Dagur - 17.02.1971, Blaðsíða 4

4
S
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Simar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar hi.
VitnisburSur
Úlafs Björnss.
STJÓRNARÞINGMAÐUR hefur
boðað nauðsyn stjórnarskipta. Einn
af þingmönnum Sjálfstæðisflokksins,
Ólafur Bjömsson hagfræðiprófessor,
flutti í vikunni sem leið stóq>ólitíska
ræðu á Alþingi, skorinorða ádeilu á
stjómleysið í landinu. Hann ræddi
um verðbólguþróunina og sagði að
hún hefði orðið örari hér en í
nokkru öðm Evrópulandi. Hvað eft-
ir annað hefði hún valdið lialla-
rekstri útflutningsatvinnuveganna,
halla í utanríkisviðskiptum, skulda-
söfnun og gjaldeyrisskorti. Urræði
hefði þá verið „síendurteknar gengis
lækkanir.“ Eru honum minnisstæðar
gengislækkanirnar f jórar á níu árum
í tíð núverandi stjómar. Ólafur sagð
ist vera búinn að segja það innan
flokks og utan allt síðastliðið ár, að
þessi „hefðbundnu úrræði,“ séu bú-
in að ganga sér til húðar og leita
verði nýrra til að „forðast algera
upplausn efnaltagskerfisins." Hann
virðist telja, að nú verði að fara
„hina leiðina,“ og er hér í rauninni!
verið að boða nauðsyn stjómarskipta
og stefnumörkun með nýjum hætti.
„Hvað á að taka við að loknu verð
stöðvunartímabilinu?“ spurði Ólaf-
ur Björnsson. Hann sagði, að ekki
væri gert ráð fyrir niðurgreiðslum
nema til 1. september, enda féllu
verðstöðvunarlcigin þá úr gildi. A
þá að fara að reka ríkissjóð með
halla, eða taka niðurgreiðslulán í
Seðlabankanum? spurði Ó. B. Hann
vakti athygli á því, að kjarasamning-
ar væru lausir á næsta hausti. „Það
er hrollvekja,“ sagði hann, „að hugsa
til þeirra vandamála, sem blasa við,
þó að sennilega verði eftir föngum
reynt að taka upp léttara hjal í þeim
efnum, a. m. k. fram yfir næstu
kosningar.“
Hingað til virðist gagnrýni Ólafs
Bjömssonar innan flokks, ekki hafa
haft önnur áhrif en þau, að nafn
hans er horfið af framboðslista Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík. En
vegna fylgismanna Ólafs, sá Morgun
blaðið sér ekki annað fært en að
birta kafla úr ræðunni.
Mikill órói er í Sjálfstæðisflokkn-
um út af þessari ræðu Ó. B. og hef-
ur Dagur m. a. frétt, að Magnús Jóns
son liafi vikið að henni og heldur
kuldalega á flokkssamkomu hér á
Akureyri. □
JONAS JONSSON RAÐUNAUTUR:
„AÐ DUGA EÐA DREPAST”
ÉG BENTI á það í grein fyrir
nokkru hér í blaðinu að land-
helgismálið hlyti á næstu miss-
irum og árum að verða annað
höfuð baráttumál þjóðarinnar í
viðleitni hennar til að tryggja
sér sjálfstæði og fi-amtíðarvel-
ferð. Þetta er öllum Ijóst og þarf
ekki um að deila, enda færist
nú aftur líf í umræður um það
eftir þá töf, sem það hefur
legið í nærfellt áratug. Slíka
lömun fékk málstaður okkar
við undanlátssamninginn við
Breta 1961.
Ég geri enga tilraun til að
gera á þessu stórmáli fræðilega
úttekt, enda ekki fær til þess.
En á þessu máli, er öllum skylt
að skapa sér ákveðnar skoðanir.
Því hefur víð’a verið haldið
fram og er reyndar almennt
viðurkennt að í þessu lífsbjarg-
armáli þjóðarinnar, verði að
skapast sem fullkomnust þjóð-
areining, bæði um það mark-
mið, sem sett verður og þær
leiðir sem valdar verða til að
ná því. Ef einhver kynni að
draga mikilvægi slikrar sam-
stöðu í efa, nægir að minna á
að í deilunni um útfærsluna
1958 nærðust og fitnuðu and-
stæðingarnir okkar eins og púk-
ar á fjósbita, á úrtölum, og tor-
tryggnisskrifum Morgunblaðs-
ins, sem fram á síðustu stundu
gerði allt til að gera okkur tor-
tryggilega og læða því inn hjá
andstæðingunum ag ekki væri
samstaða um málið, þó að það
sæi að sér á síðustu stundu,
hafa andstæðingarnir ábyggi-
lega verið minnugir þessa, enda
gengu þeir fljótlega á lagið hjá
sömu öflum og komu nauðung-
arsamningunum á, þó að þeir
væru þá raunverulega búnir að
tapa sti'íðinu.
En það er slæmur misskiln-
ingur sem komið hefur fram í
stjómarblöðunum nú, að ekki
megi ræða málið opinberlega,
og að þjóðareiningin eigi að
koma fram í samþykkis þögn
allra aðila við aðgerða og dáð-
leysi núverandi stjórnvalda.
Slík þögn um málið á næstu
mánuðum og misserum, á með-
an það er í undirbúningi, mundi
engum vera til góðs nema and-
stæðingum okkar í málinu.
Með henni skapast ekki sú
sterka þjóðarsamstaða sem nú
er þörf fyrir. Nú ríður raunar
mest á því að hver stappi stál-
inu í annan þannig að mörkuð
vei'ði sú djarfasta stefna á
þessu máli, sem að vitrustu
manna dómi er mögulegt að
framfylgja. Eðli þessa máls er
slíkt að það verður að tefla
djarft og fylgja fast eftir.
Engin alþjóðalög finnast.
Það vh'ðist öllum bera samian
um að engin alþjóðalög gildi um
víðáttu landlrelgi eða fiskveiði-
marka. Þeir sem helzt bera við
að tala um slík alþjóðalög eða
reglur eru þeir, sem nú vilja
festa 12 mílna mörk sem há-
mark með alþjóðasamþykktum.
En þetta eru einmitt sömu þjóð-
ir og fyrir ái-atug streyttust við
að halda 3 eða 4 mílna mörkum
fram sem alþjóðalögum. Þessar
fornu yfirgangsþjóðir á hafinu
m. a. við strendur okkar, sjá
sér það nú vænst til ráða að
hopa að þeim mörkum, sem
þeir áður börðust harðast gegn.
En lengra verða þeir hrakth',
það mun reyndin sýna.
Það sem hefur gerzt á þess-
ur tíma síðan við færðum út í
12 mílur, er a. m. k. 38 þjóðir
hafa fært landhelgi sína í 12
mílur — og 5 eða 6 þjóðir hafa
fært hana í 200 mílur.
Ef ekki finnast nein lög að
dæma eftir, er þá ekki tómt
mál að tala um að leggja málið
fyrir alþjóðadóm? Eða vildu
menn leggja þetta fjöregg þjóð-
arinnar í hendur hins íhalds-
sama Hagdómstóls, á meðan
stöðugt er verið að brjóia meir
og meir á bak aftur þau sjónar-
mið sem áður hafa ráðið í þess-
um efnum.
Sagan sýnir, að það hefur
alltaf verið og er enn, aðalregl-
an að þjóðir ákveða landhelgi
sína sjálfar, ýmist svo stóra sem
þær treysta sér að verja hana,
ef það eru þjóðir sem mest
veiða heima við eigin strendur,
eða svo þrönga sem þær, vilja
Jónas Jónsson.
að aðrar þjóðir hafi hana þegar
um þær þjóðir er að ræða sem
meiri hag sjá sér í því að sækja
að ströndum annarra landa.
Er það þá hnefarétturinn einn
sem ræður?
Þar sem hnefarétturinn virð-
ist hér öllu ráða, hvað getum
við þá gegn þeim risum sem að
okkur sækja úr öllum áttum,
Bretanum og öðrum gömlum
nýlenduveldum að sunnan,
„Verndurunum" okkar blessuð-
um að vestan, og „málssvörum
smælingjanna“ sósíalisku ríkj-
unum, með Rússann í broddi
fylkingar, að austan. Allir vilja
þessir „kærleiksríku" risar
kremja okkur á milli sín eins
og lús á milli nagla. Við getumi
ekkert gegn þeim annað en ver
ið til. En staðreynd er að Ijónið
á ekki alltaf svo létt með mús-
ina. Og minnumst þess að aldrei
hefur floti „hennar hátignar“
beðið háðuglegri ósigur en í
„Þorskastríðinu“. Og því betur
er til annar réttur í þessum
heimi en hnefarétturinn eða
lagaréttur. Það er hinn „sið-
ferðilegi réttur“ og hér er hann
það sama og „tilveruréttur“
smáþjóðar.
Þróunin er okkur í vil.
Oft er reynt að spá fram í
tímann um þróun næstu ára
eða áratuga. Flestir reynast
þessir spádómar marklitlir, nýj-
ar uppgötvanir sem umbylting-
um valda verða ekki séðar fyr-
ir. Einu tel ég þó óhætt að spá:
Mannkyninu heldur áfram að
fjölga, þannig að stöðugt verður
að nýta betur alla fæðuöflunar-
möguleika, á yfirborði jarðar.
Sjórinn þekur meira en 7/10 af
hnettinum og er þó enn, sem
ónuminn til fæðuöflunar borið
saman við þurrlendið. Þýðing
hafsins hlýtur því að fara vax-
andi eftir því, sem um þrengist.
Ekki verður heldur séð annað
en að hlutverk þeirra þjóða farí
vaxandi, sem búa við hann,
nytja hann, og hvað helzt ef
þær bera gæfu til að vernda
. hann fyrir rányrkju og hvers-
konar eyðingu. Þær þjóðir sem
hafa forystu mn að vernda fisk
stofna fyrir ofveiði, og hafið
fyrir mengun ættu skilið, og fá
að lokum lof alls mannkyns, þó
síðar verði. Því á íslenzka þjóð-
in ekki að fyrirverða sig fyrir,
það að vera fyrst og fremst
matvælaframleiðandi, og í viss-
um skilningi veiðimannaþjóð.
Að sjálfsögðu þurfum við að
fullkomna svo meðferð okkar á
öllum sjávarafla að hann færi
allur til manneldis, og allur full
unninn úr landi. Beri þjóðin
svo gæfu til að nýta rétt miðin,
og vernda þau, gæti svo farið að
henni yrði síðar þakkað það af
þeim sem eru okkur andsnúnir,
að hafa haft forystu um vernd-
un og skynsamlega nýtingu
hafsins.
Við hverja er að etja?
Við ættum að gera okkur það
að fullu ljóst við hverja við eig-
um í höggi, og hvar vð eigum
helzt bandamenn. Verstu and-
stæðingar okkar eru tvímæla-
laust gömlu nýlenduveldin:
Bretar, Frakkar, Hollendingar
og Belgar, auk fleiri Evrópu-
ríkja. En Bandaríkjamenn og
svo sósíalisku ríkin undir for-
ystu Rússa eru engu betri.
Þannig sameinast þessi ríki sem
vilja hvert í sínu lagi láta líta
á sig sem sérstaka verndara,
frelsis og sjálfstæðis smærri
þjóða í því að leggjast gegn
okkur.
Með okkur standa vegna að*
stöðu sinnar, Suður-Ameríku-
ríkin og flest hinna nýju ríkja
í Afríku og mörg Asíuríki, þ. á.
m. Indland og Pakistan, þetta
er að miklu leyti gamli heimur-
inn gegn þeim nýja (frá sjónar-
miði Evrópumanns). >
Er rétt að binda sig fastar þess-
um ríkjum.
Nú dettur mér ekki í hug að
við eigum ekki að hafa sem vin
samlegast samskipti við öll
þessi ríki í fyrri flokknum. Þau
standa okkur í ýmsu tilliti nær
en hin síðartöldu. En sú spurn-
ing hlýtur að vera áleitin, hvort
landhelgismálið eitt nægi ekki
til að vara okkur við því að
bindast þeim fastari böndum?
Hvað stoðar okkur „Nato“?
Hvað stoðar okkur „hervernd“
Bandai'íkjanna, er brezkir ösl-
uðu með ofbeldi inn í landhelgi
okkar? Hvað stoðar okkur
Evrópuráð og hvað aðild að
„EFTA“? Hefur eitthvað af
þessu breytt afstöðu þessara
„bandalagsþjóða" okkur til land
helgismálsins? Ég held ekki.
Þvert á móti býður EFTA-aðild
og hugsanleg tengsl við EBE
einmitt hættunni heim. Þessar
þjóðir gefa ekkert fyrir ekkert,
það eitt er víst. Og er ekki rök-
rétt að álykta að því meir sem
við einskorðum viðskipti okkar
við þær, því örðugra verði okk-
ur að reisa rönd við ágengni
þeirra, og því auðveldara ættu
þær með að svelta okkur með
viðskiptatakmörkunum eða
bönnum, ef við setjum okkur
upp gegn vilja þeirra. En það
verðum við að gera. Við náum
aldrei viðunandi útfærslu með
fullu samþykki þessara þjóða í
upphafi. Enn mætti spyrja,
hvoi-t hugdeigja núverandi
stjórnai'valda í þessu máli og
öðrum í alþjóðasamskiptum
stafi ekkj meðal annars af þeim
böndum, sem þeir hafa flækt
sig í, í hinu svokallaða „vest-
ræna samstarfi"? Eitt er víst,
að hin endemis fræga þversögn
Gylfa Þ. að ráðið til að tryggja
sjálfstæði smáþjóða sé að fórna
því (eða mátulega miklu af
því) er hin hættulegasta fals-
kenning sem vitað er að fram
hafi verið sett á síðai'i tímum.
Oft er meiri maður barinn
þræll en feitur þjónn.
Nýtíng hafsbotnsins.
Nýting gæða af hafsbotni fer
mjög í vöxt, þar hafa stóru iðn-
aðarþjóðirnar forystu. Þær líta
því enn á það sem sinn hag að
hafa sem allra víðust yfirráð
yfir botninum út frá löndum
sínum. Því bregður svo við að
mörg ríki, sem eru á móti víðri
fiskveiðilandhelgi hika ekki við
að teygja sig margfaldar land-
helgisfjarlægðir til að helga sér
hafsbotninn. Bretar hafa geng-
ið fram með öðrum þjóðum sem
skipt hafa með sér öllum Norð-
ursjó að miðlínu milli landa.
Kanadamenn sem hafa 3ja
mílna landhelgi og 12 mílna
fiskveiðimörk hafa leyft boran-
ir í allt að 400 mílna fjarlægð
frá ströndum sínum.
Sama gera Bandaríkjamenn,
sem hafa sömu landhelgi og
fiskveiðimörk þau telja sig þess
umkomin að veita fyrirtækjum
leyfi til borunar í yfir 100 mílna
fjarlægð frá ströndum sínum.
Þessum þjóðum dettur því auð-
sjáanlega í hug að það muni
líðast í alþjóða samskiptum að
hafa mjög víðtæka lögsögu yfir
hafsbotninum en jafnframt
þröng fiskveiðimörk. Þetta mun
þó að dómi sumra færustu þjóð-
réttarfræðinga ekki ganga jtil
lengdar. Þeir telja að hvenær,
sem strandríki fái yfirráðarétt,
til vinnslu á einum efnahags-
legra gæða úr hafinu eða botn-
inum muni þau þegar til lengd-
(Framhald á blaðsíðu 2)
vnS' ^ VoS' ''b'
*

s
t
V
&
t
Íic
I
1
s
i
w
©
±
e>
t
w
t
vp
•fr
.t
Ö
T
I
I
t
I
t
-s
■t
&
HINZTA KVEÐJA
FRÁ
ASTVINUM
Þótt tárin falli finn ég, Drottínn minn,
þann frið, er veitir náðar kraftur þinn.
Er sorgin mætir sjálfur ertu nær.
Þú sefar harma, Drottinn Jesús kær.
Ó, elsku vina, öllum varst þú kær,
þig ætíð munum meðan hjartað slær,
við munurn bros og blíðuhótin þín,
þig burtkallaði Drottinn heim til sín.
Við vitum, að þú dvelur Ðrottni hjá.
í dýrðarriki hans við munum fá
að sjá hið blessað, bjarta auglit þitt
er ber hann okkur heim í ríki sitt.
Nú hvílir þú í faðmi frelsarans
og færð um eilífð vist í ríki hans.
Nú blessuð, fögru, blindu augun þin
í birtu Drottins öðlast nýja sýn.
Þ. H. J.
©
■5-
t
Júlía Stefansdóftir
, , . .
FÆDD 7. AGUST 1962. - DAIN 29. JANUAR 1971. f
I
f
í
1
t
1
1
J
t
t
s
t
I
f
$
t
a
•i
*
<■
©
4
©
V
t
f
©
4
4
<■
©

TRIMM - íþróttir fyrir alla
r r
ISI hvetur almenning til líkamsræktar
ÞRÁTT fyrir mikinn fjölda þátt
takenda í skipulögðum keppnis-
íþróttum hér á landi, hreyfa
flestir landsmenn sig minna en
hollt er. Nú hefur ÍSÍ í sam-
ráði við íþróttasamtök á Norð-
urlöndum undirbúið fræðslu og
aðstoð handa almenningi, til að
fleiri stundi íþróttir sér til
ánægju og heilsubótar. Hér er
ekki einungis átt við hefðbundn
ar iþróttagreinar, heldur hvers
konar líkamsæfingar, sem reyna
meira á vöðva, öndun og blóð-
rás en háttbundin hreyfing í
daglegu lífí'. Orðið trimm hefur
verið valið til bráðabirgða sem
heiti á slíkum iðkunum, þar
sem engum hefur komið í hug
viðunanlegt íslenzkt orð. Orðið
er notað á Norðurlöndum í
sömu merkingu, en er komið úr
ensku, þar sem „trum“ þýddi
sterkur til forna.
Hægt er að trimma á marga
vegu: í knattleikjum ýmiss kon
Húsavík 16. febrúar. Svo mikill
snjór er á Húsavik, að ófært er
bílum um bæinn. Lítið barst
hingað af mjólk í gær vegna
snjóa. Þó virðist snjókoman
hafa verið langmest hér norður
við flóann. Strax sunnan við
Laxamýri er snjór minni.
Búið er að leggja hi ognkelsa-
net, og afla örlítið.
- Náttúrugripasafnið
(Framhald af blaðsíðu 8).
Á þessum merku tímamótum
Náttúrugripasafnsins er ástæða
til að' fagna stöðugt vaxandi
starfsemi þess, og aukins skiln-
ings almennings á að nota það
sér til ánægju og fróðleiks. P.
ar, sundi, skíðaferðum, skauta-
hlaupi, fimléikum, fjallgöngum,
róðri, veiðiskáp o. s. frv. Ein-
faldasta aðferðin é‘r ef Til vill
ag skokka eða ganga rösklega
innanbæjai' - éða a viðavangi.
Hver og einn velur það, sem
hann á hægast með og hefur
mest yndi af. Aðalati'iðið er að
venja líkamann við meiri
áreynslu en nauðsynleg er við
daglég störf. Þau Teynast þá
auðveldari óg skemmtilegri.
Hvort menn lifa miklu lengur
en ella, er auðvitað undir ýmsu
öðru komið, en svo mikið er
víst, að mönnum líður betur,
meðan þeir lifa, eins og einn
þekktur trimmari hefur komizt
að orði.
Hvar og hvernig bezt er að
■ trimma á Akureyri, verður
smám saman kynnt í blaðafrétt-
um, auglýsingum, bæklingum,
kvikmyndum bg umræðum.
(Frá Trimmnefnd)
Nú er tími árshátíða og þorra
blóta. Kvenfélag Húsavíkur
efndi til - þorrablóts í félags-
heimilinu laugardaginn 6. febr.
Þar var hangikjöt á borðum,
svið, hákarl og harðfidcur. Á
þriðja hundrað manns blótaði
þorra, vlð mikla gleði gesta.
Starfsfólk Kaupfélags Þingey-
inga hélt 'sína árshátíð laugar-
daginn 13. februar í félags-
heimilinu. Þá var komið hríðar-
veðui': Hljómsveft frá'Akureyri
átti að leika fyrir dansi en
komst ekki. En hljómsveitin
Haukar hér á Húsavik átti að
leika frammi í sveit og komst
ekki heldur. Lék hún svo heima
hjá sér.
Nú stendur yfir sveiiakeppni
í bridge hér áHúsavík. Þ. J.
- Mörg snjóflóð féllu
á Siglufirði
(Framhald af blaðsíðu 1)
Margar kindur eru auk þess
lemstraðar. Þrjú hross, er voru
í húsum þessum, lifðu, þar af
varð eitt undir snjóflóðinu en
var grafið upp. Hænsn drápust.
Norðanvið kaupstaðinn stóðu
fjárhús, er Stefán Friðriksson
átti. Snjóflóð tók hluta af því
og fórust þar 11 kindur. Þannig
fórust samtals yfir 80 fjár.
Víðar höfðu flóð fallð, alveg
að efstu húsum, t. d. undan
Hvanneyrarskál.
Snjólag var þannig, að á föstu
dag var nær enginn snjór, en
klaki yfir allt og freðin jörð.
Svo snjóaði óhemju á laugar-
dag og fram á sunnudag. Þá
hvessti og komu þá skaflar.
Frostlaust varð en síðan frysti
og þá fóru snjóflóðin að falla.
Þar sem sett var upp snjóflóða-
vörn að norskri fyrirmynd,
féllu engin snjóflóð. Þetta var
50 metra girðng.
Margt fólk flutti úr húsum
sínum vegna snjóflóðahætt-
unnar. J. Þ.
Til sölu VOLKS-
WAGEN, árg. 1955.
Ódýr. MOSKVITS, árg.
1960. Einnig rnikið af
varahlutum í Vauxhall,
árg. 1954.
Þórólfur Þorsteinsson,
Sunnuhvoli, Svalbarðs-
eyri, sími 02.
Til sölu LANDROVER
diesel, árg. ’67, klæddur.
Sverrir Tryggvason,
Víðihlíð, Mývatnssveit.
Tími þorrablófanna og ársháfíða
I Lára
Agústsdóttir miðill
FRÚ Lára Ágústsdóttir, miðill
á Akureyri, andaðist í Fjórð-
ungssjúkrahúsinu hér í bæ
að kveldi hins 6. febrúar, eftir
stutta legu þar. En hún átti við
vanheilsu að stríða síðustu
misserin. Hún var nær 72 ára,
fædd 15. apríl 1899 að Eystri-
Hellum í Gaulverjarbæjar-
hreppi í Árnessýslu. Faðir henn
ar var Ágúst Jónsson en móðir
Júlíana Árnadóttir. Foreldrar
hennar stofnuðu þó ekki heim-
ili, en dóttirin ólst upp hjá Ingi-
björgu Einarsdóttur, móður-
móður sinni og Árna Símonar-
syni manni hennar á Eystri-
Hellum og síðar Arnarhóli,
fram yfir fermingu. Fósturfor-
eldrum sínum unni Lára til ævi
loka og hjá þeim naut hún þess
í uppvextinum, að kynnast dýr-
um og jurtum, vinna ákveðin
skyldustörf og treysta á æðri
forsjón. Frá þeim tíma var hún
einstakur dýravinur og náttúru
unnandi, listelsk og sjálf var
hún mikil hagleikskona, sem
ýmis verk hennar votta.
Lára Ágústsdóttir fór út í
heiminn að fermingu lokinni til
að vinna fyrir sér, fyrst í kaupa
vinnu og var afburðarösk.
Snemma varð hún hinn glæsi-
legasti kvenkostur, fríð sýnum
og spengileg, og ólgandi af
æskufjöri.
Atvikin höguðu því svo, þeg-
ar leið hennar lá til Reykja-
víkur, að henni bauðst vist hjá
Einari H. Kvaran og Gislínu
konu hans og fór hún til þeirra
hjóna. Þá urðu þáttaskil í lífi
hennar. Hún hafði skyggnigáfu
frá barnsaldri, lék sér þá við
börn, sem aðrir sáu ekki og
lifði þá þegar að nokkru í þeim
heimi, sem flestum er hulinn.
Hjá Einari H. Kvaran kynntist
hún miðilsfyrirbærum í fyrsta
sinn, en hann stóð þá fremstur
hérlendra manna í rannsóknum
sálrænna fyrirbæra og leiddi
hina ungu stúlku fyrstu skrefin
í þá átt, sem hinir miklu, dul-
rænu hæfileikar hennar gáfu
tilefni til, og síðar gerðu hana
landskunna um áratugi.
Ekki er það ofmælt, að frú
Lára hafi verið dáð af fjölda-
mörgum, einnig öfunduð og
jafnvel ofsótt um árabil. En um
hæfileika hennar á hinum dul-
rænu sviðum efaðist enginn,
enda mun hún hafa staðið þar
fremst hér á landi um sina
daga, og slíkar gáfur munu jafn
vel vandfundnar í veröldinni,
að þvi er fróðir menn um þau
efni telja.
Frú Lára Ágústsdóttir talaði
við framliðna eins og maður tal-
ar við mann og slíkur kraftur
fyllti þá stundum litlu stofuna
heima hjá henni í Bjarmastíg 3,
er hún hafði skyggnilýsingar
fyrir gesti sína yfir kvöldkaff-
inu, að hlutir færðust úr stað,
högg heyrðust og umgangur,
jafnvel byssukost, og „næmir“
menn fundu glöggt hina ýmsu
„strauma“.
Sjúkir og sorgmæddir leituðu
hennar í raunum sínum, og má
óhætt fullyrða, að við það hafi
flestum orðið hughægra, marg-
ir hlotið þá reynslu, er þeir
telja dýrmæta, aukinn trúar-
styrk og þrek til að bera þá
erfiðleika, sem lífið lagði þeim
á herðar. Óteljandi eru þeir,
sem notið hafa lækningamáttar
hennar og þakka henni bata.
Þúsundir bréfa sýna hve marg-
ir leituðu ráða hennar og hjálp-
ar, bæði íslenzkir menn og er-
lendir. Er þar að finna hina
merkustu vitnisburði, einkum
er bréfritarar skrifuðu oftar en
einu sinni og lýstu þá því, sem
gerzt hafði. Mun það verða
mikið rannsóknarefni þegar
farið verður fyrir alvöru að
kanna ýmsa þætti sálarlífsins,
andlega orku manna og hæfi-
leika og hin ýmsu fyrirbæri, og
svo sambandið milli heimanna
tveggja.
Gegn um símann sá Lára oft-
ast umhverfi þess, sem hún tal-
aði við, greindi sjúkdóma, sagði
hvar týndir munir voru o. s. frv.
Fjarlægðir skiptu engu rnáli í
þessu efni. Hún lýsti herbergja-
skipan og húsbúnaði í fjarlæg-
um löndum og heimsálfum með
svo mikilli nákvæmni að furðu
sætti. Einnig fólki, er viðstadd-
ir höfðu aldrei séð og vissu
engin deili á, en þær lýsingar
reyndust siðar jafn nákvæmar
og þegar þeim er lýst, sem sitja
við sama borð.. Stundum, er
hún fékk gamlan hlut í hendur,
svo sem úr eða vasahníf, rakti
hún æviþætti eigendanna.
Mjög oft sagði hún meiri-
háttar viðburði fyrir. Var sem
henni opnaðist sérstakt svið um
áramótin, þar sem hún fékk að
skyggnast inn í frámtíðina.
Nokkur síðustu árin á. m. k.
skrifaði hún það niður og sendi
mér. Þegar ég nú les spá frú
Láru fyrir árið 1970, er þar allt
rétt og engin villa finnanleg.
Tónleikarnir
SUNNUDAGSKVÖLDIÐ 14.
febrúar fóru fram þriðju tón-
leikar T. A. á þessu starfsári.
Komu þar fram Ruth Magnús-
son söngkona, Jósef Magnússon
flautuleikari, en Guðrún Krist-
insdóttir lék undir á píanó. Þau
höfðu sett saman sérlega vand-
aða efnisskrá og fjölbreytilega
og er kunnara en frá þurfi að
segja, að þau eru öll hvert á
sínu sviði hið færasta listafólk.
Ruth Magnússon er afburða
söngkona og hefur m. a. hlotið
þau ummæli, að hún sé ein af
þeim fáu söngvurum, sem fátt
eða ekkert sé hægt að finna að.
Það held ég að allir geti tekið
undir, sem átt hafa þess kost að
njóta listar hennar. Við hér á
þessu landi eigum henni skuld
að gjalda fyrir fleira en óvenju
listilegan söng, því að jafnhliða
tónleikahaldi og þátttöku í upp-
færslum meiri háttar tónverka
hefur hún starfað ósleitilega að
tónlistarmálum á öðrum vett-
vangi, stundað kennslu og æft
kóra með árangri, sem athygli
hefur vakið. Hér er ekki ætlun-
in að fjölyrða frekar- um þessa
frábæru tónleika, heldur er
annað ofar í huga.
Á sunnudagskvöldið voru að-
eins um hundrað manns í Borg
arbíói og er deginum ljósara, að
engin leið er að halda svona
Um sama leyti sagði hún mé 1
einnig um Heklugosið og meng’
unarmálið, en skrifaði hvorugt,
Ég minnist þess þegar J.
Kennedy Bandaríkjaforseti var
myrtur, að þá sagði frú Lárt.
mér, að sér hefði tvisvar verio
sýnt það, eins og á kvikmynda-
tjaldi, hvernig sá atburður varð.
Ekki var það í samræmi við
það, sem opinberlega var urr.
það sagt. Þannig var um fleiri
atburði. í dásvefni talaði hún
ýmsum tungum.
Ævi frú Láru var mjög séi •
stæð. Lífsþorsti hennar og suð-
rænn skaphiti, hreinskilni henr.
ar, hrifnæmi og hinar sjald’
gæfu dularhæfileikar, soguði.
hana inn í hringiðu mannlífs-
ins, lyftu henni hátt og drógL.
hana í djúpa öldudali. Hún va.v
húsmóðir og móðir sex barna,
fátæk en stolt, gaf sig alla á
vald augnabliksins, var fljót ti.
gráts og gleði, lærði í raun og'
veru aldrei þau hyggindi sem :i
hag koma í hinu margvíslegc.
veraldarvolki. En hún brás':
aldrei þeim, sem minnimáttæ.’
voru og reyndist þeim bezt, serr.
dýpstu sárin bár. Fyrr á árun.
hafði hún miðilsfundi og;
skyggniýsingar daglega, eru
engin dæmi um slíka aðsókn og;
voru mörg hundruð manns á.
biðlista er hún flutti hingao
norður fyrir tveim áratugum,
Þannig lifði hún alla ævina
í tveim heimum, skipti sér milli
hins hversdagslega og yfirskil-
vitlega nær daglega. Um hir.
dulrænu svið og miðilsstörí:
Láru ritaði séra Sveinn Víking-
ur merkilega bók fyrir nokki ■
um árum. Sjálfur kynntist ég
henni nokkur síðustu árin,
sannfærðist um hina ótrulegu
hæffleika hennar, er ég dvaldi
kvöldstundir heima hjá henni
og síðari manni hennar, Stein-
grími Sigursteinssyni, í Bjarma
stíg 3 á Akureyri, naut gestrisnt
þeirra og þess, að fylgjast með
lifi og starfi merkilegasta miðils
samtímans.
E. D.
í Borgarbíói
starfsemi áfram með svo
dræmri þátttöku.
Nú er spurningin, sem ég
vildi leyfa mér að varpa fram.
Vilja menn setja Tónlistarfélag
Akureyrar á eða er réttast ao
leggja það niður og líta á þad
sem hverja aðra staðreynd, ao
hér sé ekki grundvöllur fyri.'
reglulegu tónleikahaldi? Nú
kynnu þeir að fyrirfinnast héi'
í bæ, sem svara þessari spurr:-
ingu játandi og vilja að T. A,
haldi áfram að klóra ögn í bakk
ann. í því sambandi vildi ég
skora á áhugafólk, að það láti
álit sitt í Ijós og hefur ritstjóri
Dags tjáð sig fúsan að Ijá hug-
leiðingum um tónlistarmál a
Akureyri rými í blaðinu.
Ég gæti hugsað mér að eftir-
farandi atriði yrðu tekin til um-
ræðu: Hvaða fyrirkomulag telja
menn vænlegast, á að miða ton
leikahald við mjög fámenn-an
hóp, eða reyna að efla áhuga
fólks á tónlist og stækka þannig
áheyrendahópinn? Hvernig lík-
ar fólki hið hefðbundna form
tónleika? Hvað vill fólk heyri.,
hvernig verk og hvaða hljóð’-
færi? Væri lítill salur aðgeng -
legri til tónlistarflutnings? Vii'.
fólk skýringar?
Að sjálfsögðu kemur fleir'.
til, en ég vildi einungis hvetjn
til almennrar umræðu. g q