Dagur - 04.06.1969, Blaðsíða 4

5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Björnssonar hJ.
ÚTSVÖRIN
ÚTSVARSSKRÁ Akureyrar hefur
verið lögð fram. Hækka þurfti út-
svarsstigann lítilsháttar og takmarka
framícvæmdafé til að enclar næðuí
saman á fjárhagsáætlun bæjarsjóðs,
þar sem skattskyldar tekjur urðu
lægri í bænum en búist var við. Af
fréttum er ljóst, að þetta hafa fleiri
kaupstaðir hér norðanlands þurft að
gera. Hækkun útsvarsstiga er óvin-
sæl og mjög að vonum, en sýnir að-
eins þá staðreynd svart á hvítu, að
tekjumar eru minni en reiknað var
með. Sú tilfærsla fjáraiagns meðal
borgara í sveitarfélagi, sem felst í
álagningu útsvara, er ætíð mikil og
til jöfnunar á efnaliag ríkra og
fátækra. Þær milljónir, sem koma í
bæjarsjóð vegna hækkunar útsvars-
stigans eru að mestu úr vösum þeirra
tekjuháu og ríku en koma einkum
hinum fátækari og tekjulægri til
góða í auknum atvinnutekjum. Á
bæjarstjómarfundi lagðist íhaldið
auðvitað gegn þessu, sjálfu sér sam-
kvæmt og talaði um ófrávíkjanlegt
„prinsip“ í þessu efni, að hafa út-
svarsstigann ekki hærri en í Reykja-
vík, og miðast slík sjónarmið ekki
við þarfir bæjarins.
Hér á Akureyri er þörf á aukinni
atvinnu svo aðkallandi, að ekki var
á nokkum hátt verjandi að draga
meira úr framkvæmdum en gert var.
IÐNAÐARMÁLA-
RÁÐSTEFNA
HÉR á Akureyri hefst iðnaðarmála-
ráðstefna á föstudaginn, 6. júní, og
eru það Framsóknarfélögin á Akur-
eyri og í Reykjavík, sem halda hana
í sameiningu. Hingað koma á ráð-
stefnuna nokkrir tugir manna, þar á
meðal alþingismenn úr öllum kjör-
dæmum landsins. Og eins og nafn
ráðstefnunnar ber með sér, verður
fjallað um iðnað og iðnfyrirtæki á
Akureyri verða sérstaklega kynnt.
Verður þetta því öðrum þræði kynn-
ing á iðnaði bæjarins. Ætlast er til,
að fulltrúar ráðstefnunnar geri álykt
anir um iðnaðarmál, samkvæmt
fréttatilkynningu.
Það fer vel á því, að kynna sem
flestum málsmetandi mönnum iðnað
þessa norðlenzka kaupstaðar, sem
hefur á að skipa flestu og þrautþjálf-
uðustu iðnverkafólki og iðnaðar-
fólki, hefur landsþekktan stórrekst-
ur á ýmsum sviðum iðnaðar og bygg-
ir framtíð sína á auknum iðnaði. □
UM SKÓLAÞROSKAPRÓF
Á SL. VETRI samþykkti
FræðsluráS Akureyrar einróma
að lagt yrði „skólaþroskapi'óf“
fyrir öll 7 ára börn í bænum á
þessu vori.
Áður en tillagan um próf
þessi var lögð fyrir ráðið kynnti
ég mér eftir föngum hvaða
skólaþroskapróf við gætum
fengið til afnota fyrir Akureyri,
en um mörg slík „próf“ eða
„könnunaraðferðir“ er að ræða,
og er notkun þeirra bundin því
skilyrði að sérþjálfað fólk sjái
um framkvæmd „prófanna“ og
sálfræðingur fjalli um þær nið-
urstöður sem þykja afbrygði-
legar. Endirinn varð sá að hér
var notað „Uppsalaprófið“, sem
margir skólar á Norðurlöndum
hafa lengi notað og lagt hefir
verið fyrir 7 ára börn í Reykja-
vík um nokkurra ára skeið.
Mörgum foreldrum og for-
ráðamönnum barna mun leika
nokkur forvitni á að vita eitt-
hvað um þessi „próf“, sem lík-
lega væri réttara að nefna
„könnunaraðferð“, því í raun-
inni er hér ekki um próf í venju
lgeum skilningi að ræða. Dansk
ir kennarar hafa gefið út stutta
greinargerð sem ætluð er for-
eldrum til glöggvunar í sam-
bandi við próf þessi og er það
sem hér fer á eftir að nokkru
byggt á henni.
Það er ínikill munur á þroska
bama.
Rannsóknir hafa sýnt að jafn
aldra börn eru mjög misjöfn að
þroska. Stundum er 7 ára barn
á sama þroskastigi og venjulegt
5 eða 9 ára barn, svo eitthvað
sé nefnt.
Þessi staðreynd er meðal ann
ars orsök þess að kennsla í
byrjendabekkjum hefir tekið
miklum breytingum á síðari ár-
um. Skólinn reynir í vaxandi
mæli að taka tillit til einstakl-
inganna. Ætíð má búast við því
að einhver böm geti ekki fylgst
með í hópkennslu, og hætt er
við að þeir einstaklingar missi
kjarkinn og fái neikvætt við-
horf til náms og skólagöngu í
stað tilhlökkunnar og áhuga,
sem jafnan leiðir til góðs
árangurs.
Skólaþroskaprófið getur gefið
vísbendingu um hvers vænta
má af barninu í þessum efnum
og þannig orðið kennurum og
foreldrum til gagns í sambandi
við námstilhögun barnsins.
Hvernig fer „prófið“ fram?
„Prófið“ er hópkönnun, þar
sem verkefni eru lögð fyrir 12
—14 böm samtímis. Tveir kenn
arar, sem notið hafa sérstakrar
tilsagnar, sjá um framkvæmd
„prófsins" en skólasálfræðingur
ber í raun og vem ábyrgð á
verki þeirra.
Á „prófinu" fær hvert barn
dálitla myndabók og í henni
eru prófverkefnin. Annar próf-
arinn skýrir fyrir bömunum
hvað ætlast er til að þau skoði
í bókinni, og hvað þau eiga að
gera í sambandi við athuganir
sínar, t. d. að setja kross eða
strik í mynd o. s. frv. Hinn próf
arinn athugar bömin á meðan
þau vinna. „Prófið tekur 45
mín. og er ætlast til þess að
bömin vinni róleg og óþvinguð,
og í umhverfi sem ekki truflar
þau á neinn hátt.
Skólaþroskapróf er ekki neitt
próf í venjulegum skilningi og
enginn getur fallið á því. Þessi
könnun er líkust venjulegri
kennslustund og oftast þykir
börnum mjög gaman að þessum
„leik“. Börnunum sjálfum, er
sem betur fer, sjaldan ljóst að
þau hafi verið í „prófi“ þegar
þessi skólaþroskaathugun fer
fram, og það er bezt að svo sé.
Aðrar upplýsingar.
Skólaþroskaprófið er eitt
þeirra hjálpargagna sem stuðst
er við þegar athugað er á hvern
hátt barni verður bezt hjálpað
til náms, en margt annað getur
einnig komið að gagni. Hafi
barnið t. d. verið í forskóla, þar
sem skráðar eru athuganir varð
andi hvern einstakling, er sjálf-
sagt að barnaskólinn fái um-
sögn um barnið frá þeirri stofn
un, því löng kynning ættu að
gefa gleggri mynd af þroska
þess en stutt athugun, sem gerð
er með skólaþroskaprófi.
Þýðingarmestu upplýsingarn
ar um þroska barnsins er þó að
jafnaði umsögn foreldranna, en
reynslan er sú, að oft eiga þau
erfitt með að gera sér grein fyr-
ir því, hvernig barnið muni
taka námi og skólágöngu, eink-
um þegar um fyrsta barn þeirra
er að ræða.
Skólinn vill því gjarnan
reyna að gefa ráð, sem að gagni
koma.
Samband skóla og heimila.
Sumir skólar búa við þá að-
stöðu að þeir geta fylgst með
þroska barnanna samkvæmt
ráðleggingum skólasálfræðings
og leitað til hans ef eitthvað
virðist óvenjulegt um þroska
þeirra eða geðheilsu, en hér
verðum við að láta nægja þá
athugun sem gerð er með skóla
þroskaprófinu og þær upplýs-
ingar sem hægt er að fá eftir
öðrum leiðum. Síðan verður að
leita til sálfræðings utan bæjar-
ins, ef ástæða þykir til nánari
athugunar. Notkun prófanna er
spor í rétta átt og getur stuðlað
að því að börn fái réttari með-
höndlun í skóla en annars hefði
orðið, én vitanlega þarf að
koma hér upp stofnun sem hef-
ir sálfræðing, talkennara og fé-
lagsfræðing í þjónustu sinni, og
starfar í tengslum við skólana.
Hvaða gagn er að skólaþroska-
prófinu?
Niðurstaða þess eikur skiln-
ing og þekkingu kennarans á
hæfileikum barnsins og getur
orðið honum og foreldrunum til
leiðbeiningar í viðleitni þeirra
til að finna þroskavænlegustu
aðferðirnar í sambandi við
skólanámið. Þurfi barnið á sér-
stakri aðstoð að halda í sam-
bandi við skólagönguna kemur
það venjulega fram við þessa
skólaþroskakönnun og þá þarf
skólinn að vera þess megnugur
að veita hana strax. Það má
ekki dragast þar til á þriðja
skólaári eða lengur, eins og oft
hefir skeð vegna fjárskorts og
vöntunar á hæfum kennurum.
Að lokum vil ég sérstaklega
taka það fram, að ekki má rugla
saman skólaþroskaprófum og
gáfnaprófum og að skólaþroska
próf, sem er hópkönnun, er alls
ekki fullkomin aðferð til að
kanna skólaþroska, en þau eru
góð hjálpartæki sem geta orðið
til mikils gagns á meðan ekki
er völ á öðru betra, og ástæða
til að fagna því að þau hafa nú
verið tekin upp við alla skóla
bæjarins.
Tryggvi Þorstemsson.
GREINARGERÐ
framtalsnefndar Ak. um útsvarsálagningu 1969
ÚTSVÖRIN eru álögð samkv.
V. kafla laga nr. 51, 1964, um
tekjustofna sveitarfélaga og síð
ari breytingum á þeim lögum.
Samkv. 31. gr. nefndra laga eru
útsvör miðuð við hreinar tekjur
og skuldlausa eign samkv. skatt
skrá. Áður en útsvör eru lögð á,
samkv. neðanskráðum útsvars-
stigum, er veittur frádráttur á
hreinum tekjum:
Fyrir einstaklinga kr. 45.200.00
Fyrir hjón — 64.500.00
Fyrir hvert barn
innan 16 ára aldurs
á framfæíi gjald-
anda — 12.900.00
Tekjuútsvör sl. árs eru einnig
dregin frá hreinum tekjum, hafi
þau verið greidd að fullu fyrir
áramót sl. og fyrirframgreiðsla,
skv. 31. gr. framangreindra
laga, hafi farið fram fyrir 31.
júlí 1968.
Samkv. ákvörðun framtals-
nefndar og með heimild í 33. gr.
og ákvæða til bráðabirgða, stafa
lið e, fyrrgreindra laga, voru
gerðar breytingar á hreinum
tekjum, áður en útsvar var
Akureyrartogararnir
KALDBAKUR landaði á Akur
eyri 30. maí 166 tonnum.
SVALBAKUR seldi 221 tonn
í Aberdeen fyrir 7494 pund.
HARÐBAKUR landaði 21.
maí 159 tonnum og landar hér
aftur í dag.
SLÉTTBAKUR landaði 27.
maí 219 tonnum.
Hinn 31. maí höfðu togararnir
farið 37 veiðiferðir móti 35 í
fyrra á sama tíma. Aflinn í
þessum veiðiferðum nú var 6810
tonn eða 700 tonnum meira en
á sama tíma í fyrra. Q
álagt, sem hér segir:
Veittur frádráttur á bótum
frá Almannatryggingum öðrum
en fjölskyldubótum með 1. og 2.
barni, og hækkun ellilífeyris
vegna frestunar á töku hans.
Veittur frádráttur fyrir kostn
aði vegna sjúkdóma, slysa eða
dauðsfalla, sem á gjaldendur
hefir fallið, ef verulegan má
telja, eða skerða gjaldgetu
þeirra verulega. Veittur frá-
dráttur á skólakostnaði barna
eldri en 16 ára, skv. reglum í
49. gr. reglugerðar nr. 245.1963.
Vikið var frá ákvæðum skatt
laga, 2. málsgr. b. liðs 11. gr. og
2. málsgr. 17. gr., varðandi yfir-
færslu taps milli ára, og vara-
sjóðsfrádrátt félaga.
A. Af útsvarsskyldum tekjum
samkvæmt framansögðu greiða:
1. Einstaklingar og hjón: Af
fyrstu 25.800.00 kr. 10%. Af
25.800.00 til 77.400.00, kr.
2.580.00 af 25.800.00 og 20% af
afgangi. Af 77.400.00 og þar yfir
greiðast kr. 12.900.00 af 77.400.00
og 30% af afgangi.
2. Félög: Af fyrstu 75.000.00
kr. 20%. Af 75.000.00 og þar yfir
greiðast kr. 15.000.00 af 75.000.00
og 30% af afgangi.
B. Af útsvarsskyldum eign-
um greiða:
1. Einstaklingar og hjón: Af
fyrstu 500 þús. 5%c. Af 500 þús.
til 1 millj. greiðast kr. 2.500.00
af 500 þús. og 9%0 af afgangi.
Af 1 millj. og þar yfir greiðast
kr. 7.000.00 af 1 millj. og 12%0
af afgangi.
2. Félög: Greiða 7 %o af
hreinni eign sinni.
Öll útsvör, álögð skv. framan
skráðum rgelum, voru hækkuð
um 3.5%.
Akureyri, 27. maí 1969.
Skattstjóri.
Um tónlistarmálin á Akureyri
Geitfé í Aðaldal.
(Ljósm.: E. D.)
Tónlisfarskóla Akureyrar sagf upp
TONLISTARSKOLA Akureyr-
ar var sagt upp sl. sunnudag 1.
júní. Skólastjóri Jakob Tryggva
son orgelleikari flutti skólaslita
ræðu og gerði grein fyrir starf-
inu á liðnu skólaári, sem var
hið 25. frá stofnun skólans. Nem
endur voru um 100 talsins, en
alls voru um 140 manns í ein-
hverjum námstengslum við skól
ann.
Kennslugreinar voru píanó-
leikur, orgel og fiðluleikur,
blásturshljóðfæri, tónfræði, tón
listarsaga og heymarþjálfun.
Aðalkennari á píanó var Philip
Jenkins, fiðlukennslu annaðist
María Bayer-Júttner, Sigurður
Demetz Franzson hafði á hendi
söngkennslu og Jan Kisa
kennslu á blásturshljóðfæri.
Ber þeim öllum heiður og þökk
fyrir störf sín í þágu skólans og
framlag sitt til eflingar tónlistar
lífs bæjarins.
Nemendur skiptust þannig
eftir námsgreinum, að píanó-
nemendur voru með fæsta móti
eða aðeins 27, orgelnemendur
voru 16, fiðlunemendur einnig
16 og er þarna aukning í báðum
þessum greinum frá því sem
verið hefur. Til söngnáms inn-
ritaðist 41, 18 tóku þátt í kór-
námskeiði og 22 stunduðu nám
á blásturshljóðfæri.
Kennarar voru átta að skóla-
stjóra meðtöldum, sem annaðist
kennslu á orgel ásamt tónfræði
kennslu og heyrnarþjálfun.
Skólaárið endaði að venju
með prófum og nemendatónleik
um. Að þessu sinni voru þrenn-
ir tónleikar haldnir, því að auk
tónleika yngri og eldri nemenda
bættust nú við tónleikar söng-
nemenda og var það ánægjuleg
tilbreytni. Á öllum þessum tón-
leikum sýndu ýmsir góða
frammistöðu, og er ekki ástæða
til að draga dul á það, að marg-
ir úr hópi nemenda hafa stund-
að nám sitt heils hugar og náð
góðum árangri. Söngkennsla
innan vébanda skólans er til-
tölulega nýtilkomin. Hún hafði
fallið niður um árabil, en að
slíkri kennslu er hinn mesti
fengur. Fyrirkomulag söng-
kennslunnar er að vísu enn- í
deiglunni, en fyrir liggur að
fjalla um, hvernig bezt megi
fella það í fastari skorður.
Hljóðfærakostur skólans má
heita góður og fullnægjandi við
núverandi aðstæður. Þá er liús-
næði skólans í Hafnarstræti 81
bæði hentugt og hið vistlegasta.
ÆSKULYÐSBLAÐ
ANNAÐ tölublað Æskulýðs-
blaðs, er kemur út á vegum
ÆSK í Hólastifti, er komið út
og er ritstjórinn séra Bolli
Gústavsson sóknarprestur í
Laufási. Það er 59 blaðsíður,
prentað á sæmilegan pappír,
fjölbreytt að efni og myndum
prýtt. □
Ekki skal því þó neitað, að inn-
an skólans ríkir eftirvænting og
tilhlökkun varðandi fleiri vistar
verur á neðri hæð þar sem
Amtsbókasafnið var fyrrum til
húsa.
Fleiri kennsluherbergi myndu
auðvelda skiptingu í bamadeild
til undirbúnings og eldri deild,
en slík skipting er löngu orðin
aðkallandi. Efst á óskalistanum
stendur þó salur til tónleika-
halds, og myndi ekki skólinn
einn njóta góðs af, heldur yrði
þarna ákjósanleg aðstaða til tón
leika fyrir bæjarbúa. Gæti það
komið sér vel að hafa slíkan sal
tiltækan, þótt ekki væri hann
ýkja stór. Einnig gætu menn
komið þar saman til að iðka tón
list. Sem stendur er því miður
ekki unnt að halda reglulega
nemendakvöld, en þau eru bráð
nauðsynlegur þáttur í náminu.
Er þess vonandi að vænta, að
úr rakni hið fyrsta með viðbót-
arhúsnæði fyrir skólann.
Skólanefnd skipa: Vigfús
Jónsson, sem er formaður, og
auk hans Sigmundur Björns-
son, Áskell Jónsson og Finnbogi
Jónasson.
NU UM SKEIÐ hefur sá háttur
verið hafður á, að birtar hafa
verið umsagnir um það, sem
gerzt hefur í tónlistarlífi bæjar-
ins. Þetta má víst heita ný-
breytni a. m. k. nú um nokkurt
skeið og liggur við, að ýmsum
hafi orðið hverft við, er farið
vai' að ræða t. d. um kóra í
fullri alvöru rétt eins og hvað
annað, sem mark er takandi á.
Það er líkast því, sem sízt hafi
verið búizt við, að kórar kæm-
ust yfirleitt á blað.
Þessi pistlar hafa verið nefnd
ir tónlistargagnrýni og er rétt
að taka það strax fram, að það
virðist mér fullmikið sagt í sam
bandi við frómar hugleiðingar
mínar, sem ég hef fest á blað,
um tónlistarmál á Akureyri.
Hver sá, sem tekur að sér að
hugsa upphátt um téð málefni,
á um ýmsar leiðir að velja. Þess
er engin von, að blöðin ætli
skrifum um tónlist lítt takmark
að rými; þau eru engin tónlistar
tímarit. Sá sem skrifar verður
sumsé að takmarka sig við viss
atriði og þá helzt þau, sem
mestu máli skipta miðað við að-
stæður á hverjum stað. í fyrsta
lagi kjósa ýmsir að miða skrif
sín við persónulegt mat og eru
þá langoftast að viðra einka-
smekk sinn gagnvart því sem
fram fer. í öðru lagi er hugsan-
legt að einskorða sig við að
ræða flutning verkanna eða
túlkunarhæfni og tæknilega
getu flytjenda. Þessi leið er
helzt fær, þegar mjög hæfir
flytjendur eiga í hlut og á stöð-
um þar sem tónlistarlíf er fjöl-
breytilegt og langþróað. í þriðja
lagi er sá möguleiki að ræða
almennt ástand staðar í tón-
Iistarmálum, hvort menn séu að
dómi gagnrýnanda á góðri leið
og vænlegri áleiðis til meiri tón
listarþroska og víðari sjóndeild
arhrings, hvert menn stefna og
ef þeir ekki stefna neitt að
- Skrá um útsvör og aðstöðugjöld
(Framhald af blaðsíðu 1)
Jóhann Þorkelsson, læknir.......................... — 133.300.00
Stefán Reykjalín, byggingameistari................ — 131.700.00
Jóhann G. Benediktsson, tannlæknir................. — 130.200.00
Ólafur Sigurðsson, yfirlæknir ..................... — 129.800.00
Halldór Hallgrímsson, skipstjóri................... — 126.200.00
Alfreð Finnbogason, skipstjóri..................... — 122.800.00
Guðmundur Magnússon, læknir........................ — 122.200.00
Jónatan Klausen, útvarpsvirki...................... — 121.600.00
Félög:
Kaupfélag Eyfirðinga ............................ kr. 482.900.00
Kaffibrennsla Akureyrar h.f........................ — 295.700.00
Byggingavöruverzlun Tómasar Björnssonar h.f. ... — 203.600.00
Amaro h.f.......................................... — 198.500.00
Valbjörk h.f....................................... — 175.100.00
Möl og sandur h.f.................................. — 161.200.00
Skipaafgreiðsla Jakobs Karlssonar h.f.............. — 151.500.00 *
Braut h.f.......................................... — 122.500.00
Aðstöðugjöld voru lögð á 511 gjaldendur, samtals kr. 17.546.700.00.
Einstaklingar eru 337 og bera samtals..........kr. 2.358.500.00
Félög eru 174 og bera samtals................. — 15.188.200.00
Hæstu aðstöðugjöld bera eftirtaldir aðilar:
Einstaklingar:
Oddur C. Thorarensen, lyfsali.....................kr. 157.600.00
Valdimar Baldvinsson, heildsali.................... — 92.000.00
Valtýr Þorsteinsson, útgerðarmaður................. — 90.000.00
Félög:
Kaupfélag Eyfirðinga ........................... kr. 4.235.000.00
Samband íslenzkra samvinnufélaga................. — 1.738.400.00
Útgerðarfélag Akureyringa h.f.................... — 1.093.000.00
Slippstöðin h.f.................................. — 487.400.00
Amaro h.f........................................ — 376.600.00
Byggingavöruverzlun Tómasar Björnssonar h.f. .. — 350.000.00
Kaffibrennsla Akureyrar h.f...................... — 347.700.00
Bifreiðaverkstæðið Þórshamar h.f.......•....... — 297.100.00
Súkkulaðiverksmiðjan Linda h.f................... — 279.400.00
Leðurvörur h.f................................... — 209.900.00
(Fréttatilkynning)
benda þá á færar leiðir og væn-
legar. Mætti fleira tína til, en
þetta nægir. Þessa síðasttöldu
leið hef ég kosið að fara vegna
þess, að mér virðist sem þar
komi til greina mikilvæg atriði,
sem hvað mestu máli skipta
varðandi æskilega þróun tón-
listarmála hér á staðnum. Ég
myndi telja það vel farið, ef
þessi fábrotnu skrif mín gætu
orðið mönnum tilefni til að hug
leiða hvar við stöndum í þess-
um efnum. Ef þau gætu knúið
rnerrn til að endurmeta viðhorf
sín, væri betur af stað farið en
heima setið. Skiptir þá minnstu,
hvort menn eru mér sammála
í smærri atriðum eða ekki. Það
skal tekið fram hafi það ekki
fyrr verið nægilega skýrt, að
karlakórar yfirleitt eru því mið
ur ekki á neinni sérstakri leið.
Þeir eru búnir að hjakkia í sama
farinu um langt skeið. Ef menn
kunna því farinu bezt, er auð-
vitað ekkert við því að segja.
Samt er það trúa mfn, að þeir
séu margir, sem kjósa að stefna
á hærri mið og gera sér Ijóst,
að það kostar að bera sig að
sækja ögn á brattann, en ráðast
ekki einlægt á garðinn þar sem
hann er lægstur í þeirri trú, að
það skapi vinsældir og þær rétt
mætar. Það er háskalegt að
taka lofsamlegar undirtektir og
rífandi aðsókn sem gilda sönn-
un þess, að rétt leið sé farin og
allt sé í himnalagi. Væri t. d.
víðtæk skoðanakönnun fram-
kvæmd um vinsældir dægur-
lags annars vegar og segjum
sálmaforleiks eftir J. S. Bach
hins vegar, myndi trúlega yfir-
gnæfandi meirihluti veðja á
dægurlagið. Hvað sannar nú
þetta? Einfaldlega það, að hinn
svokallaði almenningur er mjög
ofurseldur ásókn hvers kyns
léttmetis. Svona útkoma segir
öldimgis ekkert um listrænt
gildi, hún ber einungis vitni lítt
þróuðum smekk. Einnig skyldu
kóramenn varast að leggja of
mikið upp úr vinsamlegum dóm
um erlendis, er þeir hafa farið
í vinaheimsóknir. Góðar undir-
tektir t. d. í Frakklandi og á
Norðurlöndum sýna okkur fyrst
og fremst það, sem við raunar
vissum, að frændur okkar og
þeir frönsku eru í bezta máta
kurteisir menn og velviljaðir
gestum sínum og sömuleiðis
það, að vitanlega fyrirfinnst
hjá þeim tónlistarsmekkur, sem
er rétt í meðallagi burðugur.
Varðandi hugtökin smálag —
þjóðlag gætir iðulega nokkurr-
ar ruglandi sem rétt er að ræða
nánar, ef það gæti brugðið upp
einhverju Ijósi. Þjóðlagið í sinni
beztu og sönnustu mynd endur
speglar skaplyndi þjóðar og
þær aðstæður, sem lífshættir
hennar mótast af. Það vex fram
meðal stríðandi lýðs í daglegri
önn. Hreimur þess getur verið
hrjúfur eins og veruleikinn
sjálfur, en hann er ævinlega
sannferðugur. í einfaldri gerð
þjóðlagsins er „hið blíða bland-
að stríðu“. Þau lög eða smálög,
þótt lengdin skipti ekki máli,
sem ég hef leyft mér að kalla
léttvæg eru léleg végna þess að
þau tjá sig yfirborðslega. Þau
eru uppþembd með ytri glans,
en segja aðeins hálfa sögu og
varla það. Slik lög villa á sér
heimildir vegna þess, að þar er
reynt að fela innri tómleika und
ir áferðarsnotru yfirbragði.
Þjóðlagið er einmitt stórt í snið
um, hvað svo sem lengd þess
líður, vegna þess að það er
aldrei væmið eða útþynnt. Það
birtir áheyrandanum brot af
lífi þjóðar „í sæld og þrautum“
og dregur ekkert undan. Hvert
skyldu svo hinir stóru meistar-
ar hafa sótt sinn efnivið nema
beint til þjóðlagsins? Þar er
uppsprettulindin og dæmin
sanna, að þeim mun næmara
eyra sem þeir höfðu fyrir lagi
þjóðar sinnar og hreimi þess,
þeim mun stærri varð list
þeirra, þeim tókst að ljá list
sinni alþjóðlegt gildi vegna þess,
að þeir voru fyrst þjóðlegir.
Það er einkum þetta, sem er
svo merkilegt við Jón Leifs, að
hann heyrði íslenzkan tón og
leitaðist við að skapa listræna
íslenzka tónlist af þeim efni-
viði, sem íslenzk þjóð hefur um
aldir verið að leggja til í öllu
sínu lífsstríði. Þetta hefur svo
mörgum íslenzkum lagasmið-
um sézt svo hrapallega yfir,
enda var rækilega gengið fram
í því á síðustu öld að afmá þenn
an tón úr vitund þjóðarinnar.
Útkoman hefur svo að stórum
hluta verið laglegt safn af þýzk
um rómönsum síuðum gegnum
dönsk eyru, eða daufur endur-
rómur einhvers, sem ekki er
okkar eigið.
Gott dæmi um íslenzkt þjóð-
lag í hreinni, sterkri mynd er
t. d. „ísland farsælda frón“,
sem sr. Bjarni Þorsteinsson
skráði og er með tvísöngslög-
unum í þjóðlagasafni hans. Það
leggur svalan andblæ af þessu
tignarlega lagi, og það er sem
sprottið upp af stórbrotinni
ásýnd okkar kalda lands. í
þessu er einmitt gildi þjóðlaga
fólgið, að þau dýpka og glæða
skyn manna á umhverfi því,
sem þau eru orðin til í ásamt
því, að þau ljúka upp forsmekk
af sönnum listrænum verðmæt-
um hverju sæmilega ómvísu
eyra. Þetta vakti m. a. fyrir
mér, er ég hvatti til þess, að
söngmenn legðu sig eftir þessu
sviði tónlistar og tækjust á við
veigameiri viðfangsefni en gert
hefur verið um langt skeið.
S. G.
- Verið aS rækta eyfirzku árnar
(Framhald af blaðsíðu 8).
sumarið. Laxaseiði hafa nú ver-
ið sett í hana og hefur það bor-
ið árangur. Ekki eru nema fáir
dagar síðan þar veiddist allstór
laxahrygna, niðurgengin. Dal-
víkingar hafa ána. Ágóði af
seldum veiðidögum gengur til
fiskiræktar.
Þorvaldsá á Árskógsströnd
hefur aldrei verið talin með
fiskiám, enda foss í henni stutt
frá sjó. Þar á framtíðin eftir að
nýta mikla möguleika.
í Hörgá voru í fyrra látin 5
þús. gönguseiði og þúsund
minni og nokkrum sinnum áð-
ur. Þar veiddust 12 laxar í
fyrra, ásamt allmiklu af bleikju.
Þar var eftirlitsmaður ráðinn í
fyrra. Flúðir leigðu Hörgá.
Eyjafjarðará hefur löngum
verið dálítil bleikjuá. Þar er nú
farið að veiðast ofurlítið af láxi
hin síðustu ár, enda árlega lát-
in í hana laxaseiði. Straumar
og eyfirzkir bændur annast ána.
Flúðir hafa tekið Fnjóská á
leigu til 5 ára. Byggður verður
þar laxastigi næsta haust.
Fnjóská er allgóð veiðiá og hef
ur gefið töluverðan lax síðustu
árin og oft mikið af bleikju. f
hana verða í sumar látin 3500
gönguseiði. Flúðir annast sölu
veiðileyfa í Selá neðan við foss
— þ. e. á gamla veiðisvæðinu.
Þar sem fiskveiði í ám og
vötnum er veruleg, þykir sjálf-
sagt að hafa eftirlitsmann á
sumrin. Svo er einnig hér, og er
nú að því unnið og við það mið-
að, að eftirlitsmaðurinn verði
löggiltur og valdameiri en nú
tíðkast um eftirlitsmenn veiði-
vatna.
Klakstöð er á Teigi í Eyja-
firði.
Hér á landi veiðist á annað
hundrað tonn af laxi á ári, þar
af um helmingur á stöng. Talið
er, að stangveiðimenn greiði
meira en 30 milljónir króna á
ári fyrir veiðileyfi í veiðiám hér
á landi, og sýnir það hvers virði
árnar eru til veiða. □
- FEGRUNARVIKA A AKUREYRI
(Framhald af blaðsíðu 1)
jánsson og Haukur Árnason frá
Fegrunarfélaginu, Björn Guð-
mundsson, heilbrigðisfulltrúi,
Kristján Rögnvaldsson, garð-
yrkjumaður og Hermann Sig-
tryggsson, æskulýðsfulltrúi.
Þessir menn boðuðu frétta-
menn og síðan bæjarráð á sinn
fund til skrafs og ráðagerðar.
Fegrunarvikan í ár er frá 9.
—15. júní.
Framkvæmdanefndin beinir
þeim tilmælum til bæjarbúa,
bæði félagasamtaka og einstakl
inga að taka höndum saman um
að hreinsa allt sem er til óþrifn
aðar og óprýði af lóðum sínum
eigi síðar en í fyrrgreindri viku.
Starfsmenn Akureyrarbæjar
munu fjarlæga rusl sem hreins-
að verður af lóðum og sett í
hrúgur á götukanta framan við
lóðir eftirgreinda daga:
Þriðjudaginn 10. júní í Glerár
hverfi. Miðvikudaginn 11. júní,
Ytri-Brekkan norðan Þingvalla
strætis og Kaupvangsstrætis
vestan Glerárgötu. Fimmtudag-
inn 12. júní, Syðri-Brekkan og
Innbærinn sunnan Þingvalla-
strætis og Kaupvangsstrætis.
Föstudaginn 13. júní, Oddeyri
austan Glerárgötu.
Nefndin verður til viðtals í
skrifstofu heilbrigðisfulltrúa í
bæjarskrifstofuhúsinu, dagana
9,—13. júní n. k. kl. 14.30—17.00,
sími 21000.
Allir bæjarbúar þurfa að sam
einast um, að fegra bæinn og
vinna að sínum hluta að því, að
fegrunarvikan beri tilætlaðan
árangur, bæ og íbúum til sóma.
- SMÁTT OG STÓRT
(Framhald af blaðsíðu 8).
að þakka, að bæjarstjóm leitaði
eftir því við skáta og íþrótta-
félög, að taka að sér fram-
kvæmd hátíðahaldanna, en þau
treystu sér ekki til þess. Það
voru mikil vonbrigði. Hátíða-
liöldin verða því með líku sniði
og áður, og í höndum nefndar,
er bæjarstjórn kaus og vinnur
hún nú að undirbúningi.
SETJIÐ BJÖLLU A KÖTTINN
Kettir eru óvinsælir um þessar
mundir. I skóga- og runna-
gróðri bæjarins verpir fjöldi
þrasta og auðnutittlinga, bæjar
búum til hinnar mestu ánægju.
En kattavinir eru margir í bæn.
um og era það tihnæli fugla-
vina, að þeir loki ketti sína inni
nú um skeið eða bindi bjöllu
um háls þeirra, svo þeim tor-
veldist fuglaveiðm. Hringt hef-
ur verið til blaðsins úr ýmsum
bæjarhlutum og kvartað yfir
köttunum. Vonandi ber þessi
áminning þann árangur, að gott
fólk taki liana til grcina.