Dagur - 15.05.1971, Blaðsíða 4

Dagur - 15.05.1971, Blaðsíða 4
4 3 Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri Súnar 1-11-66 og 1-11-67 Ritstjóri og ábyrgðarmaður: ERUNGUR DAVÍÐSSON Auglýsingar og afgreiðsla: JÓN SAMÚELSSON Prentverk Odtls Bjömssonar h.f. Létt hjal og „lirollvekja” AF HVERJU er 1. sept. í haust nefndur dagur „hrollvekjunnar“? Til þess er sú ástæða sem nú skal greina. Það bar við á Alþingi snemma í febrúannánuði sl., að einn af ])ing- mönnum Sjálfstæðisflokksins flutti ræðu, sem þegar í stað vakti þjóðar- athygli. Þingmaðurinn var Ólafur Bjömsson, prófessor í hagfræði, einn lærðasti íslendingur á því sviði, fyiT- um einn af ráðunautum SjáKstæðis- flokksins í efnahagsmálum, en eigi að síður maður, sem það orð hefur farið af, að ekki mætti liann vamm sitt vita. Hann ræddi um verðbólg- una, stjórnleysið í landinu og hinar „síendurteknu gengislækkanir“ er liann nefndi svo. Hann lýsti yfir því, að hin „hefðbundnu úrræði“ væru úrelt og að leita yrði nýrra leiða til að „forðast algera upplausn efna- hagskerfisins“. Hann sagðist vera búinn að fly tja varnaðarorð sín inn- an flokks og utan, allt síðastliðið ár. Hvað á að taka við að loknu verð- stöðvunartímabilinu? spurði pró- fessorinn. Hann vakti athygli á því, að verðstöðvunarlögin og niður- greiðsluheimildin féllu úr gildi 1. september og að kjarasamningar yrðu lausir í hatist. Á þá að fara að reka ríkissjóð með halla, eða taka niðurgreiðslulán í Seðlabankanum? spurði hann. Og hagfræðiprófessor- inn bætti við: „Það er HROLL- VEKJA að hugsa til þeirra vanda- mála, sem blasa við ]>ó að sennilega verði eftir föngum reynt að taka upp léttara hjal í þeim efnum a. m. k. fram yfir næstu kosningar.“ Margir Sjálfstæðismenn utan þings sögðu í vetur uin Ólaf Bjöms- son: Vinur er sá, er til vamms segir. En ráðherrar og þingmenn flokksins bitu á jaxlinn og mæltu fátt. Yfir- skin verðstöðvunarinnar var þeirra kosninganauðsyn, eins og 1967. Síð- ar var fjármálaráðherra látinn segja þjóðinni, að einhver ráð hlytu að verða með peninga í niðurgreiðsl- urnar síðustu mánuði áisins, þó ekki væri gert ráð fyrir þeim í f járlögum. En á landsfundi Sjálfstæðisflokks- ins og á flokksstjómarfundi Alþýðu- flokksins var tekið upp hið „léttara hjal“, eins og Ólafur Bjömsson liafði spáð. Öllum lofað gulli og grænum skógum. Leiðin til bættra lífskjara, er að kjósa stjórnarflokkana! Allt í lagi, nema of lítil framleiðni í land- búnaðinum. En 1. sept. á degi „hrollvekjunn- ar“ verður eldur verðbólgunnar ekki lengur falinn. □ Sjómenn vilj færa iit hráefni-iiefnr'naBgt til þess að halda uppi sæmilegri atvinnu, eftir; að hátárnir fóru að leggja hér upp afla sinn að staðalcþ'i. segir Þorsteinn Björnsson skipstj. í Ólafsfirði ÓLAFSFJÖRÐUR er fimm km. langur og gengur suðvestur úr mynni Eyjafjarðar að vestan. Inn frá firðinum er fjórtán km. langur dalur í sömu stefnu, girt ur háum og bröttum fjöllum með klettum í sjó fram á báða vegu. En inn af dalnum er Lág- heiði, 400 m. yfir sjó, og þar er bílvegur. Sú heiði og fjallaskörð voru hinar fornu leiðir á landi, að og frá Ólafsfirði, en auk þess var ferðast á sjó. Hrikalegir fjallgarðar, sem einángruðu Ólafsfjörð meira en margar aðrar norðlenzkar byggðir, vöktu kyngimagnaðar sögur og kvæði er enn lifa. En nú er einangrunin rofin og var það gert með lagningu Múlavegar frá Dalvík 1966, en sú vegagerð er ein hin erfiðasta, sem gerð hefur verið hér á landi, og lengi vel talin ófram- kvæmanleg með öllu, enda veg- árstæðið uppi í miðju hamra- fjalli ekki árennilegt. Ólafsfjarðarkaupstaður stend ur við fjarðarbotninn austan- verðan og þar býr um eitt þús- und manns, en örskammt fram- ar er fallegt, þriggja km. langt stöðúvatn, mikil staðar- og sveitarprýði, oft gjöfult á sil- ung og býður e. t. v. upp á mikla möguleika í ræktun nytja fiska. Klettatröllin tvö, Hvanndala- björg að vestan og Ólafsfjarðar- múli að vestan, standa vörð um þessa byggð, kannski ófrýnileg við fyrstu sýn, en svipmikil eru þau og viila ekki á sér heim- ildir. Oft var sjóleiðin lokuð og er raunar enn, vegna brima við opið haf og þá þurfti stundum skjótt til að taka, ef vitja þurfti læknis í önnur byggðarlög, t. d. til Dalvíkur eða Akureyrar. Þá var valið um Dranga eða Grímubrekkur, er voru þó eigi farnar nema af gangandi mönn- um, en Reykjaheiði var póst- leið. í Grímubrekkum var óhreint. Sótti þar mikill svefn að ferðamönnum og kennt Grímu, er þar varð úti. En vestan við Ólafsfjörð er annar fjörður, Héðinsfjörður, og upp af honum dalur, sem nú er auður og yfirgefinn, en var áður byggður dugmiklu fólki. Fjöll og fjallaskörð við Ólafs- fjörð og Héðinsfjörð eiga sér sögur og sagnir, sem hér verða ekki sagðar. Enginn hefur enn náð lyklunum á Vermundar- staðahyrnu, er ganga að gull- kistum Blákápu tröllkonu! Út með firðinum að vestan eru Kleifar, nokkur byggð og framan við kaupstaðinn, fram með vatninu og framan við það, eru margir sveitabæir. Miklar hafnarbætur hafa ver- ið gerðar í Ólafsfirði, svo að sjómenn eru ekki lengur algerir útlagar með báta sína, svo sem áður var, þegar veður eru vá- lynd. En á þeim „útlegðarár- um“ fluttu margir burtu, flestir til Reykjavíkur eða Suðurnesja. Síðan stöðvaðist sá flótti og jókst þá fólksf jöldi staðarins ört. Tæpa 4 km. frá kaupstaðnum eru heitar uppsprettur, í Garðs dal. Þaðan er heita vatnið leitt til bæjarins og hitar upp híbýli manna síðan 1944, og er það um 50 stiga heitt. Er þetta talin fyrsta hitaveita landsins og ómetanlegur orkugjafi. Síðan hefur verið borað eftir meira af heitu vatni með góðum árangri, einkum 1962. Sundlaug var hyggð í Ólafsfirði 1942—1944. Árið 1949 var lokið við bygg- ingu nýs barnaskóla. Nú er ver- ið að byggja þar gagnfræða- skóla. Árið 1956 fengu Ólafs- firðingar raforku frá Rafveitum vera einskonar ellíheimili fyrir presta. Þar er kirkja, en elli- heimili og sjúkraskýli eru verk- efni þess fólks, er nú lifir. Ólafsfjörður er útgerðarbær, fyrst' og fremst,' og hefur lengi verið ein mesta þorskveiðistöð Þorsteinn Björnsson. á Norðurlandi. Þar eru nú mörg stór og góð veiðiskip, auk þil- farsbáta og opinna báta. Tvö hraðfrystihús taka á móti afl- anum, síldarsöltunarstöðvar eru Mynd frá Ólafsfjarðarhöfn. ríkisins og lína var lögð frá Skeiðsíossvirkjun. Ólafsfjörður fékk kaupstaðarréttindi 1945. Árið 1961 var félagsheimilið Tjarnarborg í Ólafsfirði vígt og þykir það hin myndarlegasta stofnun. Til forna, eða um 1330, stofn- aði Hólabiskup, Lárentsius Kálfsson, „prestaspítala“ á Kvía bekk í Ólafsfirði, og átti það að að ræða um útgerð o. fl. í Ólafs firði. Hann býr í ■ Gunnólfsgötu 4, ásamt konu sinni, Hólmfríði Magnúsdóttur, og: fjórum börn- uni. Hún er Ólafsfirðingur, en hann Siglfirðingur, rúmlega þrí tugur, ólst upp í heimabae sín- um' en fluttist til Ólafsfjarðar 1950, er sjómáður og nú stýri- maður á Sigurbjöþgu. Útgerðin í Ólafsfirði? Stærri bátarnir- hér.eru: Sig- urbjörg, Stígandv Ólafur bekk- ur, Sæþór og Guðbjörg. Svo eru minni þilíarsbátar og marg- ir opnir vélbátar,: sem eru nót- aðir meira og minna. Þorleifur. var seldur héðan í fyrra., Hvernig er afköma sjómamia hjá ykkur? Hún hefur verið allgóð, en það var auðvitað áfall þegar síldin hvarf a. m. k. fyrir stærri bátana og sjómenn á þeim. En hér hefur verið góð vertíð á tog bátunum. En það þarf að fisk- ast mikið svo eitthvað sé upp úr þessu að hafa, bæði fyrir útgerðina, því að útgerðarkostn aðurinn er orðinn svo mikill, og svo eru hlutaskiptin ekki góð, og við erum óánægðir, allir þar, síldarmjölsverksmiðja og lýsisbræðsla. Ólafsfirðingar eru fyrst og fremst þekktir fyrir sjósókn, og útgerðin hefur, meira en nokk- uð annað, verið undirstaða fram fara og uppbyggingar, ásamt búskapnum í hinni litlu en kostamiklu sveit. Og því snúum við okkur að þessu sinni til Þor steins Björnssonar skipstjóra til (Ljósm.: Ö. St.) sjómenn, með breytingu, sem á þeim varð. Fólk sýnist hafa allgóðar iekj ur, svona almennt séð? Miðað við norðlenzkar útgerð arstöðvar er afkoma fólks frem- ur góð í Ólafsfirði og það er mest að þakka togbátunum. Þeir skila miklum afla á land til tveggja hraðfrystihúsa og halda uppi atvinnulífinu. Þetta Hvaða stærð báta er heppi- legust? Á svoria stað þurfa að vera nokkrir stórir bátar, eða 200— 300 tonn. til að unnt sé að halda /þeini út.áð staðaldri. Hjá minni .bátunum verða eyður vegna ógæfta og þá slitnar vinnan : sundur í .landi. Það er orðið dýrt að Tifa og fólk verðilr að hafa stoðuga vinnu, miðað við það kaúpgjald og hins vegar ; dýrtíði'na, sem nú er. Hvað segir þú um landhelgis- niálið? í landhelgismálinu eru sjó- menn, sém. ég þekki, sammála. •Það. gt áreiðanlega vilji sjó- manna, áð* nauðungarsamningn- 'úin víð Hréla og V.-Þjóðverja verði sagt upp og laridhelgin færð út eins fljótt og auðið er. Það verður að vera einhliða út- færsla, á sama hátt og gert var 1958, og á sama hátt og aðrar þjóðir hafa gert, allar,.. sem stækkað hafa landhelgi sína. Eða hvers. vegna ættum við einir þjóða að þurfa að leggja það mál í dpm, hvort við-meg- um nýta landgrunn okkar? Um þetta held ég að sé samstaða meðal sjómanna. Við þurfum að færa landhelgina út hið bráð- asta, Er ágengni erlendra togara niikil? Sú ágerigni er vaxandi, bæði fyrir vestan. og fyrir Norðaust- urlandi. Hin .erlendu veiðiskip eru fljótlega þar komin, sem við .finnum„fisk, og það er eng- inn smáræðis floti. HvejL-nig stóð á því, að þú valdist á lista Framsóknar- manna? Ég gct nú naumast. svarað því, enda aðrir, sem því réðu, með mínu samþykki. Hins veg- ar er mér það vel ljóst, hvers vegna ég er Framsóknarmaður. Stefna Framsóknárflokksins er ábyrg, rúm og þó ákveðin, öðr- um stjórnmálastefnum íslenzk- ári, sprottin af hugsjónum ung- mennafélagshreyfingarinnat- og samvinnustefnunnar, laus við hættulegar öfgar til hægri og vihstri. Mér likar ekki núver- andi stjórn landsins og eina leið in nú, til að fella stjórnina, er ■ sú að efla Framsóknarflokkinn, öflugasta stjórnarandstæðing- inn í landinú. Það er alveg frá- leitt að styðja hin ýmsu sundr- uðu flbkksbrot, sem fvístra íhaldsandstæðingunum og" gera þá máttvana í baráttunni. Hvaða framkvæmdir teíur þú mcst aðkallandi í Ólafsfirði? Hafriarframkvæmdir ‘ eru riauðsyrilégri én allt annað, Við verðum' áð fá svo góða höfn að við getum vérið hér með bát- ana í hvaða veðri sem er. Þetta kostar mikíð fé en hjá því verð- Séð vestur yfir Ólafsfjarðarkaupstað. Hafnarmannvirkin sjást til liægri en í enda Ólafsfjarðarvatns til vinstri. (Ljósm.: Ö. St.) ur ekki komizt. Það er byrjað á nýjum áfanga hafnargerðar og því verki verður að halda áfram. Þetta er alveg forsenda þess, að hér verði áfram gerðir út stærri bátar. Að öðru leyti hafið þið á margan hátt góða aðstöðu? Já, svo sannarlega. Við búum í „heitum bæ“, þ. e. öll hús hit- uð með laugarvatni. Við höfum góða skóla, gagnfræðaskóla í smíðum, sundlaug, ágætt skíða- land og batnandi aðstöðu til að njóta þess, ágætt félagsheimili og góður læknir er búsettur hér. En prestlausir erum við um þessar mundir. Samgöngur hafa batnað ótrúlega mikið með Múlaveginum. Verzlun er góð, og annast kaupfélag staðarins mestan hluta hennar, og við höfum mjólkursamlag, sem framleiðir ágætar mjólkurvör- ur. Mér sýnist Ólafsfjörður vel fær um að ala upp duglega og nýta þjóðfélagsþegna, ekki síð- ur en aðrir staðir. En e. t. v. vantar fleiri at- vinnugreinar? Já, ekki sízt þegar fólkinu fjölgar. Hér berst gott hráefni á land og auðvitað hljótum við að stefna að því að auka verð- mæti þess frá því sem nú er. Við verðum að auka fiskiðnað okkar og flytja aðeins út full- unna vöru til erlendra neyt- enda. Og þar kemur ýmiskonar niðursuða að sjálfsögðu til greina. Nokkuð að lokuni? Beztu kveðjur til allra, sem þetta viðtal lesa, og þá, sem fella vilja núverandi íhalds- stjórn bið ég að athuga vel, hvernig auðveldast er að ná því marki. Löndun er lokið og Sigur- björg heldur á miðin. Góða ferð og ég þakka viðtalið. E. D. Sigmundur Örn, Þórhildur og Þórhalla í hlutverkum sínum. (Ljósmyndastofa Páls) TÚSKILDINGSÓPERAN TUSKILDINGSOPERAN verð- ur frumsýnd í kvöld, laugardag. í því sambandi er rétt að geta þess, að önnur sýning verður á miðvikudagskvöld, en ekki sunnudagskvöld, eins og aug- lýst hefur verið. Túskildingsóperan er fyrsta verk Berthold Brecht, sem Leik félag Akureyrar sýnir. Þetta er ekki ópera, eins og nafnið gæti bent til, heldur leikrit með söngvum. Jón Hlöðver Áskels- son sér um tónlistina, sem er eftir Kurt Weill. Sigurður A. Magnússon og fleiri þýddu verkið. Leikstjóri er Magnús Jónsson og leiktjöld gerði Magnús Pálsson. Með helztu hlutverkin fara: Sigmundur Örn, Arnar Jóns- son, Þórhildur Þorleifsdóttir, Þórhalla Þorsteinsdóttir, Þráinn Karlsson, Guðlaug Hermanns- dóttir og Sigurveig Jónsdóttir. Alls koma fram um 25 manns. Túskildingsóperan var fyrst frumsýnd árið 1928 og náði strax miklum vinsældum. Leik • urinn gerist í Lundúnum og e ’ ekki bundinn við neitt serstaki tímabil, gæti gerst hvenær sen . er. Sýningartími er um þrjá ’ klukkustundir. Pi rejílumenim'iiir festu bíl á bamiyeofí Svalbarðscyri 12. maí. Vegir hafa verið hér ófærir og bílar setið fastir að undanförnu, eink- um sunnan við Svalbarðseyri, norðan við Sigluvík og víðar. Unnið er að viðgerðpm. Sauðburður er byrjaður á Svalbarðsströnd, hálfnaður á Hugleiðingar við þátt um landhelgismál FLESTIR þekkjum við íslend- ingar, mennina, sem á undan- förnum árum hafa daðrað hvað mest við þá hugmynd, að ís- larid gangi í Efnahagsbandalag- ið (EEC). Þessir, sömu menn reyna nú að blekkja þjóðina með því, að þeir séu ekki sama sinnis nú- orðið, en á undanförnum árum hefur margur morguninn leitt annað í Ijós, en það sem að þess ir menn sögðu daginn áður. Það er því ekki úr vegi að lofa ykkur lesendur góðir að sjá lauslega þýðingu upp úr enska blaðinu FISHING NEWS frá 23. apríl sl.: Laugardaginn 17. apríl sl. komu saman um 100 fulltrúar enskra fiskimanna í bænum Yarmouth á austurströnd Eng- lands, til viðræðna um inn- göngu Englands í Efnahags- bandalagið. Þeir sendu ríkisstjóm sinni niðurstöður fundarins, þar sem þeir hvetja hana til að sam- þykkja ekki undir neinum kringumstæðúm núgildandi fiski-löggjcif Efnahagsbanda- lagsins. Þeir leggja áherzlu á, að ríkis stjórnin samþykki ekki annað en varanlega verrid gegn of- veiði (ofsókn) á hin fengsælu fiskimið innan fiskveiðiland- helgi landsins, og að hún krefj- ist öruggrar viðurkenningar á öllum fiskveiðiréttindum lands- ins. Hr. E. Hamley, ritari Fisk- veiðisambandsins, benti á, að 30 milljóna sterlingspunda fram leiðsla „heimamiða“-sjávariðn- aðarins, og atvinna yfir 100.000 manns, sem lifir á þessum iðn- aði, sjái fram á algjört gjald- þrot, ef Bretland sameinast Efnahagsbandalaginu án þess að fá breytingu á fiskveiðiregl- um bandalagsins. Hann sagði ennfremur, að fiskveiðireglur bandalagsins þýddu endalok brezkrar fisk- veiðilögsögu, og að brezk veiði- svæði yrðu algjörlega opin — allt upp í fjörusteina öllum skipum þeirra landa er væru og yrðu innan bandalagsins. Einnig að samkvæmt Brussel- samþykktunum yrðu allar brezkar hafnir og þeir mögu- leikar, sem þær bjóða upp á, jafn aðgengilegar þessum þjóð- um og Bretum sjálfum, og að brezka fjárstyrkjakerfið yrði að leggjast niður. „Þessar reglugerðir eru bún- ar til af fólki, sem starir gráð- ugum augum á hin fengsælu fiskimið okkar,“ sagði hr. E. Hamley, „ef Bretland samein- ast Efnahagsbandalaginu með núgildandi skilyrðum, er veru- leg hætta á innrás erlendra skipa á okkar veiðisvæði, sem mun leiða af sér fiskistríð." Ég hygg að flestir íslenzkir fiskveiðimenn geti verið mér sammála um, að ef Efnahags- bandalagsþjóðirnar horfa slík- um augum á heimamið Bret- lands, þá hljóti þær að stara á íslenzku fiskyeiðisvæðin með þeim mestu rándýrsaugum, sem til eru. .... Ef við nú létum vera að.trúa því, sem stjórnarsinnar sögðu í gær, en létum okkur detta í sumum bæjum og gepgur veL Uti í Höfðahverfi og austur i Fnjóskadal er sauðburður aii hefjast. Unnið er nú við athuganir ú, vegi yfir Leirurnar og virðas : flestir sammála um, hór urn slóðir a. m. k., að þar eigi hann að koma austur yfir, og að Víiv ■ urskarð verði framtíðarleið ytv Vaðlaheiði. i Nokkrir stunduðu hér sjóína með góðum árangri á litlura bátum á meðan aflahrotan var, og hér aflast ofurlítið af hrogir kelsi. í dag ætluðu vegáiögregic• menn austur yfir Vaðiaheið., sem nú er bönnuð bílaumferc, Sátu þeir fastir og komusi hvorki fram eða aftur. Þeim va : bent á, að vegurinn væri barin- fiskveiðilögsögu íslands, því að aður, og hjálparbíll, sem a vetí ■ hún verður engin hvort eð er vang kom, gerðist brotiegur þegar við erum komnir inn í með því að fara bannaðan veg. Efnahagsbandalagið. Það er nú það, sögðu vegalög- jea reglumennirnir. V. K, - NÝR DÓMUR FALLINN í LAXÁRMALÍNU hug að það, sem þeir sögðu í fyrradag verði það sem þeir geri á morgun (þ. e. eftir kosn- ingar), þá er auðveld skýringiri á, að ekkert liggi á,-gð færá út (Framhald af blaðsíðu 1). Athugasemdir skulu sendar iðn aðarráðuneytinu í ReykiavíkL Virkjun sú, sem hér er sótt leyfi til að byggja, er fyrsti áfangi Laxár lll. Er það rennsl- isvirkjun og nýtt sama fall og Laxá I notar (107.5—69.5 = 38 m). Ráðgert er hins vegar að gera nýtt inntak í inntakslón Laxár I, en nota sömu stíflu. Afl það, sem áætlað er að vélar virkjunarinnar skili, er 6.5 MW. Gert er ráð fyrir, að þessum áfanga virkjunarinnar verði lokið síðari hluta árs 1972. Til upplýsinga slcal þess get- ið, að í öðrum áfanga, er gert ráð fyrir að stífla verði gerð neðan við stíflu Laxár I. Með henni, sem verður með yfirfalli í 130.6 m hæð y.s., eykst nýtan- legt fall upp í 61.1 m og afl véla eykst um 12.5 MW. Virkjun þessi verður rennslisvirkjun með dægurmiðlunarlóni. Þess- um áfanga er áætlað að ljúka á árinu 1977. í þriðja áfanga verður bætt við nýrri vél í aflstöðina. Þar sem ráðgert er, að Laxá I verði lögð niður, verður sú nýja samstæða sett upp, pegao henta þykir og aöstæður ieyfn. Stærð hennar hefur enn ekki verið ákveðin, en hún fer ao sjálfsögðu eftir því, sem nepp.- legast verður talið, miðað vid afl og orkuþörf orku eitusvæo- isins. Vænta má, að virkjunarleyii annars áfanga, sbr. 2. lólulid 133. gr. laga nr. 15 1923, sor. . , málsgr. 5. gr. laga nr. O0 19t •, verði háð eftirfarancii: að stíflugerð sú, er annar afangt tekur til, ákvaröist endai;.- legaaf því, að þær rilfræö:- legu rannsókmr á vatna- svæði Laxár, sem stofi.að hef ur verið til, leiði ekki i ljóu, að lífsskilyrði vatnaiiska í ánni neðan virkjunar spiiiisfc. að rekstri vixkjananr a í Laxá verði hagað þaririig, að þær hafi sem minnst auiianot áhrif á laxveiðar i anni neó- an þeirra. að stjórn'Laxárvirkjunar styðji fiskiræktaráform í Laxá, í samvinnu við stjórn veiði- félags Laxár og i samráöi v.'Ó veiðimálastjóra.“ j

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.