Dagur - 24.02.1971, Blaðsíða 5

4
5

Skri&tofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Súnar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Pitentverk Odds Bjömssonar h.f.
Nýff sjúkrahús
á Akureyri
SVO sem áður hefur verið greint frá
í blaðinu, liggur fyrir Alþingi frum-
varp til laga um nýtt og fullkomið
sjúkrahús á Akureyri. Flutnings-
menn frumvarpsins eru þingmenn
Framsóknarflokksins í Norðurlands-
kjördæmi eystra.
í frumvarpinu er sú stefna mörk-
uð, að reisa skuli viðbyggingu við
Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri á
árabilinu 1972—1977. Og er sú
skylda lögð á ríkisstjórnina, sam-
kvæmt frumvarpinu, að gera nauð-
synlegar ráðstafanir til undirbún-
ings og fjáröflunar í því sambandi.
Ekki liggur ljóst fyrir hver stofn-
kostnaður slíks sjúkrahúss verður,
en víst er, að hann hleypur á mörg-
um hundruðum milljóna.
Að dómi flutningsmanna frum-
varpsins, er það ofviða bæjarfélag-
inu, að ráðast í slíka byggingu, án
sérstakrar fyrirgreiðslu og aukinnar
hlutdeildar ríkisins. I»ess vegna er
gert ráð fyrir því í frumvarpinu, að
ríkið leggi meira til Fjórðungssjúkra
hússins á Akureyri en nú er almennt/
lögákveðið. Alkunna er, að sjúkra-
húsið á Akureyri hefur mikla sér-
stöðu, umfram flest önnur sjúkraliús
í landinu.
Má með sanni segja, að Fjórðungs-
sjúkrahúsið hafi þjónað landinu
öllu, a. m. k. Norður- og Austur-
landi í ríkum mæli og þannig tekið
að sér þjónustu langt út fyrir bæjar-
takmörk Akureyrar. Af þeini
reynslu, sem þegar er fyrir liendi,
getur engum blandast hugur um að
þörf er fyrir fullkomið sjúkrahús
utan höfuðborgarsvæðisins, og verð-
ur varla um deilt, að slíkt sjúkrahús
er bezt staðsett á Akuieyri.
Flutningsmenn gera ráð fyrir sér-
stakri fimm manna stjóm fyrir hið
nýja sjúkrahús og skulu tveir kosnir
af Alþingi og tveir af bæjarstjóm,
en ráðherra skipi fimmta manninn.
Að gefnu tilefni er rétt að taka fram,
að stjómarmenn yrðu allir valdirúr
hópi Akureyringa. Má í því sam-
bandi minna á kosningu í stjóm
Laxárvirkjunar, sem eðlilegt for-
dæmi um slíkar stjórnarkosningar.
Stefnt skal að því, segir í frum-
varpinu, að liagnýt kennsla og starfs-
þjálfun geti átt sér stað í sambandi
við sjúkrahúsið á Akureyri með sér-
stöku tilliti til sérmenntunar héraðs-
lækna og aðstoðarfólks þeiiTa. Kostn
aður, sem leiðir af efni þessarar
greinar, greiðist úr ríkissjóði.
BJÖRN SIGFÚSSON:
rrNú er dimmt um Norðurver..."
i
UNDIR þorralok 1971, eftir ára
langt þóf, mun í hæglæti fast-
lega unnið aS vopnahléi, með
lokaákvörðun um deilukjarna,
á norðausturskikum tveggja
smálanda Atlantshafs. Greinar-
Ihéitið að ofan gæti minna skoð-
ana vegna átt við landshom
beggja þessara frændþjóða;
önnur er Irar. Merking stefs
þessa, sem er nýort vísuupphaf,
er samt þrengri, því í og með
samheitinu Norðurver = norð-
urbyggðir — er nafngáta fólgin
= Gljúfurver, eftir aðferð, sem
Snorra-Edda nefnir tækniheit-
inu að kveða ofljóst. Norður
þar fær vísan gegn sér þau last-
yrði ein, sem stafa af tilfinning
um, og mun hún gerð á þing-
eysku héraðsskólasetri. Innan-
héraðsraddir, sem krafizt hafa
skynsamlegra loka á þófi,
þannig að hver hafi nokkuð til
síns máls, eru fleiri nú en fyrr,
ég get nefnt Káia Arnórsson
skólastjóra á Húsavík, en til eru
aðrir, sem finnst áhættusamara
nú en áður að semja nokkurn
hlut.
Um leið og ég slæst í þeirra
hóp, sem telja úrslit um deilu-
kjarnann enga bið þola og að
semja beri, en gera enga íhlut-
un í samningsatriðin sjálf, er
skylt, að ég geri mér og öðrum
þess grein, hví Laxárdeilur eru
nú orðnar landsmál fremur en
einkadeila milli landeigenda-
og þeirra, sem stækka þurfa
Glj úf urversvirkj un.
Lesendur trúa því margir, að
eitt smæsta aukaatriði viðburða
sögunnar, sprenging Miðkvíslar
stíflu, hafi breytt þessu í lands-
mál. Rétt er það, að sprenginin
var fyrirtaks auglýsing, verður
fyrirgefin af almenningsáliti
alla tíð og ætti að fá að gleym-
ast sem afleiðingaminnst fyrir
báða málsparta, jafnskjótt og
auglýsingastríð er afstaðið (sá,
sem þetta ritar, kann ekki stakt
orð í lögum).
Auglýsing neikvæðrar verk-
unar, spellvirki á vinnutækjum
við Gljúfurver, án þess land-
eigendur geti borið ábyrgð á
tiltækinu, vekur upp saman-
burðinn við írland, og er nóg
komið.
Stórt landsmál er deilan
vegna tvenns: Nú er hún loks
búin að sýna, að svo alger inn-
ankjördæmishagsmál, sem þetta
var, eiga ekkert það vald yfir
- SMÁTT OG STÓRT
(Framhald af blaðsíðu 8).
sérstök tæki, sem skilja gufuna
frá vatninu. Vatnið, 120 gráðu
heitt, er notað til húsaupphit-
unar, en gufan fer í tvær túrbíal
ur, sem hvor um sig er um 2.5
þúsund kilóvött. Rafmagn frá
þessari gufuaflstöð er næstum
fjórum sinnum ódýrara heldur
en rafmagn frá díselrafstöð. —
(APN).
SKARÐUR HLUTUR
Haustið 1968 skertu stjórnar-
fokkarnir aflahlut sjómanna og
hafa þrjóskazt við að leiðréttai
þau hlutaskipti. Til þessa er
fyrst og fremst að rekja sex
vikna stöðvun togaranna nú.
Milljónatjón á degi hverjum, af
þessum sökum, er augljóst.
Fjórir togarar Ú. A. skiluðu til
jafnaðar á síðasta ári á níundu
millj. kr. á mánuði í vinnulaun
til landverkafólks og sjómanna.
Býr því margt fólk við skarðan
hlut vegna aðgerða stjórnar-
flokkanna á þessu sviði.
sér í kjördæmi neinu (nema
Reykjavík), sem jafnað geti
ái-ekstur né knúið fram lausn,
og enn fjarstæðara er, að sýsla
út af fyrir sig ráði við slíkt. Af-
leiðing mistakanna fyrh- lands-
hlutasjálfstæði er djúptæk, og
kemur seinni hluti greinar að
henni. í öðru lagi er ríki og
Alþingi skylt, í ljósi heildar-
sýnar um náttúruvernd, efling
atvinnugreina og búsetu, enn-
fremur réttargæzlu, að láta mál
til sín taka meira en hingað til.
Tólfta öld landsbyggðar er
sögð hefjast innan 3 ára og er
landnámsöld ný. Hún mun
skipta ítökum í náttúruöfl og
landsgæði annan veg með börn
um vorum en kaup og sala
milli Péturs og Páls á jarðar-
skikum hefur hingað til skipt,
og eru völd Alþingis þar mikil
og þurfa að vera það. Afrás frá
Mývatni er ekki framar Laxá
með gæði þau ein, sem löngu
eru metin inn í verð jarða á
bökkum hennar. Önnur afrás
er straumur kísilgúrs á leiðina
um Húsavíkurhöfn, og eftir um-
breyting í gjaldeyri streymir
þaðan í þjóðarbú eftir vonum.
Þriðja afrás, fallorkan úr ánni,
streymir sem rafmagn um allt
kjördæmið. Þetta er eitt dæmið
um nýskipt ítök í náttúruöflin,
og án nýskipta yrðu engar
framfarir.
Við sættir 1971 þarf hver af
fjórum aðilum að ávinna nokk-
uð og finna, að hann sættist
skammlaust: orkuþegar, sem
fyrir eru, Laxárbændur, aðrir
viðriðnir einstaklingar, sem
telja sjálfsvirðing sína við
liggja, þó peningahliðin á mál-
um sé ekki það, sem mest komi
þeim við, óg loks þeir aðilar í
kjördæminu, sem eiga atvinnu-
framför undir raforkuaukningu
komna. Hæpið er, að það borgi
sig í blöðum að. fjölyrða vand-
ann, hvemig jafnsættistilraunir
megi fram fara og handsöl öll
haldist þaðan af, ef nást. Urgur
mun haldast með sumum mönn
um, en mér dettur í hug, að frá
ómunatíð hefur streymt öðru
hverju frá Mývatni fjórða afrás
in, sem ég kalla: skopvísur og
önnur hálfgróf gamansemi, sem
gerði menn sambúðarhæfari en
án hennar gæti orðið. Eftir
þessu vonast ég enn.
II
Landshlutafóstrun. — Vel mælt
af skáldkonungi.
Náttúra móðir þarf meira
liðsinni og stjórnun við okkar
hráköldu aðstæður en virzt hef-
ur þurfa, umfram afskiptalausa
friðun, hjá þeim vestrænu há-
skólabæjum og náttúrurann-
sóknarstöðvum, sem fóstrað
hafa þorrann af beztu náttúru-
unnendum vorum og „ekólóg-
um“. Fóstrun er hins vegar
markvissari og nýtilegri björg
alls gróðurs og lífs, einnig mann
lífs, heldur en hið þokukennda
vasabrots-darvínska sjálfþróun-
arhugtak „nóttúruvemd11 tákn-
ar yfirleitt. Auk almenm'ar jarð
ræktar og fiskiræktar, sem ríða
talsvert í bága við „náttúru-
verndina", eru sandrækt frá
fjörum allt til jökla og barr-
skógarækt í nokkrum hlýsveit-
um íslenzk dæmi um fóstrun,
sem náttúra alls okkar hnatt-
beltis vill, en er hvergi nærri
einfær um. Uppblástur Þingey-
inga og Norðmýlinga í hálendi
og við sjó og feysking strjálustu
byggðarlaganna þarf ýmist að
stöðva með valdi, eins og
mannahöndum tókst, er í óefni
var komið á Hólssandi, eða
ávinna margföld endurgjöld
hins feyskna í nýjum lífsskil-
yrðum landshlutans.
Þorrasamkoma, sótt af rúmu
þúsundi höfuðstaðarbúa í bíó
Háskólans í Reykjavík, var á
vegum „almannasamtaka“ um
náttúruvernd, og svo sundur-
leitar velviljastefnur þurftu að
freista þar einingar um ályktun
sína, að innleiða þurfti málin
með hásætisræðu. Hásætisræðu
flytja konungar, og er lögfræði
í henni á ráðgjafans ábyrgð
eingöngu, en haukskyggn sjón
yfir eðli og umfang vandans er
konungsins. Skáldkonungurinn
Gunnar Gunnarsson var til
fenginn, og ræða hans, Þorra-
þula, birtist í Mbl. 9. febrúar.
Eigi skorti Þorraþulu glæsi-
leik (að útdrætti réttarskjala-
málþófs fráteknum). Þeim Mý-
vetningum er þar brigzlað um
bleyði, sem ætlað höfðu að bíða
sem haldbezts árangurs vænt-
anlegs samkomulags um Mið-
eyjarkvís, fremur en sprengja.
Tilfinningasamasti hluti áheyr-
endaskarans í bíóinu fékk líka
það, sem hann þurfti, móður-
sýkisvarasjóð sinn fengu þeir
nú brúk fyrir, geta framvegis
losað stíflu hans. Eitthvað er
þetta gleðilegra en móðursýkis-
varasjóðurinn hinn, sem skáld-
ið þakkaði Mývetningum fyrir
að vilja ekki hafa. Ég finn ekki
að fleiru.
Gunnar konungur Atlakviðu
kemur mér þó í hug. Hart
kvaddi hann menn sína trega
með sér að þyrja yfir fjöllin,
sást naumt fyrir:
kvaddi þá Gunnar
sem konungur skyldi
mær í mjöðranni
af móði stórum.
Niðurstaða af naumt forsjálli
hreysti og skjótræði til afreka
(sem báðir málspartar Laxár-
deilu eru kunnir að) varð þessi
dapurvitri úrskurður Gunnars
konungs Gjúkasonar á bana-
dægri, að engir aðilanna skyldu
njóta arfs, sem nægt hefði
beggja börnum:
Rín skal ráða
rógmálmi skatna,
svinn áskunna
arfi Niflunga,
í veltanda vatni...
Vitu þér enn eða hvat? —
Um rýrnun á hag og á getu
til sjálfdæmis handa Norður-
landi um eigin efni vil ég sízt
flytja hrakspár, með þessum
orðum. Slysum má afstýra. En
ræðum ekki hér, hve sumum
þætti óvandur eftirleikurinn, ef
nú þokar engu saman, og mig
langar í léttara hjal.
Landshlutafóstrun sú, sem
Gunnar skáld ann af heitu
hjarta og ber samnorrænna,
evrópskara skyn á gamall en
velvilj uðustu vinstraafturhalds-
menn í ungri kynslóð eru færir
um, þarfnast forystu fyrir meiri
hlutavaldi, sem brýnt væri að
geta framleitt innan norður- og
austurhelftarinnar á landinu,
eina landsvæðisins, sem fóstrar
arftekinn vilja til mótvægis við
höfuðstaðarvald, þjóðríkinu til
styrks og auðgunar. Því vill
Þorraþula mæla með fylkjum,
fyrirbyggja undirokun á lítil-
magna eða hugsanlegum inn-
fluttum verkalýð og það, að
þegnar geti sagt sig úr lögum
hverjir við aðra; þar talaði kon-
ungurinn.
(Framhald í næsta blaði).
INGI TRYGGVASON:
ÞUNGASKATTURINN OG DREIFBÝLIÐ
KINDUR FINNAST,
EN AÐRAR TÝNAST
HVER sem verða eftirmæli
þessa vetrar um það lýkur, verð
ur hans minnzt, sem eins hins
snjóléttasta á þessari öld — til
janúarloka. Fé fennti til fjalla
sl. sumar, og svo hefur eflaust
orðið um einstaka skepnu bæði
í haust og vetur, en fleiri lifað
en löngum fyrr og allt til þessa
dags. En það mun óvenjulegt
að nokkur kind sé uppistand-
andi og í fullum færum á alger-
um útigangi í janúarlok hér í
útsveitum sýslunnar. Skammt
er síðan fregnh' bárust af fundi
3ja kinda úr vetrarvíti Leirdals
heiðar og 4ra lamba úr löndum
Keldliverfinga. Síðan hafa 8
Frá Húsmæðraskóla
Akureyrar
HÚ SMÆÐR ASKÓLANEFND-
IN gengst fyrir fræðslufundum
í skólanum. Fyrsta erindið verð
ur n. k. fimmtudagskvöld 25.
þ. m. kl. 9 og r það Aðalsteinn
Jónsson efnafræðingur, sem
talar um þvottaefn og meðferð
gerviefna. Einnig svarar hann
fyrirspurnum. Allir eru vel-
komnir á fundinn og er aðgang-
ur ókeypis, og er óskað eftir,
að sem flestir sjái sér fært að
koma.
(Fréttatilkynning)
-LAXÁRMÁL Á
(Framhald af blaðsíðu 1)
fara fram á Dettifosssvæðinu,
sumarið 1969, hafi enn farið
fram. Hins vegar hef ég hlerað,
að á vegum Orkustofnunar hafi
farið fram á síðasta ári rann-
sókn á Jökulsá á Fjöllum, ekki
um virkjun þar heldur á þvi,
hvaða möguleikar væru á að
veita þessu fljóti austur á land.
Og engin athugun hefur farið
fram á Skjálfandafljóti, svo ég
viti til. Þannig er unnið að þess-
um málum og á þessu sést
hvernig forysta þjóðarinnar er
í reynd, og hvernig fjármunum
hennar er varið.
Á þessu sézt, að hér er fyrst
og fremst um að kenna forystu
þjóðarinnar í þessum málum,
hvernig nú er komið um raf-
orkuskortinn í Norðurlandskjör
dæmi eystra. Það er sjálf yfir-
stjórnin, sem hefur brugðizt í
þessu máli, eins og mörgum
öðrum á liðnum árum, og þang-
að er fyrst og fremst að leita
orsakanna fyrir því, hvernig
þessum málum er komið.
Við þingmenn Framsóknar-
flokksins vorum ekki spurðir
ráða eða til okkar leitað í þessu
máli, fyrr en það var komið í
harðan hnút og ríkisstjórnin
þarf ekki að ganga þess dulin,
að ég tel að hún hafi fyrst og
fremst bundið þessa hnúta, sem
valdið hafa Laxárdeilunni og
Félagsvist hjá
ungmennafélögunum
UNGMENNAFÉLÖGIN fram-
an Akureyrar hafa ákveðið að
koma á þremur spilakvöldum
nú í vetur. Fyrsta spilakvöldið
verður í Freyvangi augardag-
inn 6. marz, hið næsta í Sól-
garði 27. marz og lokakeppnin
verður í Laugaborg laugardag-
inn 3. apríl. — Veitt vrða kvöld
verðlaun hverju sinni og einnig
góð heildarverðlaun. p
kindur fundizt hér um slóðir
og skal að því vikið nokkrum
orðum. —
20. þ. m. fóru 3 menn á tveim
vélsleðum austur í Þeistareykja
land og fundu þar tvær ær úr
Kelduhverfi, voru þær í sand-
græðslugirðingu í Þeistareykja-
hrauni, vel á sig komnar. í öðru
lagi fundu þeir þrjú lömb —
tvær gimbrar og einn hrút —
í sandgræðslugirðingu, sem
kennd er við Bóndhól; vestan
af Gæsafjöllum, öll frá Gríms-
stöðum við Mývatn, eigandi
Haukur Aðalgeirsson. Þau voru
talin í fullum færum. Þakka má
mannshöndinni að mestu hvað
þessar kindur voru vel á sig
komnar, en í meðalsnjóavetri
hefðu þær sennilega verið
fenntar.
Tveim dögum síðar en þetta
gerðist bar það við er mörgum
þykir mestri furðu gegna. Þá
fundust þrjár veturgamlar ær
frá Helgastöðum í Reykjadal
bæja í milli í utanverðum Aðal-
dal, er eigi höfðu í hús komið
á þessum vetri. Þetta var í
Hafralækjarlandi og víst að
þær voru þar eigi þegar fé var
tekið þar í hús á gjöf og inni-
stöðu. Líkur eru til þess að þær
hafi annað tveggja, dulizt í skóg
inum vestan í Fljótsheiði, elleg-
ar lent út í Aðaldalshrauni, en
þar er mjög vandleitað, úfnir
hraunkambar og skógavíðátta,
sumar jarðir sauðlausar er eiga
ALÞINGI . ■ .
beri því höfuðábyrgðina á því,
hvernig nú er komið, og að
henni beri að leysa þá deilu,
enda ekki á annarra færi.
Hvað sem um framhald á
virkjun á Laxá verður, þá á að
reisa næstu virkjun fýrir norð-
an, en ekki fyrir suhnan. Þar
er nú tilfinnanlegur raforku-
skoifur, eins og margdft hefur
komið fram í þessum umræð-
um. Fyrir því munum við Fram
sóknarflokksmenn í Norður-
landskjördæmi eystra hefja
harða baráttu að fá þetta fram,
sé þess nokkur kostur.
Ég ætlast ekki til þess, að
neinn dmgi þær áætlanir af
því, sem ég hér hef sagt, að ég
slái því föstu að ekki megi
virkja meira en orðið er í Laxá
eða þar sé' óhætt að virkja að
einhvei-ju vissu marki. Ég hef
ekki þekkingu á því atriði. En
um hitt ættum við að geta orð-
ið sammála um, að eíns og í
öllum málum veí-ður að fara að
lögum og ekki sízt hæstvirt rík-
isstjórn. En hefur það verið
gert? Bendir úrskurður. Hæsta-
réttar til þess? Er ekki sá úr-
skurður byggður á því, fyrst og
fremsfc, að undirbúningur hafi
verið of skammt á veg kominn
þegar ráðherraleyfið var gefið?
Þrátt fyrir öll mistök Vona ég,
að það sé ekki miklu hætt, þó
að takmörkuð virkjun, sem
miðuð væri vig þær sérstæðu
aðstæður, sem þarna eru fyrir
hendi, væru gerðar í Laxá á
meðan veriö væri að undirbúa
aðra virkjun í 'Skjálfaridafljóti
eða Jökuísá á Fjöllum. Hitt
undirstrika ég alveg sérstak-
-lega, að ekkert slíkt verði gert
nema með fullu samkömulagi
við landeigéndur, því að ég lít
svo á, að þó að menn séu fátæk-
ir, og eignir þessara landeig-
enda séu e. t. v. ekki metnar
hátt, eftir mælistiku valdhaf-
anna, þá er þetta þeirra land,
þeirra eign og fátæki maðurinn
hefur líka sinn rétt □
land að því, og fénaðarferð víð-
ast minni en áður.
Þetta dæmi sýnir þörf at-
hafna er engum mun hafa kom-
ið til hugar fáum áratugum
fyrr. Stofna þai'f einskonar
slysavarnafélög til tryggingar
því að sauðfé hrekist ekki von
úr viti og farist bæja í milli
þegar vetrar.
Sveitarstjórnir annast göng-
ur og eftirleitir og hafa nóg á
sinni könnu, og þó ábúanda
hverrar jarðar beri að smala
land sitt, og eigendum lönd eyði
býla, þá verður því aldrei full-
treyst. Þótt þetta varði ekki'
fjárhag nema fárra manna, þá
er miskunnsemin óðal allra.
Búnaðarfélög og sambönd virð-
ist helzti aðili þessa máls að því
er tekur til fjárhagsins, en ann-
ars er hér meir komið undir
mannúð en nokkru öðru. Skipu-
lags þarf hér við og sveitafólki
ætlandi öðrum fremur. Því
nefni ég búnaðarfélögin. Þessar
þrjár Helgastaðaær hefðu fund-
izt mörgum vikum fyrr ef sam-
tlaka gætti og dálítill hópur
bjargast er nú mun farast ár
hvert verði ekki aðhafzt.
Fjalli 30/1 1971.
K. Indriðason.
Á SÍÐASTLIÐNU sumri voru
settir gjaldmælar í dísilbifreiðar
5 tonn eða meira að eigin
þyngd. Þá var einnig ákveðin
gjaldskrá, þar sem kveðið er á
um upphæð þungaskatts fyrir
hvern ekinn kílómetra, mismun
andi eftir þyngd bifreiðarinnar.
Sýndist mörgum sanngjarnt, að
þessi háttur væri á hafður um
þungaskattsgreiðslur, enda
mönnum á þennan hátt auð-
veldað að eiga dísilknúnar vöru
bifreiðar án þess að um mikla
árlega notkun væri að ræða.
Nú hefur komið í ljós, að bif-
reiðar þær, sem annast vöru-
flutninga allt árið, greiða háar
upphæðir í þungaskatt, og hafa
greiðslur þessara bifreiða stór-
hækkað frá því, sem áður var.
Á þetta m. a. við um mjólkur-
flutningabifreiðar og bifreiðar
þær, sem annast flutninga til
og frá aðalinnflutningshöfn
landsins, Reykjavík. Komi til
framkvæmda 50% hækkun á
þungaskatti þessara bifreiða,
sem samþykkt var á Alþingi nú
fyrir jólin, hljóta flutningsgjöld
að hækka verulega á næstu
mánuðum. Hlýtur það að valda
hækkandi verðlagi ýmissa nauð
synjavara og auknum rekstrar-
kostnaði atvinnufyrirtaekja úti
á landsbyggðinni og torvelda
samkeppnisaðstöðu þeirra, sem
búa fjarri Reykjavíkursvæðinu.
Gerðar hafa verið nokkrar
Ingi Tryggvason.
athuganir á þeim hækkunum
þungaskatts, sem urðu á sl.
sumri vegna breyttra aðferða
við álagningu hans og svo af-
leiðingum þeirrar hækkunar,
sem ákveðin var í vetur. Sem
dæmi má nefna, að þungaskatt-
ur á 6 tonna vörubifreið var kr.
Úr Laxárdal frá áriiiu 1970
LIÐIÐ ÁR var óhagstætt af-
komu bænda hér í Laxárdal svo
sem viðast hvar annars staðar,
þó án stór áfalla. Veturinn var
gjafafrekur, innistaða á fé var
22—24 vikur, þó voru ekki snjó
þyngsli á móti mörgum öðrum
hörðum vetrum.
Gróður kom seint, fyrstu
lambám ekki sleppt fyrr en í
maílok. Kýr á gjöf framundir
júnílok. Hey entust. Heyskapur
byrjaði ekki fyrr en um Jakobs
messu. Spruttu víðast heldur lé-
leg, kal þó ekki stórfellt borið
saman við aðrar sveitir, þó
nokkuð land allt í allt. Heyskap
artíð misfellasöm, en nýting við
hlýtandi á mestu af heyjum.
Snjór 3 fyrstu daga í septem-
ber svo ekki var hægt að slá.
Svo vont veður var 9. október
að fé var smalað og hýst. Fé
tekið í hús 12.—13. nóvember.
Fé rýrara en undanfarin ár, og
átti hin sérlega kalda og úr-
komusama tíð í júlí og frá 25.
ágúst sinn þátt í því. Bústofn
minnkaði hjá-flestum, en hvergi
mikið.
Byggingar voru engar á ár-
inu, en eru ráðgerðar á þessu
ári hjá tveim til þremur bænd-
um. Vegaviðhald sama sem
Frá aðalfundi Iðju á Akureyri
AÐALFUNDUR Iðju, félags
verksmiðjufólks á Akureyri,
var haldinn sl. sunnudag í Al-
þýðuhúsinu. Starfsemi félagsins
hefur verið með mesta móti á
árinu og í skýrslu formanna
kom fram að atvinna fyrir iðn-
verkafólk hefur verið mikil,
aðallega vegna tilkomu hinnar
nýju Sútunarverksmiðju og al-
menn fjölgun starfsfólks í öðr-
um starfsgreinum.
í stjórn voru kosnir: Jón Ingi
marsson formaður, Hallgrímur
Jonsson varaformaður, Páll
Ólafsson ritari, Þorbjörg Brynj-
ólfsdóttir gjaldkeri og Ingiberg
ekkert, en von um úrbætur á
því á þessu ári. Mikilli möl ýtt
upp en ekki notuð nema lítið.
Jóhannesson meðstjórnandi. —
Varastjórn: Páll Garðarsson,
Guðbjörn Pétursson, Margrét
Jónsdóttir og Sigurður Ólafs-
son.
Trúnaðarmannaráð: Adam
Ingólfsson, Árni Ingólfsson,
Gestur Jóhannesson, Ingibjörg
Sveinsdóttir, Indriði Hannesson
og Hrefna Svanlaugsdóttir. —
Varamenn: Skúli Sigurgeirs-
son, Margrét Lútersdóttir,
Bjarni Sigurðsson og Krist-
björg Halldórsdóttir.
Endurskoðendur fólagsreikn-
inga Árni Ingólfsson og Sveinn
Kristjánsson. Til vara Sigurður
Hinn 13. nóvember varð Pét-
ur Jónsson bóndi í Árhvammi
bráðkvaddur að heimili sínu, og
var jarðsettur að Þverá 23. s. m.
að viðstöddu fjölmenni.
Pétur var fæddur að Auðn-
um 28. febrúar 1900 og því á
71. aldursári er hann lézt. 1.
janúar 1926 kvæntist hann eftir
lifandi konu sinni Régínu Frí-
mannsdóttur og eignuðust þau
11 börn, eru 8 þeirra á lífi. Þau
bjuggu fyrst 2 ár á Þverá en
fluttu á hálfan Kasthvamm 1928
og bjuggu þar til 1939 er þau
reistu nýbýlið Árhvamm á þeim
hluta af jörðinni sem þau höfðu
búið á og bjuggu þar síðan. Þar
er nú vel byggt yfir fólk, fénað
og hey og rætkun mikil. Péturs
var minnzt í tilefni af sjötugs-
afmælis hans í fyrra af kunnug-
um manni. Einnig var hér í
Degi birt skemmtilegt viðtal
sem ritstjórinn átti við Pétur í
sumar, einnig verðui' hans
minnzt nú við andlátið. Ég bæti
ekkj um fyrir þessum mönnum,
en þakka nú að leiðarlokum ára
tuga sambýli og samvinnu á
mörgum sviðum. G. Tr. G.
17.250.00 fyrstu 6 mánuði ársinu
1970. Með óbreyttum reglum
hefði slík bifreið greitt kr.
34.500.00 á árinu. Mjólkurflutn-
ingabifreið, sem ekur 110 km.
dag hvern, eða ca. 40.000 km. á
ári, ætti með 50% hækkun frá
síðustu áramótum að greiða ca.
75.000.00 í þungaskatt árið 1971,
og er það miðað við 6—7 tonna
þyngd. Mun meiri verður hæki:
unin á lengri akstursleiðum.
Reiknað hefur verið út, aÖ
þungaskattsgreiðsla þeirra bii*
reiða, sem flytja mjólk úr Vest-
ur-Skaftafellssýslu á Selfosu
hækki úr ca. kr. 140.000.00 árið
1969 í kr. 520.000.00 árið 1971,
ef hækkunin frá í vetur kemur
að fullu í framkvæmd. Tíu
tonna bifreið, sem fer 75 ferðir
milli Reykjavíkur og Akureyi ■
ar á ári, greiddi árið 1969 kr.
44.500.00 í þungaskatt, en
greiðsla slíkrar bifreiðar ætti
að vera um kr. 235.000.00 árið
1971.
Nú má á það benda, að mikliii
vöruflutningar með þungum bit
reiðum auka álagið á vegina, og;
vissulega þurfa vegirnir mikiíi
fé bæði til viðhalds og uppbygg'
ingar. Eðlilegt er, að fjármagn
til þessa komi af þeim gjöldum,
sem lögð eru á bifreiðainnflutn-
inginn og notkun bifreiðanna.
Stór átök verða þó ekki gerð i
vegamálum nema með erlendu
lánsfé. En kostnaður við gerð
þjóðvega á ekki að hvíla með
mestum þunga á herðum þeirra,
sem búa fjærst aðalmarkaði og
innflutningshöfn. Eins og fyrv
segir, hefur flutningskostnaður
mikil áhrif á framfærslukosnaci
og rekstrarafkomu atvinnufyrir
tækja. Það þarf því að finna
leiðir til að létta þungaskatts-
byrði þeirra vöruflutningabif-.
reiða, sem leysa af heridi nauð-
synlegustu þjónustu við larids-
byggðina og miða flútriings-
gjöld sín við stöðuga notkun
allt árið eftir því sem færð og'
veður framast leyfa. Ef okkuj.’
er alvara með að viðhalda
byggð og auka hana til dæmis
á Norðaustur- og Austurlandi,
þá er fátt brýnna en að bætá
samgöngur og deila eftir föng-
um kostnaðinum af því að búa
í stóru landi sem jafnast niður
á alla landsmenn. Örar og ör-
uggar samgöngur við innflutn-
ingshafnir og milli markaðs og
framleiðslusvæða, hvort sem er
á sumri eða vetri, eru algjör
grundvallarskilyrði fyrir eðll-
legri atvinnuþróun í landi okk-
ar. Og það mun sýna sig, ad
verði þessi aðstöðumunur fólks-
ins í landinu enn aukinn frá þv.i
sem nú er, verður það engra
hagur en ailra tjón. □
FRÉTTABRÉF AUSTAN ÚR REYKJADAL
Verðlaunum heitið
AÐFARANÓTT aðfangadags
jóla sl. var snjókeðjum stolið úr
mjólkurbíl Fnjóskdæla á bíla-
stæði sunnan Strandgötu á Ak-
ureyri. Þetta voru tvær tvö-
faldar keðjur sem nýjar, og
tvær einfaldar keðjur með þétt-
um þverböndum af tveimur
gerðum, og voru sum þverbönd
in af gadda-gerðinni, grennri en
hin.
Mjókurdeild Fnjóskdæla heit
ir 10.000 kr. — tíu þúsund krón-
ur — launum hverjum þeim,
sem fyrstur getur veitt lögregl-
unni á Akureyri vitneskju, sem
leitt gæti til þess að þjófnaður
þessi yrði uppvís. □
Karlsson.
Auk hins venjulega starfs,
kaupgjaldsbaráttu o. fl„ voru
samkomur haldnar á vegum fé-
lagsins og var þátttaka allgóð.
Þá efndi félagið til þriggja
skemmtiferða, þar með talin 6
daga orlofsferð um Vestfirði.
Iðjublaðið var gefið út 6. árið í
röð, og margt fl. Úr sjúkrasjóð-
um félagsins voru greiddar kr.
582.260.00 á árinu. Hagnaður fé-
lagsins á árinu nam alls kx.
1.916.039.43. Hrein eign félags-
ins í árslok var kr. 8.622.255.08.
Félögum fjölgaði á árinu um
192 og eru nú alls 871 félags-
maður.
Aðalfundurinn var afar vel
sóttur.
(Fréttatilkynning )
(Framhald af blaðsíðu 8).
er komu fram, ágætar viðtökur.
Fimmtugsafmæli átti sl.
sunnudag Ingi Tryggvasóri
bóndi og kennari á Kárhóli í
Reykjadal. Hann er borinn og
barnfæddur Reykdælingur,
lauk kennaraprófi 1942 og stund
aði síðan framhaldsnám í Dan-
mörku og Englandi. í rúma tvo
áratugi hefur hann gegnt kenn-
arastarfi við Laugaskóla og jafn
framt reist nýbýlið Kárhól, þar
sem nú er eitt stærsta bú hér
í sveit. Ingi hefur gegnt ýmsum
trúnaðarstörfum í sveit og hér-
aði, var t. d. 3 ár formaður Hér-
aðssambands S.-Þing„ í hrepps-
nefnd sl. 5 ár og veitti forstöðu
Sparisjóði Reykdæla síðan 1952
og var forgöngumaður að stofn-
un hans. Fulltrúi á þingi Séttar-
sambands bænda er hann síðan
1963 og í stjórn þess síðustu 2
ár. í yfirnefnd verðlagningav
landbúnaðarvai’a var hann 1967
og 1968. Nú í vetur hefur hann
leyfi frá kennslu og starfar á
vegum búnaðarsamtakanna
með búsetu í Reykjavík. Kona
hans er Anna Þorsteinsdottr:.'
húsmæðrakennari og eiga þaa
5 syni. Ingi Tryggvason vai’
heima á afmælisdaginn og heim,
sóttu hann margir. i
Á gamlárskvöld opinberúðu
trúlofun sína Hjördís Stefáns-
dóttir frá Húsavík, kennari vii>
Húsmæðraskólann og Haukur
Tryggvason á Laugabóli :I
Reykjadal. G, C4,