurinn hefur orðið
meiri í viðleitninni að koma upp
ýmiss konar stofnunum —
sjúkrahúsum, rannsóknarstofum
og ráðgjafastofnUnum. Enn
vantar mikið á, að til sé þjálíað-
ur mannafli til að reka allar
þessar stofnanir.
Starfsemi Alþjóðaheilbrigois-
málastofnunarinnar nær nú til
flestra landa heims. Af þeim 600
verkefnum, sem stofnunin vann
að á síðasta ári, voru 152 í Suð-
austur-Asíu. Næstflest voru
verkefnin á svæðinu við austan
vert Miðjarðarhaf, en síðan
komu Mið- og Suður-Ameríka,
Evrópa og Afríka.
Mýrarkalda, tæring og
lömunarveiki
eru meðal þeirra sjúkdcma, sem
stofnunin heyr víðtækasta og
öflugasta baráttu gegn. Á svæð-
unum, þar sem barizt er við
mýrarköldu, búa 778 milljónir
manna. Það eru 68 hundraðs
hlutar þeirra 1136 milljóna, sem
alls búa. á mýrarköldusvæðum.
Að því er tekur til tæringar, þá
hefur baráttan gegn henni verið
samhæíð á stórum svæðum, og
hafa ýmis ný og ódýr ]yf komið
að ómetanlegu liði í því sam-
bandi. Rannsóknir á lömunar
veiki fást einkum við spurning-
una um bólusetningu með lyf
andi veirum. Reynslan af Salk
bóluefni (dauðar veirur) hefur
yfirleitt verið góð, en í. ísrael
hefur sérstök tegund lömunar-
veiki herjað, sem er svo kröftug
að bólusetning hefur ekki komið
að liði. Eins og stendur er verið
að rannsaka orsakir þessa.
Baráttunni gegn „framboesia“,
holdsveiki, bólusótt og kóleru, er
haldið áfram. Talið er að í Af-
ríku séu um 2,3 milljónir holds-
væikra manna og um 20 milljónir
manna með „framboesia". Ein
milljón holdsveikra er nú undir
læknishendi, og um 12 milljónir
manna með „framboesia“ hafa
verið rannsakaðar. Af þeim hafa
7 milljónir fengið fullan bata. í
fyrra sendi Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunin 2 milljónir
skammta af bóluefni gegn bólu-
sótt til Pakistans, en þar hafði
komið upp faraldur. Bóluefni
gegn kóleru var sent til Nepals
og Thaílands.
88 meðlimaríki.
Einn ]iður í viðleitni stofnun-
arinnar við að ráða bót á starfs-
mannaskortinum var sá að senda
1300 styrkþega til menntunar í
öðrum löndum á síðasta ári.
Einnig hélt hún uppi skólum og
námskeiðum í einstökum með-
limaríkjum.
Aðildarríkin eru nú 88 talsins.
Fjárframlög þeirra til starfsem-
innar voru í fyrra samanlagt
13.566.000 dolarar, en við það
bætist svo 6.300.000 dollarar úr
tæknihjálparsjóði Sameinuðu
þjóðanna og 5.200.000 dollarar úr
hinum sérstaka mýrarköldusjóði.
Á árinu 1958 störfuðu alls 1724
manns hjá Albjóðaheilbrigðis-
málastofnuninni, en af þeim
unnu 570 á aðalstöðvum stofnun-
arinnar í Genf.
.........
BORGARBlÓ !
§ SÍMI 1500 !
i Mynd vikunnar:
| DÓTTÍR RÓMAR j
= Stórkostleg ítölsk mynd úr lífi É
| gleðikonunnar. -— Sagan hefur i
E komið út á íslenzku. Danskur É
1 texti. É
ÉAðalhlutverk:
i Gina Lollobrigida, É
Daniel Gelin.
| Myndin er bönnuð börnum. É
É Notið síðasta tækifærið. i
••11111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111117
KLÆÐASKÁPAR
]jósir og dökkir, birki.
Verð kr. 1980.00.
BARNARÚM
BARNAKOJUR
BARNAGRINDUR
BARNASTÓLAR
Soffonías Jóhannsson
Fæddur 16. apríl 1878 - Dáinn 3. júní 1959
-o------
SVEFNSOFAR
nýkomnir og væntanlegir.
BÓLSTRUÐ
HÚSGÖGN H.F.
Hafnarstrœli 106.
Sími 1491.
Bíll til sölu,
MOSKOWITCH ’57.
Uppl. i sima 2482.
Auglýsingar skapa viðskipta-
niöguleika og auðvelda þá. —
Góð auglýsing gefur góðan arð.
Dagur er mest lesna blaðið á
Norðurlandi.
skráðir frá Hvanneyri
Framhaldsdeildinni á Hvanneyri
var slitið 16. júní og brautskráðir
7 búfræðikandidatar. Hæsta eink-
unn fékk Ottar Geirsson frá Hval-
eyri við Hafnaríjörð 8,56 stig.
Hlaut hann verðlaun frá llúfræði-
kandidatafélagi íslands, veglega
bókagjöf. Flestir kandidatanna liaía
iengið störí við leiðbeiningar varð-
andi landbúnað.en aðrir fara út til
framhaldsnáms. Verkefni virðast
næg.
Við uppsíignina mættu 10 ára
kandídatar, og hafði Grínmr Jóns-
son ráðunautur orð fyrir þeim. Vor-
ið 1949 útskrifuðust 8 kandidatar
frá hinni nýstofnuðu Framhalds-
haldsdeild á Hvanneyri, fyrsti hóp-
urinn þaðan. Af þeim mættu nú 6,
1 er dáinn og annar gat ekki komið
því við að mæta. Var skólanum hin
mesta ánægja í því að sjá svo rnarga
af hinum fyrstu nemendum sínum
í þessari deild. Margir aðrir gestir
V(tru viðstaddir.
Síðar um dagituT'var afhjúpuð
stytta Runólfs Sveinssonar fyrrum
skólastjóra. Er hún gjöf til Hvann-
eyrar, frá nemendum lians. Voru
allmargir þeirra viðstaddir, svo og
kona Runólfs, frú Valgerður Hall-
dórsdóttir, og synir og venzlafólk
þeirra. Skólastjóri stjórnaði athöfn-
inni, en til niáls tóku af hálfu nem-
enda Runólfs þeir Þórður Kristj-
ánsson, Gunnar Halldórsson og
Sveinn Sæmundsson, en frú Val-
gerður þakkaði. Yngsti sonur henn-
ar afhjúpaði styttuna.
Gestir þáðu mat og kaffi, og var
dagurinn hinn hátíðlegasti.
Foreldrar hans voru Jóhann
Jónsson og kona hans, Steinunn
Soffoníasdóttir skipstjóra og
bónda, síðast að Bakka. Bjuggu
í Brekkukoti í Tjarnarsókn frá
1893—1902. Sæmdarhjón, enda
ágætlega metin. Man eg vel eftir
Soffoníasi Jóhannssyni, þá er
hann var í broddi lífsins. Hann
gerðist snemma efnilegur maður.
Vel vaxinn, búinn miklum æsku-
þokka, vænn og fríður sýnum. —
Bjartur í andliti og ljós á hár,
hafði hvíti og svipfar móður
sinnar og móðurfrænda. Og um
vöxt, hreyfingar og látbragð og
framkomu alla hið bezta á sig
kominn. Fannst á að hér réði
eðlisfar og ættgengi, en hvorki
uppgerðarháttsemi eða hégómleg
eftiröpun.
Soffonías Jóhannsson kvæntist
ungur Soffíu Jónsdóttur bónda í
Tjarnargarðshorni (nú Lauga-
hlíð) Friðrikssonar. En kona
Jóns og móðir Soffíu var Mar-

Þrír sáttmálar um
vinnuskilyrði
sjómanna
Þrjár tiIJögur um vinnuskilyrði
fiskimanna verða lagðar fyrir
þing Alþjóðavinnumálaskrifstof-
unnar (ILO), sem kemur saman
í Genf í byrjun júní. Verði þess-
ar trilögur samþykktar, er um að
ræða sáttmála um lágmarksald-
ur við ráðningu sjómanna, lækn-
isskoðun á fiskimönnum og
vinnusamninga. Þegar tillögurn-
ar hafa verið samþykktar í end-
anlegt form, verða þær lagðar
fyrir aðildarríki stofnunarinnar
til undirskriftar og staðfestingar.
í fyrstu tillögunni er lagt til,
að lágmarksaldur sjómanna verði
15 ár (undir sérstökum kring-
umstæðum má hann þó vera 14
ár, en fyrir kyndara á skipum
þar sem kol eru notuð, verði lág-
marksaldurinn 18 ár. Læknis-
skoðun verði lögboðin, og í sátt-
málanum er kveðið nánara á um
eð]i og víðtæki skoðunarinnar og
um það, hve læknisvottorð séu
lengi í gildi. Sáttmálinn um ráðn
ingu sjómanna hefur ákvæði um
að vinnuskriyrði þéirra verði
tryggð og vernduð með sérstakri
lagasetningu, þar sem ekki eru
fyrir hendi sjómannasamtök er
haldi vörð um hagsmuni með-
lima sinna.
grét Björnsdóttir frá Grund og
konu hans Ingigerðar Jónsdóttur,
hinni staðlyndu og þrekmiklu
konu og um allt ágætu húsfreyju,
svo að héraðsfleygt varð. Mætti
skrifa um Ingigérði á Grund
langt mál og nóg efni í til þess að
doktorsrit yrði.
Þau Soffonías og Soffia Jóns-
dótir virðast hafa byrjað búskap
í Tjarnargarðshorni árið 1908 og
búið þar til 1927. Seldu þá jörð
sína og bú og fluttu í Dalvík og
dvöldu þar á meðan bæði lifðu.
Þá var Soffonías kominn
skammt af barnsaldri, er hann
tók að stunda sjósókn, bæði á
hákarlaskipum og fiskibátum. —
Fór oft með stýrimannsráð á há-
karlaskipum og er það vitni um
sjómannshæfileika hans og mann
kosti, að honum var sá trúnaður
falinn. Soffonías Jóhannsson
varð snemma mikill hirðu- og
þrifnaðarmaður, og var það lífs-
fylgja hans, og fór að jöfnu hvort
heldur hann vann á sjó eða landi.
Fór gætilega með tekjur sínar og
■eignir. Enginn ofnautnamaður
eða ráðlítill flysjungur. Gestris-
inn og veitingasamur og þó öllu
stillt að hófi. Hann var ekki
fljótur til vináttu. En mikill og
tryggur vinur þeirra er hann
batt vináttu við.
Börn þeirra Soffoníasar Jó-
hannssonar og Soffíu Jónsdóttur
eru þrjú: Sveinbjörn, smiður,
Haraldur — hagorður til muna
— og Petrína. Öll gift. Soffía
Jónsdótir, ekkja Soffoníasar,
dvelur nú hjá Petrínu dóttur
sinni á Dalvík.
Runélfur í Dal.
Bílasímarnir eru:
1244 og 1953
Bílaaígxeiðsla Framsóknar-
flokksins er að Kifröst, Skipa-
götu, símar 1244 og 1953. —
Þeir, sem vilja láta aka sér til
og frá kjörstað hringi vinsam-
legast í þessi númer og þegar
verður náð í þá. — Þeir, sem
hyggjast lána bíla sína á
kjördegi, mæti vinsamlegast
við Bifröst kl. 10 í. h.
Akureyringar! Kjósum Ingvar Gíslason!
Fellum kjördæmabyltingarmenn!
f *
vk
^ Irmilega pakka ég öllum þeim fjölmörgu vinum min- 4
,t um og fjölskyldu minnar, sem mundu eflir fimmtugs- X.
S afmœli minu 17. júni sl. og gerðu mér daginn ógleym- %
é anlegan mcð hvers konar lilýjum kveðjum, heimsókn- *
S um, rausnarlegum gjöfum eða d annan hdtt. — Guð ©
blessi ykkur öll.
t
±
&
t
1 4
Staðarhóli á Akureyri, 26. júní 1959.
SIGURJÓNA PÁLSDÓTTIR FRÍMANN.
íS
F
I
f
't' v;r«£- (Í^vícS- vlíS- QrL vriS' vfcS- v&S" v^S- 5W'v^S>-í5»