Dagur - 04.08.1965, Blaðsíða 5

N
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
Klipið af
lánum
bænda
FRÁ aðalfundi Stéttarsambands
bænda og frá fleiri fundum, sem fjall
að bafa um landbúnaðarmál í sum-
ar, hafa borizt mótmæli gegn útlána-
samdrætti þeim, sem boðaður hefur
verið hjá Stofnlánadeild landbúnað
arins á þessu ári, en banltinn hefur í
bréfum til umsækjenda áskilið sér
rétt til að borga ekki út hlutá af
stofnlánunum fyrr en á árinu 1966.
Stafar þetta af því, að áætlun sú, sem
gerð var um starfsemi Stofnlánadeild
arinnar, var vanhugsuð frá öndverðu
og hefur ekki staðist, og ríkisstjórnin
hefur enn ekki séð henni fyrir starfs
fé á annan hátt. í fyrra sáust þess
þegar nokkur merki, að Stofnlána-
deildin væri komin í fjárþröng, því
að þá var bændum tilkynnt, að ekki
yrði meira lánað en út á ,,eina fram-
kvæmd“ á því ári hjá hverjum bónda.
Petta hafði það í för með sér, að
bóndi, sem vildi byggja fjárhús og
hlöðu á einu ári, fékk aðeins lán út
á annaðhvort. En slíkar fjárfestingar
hömlur liöfðu ekki átt sér stað fyrr.
Samkvæmt hæstaréttardómi sitja
bændur uppi með b.úvöruskattinn og
vaxtahækkunina og eiga jafnframt
erfiðara með það en áður að fá hin
lögboðnu lán í tæka tíð. hannig ræt-
ist skrum stjórnarblaðanna um við-
reisn stofnlánasjóða landbúnaðarins.
Á miðju ári 1965 er enn ekki búið
að borga út þau lán, sem neitað var
um í fyrra út á ýmsar framkvæmdir,
sem unnar voru hjá bændum á því
ári. Og af þróun þessara mála má,
eins og nú er útlit fyrir, gera ráð fyr
ir, að á þessu ári myndist nýr hali af
óafgreiddum lánum, sem ekki er
gert ráð fyrir að borga ut fyrr en ein
hvern tíma á árinu 1966. Þessi lána-
hali dregur þá úr möguleikum Stofn
lánadeildarinnar til nýrra iitlána á
því ári. Er þá sú hætta yfirvofandi,
að frestun á útborgun lána um eitt
ár verði ekki aðeins bráðabirgðaráð
stöfun, heídur varanlegt ástand. —
Bankastjórar fá hér ekki að gert, því
að Jieim er í hendur búið. Ráðherrar
afsaka sig með ]>ví, að lieiklarupjvhæð
útlána í Stofnlánadeild fari vaxandi.
Þessi hækkun slafar af tvennu: Fyrst
og íremst af vaxandi dýrtíð og einn-
ig af samdrætti }>eim, sem var á fyrstu
árum „viðreisnarinnar“ og nú J>arf
að vinna upp. Hvorugt er bændum
til hagsbóta. En ríkisstjórninni hefur
mistekist }>að, sem hún taldi aðalhlut
verk sitt, að halda stöðugu verðlagi í
landinu.
NÝLEGA dvaldist um skeið á
Tjörn í Svarfaðardal fremur ó-
venjulegur gestur, írsk kona,(
dr. Daphne D. C. Pochin MoiýíQ.
Hún er jarðfræðingur að rr,ennt
en rithöfundur að starfi c g hefur
ritað landkynningarbók um ís-
land, sem er um það bibað koma
út í New York. Þetta 'er í annað
skipti, sem hún dvélst hérlend-
is. — Á Tjörn átii Dagur tal við
hana um starf hennar, ferðir og
áhugamál.
Þér eruð jarðfræðingur, en
skrifið bækur um öimur efni.
Það lætur óvenjulega í eyrum.
Já. Það er mjög gott að hafa
vísindalega þjálfun í einni grein
Það gerir kleift að skilja einn-
ig viðgangsefni annarra greina
raunvísinda. Rithöfundarferil
minn hóf ég með því að rita um
jarðfræði, og enn veitir jarð-
fræðin mér undirstöðu, er ég
rita bækur mínar. Nú orðið ver
ég öllum tíma mínum til rit-
starfa og hef nú skrifað um tylft
bóka, og innan skamms kemur
út eftir mig bók um ísland. Eg
rita einnig greinar fyrir blöð og
tímarit á írlandi, í Ameríku og
á Englandi, og ég tala í írska út
varpið. Eftir að ég var hér í
fyrra skiptið, hélt ég röð stuttra
fyrirlestra um ísland í útvarpið.
Um hvað voru þessir fyrir-
leslrar?
Þeir voru um ýmis efni, svo
sem fiskveiðar, landbúnað, flug,
um liðna tíð á íslandi, kirkju-
sögu landsins. Einnig hef ég
haldið nokkra fyrirlestra um ís
land fyrir almenning og notað
þá Ijósmyndir í litum, sem ég
hef tekið sjálf. Þetta hefur vak
ið mikla athygli fólks, því að al
menningur hefur allskrítnar hug
myndir um ísland. Þeir halda
að hér sé aðeins freðinn norður
hjari með hvítabjörnum og eski
móum. Það vekur ætíð undrun
og hrifningu, þegar ég sýni lit
myndirnar; það er sólskin og
græn tún og hann Hjörtur Eld-
járn að aka grænu heyi í hlöðu.
Oft verða áheyrendur furðu
lostnir við þetta og þeir kalla
fram í, að heyið sé látið hálf-
þurrt í hlöðuna, það sé sýnilega
grænt og ferskt. írar undrast
þetta, því að almenningur þar
hefur varla nokkurn tíma heyrt
getið um súgþurrkun.
Er landbúnaðurinn hér ekki
allt öðru vísi en á írlandi?
Jú, vegna þess að kvikfjár-
rækt ykkar byggist á fram-
leiðslu heyja og því að hafa
skepnurnar í húsi allan vetur-
inn.
Aftur á móti getum við írar lát
ið skepnurnar ganga lausar, lát
ið þær bei’jast sjálfar fyrir lífinu
næstum allan veturinn. Og við
höfum fleira að uppskera en
hey: hveiti, rúg, hafra og sykur
rófur; við ræktum allan þann
sykur sem við þurfum.
Það er því ljóst, að þetta hlýtur
að verða allt annar búskapur.
Þér sögðust hafa sagt írum
frá íslenzkri kirkjusögu. Hvað
er það í henni, sem vekur áhuga
þeirra?
Öll sagan. — Öll sagan um
l>ristnitöku landsmanna, ákvörð
un alþingis að taka við kristni,
síðan siðaskiptin, saga Jóns Ara
sonar; og af því að írar eru ka-
þólskir, þykir þeim fróðlegt að
heyra um þann vott eða lit af
kaþólsku, sem enn má greina í
hinni lúthersku þjóðkirkju; á-
framhaldandi tilbeiðslu hinna
miklu forndýrlinga íslendinga,
Jóns biskups helga og hins heil
aga Þorláks. Allt þetta þykir ír
um fróðlegt og skemmtilegt. Um
leið sagði ég þeim frá hinu litla
kaþólska trúboði í Rejkjavík og
sýndi þeim myndir af íslenzk-
um kirkjum, til dæmis bænhús
inu á Núpstað. Mér geðjast
mjög vel að litlu sveitakirkjun
um’ á íslandi, og mér þykja þær
vel prýddar, hvorki of mikið né
of lítið.
Það væri fróðlegt að heyra
eitthvað um fyrri ritstörf yðar.
Eg hef ritað um ýmis efni og
nokkuð ólík. Eg byrjaði á því
að skrifa um hálöndin skozku
og Orkneyjar ytri, og í sam-
bandi við það fékk ég fyrstu
kynni mín af sagnritun Norð-
urlanda, vegna þess að víking-
arnir voru á þessum slóðurú. —
Um þá eru miklar sagnfræðileg
ar heimildir, og örnefni minna
á þá. Það er mikið af norræn-
um örnefnum í Skotlandi, að
vestan og norðan. Þetta leiddi
raunar ekki aðeins til kynna
minna við norræn efni, heldur
einnig til þess að ég fór að skrifa
töluvert um viss efni í fornri
írskri sögu því að ég skrifaði
um hina helgu menn og trúboða
frá írlandi, sem fluttu sig til
vesturhálenda Skotlands, og síð
an hélt ég áfram á sömu braut
og skrifaði um helga menn og
trúboða á írlandi sjálfu og forna
sögu írlands. Einnig hef ég skrif
að dálítið um írska sögu al-
mennt. — Þar sem ég hef mik-
inn áhuga á fjallgöngum tók ég
mig einnig til og gerði bók um
írsk fjöll. — Ennfremur hef ég
samið rit um ýmis trúfræðileg
og heimspekileg viðfangsefni. —
Nú er bókin um ísland í þann
veginn að koma út, og ég von-
ast einnig til að skrifa bók um
Færeyjór. Þar var ég að viða að
mér efni og þekkingu nú í vot’
og sumar áður en ég kom hing-
að.
Mér leikur forvitni á íslands-
hókinni. Hvernig gangið þér að
verkefninu?
Eg var að reyna að gefa al-
menna mynd af íslandi, fortíð
þess og nútíð. Eg byrjaði á jarð-
fræðilegri sögu landsins vék frá
henni að sögu þjóðarinnar. Síð
an ritaði ég um lífið á íslandi
nú á tímum, um landbúnað, fiski
mál, flugmál, flutninga og auð-
vitað ritaði ég einnig um hina
miklu bókmenntaerfð. Þetta er
sú hliðin, sem mér finnst einna
mest um, það virðist alveg sama
hvaða hörmungar yfir hafa dun
ið, þið hafið samt haldið áfram
að skrifa. Þið hafið alveg órofna
arfleifð bókmennta frá upphafi.
Og yíst hlýtur öllum útlending-
um þsgar í stað að finnast til um
allar hinar mörgu bókaverzlanir
í Reykjavík, — einnig það, að í
þessum búðum eru ekki aðeins
íslenzkar bækur, heldur einnig
bækur á enzku, þýzku og
dönsku.
Þetta er í annað skipti, sem
J>ér komið hingað í Svarfaðar-
dal. Var einhver sérstök ástæða
til þess, að þér komið hingað?
í fyrra skipti fór ég hingað
vegna þess að ég, Ólafur Stef-
ánsson hjá Búnaðarfélagi fs-
lands og Hjörtur Eldjárn höfum
öll verið nemendur í sama há-
skóla í Edinborg. Eg sneri mér
til Ólafs í Reykjavík og hann út-
vegaði mér vist hér. Og mér
finnst nú gott að vera komin
hingað aftur. Þegar sólin skín,
er Svarfaðardalur alveg ótrú-
lega fallegur. Hér hef ég reynt
ýmislegt. Eg hef tekið þátt í
smölun og rúningi, gengið á fjöll
og tínt fjallagrös og róið til fiskj
ar út á fjörðinn, að ógleymdum
búskapnum. Eg var svo heppin
að ég gat tekið góðar myndir frá
smöluninni og rúningunum, allt
frá því er menn leggja af stað
á hestum um miðja nótt og þar
til rúningnum er lokið. Það er
áhrifamikil sjón að sjá hópana
renna ofan eftir botni dalsins
og menn á hestum með hunda á
eftir; og síðan, þegar safnið er
rekið inn í réttina. Eg var svo
fræg að rýja sjálf eina á og það
tókst, enda þótt ég hefði aldrei
gert slíkt áður.
íslendingar eru vanir að Iesa
hól um sig í viðtölum við útlend
inga, sem landið gista, hve þeir
séu gófaðir gestrisnir og
skemmtilegir og yfirleitt framúr
skarandi fólk. Þér hafið enn
ekki sagt mér neitt sérstaklega
í þá átt?
Nei. Og ég er heldur ekki far-
in að segja neitt um flug, en
það er mál sem ég hef áhuga á.
Það vakti athygli mína strax
þegar ég var fyrst á leiðinni til
landsins í flugvél Flugfélags ís-
lands og flestir farþegarnir voru
íslendingar, hve þeir voru eðli
legir og eins og heima hjá sér í
flugvélinni. Þeir voru miklu
fremur „heima“ í vélinni en flug
farþegar eru yfirleitt. Þeir virt
ust óspenntir og umgengust flug
vélina kunnuglega. Eg er hrifin
af því, hve íslendingar eru gefn
ir fyrir flug og hvernig þeir hafa
hagnýtt flugvélar, bæði litlar og
stórar — hugsa sér alla litlu flug
vellina úti um landið. Eg hef
flogið hér töluvert, bæði með
áætlunarflugvélum og litlum vél
um. Meðal annars fór ég í ferð
til Grænlands. í þessari seinni
íslandsferð minni hef ég verið
að reyna að safna meira efni um
flugið. Eg hef 'talað við þá sem
stjórna litlu flugfélögunum í
Reykjavík og Tryggva Helgason
á Akureyri. Líka hef ég talað
við ýmsa af flugmönnum Flug-
félags íslands um starf þeirra og
aðstæður, bæði hér og á Græn
landi og í flugi til annarra landa
Áður en ég fer, langar mig að
fljúga svolítið meira. Eg er sjálf
að læra að fljúga. Eg fékk að
fljúga svolítið í Reykjavík um
daginn, en veðrið var ekki gott.
Eg fékk líka að fara í svifflugu
hjá Svifflugfélagi Reykjavíkur,
5
írski rithöfundurinn var við heyskap á Tjörn og er hér mílli lijón-
anna, Hjaríar E. Þórarinssonar og Sigríðar Hafsíað.
um leið og bandarísku geimfar-
arnir. Hver um sig fékk eina
ferð, en meðan við biðum,
skemmtum við okkur við að
ríða um nágrennið á hestum.
Eg er hrifin af íslenzku hestun-
um.
Mér virðast íslendingar vera
duglegir að hagnýta sér visind-
in í þágu samfélagsins. Vísinda-
legar rannsóknir eru hér á háu
stigi bæði á sjó og landi. Það
var gaman að hitta marga unga
vísindamenn í Reykjavík, menn
sem virðast menntaðir og þjálf-
aðir í helztu miðstöðvum vís-
inda erlendis, en hafa snúið aft
ur til þess að vinna mannlífi á
íslandi gagn með hagnýtingu
auðæfa lands og sjávar. Það er
gott og orkar örvandi að finna
allt þetta vel þjálfaða unga fólk
að starfi. Mér þótti mikið til
koma að sjú og skoða tilrauna-
reiti í grasrækt og kornið í dökk
um sandinum í Gunnarsholti. —
Það orkaði meir á mig en hinir
venjulegu sýningargripir, Geys
ir og Gullfoss. Dagur þakkar við
talið.
Sy.EINBJÖR'N ÞIÐRANDASON
I N MEMORIAM
NÝÚTSKRIFAÐIR gagnfræð-
ingar frá Miðskóla Ólafsfjarðar
ganga frá prófborði á vit sum-
arsins með blik framtíðar-
drauma í augum. Ungt fólk og
tápmikið, fulltrúar þeirra, er
leita sér menntunar til að vsrða
byggðarlagi sínu að sem bsztu
gagni og nýtir þjóðfélagsþegn-
ar.
í þeirra hópi var Sveinbjörn
Þiðrandason, sonur hjónanna
Snjólaugar Jónsdóttur og Þiðr-
anda Ingimarssonar í Ólafsfirði.
Sveinbjörn lézt af slysförum í
Ólafsfirði hinn 5. júlí síðastlið-
inn.
Með þessum línum kveð ég
nemanda minn og vin og skýri
fyrir sjálfum mér' þá mynd, er
hann skilur eftir í hugskoti
mínu, þar sem ég geymi mínar
dýrustu minningar.
Hann var einn bezti þegn
skóla síns, hreinskiptinn og
dreng'lyndur og það fylgdi hon
um þessi æðrulausi karl-
mennskublær, sem oft er aðal
hinna traustu manna. Svein-
björn var reistur í framgöngu
allri og frjálsmannlegur og vel
búinn líkamlegu atgerfi. Hann
stundaði nám sitt af alúð og
við höfðum rætt um framtíðina
og hvernig hann skyldi haga
námi sínu til að ná því marki, er
hann stefndi að. Hann var ekki
'slíkur að hann ætti sér ekki
stefnumark, hugðarefni, festu.
. Það er viss fylling að eiga slík
an vin og dýrmætt að hafa slík
an nemanda.
Vertu blessaður, kæri vinur,
og heilar þakkir fyrir þær Ijúfu
minningar, er þú skilur eftir í
hugum okkar, sem með þér
störfuðum.
Kristinn G. Jóhannsson.
ÍHKHKBKHKBKHKHKHKBKH«Í>KHKHKHKHKH«KKKBKH>ÍHÍÍHKHJÍH3
RONALD FANGEN
EIRÍKUR HAMAR
Skáldsaga
ÍHKHKHKHKHKHKHK
55
KBKHKBKHKH3ÍHKH3.
Þá Datt Eiríki nokkuð í hug, — og hann áttaði sig ekki
fyrr en eftir á, hve hættulegt væri að segja J>að:
— Þegar J>ið Níels voruð saman — kom þá aldrei fyrir að
hann segði \ ið ]>ig, að þú skyldir.láta hann í friði og sigla
sinn eigin sjó og [>ess háttar?
Ólýsanlega móðguð á svip sagði Ástríður:
— Sagði hann þér það?
Og skelkaður svaraði hann:
— Nei, aldrei, Ástríður! Við drengskap minn, J>að gerði
hann ekki. En mér bara datt J>etta í hug.
— Eiríkur, sagði hún, nú særir ]>ú mig af ásettu ráði. Þú
hefir aldrei verið sérlega háttvís. En nú ertu beinlínis óhátt-
vís og ónærgætinn. Þú reynir að laumast inn í trúnað minn,
og þú hefir gert mér rneira illt en J>ér er leyfilegt. Og jafn
andstyggilegt sem ]>að er að skiljast þannig við J>ig, þá segi
ég núna: vertu sæll! Eg mun reyna að gleyrna deginum
þeim arna. Og J>að verður þú líka að reyna. — Líði ]>ér vel,
Eiríkur!
Hún var komin út á bersvæði. Hún gekk hratt, hún var
á ný svo grönn og ]>unn í fötunum, ofurlítið rnishá í herðurn,
en hún var bein í baki eins og reglustrika. Bára að hann
gæti nú hlaupið á eftir henni og séð andlit hennar nú, er
hún var einsömul, — væri ]>að svona einmanalega sorg-
bitið og djarfmannlegt eins og fyrrTím, — eða væri það
gremjulegt og J>reytt? Myndi hann aldrei sjá hana framar?
Hann borgaði. Síðan var ekki um annað að gera en að
fara í göngu —en ]>að var huggun hans og dægradvöl frá
fyrri árum. Hann gekk og gekk klukkustundum saman.
Hann sá ekkert, en honum fannst samt gott að hann væri
í ókunnri borg úti í heimi. Færi nú allt il!a, væri öllu lok-
ið, gæti hann að minnsta kosti sagt, að „nógu snemma næ
ég samt heim“.
Að áliðinni nóttu kom hann aftur til gistihússins. Hann
lá andvaka fram undir morgun og hugsaði aðeins um J>að
eitt: hvort hann hefði rétt fyrir sér, hvort J>að væri henni
fyrir beztu að hann færi, Það yrði hann að fá að vita. Það
yrði Guð að sýna lionum. Sjálfur gæti hann ekki ráðið fram
úr ]>ví. Að vísu ætti ]>að að ráða úrslitum, að luin sagðist
ekki elska hann. En hann elskaði hana. Þetta voru ]>ví eins
og andstæð merki í reikningi. Það gæti ekki ráðið niðurlög-
um hans, hann gæti hvorki né vildi flýja ]>ess vegna. Aftur
á móti: elskaði hún einhvern annan, — eða væri hún raun-
verulega hamingjusöm, eins og nú horfði við, — eða væri
það einhver annar eða eitthvað annað, sem ætti að kippa
henni út úr þessari lyfjaborg, sem hún hefði gert sér að
vígi, — þá skyldi hann fara, þótt honurn virtist að það
gæti hann alls ekki. En væri þetta aðeins þreyta, vonbrigðin
eftir Níels, ef til vill mörg önnur vonbri'gði, — og kannski
eitthvað miklu verra, en hann gæti hugsað sér, — þá kæmi að
honum! Þá væri það aðeins hann. Því óhugsanlegt væri að
nokkur gæti elskað hana heitara en hann. Ástin sú, já allt
það sem þessi bleika morgunstund gerði brjóst hans svo
kvalræðislega ríkt af og sárt, og alla hugsun hans ókunn-
uglega og furðtdega, henni varð ekki útrýmt, hún þoldi
áreksturinn, hún átti sköpunarmátt, — hvernig var þetta
annars: — vonar allt trúir öllu og þolir allt. . .
XV
Vorið var komið með vakandi veldi, fimmtán til sextán
hitastig í forsælunni og sumarhiti sólarmegin, en öðru
hverju féllu mildar regnskúrir um borgina. Gróðurilmur
barst frá görðuni og lystigörðum, og laufið spratt á trjánum.
Það var vor víðar en heima. Og á kvöldin ljómaði öll borg-
in.
Eiríkur hafði reynslu af því, að á vorin gat manni liðið
reglulega illa, en með hverjum deginum sem hann var hér,
leið honum betur og betur. Hann hitti engan, og enginn
leitaði til hans, því enginn vissi að hann væri hér, og auk
Jress: Hver þekkti hann? Hér var hann nafnlaus maður.
Hann hafði sent Ástríði fáeinar línur og sagt henni, að
liann dveldi framvegis í París, borgin væri nægilega stór
handa þeim báðum, og hann skyldi ekki ónáða hana né
angra á nokkurn hátt. Hann hað hana að fyrirgefa sér að
hann hefði sært liana, hann sæi nti að hann hefði verið
heimskur. Kærði lnin sig samt'um að hitta hann, þá vissi
hún hvar hann væri. Og hvernig sem allt snerist mætti
henni líða vel.
Hann fékk ekkert svar, og yfirleitt var þetta furðulega
póstlaus tilvera. Skringilegt að hugsa til þess, að fyrir að-
eins einum niánuði var einmitt ein af daglegum skyldum
hans að lesa og svara heilli hrúgu bréfa. Hann spurði eftir
bréfi á hverjum degi, og honum varð alltaf hálfillt við er
dyravörðurinn svaraði allra kurteislegast: Rien, Monsieur.
En síðan fór fann út í borgina. Hann blessaði borgina þá
arna, sem aldrei lét hann finna til einmanakenndar og
tómlætis.
Hann gekk og gekk, og sannarlega ætti hann skilið að fá
senn verðlaun fyrir fótgöngur sínar. Hann hafði með sér
landabréf borgarinnar sem hann leit í öðru hverju til að
átta sig, en annars gekk hann bara út í bláinn. Það var blátt
áfram hamingjusamlegt að ganga þannig um ókunna borg;
hvern daginn af öðrum var hún jafn gjafmild. Hann varð
fyrir því að koma á ýmsa staði, þar sem lífið hafði allt ann-
an svip en á nokkrum öðrum stað borgarinnar, gömlu hús-
in höfðu sitt sérstæða andlit og rödd, höfðu varðveitt sam-
eiginlegt svipmót sitt og eiginleika: Gamaldags líf, sam-
einað á litlu svæði með grasvölhim og gosbrunni. Gamla
fólkið sem þarna var á ferli bar sama svipinn og svæðið sjálft
Það kom með matarpinkla og vínflösku, borðaði og drakk
og las blöðin, en sat annars og harfði út í bláinn, og augna-
ráð þess var áþekkt gluggum húsanna, horfði jafn mikið
innávið sem útávið, og fól í sér leyndarmál aldursins og
svipmót óbreytileikans.
Og út tir beygju á mjóum stíg var allt í einu komið út á
breiðar götur með nýjum svip og breytilegri birtu á ýmsurn
tímum dagsins. Hér var fólkið á ferli og bjó í húsunum, en
honum var allt þetta nýstárlegt, óvænt og gagntakandi eins
á ferð úti á víðavangi þegar nýtt svæði opnast skyndilega
augum manns, ný algerlega óvænt sköpun einvalda hugar-
flugs náttúrunnar, þarna er það, einmitt svona, algerlega
ókunnugt um sín eigin sérkenni, hvernig ætti það annars
að vera?
Þess sama gætir þegar maður í fyrsta sinn sér dýr úr dýra-
flokkum ókunnrar heimsálfu: — að nokkur lifandi skepna
skuli geta verið þannig útlits, — að lífsvísir sem kviknaði
hér á jörð, skuli hafa getað breytzt í svo stórfurðulegt fjöl-
feldi. — Gamlar borgir sem svo að segja hafa sprottið upp af
sjálfsdáðum öldum saman, koma einnig þannig fyrir sjón-
ir: löngu liðnar aldir hafa sett svipmót sitt á vissa borgar-
hluta, og Eiríkur sem ekki vissi neitt tim aldanna rás hér og
þeirra fótaför, og þekkti ekkert til íbúanna, hann rakst hér á
mannlíf, sent hann hafði alls ekki grunað að til væri, og
blæbrigði þess öll lifa og hrærast á hversdagslegasta hátt,
hvernig ætti það annars að vera? Hér ríkti hvarvetna furðu-
leg, leyndardómsfull náttúra í slíkri borg, að honum virtist
J>að sem mörg lög lifandi sálna.
Indælast var þetta stundarkorn síðdegis: ljósflæði eins og
hamingjuhjúpur yfir borginni, og með öll áhrif dagsins í
huga var hann innilega glaður og gagntekinn af leiftrandi
hrifni. — Hann var örhreif og lifandi mannvera, víðlend og
rúmgóð, hjá honum gæti lífið setzt að, og hann miðlað a£
hamingjunni og gætt óhamingjuna meiningu og tilgangi.
Hann gæti séð allt í samhengi, það fór straumur urn hann
alian: Rausn og hátign lífsins. Það var náð Guðs honum til
handa, — að hann gæti gripið opnum höndum út í tómt
loftið og fengið þær fullar a£ næringu, að hann gæti fengið
niðuryfir sig þvílíkt ótímabundið gullið Ijósflæði, yfir allt
sem í honum byggi, og að J>að væri eins og því bæri að vera,
hans eigið líf, þannig mótað, þannig ákveðið, með sínum eig
in tilgangi. Hann trúði því og vissi, að lífið mynd taka hann
í sína þjónustu. Það var eitthvað og ekki lítið: að finna
sjálfan sig öruggan í hinni miklu varðveizlu náttúrunnar.
Lokaði hann ekki sjálfan sig inni í vanbjarga hugleysi,
myndi honum ætíð takast að finna aftur hið augljósa öryggi,
]>að rnyndi reynast lionum eins og svalandi uppsprettulind í
langvarandi þurrkum, og í vetrarkuldum eins og safinn í
þurrum trjárn.
Og að hann elskaði og fengi það kannski ekki endurgold
ið, ef til vill aldrei. — nú sem einu sinni áður á ævinni virtist
honum að einnig sú eymd væri fögur, og' ekki tilgangslaust
að hann bæri hana. Hann yrði að öðlast kraft til þess, því að
hann elskaði sannarlega! Og hann var að minnsta kosti
sjálfum sér ráðandi, enginn og ekkert gat girt fyrir að hann
elskaði hana, og J>ótt hún þæði ekki ást hans, þá gerði lífi
]>að og gæfi honum hana margfalda aftur, — það eitt að
ljósið sendi geisla sína til botns í eðli hans, og að allt, —
allt sem hann sá og hugsaði, hefði eitthvað að segja honum
dýrmætt og leyndardómsfullt. Og honum virtist hann skilja
að ástin sem hann bar í brjósti, hefði skilyrði til að verða
eitthvað enn meira, henni yrði ekki úthýst, fyrst hann gerði
(Framhald).