Dagur - 02.07.1966, Qupperneq 8

8
SMÁTT OG STÓRT
Akureyrartogarinn Svalbakur ér nýkominn úr 16 ára flokkunarviðgerð, málaður hátt og lágt
og hið fríðasta skip. Togarinn fór í sína fyrstu veiðiferð, eftir viðgerðina, í fyrradag og er
hann hér að leggja frá bryggju. (Ljósmynd: E. D.)
$
Kal í túnum öðrum áfölllum meira
MÁNUDAGINN 29. júní hélt
Ræktunarfélag Norðurlands að
alfund sinn að Hótel KEA á
Akureyri. Á fundinum mættu
fulitrúar frá báðum Þingeyjar-
sýslum, Eyjafirði, Akureyri
Skagaffrði og A.-Húnavatns-
sýslu. Þar var og mætt stjórn
■R. N. og forstöðumaður Rann-
sóknastofu Norðurlands, en sér
stakur gestur fundarins var
Jónas Jónsson ráðunautur Bún
aðaríélags íslands.
Formaður félagsins Steindór
Steindórsson setti fundinn og
stjórnaði honum, en fundarrit-
arar voru Þórarinn Kristjáns-
son Holti og Egill Bjarnason
Sauðárkróki.
! 1 skýrslu formanns kom fram
að störf félagsins á liðnu starfs-
ári höfðu öll beinzt að stofnun
og starfrækslu Rannsóknarstofu
Norðurlands, en rannsóknar-
stofan er sjálfstæð stofnun í um
sjá Ræktunarfélags Norður-
lands. Rannsóknarstofan er
byggð upp með fjárframlögum
frá Ræktunarfélaginu sjálfu og
einnig fjárframlögum frá Sam-
bandi ísl. samvinnufélaga, Kaup
félagi Eyfirðinga, Akureyri,
Kaupfélagi Þingeyinga, Húsa-
vík, Kaupfélagi Skagfirðinga,
Sauðárkróki, Kaupfélagi og Slát
urfélagi Austur-Húnvetninga,
Blönduósi, svo og frá öllum
Færeysk skip lönduðu
! á Hjalteyri
HINN 20. og 26. júní sl. lönduðu
tvö færeysk síldveiðiskip tæp-
lega 500 tonnum síldar til Hjalt
eyrarverksmiðju við Eyjafjörð.
En ákveðið var í vetur með laga
breytingu að veita slík löndun-
orleyfi erlendra skipa á Norður
landshöfnum, þar sem hráefnis
-íikortur hefur verið hjá síldar-
bræðslum og söltunarstöðvum.
Eyjafjarðarhöfnum og Ólafs-
firði hefur verið leyft að taka á
móti síld 10 erlendra sildveiði-
skipa, en færeysku skipin, sem
heita Grímur Kamban og Boða
nes, eru þau fyrstu, sem afla
íu'num lönduðu samkvæmt hinu
nýja leyfi. □
búnaðarsamböndunum á félags-
svæði Ræktunarfélags Norður-
lands.
• Rannsóknarstofan er til húsa
í verksmiðjuhúsi Sjafnar á Ak-
rneyri og í húsi Búnaðarsam-
bands Eyjafjarðar. Er hún búin
nýjum og fullkomnum tækjum
til ýmiss konar efnagreininga á
jaiðvegi, heyfóðri o. fl. Síðast-
liðið ár og það sem af er þessu
ári hafa þarna verið framkvæmd
ar fjöldarannsóknir á jarðvegi,
heyi og á öðrum fóðurefnum.
Komið hefir í ljós, að bændur
hafa mikinn áhuga fyrir að not-
færa sér þá aðstöðu, sem þessar
rannsóknir geta veitt í sam-
bandi við ábendingar um áburð
(Framhald á blaðsíðu 5).
STELA ÞEIR FÁLKUM?
Grunur leikur á því, að horfið
hafi af mannavöldum fálkaung
ar úr hreiðrum í Vindbelg í Mý
vatnssveit og Hrossaborgum,
sem eru ekki langt frá Jökulsá.
En íslenzkir fálkar eru taldir
mjög verðmiklir erlendis, og
eru þeir Iátnir stunda þar veið-
ar eins og fyrrum og þykir mik
ið sport. Sýslumanni Þingey-
inga Iiefur verið gert aðvart um
grunsemdir þessar.
GAMALT HÖFÐINGJA-
SPORT
Samkvæmt gömlum skýrslum
og öðrum heimildum voru ís-
lenzkir fálkar eftirsóttir og um
langt skeið dýrmæt útflutnings
vara, enda góðir veiðifálkar
konungsgersemar.
Nú eru íslenzkir fálkar frið-
aðir enda stofninn orðinn frem
ur Jítill og útflutningi þessara
fugla lokið. En fram á síðustu
ár hafa þó fálkaungar verið
teknir úr hreiðrum til útflutn-
ings, svo sem í Ijós hefur kom-
ið við rannsókn, en fleira er þó
fullyrt en ósannað.
ENN ERU FÁLKAR NOTAÐ-
IR TIL VEIÐA
Hin gamla íþrótt eða sport, að
Um byggðajafnvægi og norðlenzkan markað
ÖÐRU HVERJU minna vanda-
mál líðandi stundar harkalega
á jafnvægisleysið milli lands-
hlutanna, og nú síðast í sam-
bandi við verðlagsvandamál
landbúnaðarins.
Frá sjónarmiði bænda er
byggðuvandamálið tvíþætt.
Annarsvégar er fólksfækkun og
býlafækkun í sveitunum, sem
gerir sveitarfélögunum og þeim
sem eftir eru, erfitt fyrir á ýms
an hátt. Hinsvegar er sú stað-
reynd, að vöxtur fólksfjölda í
þéttbýli er nú svo að segja all-
ur á litlu landsvæði suður við
Faxaflóa.
Á þessu takmarkaða svæði er
vaxandi markaður fyrir land-
búnaðarvörur, en annars stað-
ar á landinu er markaðs-
vöxturinn HtiII eða enginn
af því að mannfjöldi í kaup-
stöðum og kauptúnum stendur
þar í stað eða því sem næst.
Segja má, að í sambandi við
sauðfjárafurðirnar skipti þetta
ekki miklu máli, en þó nokkru.
En fyrir mjólkurafurðirnar er
hér um verulegt alvörumál að
ræða, og þá ekki sízt hér á
Norðurlandi.
Sveitirnar hér við Eyjafjörð
eru eitt helzta mjólkurfram-
leiðslusvæði landsins, og víða
annars staðar á Norðurlandi
hefur framleiðsla á mjólk verið
mjög vaxandi í seinni tíð. En
hér á Akureyri og á öðrum þétt
býlisstöðum noaóanlands selj-
ast ekki nema 20% af nýmjólk-
inni, sem framleidd er við Eyja
fjörð. Verða því 80% að fara í
vinnslu, cg vinnsluvörurnar
þurfa að komast á markað til
þess að verð fáist fyrir þær.
Aðstaða mjólkurbænda við
Eyjafjörð og annars staðar á
Norðurlandi væri öll önnur ef
Akureyri og aðrir kaupstaðir
og kauptún hér nyrðra væru t.
d. 100-200% fjölmennari en þau
eru nú og höfuðborgarsvæðið
þeim mun fámennara. Þetta
mundi líka spara flutningskostn
að og sum skipulagsmál land-
búnaðarins væru þá einfaldari
og auðveldari viðfangs.
En það er ekki landbúnaður-
inn einn, sem hér á hlut að
máli. Staða norðlenzks iðnaðar
myndi einnig vera sterkari nú,
ef byggðaþróunin hefði verið á
þessa lund. Því miður eru litlar
líkur á því, eins og nú standa
sakir, að byggðaþróun lands-
hlutanna breytist í hagkvæm-
ara horf fyrst um sinn. Þvert
á móti. Skammsýn eða skiln-
ingslítil stjórnarvöld hafa nú
stofnað til stórframkvæmda og
stórreksturs, sem eru þess eðl-
is og á þann veg staðsett, að allt
þetta athafnalif hlýtur að örva
enn til muna þá óheillaþróun,
sem þegar hefur átt sér stað.
Svo er að sjá, að það hefði
getað verið á valdi norðlenzkra
fulltrúa á Alþingi, að koma í
veg fyrir svo háskalega með-
ferð mála, ef þeir hefðu staðið
saman og ekki látið pólitíska
Reykjavíkurforystu telja sér
hughvarf. En sumum þessum
mönnum var sagt, að jafnvægis
sjónarmiðið væri „hreppapóli-
tík“. Jafnvel norðlenzk blöð,
undir reykvískri stjóm, vom
látin bera sér þetta í munn. En
ef það á eftirleiðis að heita góð
latína, að kalla jafnvægismálin
„lireppapólitík“, er hætt við, að
(Framhald á blaðsíðu 7)
láta tamda fálka veiða smærri
fugla, er ekki útdauð með öllu
og er t. d. auðugur hóteleig-
andi, erlendur, að koma upp
fálkaveiðistöð í sambandi við
ferðaþjónustuna. Þar eiga auð-
menn og „fínt fólk“ að eiga
þeirrar skemmtunar völ að
leigja sér hina flugfiinu og
grimmu fugla til að veiða.
Munu fálkarnir einkum vera
þýzkir, sem til þessa eru ætlað-
ir. En hins vegar þykja íslenzk-
ir veiðifálkar fálka beztir.
FÁLKAUNGARNIR
Þess ber að geta í sambandi við
grun um fálkaþjófnað, að um
þetta leyti árs yfirgefa fálkaung-
ar hreiður sín. Þeir halda þó
Iryggð við þau um tíma á eftir
og ættu athugulir menn að
verða þeirra varir. Að sjálf-
sögðu ber að hafa í heiðri frið-
unarákvæði fálkanna. □
ATHÖFN í
LYSTI-
GARÐINUM
ÆSKULÝÐS LEIÐTOGA
MÓT vinabæja Akureyr-
ar á Norðurlöndunum
verður sett í Lystigarð-
inum hér í bæ á morgun
kl. 11.15. Þar Ieikur Lúðr
asveit Akureyrar og á-
vörp verða flutt. Öllum
er heimill aðgangur og er
þess vænzt að þangað
komi margir bæjarlmar.
Nýtt fjáreigendafélag á Akureyri
ÁR 1966, laugardaginn 9. apríl,
komú sjö menn saman til að
stofna sauðfjárræktarfélag í Ak
ureyrarumdæmi.
Var félaginu valið nafnið
„Akur“. Ennfremur var kosin
bráðabirgðastjórn fyrir félagið,
og ákveðið þátttökugjald —
fimmtíu krónur — fyrir félags-
manninn.
Stjórnin hefur komið saman
til að semja reglugerð fyrir fé-
lagið og ákveða aðalfund. Verð
ur aðalfundurinn, sem jafn-
framt. verður framhaldsstofn-
fundur, haldinn laugardaginn
15. október næstkomandi.
Verður reglugerð fyrfr félag
ið lögð fram til samþykktar.
Síðan á að kjósa félagsstjórn og
endurskoðendur félagsreikn-
inga. Að lokum verða umræður
um framtíðarviðhorf sauðfjár-
ræktarinnar hér í umdæminu.
Núverandi stjórn félagsins,
til bráðabirgða, er skipuð: Sig-
urði Karlssyni, Bjarmastíg 11,
Ásmundi Pálssyni, Lundgarði
og Kristjáni Helga Sveinssyni,
Langholti 19.
Þeim fjáreigendum, er hefðu
áhuga fyrir vexti og viðgangi
þessa félags, er bent á að hafa
samband við einhvern ofanrit-
aðan. En sérstaklega er óskað
eftir samstarfi við Fjáreigenda-
félag Akureyrar um sameigin-
leg hagsmunamál félaganna.
Fjáreigendur standa nú and-
spænis þeirri staðreynd, að bú-
setu þeirra er vægðarlaust
raskað með vaxandi byggð í-
búðarhverfa, og þeir staðir, er
þeim var úthlutað til frambúð-
ar, hafa reynzt of nálægt byggð
og horfið nær jafnóðum inn í
skipulagið. Sú hrakhólastefna,
sem ríkt hefur í þessum mál-
um, getur ekki staðizt lengur.
Heilbrigðisyfirvöld bæjarins og
fjáreigendur sjálfir hljóta að
eiga samleið í þeim vanda, að
velja heppilegan stað fyrir fjár
eigendur, sem þeir geta búið
við næstu áratugi, í friði. En
jafnframt er það sjálfsagt mál,
að þau skepnuhús, sem nú eru
innan íbúðarhverfa, á víð og
dreif, verði fjarlægð um leið og
bætt aðstaða skapaðist á á-
kveðnum stað. □