Dagur - 07.12.1960, Blaðsíða 5

4
5
Dagub
Ný ullarverksmiðja
ULLARIÐNAÐUR heimílanna er að
mestu niður fallinn, en í Iandinu
starfa tvær ullarverksmiðjur og
kembivélar á fáum stöðum. Um 800
þúsund fjár munu vera á fóðrum í
vetur og má áætla að þetta fé gefi af
sér 750—800 tonn af ull árlega. En
ullarverksmiðjurnar á Akureyri og
Álafossi anna ekki ullarvinnslunni og
nota innan við 250 tonn samanlagt, og
um 500 tonn munu vera flutt til út-
landa. Ullarútflutningur síðusíu 3ja
ára staðfestir þetta, og fjárstofninn
vex með hverju ári.
Það er að vísu gott að geta flutt út
ull, sem er mjög verðmæt vara og eft-
irsótt til margra hluta. En samkvæmt
verði á þeim vörum erlendis, sem
vinna má úr íslenzku ullinni, er þó
mun hagkvæmara að vinna alla ull-
ina hér á Iandi og selja ullarvörur á
erlendum markaði. Benda má á það,
að væru unnin ullarteppi úr þeirri
ull, sem nú er flutt út, fengjust 60—
70 miljónir króna fyrir framleiðsluna.
Gera má ráð fyrir, að einnig hentaði
að framleiða til útflutnings tweedefni,
peysur, gólfteppi, húsgagnaáklæði og
sennilega fleiri vörur ef vel er að
gáð.
Á stríðsárunum vildi bandaríski
herinn kaupa mikið magn af íslenzk-
um ullarteppum fyrir gott verð.
Vegna vöntunar á eins konar stimpil-
vélum gátu verksmiðjumar ekki not-
að sér þennan markað. Rússar kaupa
nú Gefjunarteppi og íslenzku teppin
hafa vakið áhuga víða erlendis svo
líklegt er, að þeim mætti vinna örugg-
an markað í stórum stíl bæði austan
hafs og vestan, og fleiri íslenzkum
ullarvörum úr íslenzkri ull aðeins,
eða úr íslenzkri ull ásamt íblöndunar-
efnmn.
Samkvæmt þeirri reynslu af út-
flutningi ullarvara, sem þegar er fyr-
ir hendi má álykta, að ekki megi leng-
ur dragast að hef ja framkvæmdir við
byggingu þriðju ullarverksmiðjunnar
á íslandi, sem mmið gæti góðar vörur
úr þeim 500 tonnum ullar, sem nú eru
flutt úr landi og gæti einnig tekið á
móti nokkru magni til viðbótar, sem
búast má við að þyrfti vegna vaxandi
sauðfjárræktar í landinu.
Verksmiðjuvélar til framleiðslu á
teppum, tweedefnum, gólfteppum,
húsgagnaáklæði og fleiri skyldum
vörum, kosta álíka mikið og nýtízku
togari. Sú verksmiðja mundi skila
togaraverði á ári í útfluttum vörum,
UMFRAM ÞÁ FJÁRHÆÐ, sem nú
fæst fyrir ullina óunna.
Vel mætti svo fara við frekari at-
liugun þessara mála, að ný ullarverk-
smiðja væri álitlegt fyrirtæki til at-
vinnuaukningar og gjaldeyrisöflunar.
En jafnhliða yrði að vinna hinum ís-
lenzku ullarvörmn markaði erlendis.
Áður fyrr var íslenzka ullin unnin
á hverju heimili í landinu til fata-
gerðar og til útflutnings einnig. Ull-
arverksmiðjurnar viima mikið og gott
verk, en eru algerlega ófullnægjandi.
Ný ullarverksmiðja, sem unnið get-
ur úr helmingi meira magni ullar en
gömlu verksmiðjurnar báðar til sam-
ans, cr eina viðunanlega lausnin. Að
liemii þarf að vinna á næstu árum og
nýta að fullu innlenda og erlenda
reynslu í þessum efnmn.
v_________________________________
Jarðræktarframkvæmdir dragast saman
Ræít við Skafta Benediktsson ráðunaut
Búnaðarsambands Suður-Þingeyjarsýslu
BLAÐIÐ HAFÐI tal af Skafta
Benediktssyni búnaðarráðu-
naut Suður-Þingeyinga fyrir
síðustu helgi og lagði þá fyrir
hann nokkrar spurningar varð-
andi búnaðarframkvæmdir í
sýslunni á yfirstandandi ári. En
Skafti hefur annazt ráðunauts-
starf í búfjárrækt og jarðrækt
síðasta áratug þar í sýslu.
Hve miklar eru nýræktirnar í
ár?
Á vegum Búnaðarsambands
Suður-Þingeyinga, sem nær yf-
ir alla hreppa sýslunnar nema
Grýtubakka- og Svalbarðs-
strandarhreppa, mældust ný-
ræktir samtals 238 hektarar,
Árið áður var sambærileg tala
312 hektarar og var haustið,
sem nú er rétt liðið, þó óvenju-
lega hentugt til framkvæmda
við allar jarðabætur.
Hvaða bóndi átti stærstu ný-
ræktina?
Pétur Ingólfsson í Vallholti í
Reykjadal ræktaði 14,1 hektara
og er það langstærsta nýrækt,
sem ég hef mælt hjá einum
bónda. Pétur er að stofna ný-
býli í Stafnshverfi. Frágangur
á nýrækt þessari var prýðileg-
ur, en því miður vill það stund-
um koma fyrir, að bændur taka
meira land til ræktunar en þeir
ráða við að vinna nægilega vel.
En lélegur frágangur i jarð-
rækt hefnir sin undantekning-
arlaust.
Er mikið eftir af túnþýfi í sýsl-
unni?
Túnasléttur voru aðeins einn
hektari. Túnþýfið má heita úr
sögunni, en víða er eftir að
slétta aðrar og meiri mishæðir
í landslagi og er það oftast erf-
itt verk, einkum þar sem flytja
þarf þá gróðurmold í sárin, því
að víða er jarðvegur grunnur.
Skurðgröftur?
Tvær skurðgröfur unnu að
skurðgreftri í sumar. Grafnir
voru 25 km langir skurðir og
er rúmtak þeirra 130240 m3 og
er það meiri skurðgröftur en í
fyrra, enda þá aðeins ein skurð-
grafa að verki.
Útihúsabyggingar?
Útihúsabyggingar munu vera
svipaðar og síðastliðið ár. Á-
burðargeymslur 1096 m3, þurr-
heyshlöður 11488 m3, votheys-
hlöður 193 m3 og súgþurrkun-
arkerfi voru sett í hlöður með
2476 m2 gólffleti.
Hvað viltu segja um bústærð-
ina?
Bústærðin hefur aukizt veru-
lega undanfarin ár, vegna hinn-
ar auknu ræktunar, en samt
miðar of hægt. Meðaltúnstærð
á lögbýli er 10,21 ha. Meira en
annarhver bóndi er með tún
undir 10 ha. Athyglisvert er, að
þeir sem hafa yfir 10 ha tún og
njóta því lægra framlags til
ræktunar, rækta mun meira að
meðaltali en bændurnir með
litlu túnin. Þetta sýnir vel hina
örðugu afkomu minni bænd-
anna. Ræktunarstyrkurinn er
þó fjórum sinnum hærri til
þeirra, sem skammt eru á veg
komnir.
Hvernig gengur túnrækt á
söndum?
Svar við þeirri spurningu
liggur ekki ljóst fyrir. Á
Grænavatni hefur túnrækt á
sandi gefizt vel undanfarin ár,
en annars staðar með mjög
mismunandi árangri.
En brunasárið á Hvammsheiði?
Þar er orðinn töðuvöllur,
segir ráðunauturinn. Yfir 60
hektarar voru teknir þar til
túnræktar, eða nær allt það
land, sem brann fyrir nokkrum
árum. Þessi ræktun hefur gef-
izt vel. Það voru bændur úr
Aðaldal, sem landið ræktuðu,
en á sumum bæjum þar í sveit
er hörgull á góðu landi til rækt-
unar.
Fer nautgriparæktin vaxandi?
Já, nautgriparæktin fer vax-
andi einkum í lágsveitunum.
En sauðfjárbúin hafa líka
stækkað.
í sumar var gerð tilraun með
það á vegum Búnaðarsam-
bandsins, að fá sæði sent frá
Búfjárræktarstöð SNE á Ak-
ureyri austur í Aðaldal. En þar
tók maður við því til notkunar
fyrir Aðaldal, Reykjadal og
Ljósavatnshrepp. Telja má
mestar líkur til þess, að þessari
starfsemi verði haldið áfram.
En sauðfjárræktarfélögin?
Sauðfjárræktarfélög eru í öll-
SKELLIN AÐR A
til sölu.
Uppl. í síma 2248.
Til sölu
ÞVOTTAVÉL
nýleg.
Afgr. v. á.
Sem ný
DÖKK FÖT
á meðalmann fást fyrir
mjög sanngjarnt verð.
Uppl. í Hafn. 25, sími
1313.
GÖLFTEPPI
til sölu með tækifæris-
verði. Stærð: 4x2 3/4 m.
A. v. á.
BÍLLYKLAR
fundust í Strandg. síðastl.
föstudag. Vitjist á afgr.
blaðsins.
GLERAUGU
í rauðu liylki töpuðust sl.
mánudag. Finnandi vin-
sarnl. skili þeim á afgr.
blaðsins gegn fundarlaun-
um
Skafti Bencdiktsson.
um .hreppum Búnaðarsam-
bandsins, og starfa með batn-
andi rekstursfyrirkomulagi, og
má vænta verulegs árangurs af
þeim í framtíðinni.
Útlit og horfur í Iandbúnaðar-
niálum?
Bilið virðist enn breikka
milli þeirra bænda, sem betri
hafa aðstöðuna og hinna, sem
lakar eru settir. Horfur eru
hvorki góðar eða batnandi fyr-
ir landbúnaðinn, segir Skafti
Benediktsson, ráðunautur Þing-
eyinga, að lokum, og þakkar
blaðið hin greinagóðu svör
hans. E. D.
LÍTIÐ HERBERGI
til leigu í miðbænum. —
Dívan og skápur fylgir.
Afgr. v. á.
HERBERGI
til leigu í miðbænum.
Sími 1896.
VERZLUNAR-
HÚSNÆÐI
til leigu. Léttur iðnaður
kæmi til greina.
Uppl. í síma 1626 og 2468
Tveggja lierbergja
í B Ú Ð
til leigu.
Afgr. v. á.
Sprenghlægileg
strákasaga
Hjörtur Gíslason: Salómon
svarti. Saga handa börnum.
Með myndum eftir Halldór Pét-
urss. Bókaforlag Odds Björns-
sonar. Akureyri. 1960.
Þessi barnasaga Hjartar
Gíslasonar er alveg óvenjulega
snjöll og spennandi strákasaga,
fleytifull af hraðstreymu fjöri
og furðulegustu ævintýrum!
Það er því steindauður strákur
úr öllum æðum, sem ekki hlær
sig máttlausan að afrekum
Salómons svarta og hrekkja-
bi'ögðum strákanna fjögurra!. .
Og Salómon svarti er hrókur
alls fagnaðar og hryggðarvald-
ur, lífs og liðinn og lifandi á
ný! Og sagan endar með söng
og sælu, eins og barnasögum
ber að gera.
Það var heldur en ekki fögn-
uður í Smiðjubæ hjá tvíbura-
bræðrunum Fía og Fóa á
hvítasunnudagsmorguninn, þeg-
ar afi gamli kom heim með
svartan lambsanga, hálfdauðan,
í barmi sínum. Og amman
góða, Þuríður gamla, tók við
lambsunganum, velgdi mjólk-
ursopa handa honum, vafði ut-
an um hann og stakk honum
snöggvast inn í volgan eldavél-
arofninn, og reyndi síðan að
láta hann drekka af túttupela.
Og það gekk furðu fljótt.
Hrússi litli var hálf klaufalegur
í fyrstu, en komst fljótt upp á
lagið. — „Mikið er hann gáfaö-
ur“, sagði amma gamla í hljóði.
— „Já, auðvitað er hann gáfað-
ur eins og Salómon konungur",
sag’ði Skúli afi.
,,Salómon!“ hrópaði Fíi. „Við
. skulum kalla hann Salómon!“
„Já, Salómon svarta!“ bætti
Fói við. Og þar með hafði þessi
nýfæddi móðurleysingi fengið
veglegt nafn, sem fylgdi honum
alla ævi!
Nú vóru þrír móðurleysingjar
í Smiðjubæ. Einkadóttir gömlu
hjónanna, móðir tvíburanna,
Friðfinns og Friðjóns, hafði dá-
ið er þeir fæddust. Og Suytla,
móðir Salómons, hafði dáið úr
pestinni að nýbornum hrússa
litla. — Og hér með hefst ævi-
saga Salómons svarta, sem varð
frægur og víðkunnur á fyrsta
sumri ævi sinnar! Og Hjörtur
Gíslason segir hana þannig, að
hún verður öllum börnum
minnisstæð.
Félagarnir þrír í Smiðjubæ
urðu óaðskiljanlegir. Drengirn-
ir byggðu Salómoni hús „með
kvisti og glugga með gleri í“,
•kölkuðu það og funsuðu, en
höfðu auk þess. gamlan barna-
vagn til að aka honum í. Smám
saman kenndu þeir Salómoni
ýmsar listir og líkamsæfingar,
sem seinna komu honum að
góðu haldi!
Brátt bætast tveir í hópinn,
jafnsnjallir hinum, og ennþá
hrekkjóttari. Það eru þeir Siggi
sýsl og Dóri dokt, synir sýslu-
manns- og læknishjónanna. Og
þessir fimm-menningar eru
heldur en ekki karlar í krapinu,
og Salómon svarti þá ekki
þeirra síztur! Og er þeir höfðu
gert hann fullnuma í „boxi“,
lék hann sér að því að skella
drengjunum með því að renna
sér aftan á þá og stanga þá í
hnésbæturnar. Og þessarri list
sinni beitti Salómon svarti gegn
fjandmanni sínum og einka-
óvini, Láka löggu, réttu nafni
Þorlákur lögregluþjónn. Og
þessir tveir háðu síðan marga
harða hildi bæði á „sjó og
landi“. Og nú gerast furðuleg-
ustu ævintýri á lífsferli Saló-
mons svarta, sem þið strákar
verðið sjáifir að sjá og heyra:
Salómon svarti umskiptingur
í vitlausum barnavagni, græn-
metisþjófur í matjurtagarði
húsmæðra bæjarins, dáinn og
grafinn og sungið yfir honum,
en rís síðan upp á ný! Og margt
á hann ógert enn!
Salómon svarti étur úr blóm-
vendi forsetans, svo aðeins
stönglarnir eru eftir, ræður úr-
slitum í knattspyrnukeppni
drengjanna í Eyrarkaupstað,
gerist innbrotsþjófur hjá sýslu-
manninum, er tekinn til fanga,
en bjargar sér, dæmdur í út-
legð, en snýr á Láka löggu og
snýr heim aftur, keppir í sundi
við Láka og bjai'gar heiðri bæj-
arins!
En loks syrtir í álinn. Saló-
mon svarti er dauðadæmdur, og
Láki lögga hrósar happi og fer
snemma morguns með Salómon
svarta á sláturhúsið og skýtur
hann þar sjálfur! — En, er að
er gáð, var þetta „vitlaus hrút-
ur“, sem Láki lögga átti sjálf-
ur! Og Salómon svarta er enn
borgið! Og glaðir eru allir
„blessaðir drengirnir".
Jæja, hvað viljið þið meira,
drengir mínir? Allt þetta og
miklu meira stendur í sögunni
hans Hjartar! — Ég veit að þið
lesið hana í einum spretti og
syngið með fjórmenningunum:
Þótt lagavörður deyi,
þá lifir Salómon!
„Blessaðii' drengirnir!“
Helgi Valtýsson.
KÍRKJURITIÐ
Útgcfandi: Prestafélag íslands.
Ritstjóri: sr. Gunnar Árnason
frá Skútustöðum.
Eg hef góðar heimildir fyrir
því, að kaupendur Kirkjuritsins
séu langtum færri en vænta
mætti. Eftir eðli málsins ætti
það að vera keypt á svo að
segja hverju einasta heimili í
landinu. Hver rök eru fyrir því?
Kirkjuritið má teljast mál-
gagn þjóðkirkjunnar hér á
landi, þó að Prestafélag íslands
sé útgefandinn, sennilega af
hagkvæmilegum ástæðum.
Kirkjan kemur oss öllum við.
Um það þýðir ekki að deila eða
því að neita. Öll verðum vér að
leita til hennar um margs kon-
ar þjónustu, að undanteknum
utanþjóðkirkjumönnum, sem
ekki eru tiltölulega margir hér
á landi. Því þá ekki að fylgjast
með í málum hennar? Leggja
henni lið eftir megni? Styðja
hana að öllu góðu starfi? Finna
jafnvel að við hana með rökum,
ef ástæða þykir til. Hún er
hvort sem er á vorri ábyi'gð.
Rökstudd gagnrýni á rétt á sér
af hendi þeirra, sem eru í
ábyrgðinni. Hún getur að góðu
gagni komið. Allt er betra en
afskiptaleysið — kæruleysið —
andvaraleysið! — Gætum nú
vel að! Því aðeins geta menn
fylgzt vel með í málum kirkj-
unnar, að menn kynni sér alla
málavexti nákvæmlega. Lesi
allt, sem um hana er skrifað
með og móti, og alveg sérstak-
lega það, sem irá starfi hennar
er sagt í hennar eigin riti. Með
öðrum oi'ðum: Til þess verða
menn að lesa Kirkjuritið! En
til þess að geta lesið allt, sem
þar er birt, þurfa menn helzt
að kaupa ritið og eiga. Menn
komast þannig ekki fram hjá
Kirkjuritinu, eins og nú er
komið málum. Menn mega ekki
skáganga það. Allt, sem þar er
sagt, kemur oss flestum við.
Veki það máls á einhverri fjar-
stæðu, þá ber oss að fylgjast
með því og mótmæla því strax
án tafar. Hvetji það til dáða,
i þá má ekki láta „kylfu ráða
kasti“ um það, hvenær vér
kunnum að heyra sagt frá því
■ eða oss gefst tækifæri til að lesa
það. Aðeins með því að kaupa
ritið, gefst oss tækifæri til að
fylgjast fullkomlega vel með
í málum, sem vér berum
ábyrgð á .
Kirkjuritið kemur út í tíu
heftum, alls um 500 bls. les-
máls í 8 bls. broti árlega. Frá-
gangur er vandaður. Pappír
góður, letrið skýrt. Það flytur
ræður, ritgerðir um ýmis efni,
fréttir bæði innlendar og er-
lendar af kirkjulegum viðburð-
um, æviminningar, Ijóð og
vekjandi „pistla". Pistlar rit-
stjórans eru um margvísleg efni
og „hitta oftast naglann á höf-
uðið“. Þeir eru oft með ágætum
og sannarlega „orð í tíma töl-
uð“. Fleiri efnisatriði mætti
telja, en hér skal hætt. Auk
annars flytur ritið fjölda
mynda. Árgangur þess kostar
60 kr. Fyrir þessa „sex tí-kalla“
fá menn um 5000 bls. góðs les-
máls. Býður eiginlega nokkur
betur?
Eg spyr að lokum: Hví kaupa
menn ekki Kirkjuritið alinennt?
Hættið þessari kauptregðu, góð-
ir menn og bræður! Gjörist á-
skrifendur þess í stórum stíl
frá næsta nýjári. Eitt þúsund
nýir áskrifendur væri fögur ný-
ársgjöf til Kirkjuritsins. Vinn-
um að því!
Vald. V. Snævarr.
Aldamótamenn
Aldamótamenn. Höfundur Jón-
as Jónsson frá Hriflu. Útgef-
andi: Bókaforlag Odds Björns-
sonar. Akureyri.
Út er komið 2. bindi Alda-
mótamanna eftir Jónas Jónsson
frá Hriflu, gefið út af Bókafor-
lagi Odds Björnssonar á Akur-
eyri.
í formála segir höfundur m.a.
„Menn, sem leggja á sig að
blaða í gegnum þessa þætti,
munu kynnast nokkuð hinum
mikla sköpunarþrótti og afrek-
um þeirrar kynslóðar, sem
tengir öld Jóns Sigurðssonar
við þann tíma, þegar þjóðveldið
hefur verið endurreist og þjóð-
in fetar nýjar og erfiðar braut-
ir. í þessum köflum eru bornar
fram myndir úr samtíðarheim-
ildum um lífsstarf glæsilegra
ættjarðarvina. Þar ganga fram
hlið við hlið leiðtogar í stjórn-
málurn, skáld, listamenn, sjó-
menn, bændur, kvenskörungar,
viðskiptaforkólfar, útvegsmenn,
skipaeigendui', visindamenn,
(Framhald á 7. síðu.)
Snjókeðjur
VÉLA- OG
BÚSÁHALDADEÍLD
RÁFGRKA h.f.
AUGLÝSIR:
Ún'al nýtízku
LJÓSA OG
HEIMILISTÆKJA
Gjörið svo vel að líta inn.
RAFORKA H. F.
Gránufélagsgötu 4
Sími 2257
Sextán Ijósa
JÓLALJÓSASERÍUR
(slökknar ekki, þótt ein
pera bili).
Verð aðeins 275 kr.
VARAPERUR .
fyrirliggjandi.
—o—
PROMETHEUS
Straujárn
Brauðristar
Hárþurrkur
Hitapokar
Prometheus vörur eru
með 5 ára ábyrgð.
VÉLA- OG
RAFTÆKJASÁLAN H.F.
Strandgötu 6 — Sími 1253
LOFTNET
með tilheyrandi
kr. 162.00
VELA- OG
BÚSÁHALDADEÍLD
ILMVOTN
í miklu úrvali.
SNYRTÍPOKAR og
SOKKAPOKAR
margar gerðir.
BURSTASETT
FALLEGIR
HÁLSKLÚTAR
SOKKABUXUR
á böm.
UUarvettlingar
á börn og fullorðna.
VERZLUNIN SKEMMAN
Sími 1504
SKÓGRÆKTARFÉLAG EYFIRÐINGA
selur
JÓLATRÉ OC GREINAR
eins og áður. Sala hefst miðvikud. 14. þ. m. og fer fram
við Hafnarstr. milli Amaro og Drífu, eftir kl. 13.
Tekið á móti pöntunum í síma 1464.
HERRA-
VÖRUR
í JÓLA-
PAKKANN
KULDAULPUR (skinnfóðraðar)
HERRA FRAKKAR
HERRASTAKKAR (alls konar)
HERRA HATTAR OG HÚFUR
HERRA HANZKAR (margar tegundir)
HERRA ULLARVETTLINGAR
(gamalt verð)
HERRA PEYSUR (fl. tegundir)
MANCHETTSKYRTUR (Estrella)
BINDI og SLAUFUR (fjölbreytt úrval)
SOKKAR, verð frá kr. 8.50
SNYRTIVÖRUR og SNYRTIVESKI
SKYRTU- OG BINDAMÖPPUR
NÁTTFÖT OG NÆRFÖT
ATH. Mikið af okkar HERRAVÖRUM er
enn þá á gamla verðinu, svo hyggilegt er að
gera JÓLAINNKAUPIN snemma.