Dagur - 13.07.1972, Blaðsíða 5

4
Skrifstoíur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓHANN K. SIGURÐSSON
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Sumarferðir
FLESTIR munu búnir að átta sig á
því, hvert þeir ætla að fara í sumar,
sem aðalferð sumarsins. Þar er um
margar leiðir að velja og flestar góð-
ar ef góða veðrið og gæfan er með.
Þakka ber ágæta þætti um þetta efni
út gefna og aðra í útvarp flutta.
Kunnugir telja, að ferðavenjur breyt
ist smám saman. Fyrir nokkrum ár-
um kepptust flestir við að komast
sem allra lengst á sem skemmstum
tíma, nú kjósi margir að fara
skemmra og gefa sér meiri tíma til
hvers konar skoðunar, og þreyta sig
ekki á „þeysireið“ um landið.
Bíil, tjald og annar viðlegubúnað-
ur er nú í eigu fleiri manna en áður,
og hvers vegna ekki að nota hann?
Það er að vísu ekki ákjósanlegt fyrir
hótelin, að fólk fari þar hjá garði, en
þó vel skiljanlegt fjárhagsatriði,
einkum þegar veðurguðimir em
ferðafólki hliðhollir.
En það er einnig önnur breyting
á orðin og hún áberandi. Fólk geng-
ur nú betur um en áður, á áninga-
stöðum, þakka ber árlegum áróðri
um betri umgengnishætti við landið
og umhverfið. Fyrir fáum árum vitn-
aði nálega hvert yfirgefið tjaldstæði
á hinum óteljandi fögru stöðum, um
sóðaskap ferðafólksins og virðingar-
leysi á umhverfinu og sjálfu sér.
Land, atað msli, var einkenni slíkra
staða. Nú er breyting á orðin og hún
bæði umtalsverð og þakkarverð. Von
andi þurfum við aldrei að setja þau
lög í landi okkar, sem kveða á um
ströng sektarákvæði við því að henda
bééfsnifsi, t. d. tómum sigarettu-
pakka út um bílgluggann. En þau
lagaákvæði hafa þótt þörf í sumum
öðrum löndum, enda þar liægt að
fara dagleiðir án þess að verða var
við þessliáttar sóðaskap, sem hér á
landi er verið að reyna að uppræta.
í sumar verðum við að aka á okkar
vanþróuðu vegum og þurfum, eins
og farartækin, á mikilli þolgæði að
halda. Hæg ferð, styttri dagleiðir,
meiri athugun á umhverfinu, tillits-
semi við aðra vegfarendur og fyllsta
virðing í umgengni við grjót og gróð
ur, mun veita mesta ánægju og björt-
ustu minningarnar. Auðvitað er vart
hægt að koma í veg fyrir, að miður
fögur orð falli í garð vegaverkstjóra
og ríkisstjórna, þegar bíllinn hljóðar
á holóttum vegum. En í von um
betri vegi er ástæða til að minnast
þess, að í landi okkar eru þó 8.800
kílómetra langir bílvegir, og fslend-
ingar leggja meira til vegamála,
miðað við fólksfjölda, en flestir
aðrir. □
Akureyriiigar sýna myndlist
ÞAÐ hefur stundum verið talað
um myndauðn í akureyrsku
menningarlífi og ekki að
ósekju, þó hefur myndlista-
mönnum þótt gott að koma hér
sem gestir. Og við höfum vitað
um nokkra myndlistarmenn
hér, t. d. Þorgeir Pálsson, Sig-
trygg Júlíusson, Jósep Kristjáns
son, Jóhann Ingimarsson og
séra Bolla Gústafsson.
En nú hafa áhuga- og mynd-
listarmenn rekið af sér slyðru-
orðið og stofnað með sér félags-
HIN síðari af tveim Fokker
Friendship skrúfuþotum, sem
Flugfélag íslands keypti nýlega
af AU Nippon Airways í Japan
verður afhent í Osaka þann 8.
júlí n. k., tveim dögum fyrr en
upphaflega var ákveðið. Flug-
vélin mun leggja af stað til ís-
lands samdægurs og hafa við-
komu í Taipei, Hong-Kong,
Bankkok, Calcutta, Bombay,
Karachi, Teheran, Istanbul,
Munchen, Glasgow og koma til
Reykjavíkur hinn 14. júlí. Eins
og fram hefur komið í fréttum
kemur þessi flugvél úr skoðun
og mun því fara í farþegaflug
sama dag og hún kernur til
skap til framgangs listinni og
ber sýningin í Landsbankasaln-
um þessa dag'ana vott um frjórri
myndsköpun í bænum en nokk-
ur hafði grunað. Hér sýna 25
listamenn 66 myndir og vil ég
eindregið hvetja bæjarbúa til að
sjá þessa ánægjulegu og fjöl-
breyttu sýningu, en henni lýkur
að kvöldi 15. júlí.
Komnir inn úr dyrunum og
lítum til vinstri verða fyrir okk-
ur myndir eftir Örn Inga Gísla-
son og orðið skemmtilegt brýst
Reykjavíkur. Þessi skrúfuþota
hefir einkennisstafina TF-FIN.
Farþegaflug til Norðfjarðar.
Vegna aukins flugvélakosts
mun Flugfélag íslands taka upp
flugferðir milli Reykjavíkur og
Norðfjarðar og verður flogið á
fimmtudögum. Brottför frá
Reykjavík er kl. 9:00 að morgni
frá Norðfirði kl. 10:45, komið til
Egilsstaða kl. 11:00 og brottför
frá Egilsstöðum til Reykjavíkur
kl. 11:30. Komutími til Reykja-
víkur er kl. 12:45.
Reykjavík, 3. júlí 1972.
(Fréttatilky nning )
fram ó varirnar, sérkennilegt!
En þar sem ég þekki ekki stíl-
inn verða þessi orð að nægja.
Þorgeir Pálsson stendur alltaf
vel fyrir sínu, sem heiðarlegur
myndlistarmaður. Jósep Krist-
jánsson og Sigtryggur Júlíus-
son eru samir við sig. Sigurjón
Hauksson er frumlegur, snjall.
Birta nr. 15 er athyglisverð. Þor
gerður Árnadóttir, nett. Valgarð
ur Stefánsson þungur, snjall dul
hyggjumaður. Jón Geir Ágústs-
son meira skáldskapur en
tækni, sem maður bjóst við. Óli
G. Jóhannsson rakinn listamað-
ur, slær inn. Guðmundur K. Sig
urðsson, teiknari. Ragnheiður
Valgarðsdóttir, fjölvirki. Dröfn
Friðfinnsdóttir, hugmyndaflug.
Jón Gíslason og Gísli Guðmann
sýna gifsmyndir. Ég lýsi aðdáun
minni á báðum. Aðalsteinn Vest
mann ætti að leggja frá sér
„rúlluna“ og snúa sér eingöngu
að pensli! „Guð hjálpi mér.“
Júlíus Jónsson merkilegt nokk,
myndin er afbragð og enginn
vissi neitt. Við þekkjum öll séra
Bolla, hann er afburða teiknari
og Jóhann Ingimarsson fer á
kostum handverks síns gegnum
atomöld.
Sýningin vakti mér mikla
undrun og gleði. Sjáið þið bara
sjálf.
Kristján frá Djúpalæk.
Friendshipvél F.Í. á koma
(Framhald af blaðsíðu 8)
framt látið gera ýmsar athug-
anir til að afla þekkingar á stað-
háttum og skoðunum bæjarbúa.
Nú nýverið hafa verið gefnir
út fjölritaðar greinargerðir um
nokkra þætti þessarar athug-
ana: þjóðfélagskönnun, ferða-
mál, varðveizlu eldri húsa og
um gróður og landslag. Að þess-
um athugunum og greinargerð-
um hafa allmargir unnið og má
nafna auk Gests Olafssonar þá
Þorbjörn Broddason félagsfræð
ing, Jóhann Sigurjónsson kenn-
ara, Hermann Sigtryggsson
íþróttafulltrúa, Reyni Vilhjálms
son skrúðgarðaarkitekt og Þor-
stein Gunnarsson arkitekt. Yms
ir aðrir hafa þar einnig að unnið
auk þeirra. fjölmörgu manna,
sem á óbeinan hátt hafa lagt
fram sinn skerf með því að veita
svör við fjölþættum spurning-
um athugenda. Má nefna að 127
einstaklingar á aldrinum 15—80
ára voru spurðir ýmissa spurn-
inga í félagsfræðikönnuninni.
Þar kom meðal annars fram að
af 124 þátttekendum í þeirri
könnun bjuggu 51 í einbýlis-
húsi, 53 í tví- eða þríbýlishúsi,
(Framhald af blaðsíðu 8)
víkurflugvelli. Meðal þeirra, er
fögnuðu komu þotunnar og þess
um stóra áfanga í flugmálum ís-
lendinga voru þáverandi forseti
Islands, herra Ásgeir Ásgeirs-
son, ráðherrar, fulltrúar er-
lendra ríkja, stjórnmálamenn,
embættismenn og þúsundir ann
arra góðra gesta. Birgir Kjaran,
formaður Flugfélags íslands,
flutti ræðu. Þá gaf Margrét
Johnson þotunni nafn: „GULiL-
FAXI skaltu heita. Heill og
hamingja fylgi þér, áhöfn þinni
og farþegum, hvert sem leiðirn-
ar kunna að liggja,“ sagði Mar-
grét, og um leið sprakk kampa-
vínsflaska og kampavínið flæddi
um þotuna framanverða, en
mannfjöldinn fagnaði. Daginn
eftir var „GULLFAXI“ hinn
11 í fjölbýlishúsi og 9 í raðhúsi,
en „draumur" 108 þeirra var að
búa í einbýlishúsi, 9 vildu búa
í tví- eða þríbýlishúsi, 5 í rað-
húsi en aðeins 2 vildu búa í fjöl-
býlishúsi. (Það getur því farið
svo sem ein Akureyrarfrúin
sagði í útvarpsþætti fyrir nokkr
um árum, að 1 eða 2 Akureyr-
ingar byggju í fjölbýlishúsi).
Um þessa niðurstöðu segir
Þorbjörn Broddason: „Það sem
einfaldlega liggur að baki mörg
um svaranna er vafalítið: Ég vil
vera svo ríkur að ég geti m. a.
búið í einbýlishúsi.“ Einnig
kann óskin um öryggistilfinn-
ingu að hafa talsvert að segja,
þ. e. að mönnum líði illa að geta
ekki haft húsið og garðinn alveg
á eigin valdi.“
Um þetta segir hann enn-
fremur, að betur þurfi „að graf-
ast fyrir um, hvað það er, sem
fólk sækist eftir hjá einbýlishús
inu, hvaða eiginleikar þess geri
það svo eftirsóknarvert“ og
„auka þarf upplýsingar frá sér-
fræðingum til almennings um
kosti og galla hverrar húsagerð-
ar frá skipulagslegum og öðrum
sjónarmiðum. T. d. að gera vel
nýi til sýnis á Reykjavíkurflug-
velli og var þar margt manna
saman komið. Síðan hófst þotu-
flug hinn 1. júlí 1967.
Á þessum fimm árum, sem
liðin eru síðan íslendingar
gengu inn í þotuöldina með
fyrstu áætlunarflugferðum
Boeing-þotunnar „GULL-
FAXA“ hafa þotur Flugfélags
íslands flutt 307.000 farþega og
auk áætlunarflugs farið margar
leiguferðir. Nú eru þotur félags-
ins tvær, „GULLFAXI og „SÓL
FAXI“, í stöðugu áætlunarflugi
milli íslands og Evrópulanda,
en að auki tíðir gestir í heim-
skautaveðurfari Grænlands sem
og á hinum sólbökuðu flugvöll-
um Costa del Sol, Mallorca og
Kanaríeyjum.
(Fr éttatilky nning )
Ijóst, hversu erfiðara verður að
sjá fyrir almenningsþjónustu,
eftir því sem byggðin dreifist.“
Lengra verður ekki farið út í
þessa könnun að sinni, en fólki
bent á að þessar greinargerðir
eru til sölu hjá Tæknideild
Akureyrarbæjar.
Kostir og gallar Akureyrar.
I félagsfræðikönnuninni, sem
fram fór í sambandi við aðal-
skipulagið, voru menn meðal
annars beðnir að nefna helztu
kosti og galla Akureyrar.
Algengustu svörin við spurning
unni um kostina voru: Fegurð
bæjarins (32), gott veðurfar
(24), náttúrufegurð (21), frið-
sæld (18), hve ástand er gott og
tryggt (13), bærinn er mátu-
lega stór (11) og hve Akureyri
er vel staðsett á landinu (11).
Af töflu yfir svörin sézt að
atriði, sem flokkast undir nátt-
úrufegurð og friðsæld eru nær
helmingur svaranna.
Svörin við spurningunni um
helztu ókosti Akureyrar drefi-
ast mun meira og 39 manns telja
að enginn ókostur sé til staðar,
sem ástæða sé að nefna og 20
aðrir svöruðu ekki spurning-
unni. Helztu ókostirnir, sem
nefndir voru eru: Brekkurnar
(9), gatnakerfið (8), ómalbikað-
ar götur (6), vetrarríkið—ófærð
(6), Akureyri of lítill bær (6)
og mengun—ryk (5). Annars
voru svörin hin margbreytileg-
ustu, t. d. skipulagsleysi í upp-
byggingu, fjarlægja ætti gömul
hús, skortur á varðveizlu gam-
alla húsa, ruslahaugarnir,
Krossanesfýlan, framkvæmda-
semi bæjarstjórnar ónóg, útsvör
in of há, molbúaháttur bæjar-
stjórnar, heilbrigðisþjónustan
slæm, endurnýjun togaraflotans
of hægfara, verzlunarmöguleik-
ar of litlir, erfitt að kynnast
fólki, Akureyri of lítill bær og
smábæjarbragur—slúður. Um
þessi svör segir Þorbjörn
Broddason: „Rétt er að taka
fram, að ekki er víst að þeir
ókostir, sem eru taldir upp, séu
í öllum tilvikum mjög ofarlega
í hugum þeirra, sem nefna þá.“

Kristinn Einarsson, fjögurra ára, í fyígd móður sinnar, tekur við verðlaunakörfunni af Brjáni Guð-
jónssyni, Nýlenduvörudeild, (Ljósm.: G. P. K.)
r
DAGANA 21,—24. júní sl. efndu
kaupfélögin og Samband ísl.
samvinnufélaga til getrauna í í
tilefni af 90 ára' afmælí sam-
vinnustarfs í landinu og 70 ára ;
afmælis SÍS. Á getraunaseðli
voru 10 spurningar, er vörðuðu
samvinnustarf á íslandi, og þrjú
svör veitt við hverri spurningu,
en þátttakendum var ætlað að
setja x framan við rétta svarið.
Spurningarnar og rétt svör
voru:
1. Samband íslenzkra- sam-
vinnufélaga var stofnað 20.
febrúar 1902. Stofnfundurinn
var haldinn í Þingeyjarsýslu,
nánar tiltekið: Svar: Að Yzta-
felli.
2. Fyrr á þessu ári varð elzta
kaupfélag landsins 90 ára. Þetta
félag er: Svar: Kaupfélag Þing-
eyinga.
3. Kaupfélögin hafa í áratugi
haft á boðstólum hveiti frá
USA. Það heitir: Svar: Robin
Hood.
4. Samband íslenzkra sam-
vinnufélaga á 9 kaupskip, þar
af 2 í sameign við Olíufélagið
h.f. Nýjasta skip samvinnuflot-
ans er: Svar: M.s. Hvassafell.
5. Samvinnusamböndin á
Norðurlöndum hafa innkaups-
skrifstofur víða um heim. I
Kaliforníu er skrifstofa, sem
aðallega sér um kaup á ferskum,
niðursoðnum og þurrkuðum
ávöxtum. í kaupfélagsbúðunum
fást rúsínur frá Kaliforníu. Þær
-heita: Svar: NAF rúsínur.
6. Nyrzta kaupfélagsbúð lands
ins er starfrækt af: Svar: Kaup-
félagi Eyfirðinga.
7. Sambandið hefur einkaum-
boð fyrir mörg heimþekkt fyrir-
tæki. Eitt þeirrá framleiðir og
selur tilbúinn fatnað og er í
Bretlandi. Það selur vörur sínar
undir vörumerkinu: Svar St.
Michael., .
-8. Sambandið starfrækir ýms-
ar verksmiðjur á Akureyri, þ. á.
m. skóverksriiiðju. Hún heitir:
Svar: Iðunn.
9. Sænskir samvinnumenn
standa framarlega í iðnaði. Þeir
framleiða meðal annars LUMA
ljósaperur og sjónvörp, HUGIN
peningakassa, GISLAVED hjól-
barða og skótau, svo nokkuð sé
nefnt. Hér hafa hreinlætistæki
framleidd af sænska samvinnu-
sambandinu notið mikilla vin-
sælda. Þau heita: Svar: Gustavs
berg. ..-
10. 'Það kaupfélag landsins,
sem hefur hæsta félagsmanna-
tölu, er: Svar: Kaupfélag
Reykjavfkur og nágrennis.
Til verðlauna gaf hver verzl-
un, sem afhenti getraunaseðla,
körfu með ýmsum varningi fyr-
ir um kr. 3.000.00.
Fimmtudaginn 29. juní sl. var
svo dregið í hverri verzlun um,
hver hljóta skyldi körfuna.
Nöfn þeirra lánsömu fara hér á
eftir.
Herradeild: Jón Lárusson,
Akurgerði 1 c.
Vefnaðarvörudeild: Valgerð-
ur Eiríksdóttir, Eyvindarstöð-
um, Saurbæjarhreppi.
Járn- og glervörudeild: Elín
Friðfinnsdóttir, Aðalstræti 20 B.
Kjötbúð: Skjöldur Guðmunds
son, Einholti 6 c.
Nýlenduvörudeild Hafnar-
stræti 91: Kristinn Einarsson,
Gránufélagsgötu 29.
Utibú Nýlenduvörudeildar.
Útibú Byggðavegi 98: Guðný
Sigurhansdóttir, Þórunnar-
stræti 93.
Útibú Grænumýri 9: Sóley
Kristjánsdóttir, Byggðavegi 115.
Útibú Hlíðargötu 11: Björgvin
Jónsson, Hlíðargötu 3.
Útibú Brekkugötu 47: Sigríð-
ur Benjamínsdóttir, Byggða-
vegi 143.
Útibú Höfðahlíð 1: Guðmund-
ur Pétursson, Stórholti 4.
Útibú Strandgötu 25: Ingi-
björg Halldórsdóttir, Strand-
götu 17.
Útibú Ránargötu 10: Valborg
Ingimundardóttir, Ægisgötu 5.
Útibú Eiðsvallagötu 6: Mar-
grét Jónsdóttir, Glerárgötu 8.
Útibú Brekkugötu 1: Ásgeir
Adamsson, Mýrarvegi 120.
Útibú Hafnarstræti 20: Hall-
dóra Kristjánsdóttir, Aðal-
stræti 12.
Útibú KEA við Eyjafjörð:
KVENFÉLAGEÐ Hildur í Bárð-
ardal sendir sínar innilegustu
þakkir og kveðjur til allra
þeirra mörgu, nær og fjær, sem
gefið hafa í minningarsjóði fé-
lagsins á undanförnum árum,
Eru það bæði minningargjafir,
áheit og aðrar gjafir, sem allar'
hafa borið vitni um hlýhug gef-
enda og ræktarsemi við sveit
og sóknarkirkju. Hafið öll hjart
ans þökk.
Nú hefur þessum sjóði, ásamt
viðbót frá kvenfélaginu Hildi,
verið varið til kaupa á skírnar-
fonti í Lundarbrekkukirkju,
sem afhentur var og vígður 4.
júní sl. og þá voru skírð þrjú
börn. Fonturinn er úr eik, smíð
aður og útskorinn af bræðrun-
um Kristjáni og Hannesi Vig-
fússonum, Litla-Árskógi. Efst á
honum, hringinn í kring, eru
útskornar hendingarnar: Ó, fað-
ir gjör mig lítið ljós, um lífs
mins stutta skeið.
Gripurinn er fagur og útskurð
urinn listaverk. Skálina fengu
' kvenfélagskonur að gjöf frá
Glit h.f. í Reykjavík. Er það blá
keramikskál, með svörtum
kanti, látlaus og smekkleg, og
fyrir þá gjöf viljum við einnig
koma á framfæri innilegasta
þakklaéti.
Við munum halda áfram að
veita viðtöku gjöfum í minn-
ingarsjóðinn og væntum þess,
að hann gleymist ekki þeim,
sem hafa í huga minningar-
gjafir eftir þá, sem héðan eru
ættaðir eða vilja sýna heima-
byggð vott um hlýju og tryggð.
(Aðsent)
ÚKE Dalvík, Matvörudeild:
Elín Guðjónsdóttir, Skíðabr. 3.
ÚKE Dalvík, Skíðabraut 3:
Halldór Gunnlaugsson, Melum.
ÚKE Hrísey: Vaidís Kristins-
dóttir, Bjargi.
ÚKE Grenivík: Rósa Árna-
dóttir, Þengilbakka.
ÚKE Hauganesi: Bergþóra
Jóhannsdóttir, Hóli.
ÚKE Grímsey: Bjarni Reykja
lín, Sveinagörðum.
Áhugi almennings fyrir get-
rauninni var mikill. í fyrrnefnd
um 15 verzlunum KEA á Akur-
eyri var dregið úr samtals 8885
seðlum og í útibúunum 5 við
fjörðinn úr 2752 seðlum.
Eftir er að draga hjá SÍS einn
getraunaseðil úr hópi allra vinn
ingshafa kaupfélaganna á land-
inu og hlýtur eigandi þess seðils
að verðlaunum ferð fyrir tvo
með sambandsskipi til Evrópu-
landa. t
(Fréttatilkynning)
SKÁKIN er hin hljóðláta íþrótt,
þar sem tveir menn keppa um
sigur eftir ákveðnum .reglum.
Orð eru óþörf, en einbeiting
hugans nauðsynleg. Skákeinvígi
aldarinnar, eins og farið er að
kalla það, fer nú fram í Reykja-
vík milli heimsmeistarans Boris
Spasskýs og áskorandans Ro-
bert Fischers, en undirbúningur
þessa einvígis á sér engin for-
dæmi hvað vanda snertir og á
áskorandinn þar stóran hlut að
máli og reyndist örðugur í samn
ingum. Verður það ekki rakið
hér, enda um fátt meira rætt
daglega í fréttum síðustu vikur.
Einvíginu var frestað en hófst
þó á þriðjudaginn. Eftir 40 leiki
þann dag, í Laugardalshöllinni
og að viðstöddum miklum fjölda
þögulla áhorfenda, var þessi
fyrsta skák jafnteflisleg, er hún
að skáktíma loknum fór í bið.
Það er víst óhætt að fullyrða,
að þrátt fyrir margar hnútur,
sem hinn bandaríski skáksnill-
ingur hefur fengið vegna fram-
komu sinnar við undirbúning
skákeinvígisins, hafi hann þó
mest alira átt þátt í því, að „all-
ur heimurinn“ fylgist með ein-
víginu af brennandi áhuga,
keppt er um mjög stórar pen-
ingaupphæðir, og íþróttin hefur
með vissum hætti færzt til og
um leið til meiri umsvifa.
Fyrir nær 40 árum birtist
þáttur um skák í bókinni íslend
ingar eftir Guðmund Finnboga-
son. Þar segir: fslendingar hafa
löngum haft orð á sér fyrir að
vera góðir skákmenn, svo sem
fjöldi ferðabóka sýnir og má
vera, að eitthvað sé hæft í því.
Allmargir málshættir og orð-
tæki sýna, að taflið hefur verið
ofarlega í huga almennings og
mönnum eðlilegt að líta á lífið
frá sjónarhóli skákborðsins.
„Teflir hver um tvo kosti, að
tapa og vinna.“ „Treyst ei tafli
hálfunnu.“ „Oft fær sá mót, sem
menntina ber hærri.“ „Auður-
inn bætir alla skák, ef ekki er
mát á borði.“ „Það er skák og
jafntefli ef báðir bera minnkun
úr málunum." „Að tefla um líf
og dauða, að tefla á tvær hætt-
ur“ og svo framvegis.
Þar sem íslendingar hafa
þannig litið skákmannsaugum á
lífið, mun mega gera ráð fyrir
því, að þeir hafi hins vegar litið
á taflið frá sjónarmiði mann-
lífsins og að skákreglur þær,
sem þróazt hafa hér á landi og
sérstakar eru fyrir íslendinga,
hafi dregið einhvern dóm af lífs-
skoðun þeirra. íslendingar hafa
sérstakar reglur um uppkomu
peða. Þegar peði er komið upp,
láta þeir það verða að manni
þeim, sem stóð á reit þeim í
taflborðinu, sem því er komið
upp á. Það peð, sem kemur upp
í kóngssætið, er kallaður lalli,
kóngslalli eða öðrum óvirðuleg-
um nöfnum. Það er oftast talið
ódræpt og sumir láta það hafa
allan gang.
Þessar reglur benda í þá átt,
að íslendingar hafi litið líkt á
málin og Sverrir konungur, er
hann hvatti Birkibeina til
orustu í Feginsbrekku forðum:
„Þess kyns tignarmaður skal
hver vera, sem hann sjálfur ryð
ur sér til rúms.“ Virðing íslend-
inga fyrir kóngstigninni kemur
fram í því, að þeir láta kóngs-
lallann fá svo frjálsan gang, en
þeir gleyma ekki, að hann er
uppskafningur. Það sýna hin
óvirðulegu nöfn, sem þeir velja
honum. Þá eru hrókunarlög ís-
lendinga miklu margbreyttari
en annars staðar tíðkast. Kemur
þar enn fram virðing fyrir kóng
inum, að ekki má flytja hann úr
liásætinu í sæti ótignari manns,
nema eftir flóknum hirðsiðum.
íslendingar hafa ekki látið sér
nægja einfalt mát, heldur leyft
að máta hvað eftir annað, láta
hvert mátið dynja á annað ofan,
e. t. v. níu eða fleiri, en þá mátti
ekki leika neinurn öðrum leik
milli mátanna. Ella varð allt
ónýtt. Mátin voru nefnd ýmsum
nöfnum, sumum hæðilegum.
Allt vottar þetta viðleitni að
gera stigsmun á sigrinum, svo
að hann verði því veglegri, sem
hann er vandasamari, og ósigur
inn sem smánarlegastur. Það
sýnir, að mönnum hefur ekki
aðeins þótt mikið undir sigrin-
um komið, heldur og því, með
hverjum hætti hann var unninn.
1 því sambandi má minria á það,
að íslendingar hafa lítið gert að
því að leggja fé undir tafl. Þeir
hafa teflt vegna íþróttarinnar
sjálfrar, en ekki til fjár.
í öllum séríslenzkum skák-
reglum kemur fram hneigðin
til að gera íþróttina sem erfið-
asta, svo að sigurinn verði kom-
inn undir gjörhygli um flókin
lög, segir höfundur í grein sinni
um skákina, eins og hann rann-
sakaði hana og hér er birt lítið
eitt stytt.
Nú tefla íslenzkir skákmenn
eftir alþjóðareglum íþróttarinn-
ar en ekki eftir séríslenzkum
skákreglum, sem hér var þó
minnt á, í tilefni einvígisins. Q
Boris Spasský.
Itobert Fischer.
MINNING [
GiÉmindur Halldór Sfefánsson
Stóru-Seylu, Skagafirði
Fæddur 25. júlí 1915. — Dáinn 10. apríl 1972.
GUÐMUNDUR HALLDÓR hét
hann fullu nafni og var hann
fæddur að Hólanesi á Skaga-
strönd.
Foreldrar hans voru Stefán
Árnason og Teitný Jóhannes-
dóttir, bæði af húnvetnskum
ættum, en mig brestur kunnug-
leika til að rekja þær.
Ekki naut Guðmundur for-
eldra sinna nema 3—4 fyrstu
árin, sem hann var hjá móður
sinni, en fór þá í fóstur að
Brattahlíð í Svartárdal til Jón-
asar Illugasonar og Guðrúnar
konu hans. Þar leið Guðmundi
vel og dvaldist hann hjá þeim
heiðurshjónum til 15 ára aldurs,
en þá brá Jónas búi og fluttist
til Blönduóss. Guðmundur fór
þá í vistir, fyrst áð Steiná í
Svartárdal og síðar að Vala-
björgum á Skörðum.
Árið 1942 fluttist hann að
Stóru-Seylu og þar átti hann
lögheimili til dánardægurs.
Árið 1947, hinn 17. júní,
kvæntist hann eftirlifandi konu
sinni, Ingibjörgu Björnsdóttur,
bónda og hreppstjóra Jónssonar
á Stóru-Seylu, og hóf búskap
það ár á hluta af jörðinni a mót:.
mági sínum. Hann veiktist ai:
berklum einu ári síðar og fór þá
á Kristneshæli, fékk nokkurn
bata eftir 2ja ára veru þar og
þá fór hann heim að Stórv
Seylu og hélt áfram búskapn-
um næstu 10 árin. Árið 1960
veiktist hann aftur og fór þa
aftur á Kristneshæli. Dvaidisi
hann þar síðan næstum til ævi-
loka, en andaðist hinn 10. apríl
sl. á Fjórðungssjúkrahusmu ú
Akureyri.
Alla tíð fylgdi Ingibjörg hon-
um og gerði allt sem hún gat ti:
að létta honum sjúkdómsbyrö ■
ina.
Guðmundur var hambieypss,
til allra verka, jafnlyndur og
hvers manns hugljúfi og engar:
átti hann óvildarmann. Hann
var skepnuvinur mikill og fór
ætíð vel með þær. Mikið yndi
hafði hann af hestum og va::
laginn að temja þá og náði fljót j
sálrænu sambandi við þá.
Barngóður var Guðmundu:
með afbrigðum og mikið eign
systkinin á Stóru-Seylu honun.
að þakka. Um þau öll þótti hon ■
um vænt, og ekki sizt um litla
drenginn, sem hvílir við hliii
hans í kirkjugarðinun- í Glaun: ■
bæ.
Ég þakka þér vinur fyrir sani
fylgdina og öll gæðin, sem þú
sýndir mér og fjölskyldu nrinr.i,
Við söknum þín og misstum
mikið. En við hittumst braðurn
aftur.
Farðu í friði,
friður guðs þig blessi, jj
hafðu þökk fyrir allt og ali .
28. júní 1972. jl
Ilalldór Björnssen, jj