Dagur - 04.01.1968, Blaðsíða 4

4
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Síniar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Við áramót
SKÖMMU fyrir áramótin barst sú
góða frétt hingað norður, að teknir
yrðu upp samningar um smíði
tveggja strandferðaskipa á Akureyri.
Úrslit slíkrar ráðstöfunar boða nýj-
an áfanga á þessu sviði hér á landi.
Hér hefur Slippstöðin h.f. unnið
brautryðjendastarf. Margir liafa lagt
hér gott til mála og lagt sitt lóð á
vogarskálina, svo sem bæjarstjórnar-
menn á Akureyri, bæjarstjóri og At-
vinnumálanefnd Akureyrar og þing-
menn allir í Norðurlandskjördæmi
eystra stóðu saman í því, að stuðla að
góðuxn framgangi þessa máls. Og
víða mætti sú lausn skilningi, sem
ofan á varð. Hefur m. a. heyrzt, að
formaður Framsóknaiflokksins, þótt
í stjórnarandstöðu sé, liafi látið svo
um mælt, fyrir nokkrum vikum, að
liann væri reiðubúinn, ef til kæmi,
að verja með ríkisstjórninni þá
ákvörðun, sem tekin var, ef að yrði
fundið.
Þá væri vel, ef bæjarstjómir og
sýslunefndir á Norðurlandi létu það
verða framhald þessa máls, að koma
á fundi unr strandferðamál Norður-
lands og bera þar saman ráð sín um
að koma á framfæri sameiginlegum
tillögum um fiamtíðar fyrirkomulag
þeiira mála með tilliti til norð-
lenzkra hagsmuna. En þótt hér hafi
verið rætt um góða frétt, eru sum
þau tíðindi uggvænleg, sem em um-
talsefni manna nú um þessi áramót
og varðar þjóðarbúskapinn eða ein-
stakar gi'einar hans.
Bændur hafa verið hlunnfarnir í
verðlagsmálum og stéttarsambands-
fundur þeirra hefur verið boðaður
af þeim ástæðum. Vinnufriðurinn í
/.A . / r r r
sjávarútveginum er í hættu nu í árs-
byrjun og víða annars staðar á fyrsta
og öðrum ársfjórðungi þessa árs.
Fjáilög ríkis og ríkisstofnana eru
komin yfir sex þús. milljónir, sem er
líklega 30% íxxeira en það sem fékkst
fyrir allan útflutninginn á árinu
sem leið. Skattar hækkuðu í lok árs-
ins, gjaldeyrisvarasjóðurinn er á þrot
um og veik og ráðlítil ríkisstjóm,
sem allt fram í októbermánuð sagð-
ist ætla að standa vörð um gengi
krónunnar, tilkynnti gengisfall í
nóvember.
Sterkari ríkisstjómum með ákveðn
ari stefnu og færri mistök að baki,
hefur reynzt gengisbreyting vand-
meðfarin. Margt bendir til þess nú,
að stjómin hafi hér reist sér hurðar-
ás um öxl. Gengisbieyting hefur ver-
ið framkvæmd fyrr, bæði hér og ann-
ars staðar með rökum, sem ekki ber
að skella skollaeyium við. En þegar
svo er ástatt, að hver höndin er uppi
(Framhald á blaðsíðu 2).
Efekki er hægf að mennfa börnin í sveif
umr verða þar innan tíðar engin börn
segir HALLDÓR BENEDIKTSSON bóndi á Fjalli
ÞEGAR ekið er sem leið liggur
Iljónin á Fjalli, Þóra Þorkelsdóttir og Halldór Benediktsson.
(Ljósm.: E. D.)
vestur í Skagafjörð til Varmahlíð-
ar og haldið upp á Vatnsskarð,
Itlasir við styttan mikla af Stefáni
G. Stephanssyni, rétt við jjjóðveg-
inn. Margir ferðamenn ncma |>ar
staðar, bæði til að skoða minnis-
varðann um hið mikla skáld, sem
sleit barnsskpnum á býli jjar í
grenndinni, Víðimýrarseli, og grét
sáran er aðrir piltar íðru jjar um
á leið í skóla, en varð' sjálfur að
sitja heima sökum fátæktar, og til
Jtess að njóta jreirrar náttúrufeg-
urðar, er jtar blasir við.
Orskammt frá eru tóttir gam-
alla beitarhúsa, sem um tíma var
jró mannabústaður, Brekkuhús,
j>ar sent antiar sérstæður maður
og mikið skáld, Hjálmar, kenndur
við Bólu, andaðist í sárri fátækt.
Þegar farinn er þjóð.vegurinn
upp til Vatnsskarðs, er minnis-
varðinn á vinstri hönd, en Jjar
nærri liggur vegur á hægri hönd,
lieim að bænum Fjalli. Bærinn
lætur ekki mikið yfir sér, stendur
á skýldum stað og þangað er hald-
ið að jjessu sinni.
Þarna býr Halldór Benedikts-
son og Þéira Þorkelsdóttir kona
hans, myndarhjón.
Agætur fylgdarmaður, Björn
Guðmundsson, Skagfirðingur að
ætt og upp fæddur jjar í næsta
nágrenni, nú heilbrigðis- og fram-
færslufulltrúi á Akureyri, barði
þrjú högg á útidyr, að gömlum
og góðum sveitarsið. Okkur var
vel tekið og greiðlega leyst úr
spurningum. Frú Þóra hitaði kaff-
ið og té)k jafnframt þátt í sam-
ræðum. Hún bað afsökunar á því,
að ekki væri vel til tekið í húsinu,
en hún vinnur utan heimilis, er
ráðskona við heimavistarskólann
í Varmahlíð og kom éir þeirri
vinnu seint að kveldi daginn áð-
ur og jjá var liúsbóndinn á fundi
á Akureyri og kom ennþá seinna
lieim. Honum fannst lítið hrós í
afsökunarorðum konu sinnar og
taldi umgengnina hjá sér geta
verri verið, til muna verri.
Fclagsheirnilið nýja i Varma-
hlið er nolað sem skólahus?
Já, Miðgarður er skólahús okk-
ar og nemendur um G0 talsins, og
Jjar af 40 í miðskólanámi og H
i barnaskóla. Jón Haflur Jóhanns-
son og Freysteinn Þorbergsson
kenna og þetta gengur allt mjög
sæmilcga.
Hvernig cr að bua um þcssar
mundir?
Víða erfiðara en þyrfti að vcra,
ef vel væri að bændum Ijúið. —
Verst er, að íjármagnsþörfinni er
ekki mætt nema að sára litlu leyti.
Staða íslenzka bóndans í þjóðfé-
lagi okkar er stórlega vanmetin.
Nú liggur orðið mikið fjármagn
bundið í húsum og ræktun jarða.
Sá, sem vill kaupa og hefja bú-
skap, kentur hvarvetna að lok-
uðum dyrum peningastofnana. —
Margir vildu gjarnan hefja bét-
skap en geta það ekki af fjár-
hagslegum ástæðum og jarðir fara
í eyði af þeim sökum. Haganlegri
. ættleiðingaskipti gætu sennilega
eitthvað bætt úr þessu. Við erunt
heldur ekki allir ánægðir með
samtök okkar, okkur finnst þau
ekki nógu kröfuhörð fyrir okkar
hönd, svo sem Stéttarsambandið.
Bæiulur og stéttin í heild njóta
ekki þeirrar virðingar í Jjjóðfélag-
inu sem vera ber, og því miður
er ríkjandi jnikill misskilningur
milli sveita og jjéttbýlis, hvað lífs-
kjörin snertir.
Hafið þið orðið fyrir nokkrum
verulegum áföllum hér um slóðir?
Grasbrestur hefur orðið á
nokkrum stöðum hér í sýsfunni,
einkttm í vestanverðu liéraðinu,
m.a. vegna kalskemmda. Það er
í athugun lijá Búnaðarsambandi
sýslunnar og Landnámi ríkisins,
að járðirnar Krossanes, L,anga-
mýri og e. t. v. Lauftún verði gerð-
ar að einskonar fóðurbirgðastöð
héraðsins. Þetta eru landmiklar
og grösugár jarðir, sent með ein-
hverjum endurbótiim gætu gefið
mjög mikinn heyforða til trygg-
ingar fyrir bændur liéraðsins.
Fer stóðeign vaxandi eða þverr-
andi?
Líklega lieldur jjverrandi. Það
er ekki nema á nokkrum bæjum
tefjandi stóð, svo sent í Vallanesi,
Bakka, Víðimel og Vatnsskarði,
nokkrir tugir á hverjum bæ. —
Annarsstaðar er óvíða um veru-
lega iirossaeign að ræða. í sumar
var lítil eftirspurn eftir reiðhest-
um og nær engin hrossasala. Rétt
er að geta jjess, að liestamannafé-
lagið Stígandi nær ytir nokkra
lireppa sýslunnar, og á Sauðár-
króki er Léttfeti, félag hesta-
manna jjar. Tamningastöð hefur
verið í Torfgarði, hér í nágrenn-
inu, segir bóndi, og einhvernveg-
inn hefi ég jjað á tilfinningnnni,
að hvorki stóð og géjðhestar séu
sérsúik áhugamál fólks á Jjessu
lieimili. Annars voru Sk'ýigfirð-
ingar annálaðir hestamenn. Og
miklir söngmenn eru Jjeir að
fornu og nýju, hví hljóðar næsta
spurning á Jjessa leið:
Kórsöngurinn er enni háveg-
urn hafður hér um sveitir?
Já, Skagfirðingar hafa jafnan
haft mikið yndi af söng og syngja
manna mest. Hann bendir á
gamla rnynd og segir: Þetta er
Bændakórinn gantli, sem var tvö-
faldur kvartett. 1 lionum voru
m.a. Pétur Sigurðsson frá Geir-
mundarstöðum, Sigurður Skag-
leld og Þorbjörn frá Geitaskarði,
allir mikfir, jafnvel afburða söng-
menn. Síðar varð Sigurður Skag-
feld þeirra þekktastur á sviði
söngsins. Stefán Islandi var líka
héðan tir nágrenninu. — Já, hér
hefur söngur legið í landi, ef Jjað
má orða svo.
En svo aftur sé að skólamálum
vikið. Er' samslöðu vant í þeim
efnumf
Ein veigamesta ástæða til þess,
hve áfátt er hér í sýslunni í skóla-
málum er effaust 'vöntun á ein-
beittri samstöðu innan héraðsins
um ákveðið takmark til að keppa
að. Mun Jjar m. a. einhvcrju valda
hin óheppilega skipting sýslunn-
ar — margir hreppar of fámennir.
Af 14 hreppum eru innan við 200
íbúar í 9, þar af eru þrjú sveitar-
félög, sem hafa innan við hundr-
að íbúa. Það segir sig sjálft, að
svo fámennum sveitarfélögum er
algerlega ofvaxið að koma sér upp
viðunandi skólahúsum og ann-
arri aðstöðu til að fullnægja
fræðsluskyldunni, hvert fyrir sig.
Það er tómt mál að tala um, að
reisa skóla yíir örfá börn í hverj-
um hreppi. — Heimavistarbarna-
skólar eru eðiens í tveim hrepp-
um, Haganes- og Lýsingsstaða-
hreppum. Þá er barnaskólahús í
Hofsósi.
Hvernig er þá fucðslumálurn
fyrir komið?
I nokkrum skéjlahverfum öðr-
um er kennt í félagsheimilum og
fundarhúsum og börnin flutt á
milli í bifreiðum — heiman og
heim. — Á öðrum stöðum fer
kennslan fram í heimahúsum.
Það má öllum Ijóst vera, að til
að framkvæma fræðsluskylduna
er ekki nema cin leið fær: Sam-
eining skólahverfa um skólabygg-
ingar í héraðinu.
/ Varmahlið er sameinast um
skólahald?
Fvrsta viðleitni í sameiningar-
áttiiia hófst á s.l. vetri, er Jjrjéi
sveitarfélög, ]j. e. Akra-, Eevlu- og
Staðarhreppar, bundust samtök-
um um framkvæmd fræðsluskyld-
unnar til unglingaprófs. Var jafn-
franit ákveðið, að kennsla færi
fram í félagslieimilinu í Varma-
hlíð. Sökum húsnæðisskorts starf-
aði aðeins 1. bekkur s.l. vetur. I
haust bættist svo 2. bekkur við og
eru nemendur nú 16. Þar er einn-
ig barnaskóli hreppsins lil lnisa.
Þetta gengur sæmilega vel, enda
félagsheimilið M iðgarður sérstak-
lega vandað og skemmtilegt hús.
En Jjetta félagsheimili er ekki
skóli og getur Jjað naumast full-
nægt núverandi skólá og um vaxt-
armöguleika er ekki að ræða.
Hvaða leið viltu fara í þessum
málum?
Eg tel niikla nauðsyn á því —
og það Jjolir enga bið — að hefja
öfluga baráttu lyrir byggingu
skólahúss hér í Varmahlíð. er tek-
ið geti við öllum unglingum sýsl-
unnar til unglingaprófs, ef Jjörf
gerðist. Hví skyldu ekki sem flest-
ir hreppar sýslunnar vilja leggja
sinn skerf til Jjcss að reisa skóla-
hús á þeim eina stað, sem Skaga-
fjarðarsýsla á til slíkra hluta og
gnægð er af lieitu vatni til upp
hitunar.
En við livað er að berjast?
Já, ég talaði um Jjörf á öflugri
baráttu. Þar á ég við baráttu til
jjess að fá fjárveitingavaldið í lið
mcð okkur, svo og lorráðamenn
menntamála. En svo Jjurfum við
að berja niður (jkkar eigin deyfð
og of þröngsýn hreppasjónarmið,
VIÐ þriðju umræðu fjárlag-
anna fyrir 1968, fluttu álþingis-
mennirnir, þeir Stefán Valgeirs
son, Vilhjálmur Hjálmarsson,
Ásgeir Bjarnason og Páll Þor-
steinsson, tillögu um, að ríkis-
stjóminni yrði heimilað:
„1. Að greiða úr ríkissjóði þá
verðhækkun á kjarnfóðri, sem
orðið hefur eða verða kann á
tímabilinu 24. nóv. 1967 til 1.
júní 1968, vegna gengisbreyt-
ingarinnar.
2. Að greiða það sem á vant-
ar til að bændur fái verðlags-
grundvallarverð fyrir útflutta
ull og gærur af framleiðslu árs-
ins 1966.
3. Að taka að sér f. h. ríkis-
sjóðs greiðslu á þeim hluta
stofnlána ræktunarsambanda
og vinnslustöðva landbúnaðar-
ins, sem svarar til þeirrar hækk
unar lánanna í íslenzkum krón
um, sem gengisbreytingin hef-
ur í för með sér.“
Ekki náðu þær ráðstafanir,
sem í þessum tillögum felast,
samþykki að þessu sinni, hvað
sem síðar kann að verða. En í
glöggri framsöguræðu gerði
Stefán Valgeirsson grein fyrir
þeim rökum, sem fyrir því eru,
að slíkar ráðstafanir yrðu gerð-
ar. Stefán sagði, að heimsmark-
aðsverð á ull og gærum hefði í
úrskurði yfirnefndar vei’ið
og er Jjað sennilega nauðsynlegra
en allt annað og forsenda Jjcss,
að málum Jjoki á viðunandi hátt.
Ástæða er lil nokkurrar bjartsýni
og má í Jjví sambandi nefna, að
kvenfélagið í Akrahreppi hét í
fyrra haust nokkru fjárframlagi
til skólabvggingar í Varmahlíð og
eggjaði Skagfirðinga jafnframt
liigeggjan til nð hefjast handa nú
þegár. Sé Jjessum konum heiður
og Jjökk. Skönmiu siðaj^Ka.r i •
leitað til samskota í Seyiuhreppi
í sama augnamiði og voru undir-
tektir ágætar, einkum ef haft cr í
huga, að hrcppsbúar Jjurft að
bera allþungan bagga vegna Jjygg-
ingar Miðgarðs. En þetta er auð--
vitað engan vegiun nóg. Er ég Jjá
aftur kominn að Jjví, sem ég áðan
ræddi um, að tvímælalaust myndi
það tryggja máli Jjessu skjótan
framgang, ef að sem llestir lirepp-
ar sýslunnar fylgdu málinu af
reiknað með gengisbreytingar-
álagi en ekki eins og það var í
íslenzkum krónum í sept. þegar
verðlagningin átti að fara fram.
Af þessum ástæðum væri kjöt-
verð orðið lægra en ella og
væri því þarna um að ræða
niðurgreiöslu á.kostnað bænda,
sem þeir yrðu að fá endur-
greidda í einhverju formi.
Hann sagði ennfremur, að
eins ög kunnugt væri hefði yfir
nefnd nú ákveðið bændum svo
að segja sama verðlagsgrund-
völl og í fyrra. En samkomulag
um verðlagsgrundvöllinn í
fyrra hefði byggzt á hliðarráð-
stöfunum, sem ríkisstjórnin
hefði heitið bændum þá og fram
kvæmt t. d. svonefnt framleiðni
sjóðsfé. Hinum óbreytta verð-
lagsgrundvelli nú ætti því, ef
rétt væri að farið, að fylgja
nýjar hhðarráðstafanir, sem
jafngiltu liinum eldri, frá í
fyrra. Það fé, sem bændur settu
þannig inni, af tveim fyrmefnd
um ástæðum, kvað Stefán eftir
atvikum nú, heppilegast að
greiða þeim á þann hátt, sem
mælt var fyrir um í tillögum
þeii-ra fjórmenninganna. Hann
sagði, að bændum hefði í haust
verið ráðlagt að setja á kjarn-
fóður, sem nú væri mun dýr-
ara en þá. Bændur hefðu orðið
fyrir verulegum tekjumissi
einhug og væru samtáka.
Hvað þá um gagnfrœðastigið?
Uni Jjað get ég verið fáorður.
Sýslunefnd Skagafjarðarsýslu hef-
ur á tveim síðustu aðalfundum
sínum og einum aukafundi þar
áður, markað stefnuna, og ég held
í saniræmi við vilja alls þorra
fólks í sveitum. Sú stefna fellst í
Jjví, að gagnfræðaskóli skuli rísa
í Varmahlíð og skólahúsið geti
jafnframt Jjjónað sumar-gistihúsa-
Jjörtinni á staðnum. En el' Skag-
firðingar eru ekki menn til að sj í
vel fyrir skvldunámi barna sinna,
hvað eiga Jjeir Jjá að gera með
gagnfræðaskóla? Og ef ekki er
hægt að mennta börn i sveitum,
verður bráðlega ekkert fólk í
sveitum, — segir Halldór Beni-
diktsson að lokum, og er auðséð,
að Jjar fylgir hugur máli.
Þakka ég svörirí og móttökurn-
ar. ' E. D.
vegna þess, að það ullar- og
gæruverð, sem byggt var á
verðlagsgrundvelli í fyrra, hefði
ekki staðizt. Að lokum gerði
Stefán grein fyrir því, að ýms
ræktunarsambönd og vinnslu-
stöðvar landbúnaðarins væru
nú að komast í greiðsluþrot
vegna gengishækkunar er-
lendra lána og tilsvarandi hækk
unar innlendra lána, sem þau
hefðu tekið sem verðtryggingu
á lánsfénu hjá Búnaðarbank-.
anum.
Stefán tók sérstaklega fram,
að jafnvel Jjótt verðhækkun
kjarnfóðurs yrði færð inn í
verðlagsgrundvöllinn, (sem nú
mun hafa verið gert), vantaði
samt allmikið á, að bændum
yrði bætt upp verðhækkunin á
þann hátt, þar sem kjarnfóður-
notkunin væri í verðlagsgrund-
velli yfimefndarinnar ekki
áætluð nema helmingur þess,
sem ætla mætti að hún yrði
vegna heyskorts víða um
land. Q
- SMÁTT OG STÓRT
(Framhald af blaðsíðu 8).
tafizt eða fallið niður síðustu
daga vegna óveðurs á flugleið-
xun og snjóa og dimmviðris á
vegum.
Tillögur Sfefáns Valgeirssonar m fjónabætur fil
bænda vegna aðgerða ríkisvaldsins
Dauððrefsingin dregur
ekkiúr glæpum
Æ FÆRRI dauðadómar eru
felldir í heiminum, og það verð
ur stöðugt fágætara að dauða-
dæmdir afbrotamenn séu raun-
verulega líflátnir, segir í
skýrslu Sameinuðu þjóðanna.
Þróunin á einkum við -þau af-
brot sem venjulega hafa leitt til
dauðarefsinga, t. d. morð. Hins
vegar er væg én sýnileg til-
hneiging til að breita dauða-
refsingu fyrir ákveðna efna-
hagslega og pólitíska glæpi.
Skýrslan staðfestir þær niður-
stöður, sem menn hafa áður
komizt að, til dæmis í Finn-
landi, Noregi og Svíþjóð, að af-
nám dauðarefsingar auki ekki
tíðni morða.
Skýrsla Sameirtuðu þjóðanna
tekur til um 60 landa og á við
árin 1961—65. Rannsóknir, sem
skýrslan byggir á, var gerð af
Norval Morris prófessori í lög-
um og afbrotafræðum við
Chisago-háskóla. Svipuð
skýrsla kom út á vegum Sam-
einuðu þjóðanna 1962. Hún
byggðist á rannsókn franska lög
fræðingsins Marcs Ancels á ár-
unum 1956—60.
Ástæðan til þess að aftökum
fækkar er m. a. sú, að lönd sem
enn hafa dauðarefsingu beita
henni ekki og að önnur lönd
afnema hana með lagabreyting-
um. í byrjun yfirstandandi ára
tugs afnámu t. d. tvö fylki í
Mexíkó dauðarefsingu ásamt
Monaco og fjórum fylkjum í
Bandaríkjunum (Iowa, Mic-
higan, Oregon og Vestur-
Virginía). Aðeins á einum stað
var dauðarefsing tekin upp aft-
ur, nefnilega í Delaware-fylki
í BandaríkjunUm, en þar var
liún afnumin á árunum 1958—
1961.
Nokkur í'íki, sem enh búa við
dauðarefsingu, hafa afnumið
hana fyrir tiltekna glæpi, t. d.
morð í einu fylki Ástralíu,
smygl, barna- og kvennarán í
Pakistan, morð lögregluþjóna í
Bretlandi og nauðgun í Zam-
bíu.
Dauðarefsing fyrir spillingu.
Á skeiðinu, sem skýrslan fjall
ar um, hefur verið tekin upp
dauðarefsing fyrir nokkur af-
brot í sex löndum. Er þar ná-
lega eingöngu um að í-æða efna
hagsleg og pólitísk afbrot. í
Kambodsja er hægt að dæma
menn til dauða fyrir skemmd-
arverk á efnahagsskipulagi rík
isins, í Nígeríu fyrir afbort gegn
opinberri reglu, í Suður-Víet-
nam fyrir ólöglegt brask og
spillingu, í Bandaríkjunum fyr
ir launmorð á forseta og vara-
forseta landsins.
Þar sem dauðarefsing er enn
í lögum verður það æ algeng-
ara að dómstólar og yfirvöld
láti undir höfuð leggjast að
framkvæma hana. Afbrota-
menn eru náðaðir eða þeir fá
dóminum breytt í lífstíðar-
fangelsi með möguleika á lausn.
í löndunum sem könnuð voru
hlutu 2066 manns dauðadóma á
umræddu fimm ára skeiði. Ná-
kvæmlega helmingur Jjessa
fólks — 1033 manns — var raun
verulega líflátinn. Venjurnar
virðast vera nokkuð sundurleit
ar í hinum ýmsu löndum. Til
dæmis eru lönd eins og Fíla-
beinsströndin Jjar sem 20
manns hlutu dauðadóma, en
engum þeirra var fullnægt. Á
hinn bóginn voru 25 manns
dæmdir til dauða á Formósu og
allir teknir af lífi.
Henging algengust.
Skýrsla Sameinuðu þjóðanna
tekur einnig til meðferðar að-
ferðir sem beitt er við fullnæg-
ingu dauðadóma. Kemur þar í
Ijós, að víðast hvar er reynt að
beita þeirri tækni sem er fljót—
legust og hefur í för með sér
minnsta þjáningu fyrir fórnar-
lambið. Henging er enn algeng-
ust fyrir afbrot sem ekki eru
hernaðarlegs eðlis, en mikil-
vægi hennar fer hnignandi.
í mörgum löndum er farið að
lífláta með byssum. í Sómalíu
ei-u dauðadæmdir menn nú
skotnir, en voru áður hengdir.
Árið 1930 beittu 17 fylki í
Bandaríkjunum hengingu, en
nú eru einugis sex þeirra eftir.
24 fylki Bandaríkjanna nota raf
magnsstólinn, og sömu lífláts-
aðferð er m. a. beitt á Formósu
og Filippseyjum. Gasklefinn er
notaður í ellefu bandarískum
fylkjum, hálshöggi er beitt í
Frakklandi, Dahomey, Suður-
Víetnam og Laos, en Spánn er
eina landið sem beitir kyi'kingu
við líflát. □
H-UMFERÐIN
VERIÐ er nú að undirbúa al-
menna umferðafi'æðslu vegna
hægri handar umferðarinnar.
En undanfarið hefur verið unn
ið að stofnun umfei'ðaröryggis-
nefnda víða um land. Er nú bú-
ið að stofna 24 slíkar og í Jjeim
er um 200 manns. Hefur Hannes
Hafsteins fulltrúi hjá Slysa-
varnafélagi íslands unnið að
þessu á svæðinu frá Austur-
Skaftafellssýslu til Húnavatns-
sýlna. Á næstunni verða svo
öryggisnefndir stofnaðar á Vest
fjörðum, Vesturlandi og Suðui'-
landi.
Ollu landinu er skipt í 18
umdæmi með 50—60 umferðar
öryggisnefndum. □
Landbúnaðarvélar
verði tollfrjálsar
STEFÁN VALGEIRSSON al-
Jjingismaður er fyrsti flutnings-
maður að nýju frumvarpi, sem
fimm Framsóknarmenn flytja,
um að fella niður innflutnings-
tolla af helztu landbúnaðai'vél-
um og verkfærum. Vélarnar og
verkfærin, sem frumvarpið fjall
ar um, eru: Hjóladráttarvélar,
heyblásarar, ámoksturstæki,
plógar, áburðardreifarar, herfi
og aðrar jarðræktarvélar, sláttu
vélar, upptökuvélar, rakstrar-
og snúningsvélar, flokkunarvél
ar, mjaltavélar, mjólkurvinnslu
vélar o. fl.
Gert er ráð fyrir, að rækt-
unarsamböndum verði endur-
greiddur tollur af skurðgröfum
og jarðýtum. Segja flutnings-
menn, að afnám tollanna komi
bæði bændum og neytendum til
góða. Af jarðýtum og skurð-
gröfum er nú greiddur 25% toll
ui', en 10% af hinum vélunum.
Á myndinni er norsk Sama-stúlka í Tromsö-héraði — meira en
300 km. norðan heimskautsbaugs — að skipta um rafhlöður í
transistorviðtækinu sínu.
Rafhlöðurnar koma víða að gagni
Á SL. ÁRI voru 80 ár síðan Hellesens selur framleiðslu
Daninn Wilhelm Hellesen fann sína í um 100 löndum og mætir
upp þurrrafhlöðuna eftir vaxandi samkeppni fyrst og
margra ára tilraunir. Hellesen- fremst með ströngum kröfum
þurrrafhlöður eru nú meðal til mikilla gæða framleiðslunn-
algengustu rafhlaða hér á landi ar. Oll hráefni eru efnagreind
og víðar. nákvæmlega í rannsóknax'stof-
Þótt smátt væri byrjað 1887 um fyrirtækisins. Gæðamat fér
hefur starfsemin verið í sífelld- fram á hverju framleiðslustigi,
um vexti, og í dag eru starfs- svo að einungis rafhlöður, sem
menn verksmiðjanna tveggja í ■ fullnægja þeim ströngu kröfum,
Danmörku um 1000 talsins. sem Hellesens hefur jafnan gert
' A/S Hellesens hefur fylgzt til framleiðslu sinnar, eru settar
mjög náið með tækniþróuninni á markað.
og framkvæmt hagræðingu jafn Uppfinning W. Hellesens hef
óðum og þurft heíur. Þannig ur í vaxandi mæli orðið ómiss-
hefur verið unnt að fækka raf- andi orkulind í daglegu lífi — í
hlöðutegundum að mun, en transistorviðtækjum, segul-
samt fullnægja hverskonar þörf bandstækjum, leikföngum, kvik
um fyrir í'afhlöður. Nýtízkuleg myndatökuvélum, rakvélum o.
ar verksmiðjur fyrirtækisins, s. frv. — En þurrrafhlaðan er
sem eru skipulagðar og teikn- einnig mikilvæg í ýmsum sér-
aðar af tæknifræðingum þess, hæfðum tækjum, t. d. lækninga
geta framleitt alls um 200 millj- tækjum, björgunarvestum, upp
ónir rafhlaðna á ári. tökutækjum, herbúnaði o. þ. h.
Fuglar faldir víða m land
26. desember síðasfliðinn
SVO sem venja er, fór fram
fuglatalning víða um land um
áramótin, eða 26. desember.
Hér á Akureyri voru fuglatelj-
arar þessir: Guðmundur Karl
Pétursson, . Árni Bjöm Árna-
son, Þorsteinn Þorstemsson,
Jón Sigurjónsson og Friðþjófur
Guðlaugsson. Athugunarsvæði
þessara manna var bæjarlandið,
sem unnt var um að fara, þái*
með taldir öskuhaugarnir,
'Gróðrarstöðin og öll strand-
lengjan út fyrir Krossanes.
Byrjað var að athuga fugla-
lífið kl. hálf tíu um morguninn
í góðu veðri, logni og þriggja
stiga hita. Athugun lauk kl. 2
eftir hád. Var þá kominn norð-
austan stormur og snjókoma,
Fjörur allar voru íslausar og
Pollurinn auður.
Átján fuglategundir fundust
að þessu simii og sást þó ekki
.silkitoppa, músarindill eða
svartþröstur, sem öðru hvoru
sáust í bænum fyrr í velur.
Eins og oftast áður var svart-
bakurinn veigamikill aðili í
fuglalífi bæjarins og töldust
680. Auk þess voru frændur
hans, bjartmávur og silfurmáv-
ur, samtals um 600 talsins. En
skrá yfir fuglana fer hér á eftir:
Auðnutittlingar ...... 56
Bjartmávar .......... 300
Gráþrestir ............ 2
Gulendur.............. 13
Hávellur .............. 4
Hettumávar .......... 102
Hvítmávar............. 15
Hrafnar .............. 92
Húsendur .............. 2
Skógarþrestir ........300
Snjótittlingar .......750
Stokkendur .......... 191
Svartbakar .......... 680
Silfurmávar ..........306
Sendlingar ............ 8
Smyi'lar .............. 3
Rauðhöfðaendur ........ 2
Æðarfuglar ...........268