Dagur - 08.05.1980, Blaðsíða 8

DAGUR
Akureyri, fimmtudagur 8. maí 1980
M.A. fær hvalbein
Sigurðar skólameistara
Hver kannast ekki við mál-
tækið „að taka e-n á beinið“
eða „taka e-n á hvalbeinið?“
Landsmenn allir skilja hvað
við er átt með þessum orðum,
sem sagt að taka einhvern fyrir
og veita honum lexíu fyrir ein-
hverjar ávirðingar. Þetta mál-
tæki varð til á skrifstofu Sig-
urðar Guðmundssonar, skóla-
meistara Menntaskólans á
Akureyri, og er nú landfleygt.
Sigurði var gefið stórt og mikið
hvalbein, en á árum áður voru
Á sunnudaginn eru liðin 50 ár frá
stofnun Skógræktarfélags Eyfirð-
inga. í upphafi hét félagið reyndar
Skógræktarfélag íslands og var
fyrsta skógræktarfélag, sem stofnað
var á landinu. Helsti hvatamaður
að stofnun félagsins var Jón Rögn-
valdsson frá Fífilgerði, sem þá var
nýkominn frá skógræktarnámi í
Kanada. í fyrstu stjórn félagsins
voru auk Jóns Rögnvaldssonar,
Jónas Þór, Bergsteinn Kolbeinsson,
Axel Schiöth, Svanbjörn Frí-
mannsson og Jón Steingrímsson.
Markmið félagsins hefur frá
upphafi verið að vinna að trjá- og
skógrækt í héraðinu, eftir því sem
föng og ástæður leyfa, eins og segir
í 2. grein laga félagsins. Með stofn-
un Skógræktarfélags Eyfirðinga
hryggjarliðir í hval oft notaðir til
að sitja á, ekki hvað síst sem ein-
hvers konar garðstólar. Væru
beinin stór voru þau gjarnan látin
standa upp á endann og mynd-
aðist þá bæði bak og seta og var
hið besta hægindi.
En hvað um það, sú sögn
myndaðist fljótlega, að Sigurður
skólameistari léti skólapilta (eða
stúlkur, hafandi i huga jafnrétti
kynjanna) setjast á hvalbeinið,
þegar hann þurfti að veita þeim
tiltal. Ekki mun þetta nú vera rétt,
en sögnin varð til og í framhaldi
af henni umrætt máltæki.
var stigið mikilvægt spor til friðun-
ar og ræktunar í sýslunni.
Fyrstu verkefni félagsins voru
friðun á birkileyfum í Garðsárgili
1931 og á Vöglum á Þelamörk
1934. Vaðlareitur var girtur 1936 og
Leyningshólar voru friðaðir 1938.
Plöntuuppeldi á vegum Skóg-
ræktarfélagsins hófst 1947 í Kjarna
við Akureyri. Þar eru nú höfuðað-
setur Skógræktarfélags Eyfirðinga.
Að loknu fimmtíu ára starfi
Skógræktarfélags Eyfirðinga hafa
verið gróðursettar um 1,5 milljón
plantna. Girtir hafa verið 15 skóg-
arreitir víðsvegar um sýsluna.
Samanlagt flatarmál allra friðaðra
skógræktarsvæða er nú um 500 ha.
Helstu framtíðarverkefni Skóg-
ræktarfélags Eyfirðinga eru
Þegar Sigurður lést, fékk ekkja
hans hvalbeinið og nú er það í
eigu Örlygs Sigurðssonar, list-
málara, sonar skóiameistara. Á
skrifstofu Tryggva Gíslasonar,
núverandi skólameistara, er
hvalbein, sem Þórarinn heitinn
Björnsson, skólameistari, kom
þar fyrir, en það er mun minna
bein en það upprunalega.
Nú hefur hins vegar svo um
talast milli Tryggva og Örlygs, að
sá siðarnefndi gefi Menntaskól-
anum hvalbeinið góða í tilefni
100 ára afmælis skólans. Er það
vel, að svo merkilegur og sögu-
uppbygging plöntuuppeldis í
Kjama og friðun og skógrækt á
landi jarðarinnar að Laugalandi á
Þelamörk, sem félagið hefur fengið
til ráðstöfunar. Einnig hefur félagið
gengið til samvinnu við bændur og
Skógrækt ríkisins um aukna skjól-
beltarækt í sýslunni. Frá 1972hefur
Skógræktarfélagið unnið að gerð
útivistarsvæðis í Kjarnaskögi í
samvinnu við Akureyrarbæ.
Fyrsti framkvæmdastjóri Skóg-
ræktarfélags Eyfirðinga var Ár-
mann Dalmannsson 1947-1968,
Gunnar Finnbogason var fram-
kvæmdarstjóri frá 1969-1975.
Núverandi framkvæmdastjóri er
Hallgrímur Indriðason. Formaður
Skógræktarfélagsins er Ingólfur
Ármannsson, Akureyri.
1 tilefni af afmæli félagsins verð-
ur aðalfundur haldinn laugardag-
inn 10. maí að Hótel K.E.A. og
hefst kl. 14. Sunnudaginn 11. maí
verður hátíðarfundur að Galtar-
læk. Þann 31. maí verður kynning á
starfsemi félagsins í Kjarnaskógi.
Fjölmennt
bridgemót á
Akureyri
Dagana 9. og 10. maí verður
keppni fjögurra brigdefélaga háð
á Akureyri og er þetta eitt fjöl-
mennasta bridgemót sem haldið
hefur verið á landinu, en þátttak-
endur verða um 150 manns. Þau
félög er þátt taka í þessari svo-
kallaðri „Fjórveldakeppni“, eru:
Bridgefélagið Höfn í Hornafirði,
Bridgefélag Fljótsdalshéraðs og
nágrennis, Tafl- og Bridgeklúbb-
urinn, Reykjavík, og Bridgefélag
Akureyrar.
f fyrra var spilað á Höfn, en
Akureyri er síðasti spilastaðurinn
í fyrstu umferð. Tafl- og Bridge-
klúbburinn í Reykjavík hefur
ávallt borið sigur úr bítum.
Að þessu sinni er einnig ung-
lingakeppni. Koma sveitir bæði
frá Höfn og Fljótsdalshéraði til
að spila við unglinga á Akureyri.
Spilað verður að Félagsborg og
hefst keppnin kl. 20, föstudaginn
9. maí. Keppnisstjóri er Albert
Sigurðsson frá Akureyri.
frægur gripur komist aftur á þann
stað, þar sem máltækið varð til,
og ef til vill verður beinið sá ógn-
valdur sem það áður var, og auð-
veldar þannig skólameistara að
halda uppi góðum aga.
Við höfum það mjög gott í
Þistilfirði. Hér er komið sumar,
en það eru mikil viðbrigði frá
sama tíma í fyrra. Þá var hér
stórhríð og fjörðurinn fullur af
ís. Nú er hins vegar farið að slá
grænuslikju á þau tún sem eru
orðin þurr. Hvort eitthvað sé um
kal er ekki gott að segja ennþá.
Kal gæti e.t.v. verið á innstu
bæjunum, en þar lá lengi svell í
vetur. Ég keyrði fram hjá nýrækt
í gær og sýndist mér hún ljót, en
hún var lengi blaut í fyrrasumar
og gæti það verið ástæðan.
Aðalfundur Kaupfélags Þistil-
fjarðar var haldinn síðastliðinn
laugardag. Afkoma félagsins síð-
asta ár var góð. Þetta er líklega eitt
af fáum kaupfélögum á landinu
sem skilar hagnaði en hann varð
Þetta er teikning örlygs af hvalbeini
föður sfns. Mynd þessi birtist i bókinni
Prófflar og pamfílar.
tæpar 7 milljónir. Kaupfélagið stóð
í miklum framkvæmdum síðasta
ár. T.d. var matvöruverslunin
stækkuð. Hún skilaði rúmum átta
milljónum í hagnað, en 1978 var
hallinn næstum átta milljónir. Á
sínum tíma brann vélaverkstæði
sem kaupfélagið átti. Það var end-
urbyggt og tekið í notkun á síðasta
ári. Kaupfélagið tók á síðasta ári
við rekstri trésmiðju á Þórshöfn.
Það er búið að byggja yfir hana
hús, sem vonandi verður tekið í
notkun í júní.
Kaupfélagsstjóri er Þórólfur
Gíslason, en formaður kaupfélags-
stjórnar er Sigtryggur Þórðarson.
Aðrir í stjórn eru: Aðalbjörn Arn-
grímsson, Kristín Kristjánsdóttir,
Ágúst Marinósson og Magnús
Jóhannesson. Ágúst Marinósson
átti að ganga úr stjórn en var end-
urkjörinn. Ó.H.
Hallgrfmur Indrióason, framkvæmdastjóri Skógræktarfélags Eyfirðinga, lítur yfi
myndarlegt beð i Kjarna. Mynd: E.D.
# Veisluföng
Á árinu 1977 keyptu ráðu-
neytin 12.737 flöskur af áf-
engi hjá Á.T.V.R. Á árinu
1978 var keypt 9.131 flaska
og 1979 var keypt 9451
flaska. f janúar og febrúar
1980 hafa verið keyptar 2395
flöskur. Hér er bæði um að
ræða borðvín og sterk vín.
Mikill er þorsti ráðuneytis-
manna og gesta þeirra.
§ Sérfræðinga-
mál
Að undanförnu hafa átt sér
stað nokkrar umræður um
hið svokallaða „sérfræð-
ingamár og sýnlst þar sitt
hverjum. f skýrslu nokkurri
standa þessi fleygu orð:
„UTVEGUN TÆKIFÆRA
TIL AO LÆRA AF
REYNSLUNNI. Fyrlr utan
það sem kemur af sjálfu
sér, er reynt meðvltað
bæði á verkstæðum,
kvöldvökum o.s.frv. að sjá
fyrir næstum því eðlileg-
um aðstöðum, þar sem
hægt er að breyta um per-
sónuleikastarfseml og
reyna nýjar lelðir.“ Það
þarf vart að taka það fram að
félagsfræðingur skrifaði fyrr-
greinda tilvitnun. Hvað hún
þýðir höfum við ekki hug-
mynd um.
§ Forseta-
kosningarnar
Nú eru frambjóðendur til for-
setakosnfnga sem óðast að
búa sig í slaginn, sem verður
harður Ef að líkum lætur. Það
veldur mörgum mætum
manninum áhyggjum, að
þegar er farið að hnakkbítast
um ágæti einstakra fram-
bjóðenda f dagblöðunum.
Sumar greinarnar eru svo
tágkúrulegar að tíðindum
sætir að dagblöðin skuli blrta
þær. Þessi þróun boðar ekk-
ert gott um framtíðina.
# Skipavið-
gerðír
Haft hefur verið eftir Tómasi
Árnasyni, viðskiptaráðherra,
að nú sé mikil ásókn f að láta
gera vlð skip ytra. Á sama
tíma er verkefnaskortur hjá
járniönaðarmönnum. T.d. á
að láta sklpta um vél f loðnu-
skipinu Jóni Kjartanssynf frá
Eskifirði, en á sama tfma
vantar Vélsmiðjuna Héðin
verkefni sem þetta.
Skógræktarfélag Eyfirðinga fimmtíu ára
Hafa gróðursett 1.5
milljónir plantna
Kaupfélag Langnesinga:
GÓÐ AFKOMA
Gunnarsstöðum í Þistilfirði 5. maí