Dagur - 24.02.1960, Blaðsíða 5

Dagur - 24.02.1960, Blaðsíða 5
Miðvikudagitm 24. febrúar 1960 D AG U R 5 Nokkrir siuðningsmenn hins nýja efna- hagsmálafrumvarps leiddir í vitnasfúku Kaflar úr ræðu Garðars Halldórssonar, alþingismanns, um efnahagsmálin Garðar hóf mál sitt á því að minna á ummæli ýmsra for- ystumanna núverandi stjómarflokka, sem þeir hafa áður við- haft í umræðum um efnahagsmál. Hann sagði m. a.: UMMÆLI GYLFA í>. GÍSLASONAR. Fyrsta vitnið er hæstvirtur nú- verandi viðskiptamálaráðherra, Gylfi Þ. Gíslason. En hinn 14. maí 1958 mælti hann svo hér í þessari háttvirtu deild, með leyfi hæstv. forseta: „í nútíma þjóðfélagi, eins og það er hér á Islandi, er vald laun- þegasamtakanna svo mikið, að skynsamlegri stefnu í efnahags- málum verður varla fylgt nema hún hafi beinan eða óbeinan stuðn ing launþegasamtakanna. Laun- þegasamtökin þurfa annað hvort að styðja þessa stefnu eða a. m. k. að eira henni, ef hún á að hafa von til þess að geta borið góðan ár- angur. Það er varla hægt að stjórna til lengdar í fullkominni andstöðu við öll launþegasamtök landsins, nema þá að gera það með ofbeldi." Hvort mundi nú fremur vera, að hæstvirt ríkisstjórn telji frum- varp sitt um efnahagsmál, ekki skynsamleéa stefnu í efnahags- málum, eða, að hún hugsi sér að stjórna með ofbeldi, svo að notuð séu eigin orð hæstvirts viðskipta- málaráðherra, því að vart þarf um það að efast, að launþegasamtökin í landinu séu á móti þeirri stefnu í efnahagsmálum, er í frumvarp- inu felst. HVAÐ SAGÐI MAGNÚS FRÁ MEL? Annað vitnið, sem eg vil nefna, er hæstv. 6. þingmaður Norður- landskjördæmis eystra, Magnús Jónsson. Hann mælti hér í þessari háttvirtu deild 14. maí 1958, með leyfi hæstvirts forseta: „Það er talað um, að fjárfesting sé of mikil í landinu, og það má vel vera. Hins vegar hlýtur alltaf fjárfesting að vera mikil í landi sem á svo margt ógert, eins og við eigum hér á íslandi, en það er a. m. k. eitt sem ekki má koma fyrir, og það er, að óhæfilega verði dregið úr fjárfestingu til þeirra þarfa, sem skilar okkur gjaldeyris- verðmætum í þjóðarbúið, þ. e. a. s. til framleiðsluatvinnuveganna.“ Og ennfremur: „Það sem mér hrýs hugur við í þessu sambandi er það, að þetta frumvarp hefur í för með sér svo stórkostlegar nýjar álögur." Og er þó ekki vafi é, að álögurnar þá voru smávægi- legar móts við það sem nú skal koma. EITT VITNI ENN. Síðasta vitnið, sem eg mun nú leiða fram, er háttvirtur 11. þing- maður Reykjavíkur. Hann sagði sama dag, hér á háttvirtu Alþingi, með leyfi hæstvirts forseta: „Nú er það þannig, að við því er í sjálfu sér ekki nema gott eitt um að segja, að mikil fjárfesting eigi sér stað i þjóðfélaginu, því að slíkt er einmitt undirstaða áfram- haldandi framfara." Það skyldi þó aldrei vera, að hæstv. núverandi ríkisstjórn líti svo á, að undanfarið hafi verið svo miklar framfarir, að nú sé nóg komið af þeim. Að vinstri stjórnin hafi stuðlað að svo mikilli upp- byggingu og framförum, að við höfum ekki með meira að gera að sinni. Eg býst nú raunar varla við, að núverandi hæstvirt ríkisstjórn vilji a. m. k. við það kannast, að vinstri stjórnin hafi áorkað svo miklu til heilla fyrir land og lýð. Hitt veit eg, að fjöldi óbreyttra kjósenda núverandi stjórnarflokka kunni að meta verk hennar og harmaði að dagar hennar urðu ekki fleiri. Sjálfstæðisflokkurinn þorði ekki að eiga það á hættu að vinsældir vinstri stjórnarinnar héldu áfram að vaxa. I krafti þess valds, sem afnám kjördæmanna veitti honum, á nú að færa efna- hagsmál þjóðfélagsins í það form, sem honum hentar, um það ber þetta efnahagsmálafrumv. glöggt vitni. ÞAÐ ER YFIRVARP EITT. Það er yfirvarp eitt að íslenzka þjóðin sé orðin svo illa stæð efna- lega, að það þurfi að leggja jafn þungar byrðar á, sem þetta frv. boðar. Meðal annars er það ljóst af hinum ósamræma málflutningi hæstvirts forsætisráðherra og hæstvirts sjávarútvegsmálaráð- herra við fyrstu umræðu þessa máls fyrir viku síðan. Hæstvirtur forsætisráðherra átti varla nógu svartan lit til, til þess að mála fjandann á vegginn, nógu ferlegan í framsöguræðu sinni, enda kann- ski varla von rúmum mánuði eftir að hann hafði misst flugfjaðrirnar — En hæstvirtur sjávarút- vegsmálaráðherra var hins vegar að túlka fyrir þingheimi, að það væri nú ekki mikið sem vantaði til þess að endar næðu saman hjá ríkissjóði og útflutningssjóði. Al- þýðuflokkurinn hefði nú ekki skrökvað miklu sl. haust, þegar hann sagði, að útflutningssjóður hefði aldrei staðið betur og að ekki liti út fyrir halla hjá ríkis- sjóði. MEGINÞÁTTUR FRUMVARPSINS. Það er einn og aðeins einn meg- inþáttur í þessu frv. Það er að þrengja að þeim, sem minna mega sín, en skapa hinum, sem sterkari eru fjárhagslega, mikla möguleika tii þess að koma ár sinni enn bet- ur fyrir borð. Peningavaldið á að færast á fárra manna hendur, þeirra, sem er hinn ráðandi kjarni Sjálfstæðisflckksins. Þar er seg- ullinn, sem á til sín að draga. Það á að draga úr framkvæmd- um, stöðva uppbygginguna út um landið, bæði með því að minnka útlán og hækka vexti og með því að valda mjög mikilli verðhækkun uppbyggingar og rekstrarvara, en það leiðir óhjákvæmilega af 'svo gífurlegri gengisfellingu, sem ætl- uð er og auknum sköttum. Þaö mun sannast, að verðhækkanir verða verulega meiri en formæl- endur frv. vilja vera láta nú. Og á hverjum mun það bitna fyrst og fremst? Það bitnar fyrst og fremst á þeim, sem skammt eru komnir á veg með að koma fyrir sig sæmi- legri aðstöðu til afkomu. ÞAÐ BITNAR Á ÞEIM FÁTÆKU. Það bitnar á þeim, sem eru að, eða eiga eftir að eignast þak yfir höfuðið. Þeim, sem eru að byggja sér hús, eða eiga það eftir. Það bitnar á þeim mörgu verkamönn- um þessa lands, sem erfiðasta að- stöðu hafa til að vinna fyrir sínu daglega brauði og það bitnar á þeim mörgu smáu bændum lands- ins, sem enn hafa alltof lítinn bú- stofn, lítinn húsa- og vélakost. Það á að taka umbótaþrá þessara manna allra kverkataki. Hvernig heldur hæstvirt rikisstjórn að þeir mörgu bændur, sem enn hafa veru lega mikið minna bú en vísitölubú, geti byggt yfir sig og búfé sitt eða keypt sér nauðsynlegar vélar, þegar t. d. dráttarvélar munu hækka um allt að 50% frá því sem nú er. ER HANN BÚINN AÐ GLEYMA? Er Sjálfstæðisflokkurinn nú bú- inn að gleyma því, hvað hann út- hrópaði vinstri stjórninni fyrir það að leggja 55% yfirfærslugjaldið á rekstrarvörur landbúnaðarins og sjávarútvegsins 1958? Hann var ekki þá að túlka mál ið á þann hátt sem eðlilegra var, að vinstri stjórnin hlífði þessum atvinnuvegum við þessum verð- hækkunum, svo lengi sem unnt var. Nú ætlar Sjálfstæðisflokkur- inn að valda þessum atvinnuveg- um allmiklu meiri verðhækkunum. Það er sama hvaðan maður fréttir ’ af landinu. Afkoma land- búnaðarins var lakari sl. ár en næstu árin þar áður. Bændur áttu erfiðara með að slétta reikninga sína um sl. áramót en verið heíur síðustu árin. Það munu fáir skilja á hvaða forsendum sú vísitala byggist, er var óbreytt sl. ár. Eg ætla að hún hafi aldrei sýnt rangari mynd en á sl. ári. Nú spyr eg hæstvirta ríkis- stjórn: Er hún búin að tileinka sér þá kenningu, þann boðskap, sem útvarpað var um gervallt landið 1 maí sl., að það megi fækka bænd- um landsins um helming? Efnahagsmálafrv. vekur grun um, að henni sé ósárt þótt þeim fækki a. m. k. nokkuð. Eg sagði áðan, að það væri einn meginþráður í þessu frv., að valda enn meiri misskiptingu þjóðar- teknanna, en nú er, og þar með eignaskiptingu þjóðfálagsþegn- anna, og skal eg koma ofurlítið nánar að því. Síðasta atriði kosningastefnu- skrár Sjálfstæðisflokksins í haust sagði að vísu nokkuð annað. Það hljóðaði svo, með leyfi hæst. for- seta: „Efnahagslegt sjálfstæði þjóðfélagsborgaranna verði tryggt með eignamyndun öllum til handa.“ En það er nú engin undantekn- ing með þetta atriði kosninga- stefnuskrárinnar. Þau eru nú flest þverbrotin með þessu efnahags- málafrumvarpi. SAMVINNUFÉLÖGIN. Það er vissulega engin tilviljun, það er staðreynd, þegar litið er yfir landið, að þar eru framfar- irnar mestar, þar er lengst komið uppbyggingu og efnahagslegu jafnvægi, þar sem samvinnufélög- in, kaupfélögin, eru öflugust og hafa starfað lengri tíð. Samvinnufélögin hafa verið meginaflgjafi framfaranna og upp- byggingarinnar um hinar dreifðu byggðir þessa lands. Þessi samtök fólksins í landinu hafa verið og eru ein þýðingar- mesta undirstaða uppbyggingar- innar. Það er því vafalaust ekki tilvilj- un, heldur liður í hinni markvísu 0- trfi GARÐAR HALLDÓRSSON alþingismaður. stefnu Sjálfstæðisflokksins, sem eg áðan nefndi, að samkvæmt þessu frumvarpi á nú að fara að draga hluta af innlánsdeildum kaupfélaganna hingað til Reykja- víkur. Það mundi áreiðanlega ekki verða árangurslaust í þjón- ustu þess tilgangs að þrengja að fólkinu út um landið og draga úr uppbyggingunni þar. Þá mun það heldur ekki missa marks það ákvæði frv. að leggja í vald núverandi háttvirtrar ríkis- stjórnar að ákveða vaxtakjör og lengd lánstíma, lána úr stofnlána- sjóðum atvinnuveganna, bygging- arsjóði og Raforkusjóði. Hitt undrar mig, að hæstvirt ríkisstjórn skuli vera svo viss um að ráðherrastólarnir verði til langrar framtíðar setnir af sömu flokkum og nú, að rétt sé, með einni lítilli lagagrein að breyta grundvallaratriði sextán sjóða á þann veg, að háttvirt Alþingi af- sali til ríkisstjórnarinnar beinu löggjafaratriði. Það er að vísu í fullu sam- ræmi við þá stefnu hæstvirtrar ríkisstjórnar, sem eg hef verið að lýsa, en þó, að mínum dómi, eitt djarfasta sporið sem hún stígur í þessu frumvarpi. Eg held að það ætti öllum að vera ljóst, að þótt ástæða kunni að vera til að breyta almennum vöxtum við og við til hækkunar eða lækkunar, eftir því sem að- stæður breytast, þá sé það óhæfa, að föst lán til uppbyggingar við sjó og í sveit séu sömu breytingum háð. VÉR EINIR VITUM. Það er vissulega rétt, sem hæst- virtur viðskiptamálaráðherra sagði 1958: Það er varla hægt að stjórna í fullkominni andstöðu við launþegasamtökin í landinu, og hvað þá ef margir aðrir snúast gegn þessari fyrirhuguðu stefnu. Það mál, sem hér liggur fyrir, er svo stórt í sniðum og afdrifaríkt, að eg vil alvarlega vara ríkisstjórn- ina við að treysta um of á að: Vér einir vitum, hvað rétt er að gera. Um þetta mál veitir vissu- lega ekki af að reyna að skapa samstöðu. Leitast við að finna grundvöll, sem hægt væri að sam eina þjóðina um. Verði þessi leið, sem hæstvirt ríkisstjórn leggur til að farin verði reynd, er of djarft teflt. Stökkið, sem hún ætlar að stökkva, með þjóðina í fanginu, er svo hátt, að það er vonlítið að hún komi slysa- laust niður. Eg vænti að hæstvirt ríkisstjórn noti komandi helgi til þess að end- urskoða ákvarðanir sínar í efna- hagsmálum, og að þegar hún kem ur undan feldinum á mánudags- morguninni verði hún komin að þeirri niðurstöðu, að rétt sé að fara að ráðum Framsóknarmanna og reyna að ná sem víðtækustu samstarfi til lausnar þeim vanda sem við er að fást í efnahagsmál- unum. Sú leið ein mun leiða til far- sællar lausnar efnahagsmálanna. ÁLYKTUN „Aðalfundur Búnaðarfélags Saurbæjarhrepps, haldinn að Sól- garði 19. febrúar 1960, telur aug- ljóst að efnahagsráðstafanir ríkis- stjórnarinnar bitni mjög á bænd- um, og verði til þess að skapa aft- urför hjá landbúnaðinum. Verður að teljast ólíklegt að ungt fólk fýsi að gera búskap að. lífsstarfi sínu, enda næstum ókleift fjárhagslega eins og nú horfir. Að kaupa góða jörð og allt, sem þarf til nútíma búrekstrar, krefst hartnær milljón króna framlags, og með versnandi afkomu og hækkandi vöxtum, er unga fólkið beinlínis neytt til þess að skapa sér framtíð annars staðar. Um leið og fundurinn mót- mælir harðlega efnahagsfrumvarp- inu í heild, leyfir hann sér að benda háttvirtu Alþingi og ríkis- stjórn á, að verði frumvarpið sam- þykkt og hinum fyrirhuguðu, háu vöxtum skellt á, er vá fyrir dyrum hjá íslenzkum landbúnaði.“ ■ Fiskur með flugvélum Framha'ld af 8. siðu. Því er nefnilega þannig háttað, að íbúar stórborganna vita ekki hvernig raunverulega nýr fiskur er á bragðið. Þeir hafa aldrei kynnzt öðru en gömlum togarafiski og frosnum fiski og þar að auki eyði- leggja þeir allt fiskbragð með alls konar sósum og salötum. Það sarf að kynna þessu fólki, hversu raunverulega nýr fiskur er bragð- góður og kenna því að meta hann. Takmark okkar verður að vera, að húsmæður stórborganna geti hugsað sem svo að morgni dags: „Eg vona að fiskflugvélin frá Nor- egi komi það snemma, að eg geti fengið glænýjan fisk í matinn í dag.“ Þegar við verðum komnir svo langt, verðum við númer eitt á fiskmarkaðinum, ef til vill ekki að magni til, en áreiðanlega að gæð- um og það er meira virði.“ Þessar fréttir eru mjög athyglis- verðar fyrir okkur Islendinga. — Þetta eru mál, sem skipta okkur engu minna máli en Norðmenn. Landfræðilega séð höfum við ekki lakari aðstöðu en þeir, því að, eins ogð áður er sagt, vegalengdirnar skipta ekki svo miklu máli lengur. Þó að Norðmenn hafi stórborgir Evrópu í huga aðallega, getum við líka hugsað til stórborganna á austurströnd Ameríku. Við getum hugsað okkur til dæmis, að fiskur, sem kemur að landi í Vestmannaeyjum eða Grindavík á mánudegi, sé verkað- ur samdægurs, pakkaður í smekk- legar umbúðir og ísaður, síðan fluttur til Keflavíkurflugvallar í þyrilvængjum og þaðan með flug- vélum af þotugerð til New York, Washington, Lundúna eða Parísar og kemur þar á borð manna á þriðjudag. Við Islendingar verðum að fylgjast vel með framvindu þess- ara mála. Okkur er það lífsnauð- synlegt að vera ekki eftirbátar annarra, að afla og tryggja okkur markað fyrir aðalútflutningsvöru okkar, fiskinn.

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.